Abdurashid Abdurahmonov. Turkiy adabiyotning qadimiy qatlamlari. Oltinchi qism.

Muallif Adib: Turk xalqlari tarixi, adabiyoti, madaniyati izoh yo'q

turk

    Туркий халқлар адабиётининг тарихи жуда қадимий бўлганидек, адабий жанрларининг туғилиши ва шаклланиш жараёни ҳам узоқ тарихга эга. Бадиий адабиётнинг ҳар бир шакли маълум бир жанр асосида юзага келиши қонуниятдир. Бас, шундай экан, туркий халқларнинг исломгача бўлган даврдаги адабиётида ҳам ранг-баранг жанр ва вазн хусусиятлари мавжуд. Туркий халқлар оғзаки ижодига исломдан сўнгги ёки ҳозирги даврда адабиётшуносликда мавжуд атамалар билан ёндашиш мақсадга мувофиқ эмас. Чунки бугунги адабиётшуносликдаги мавжуд жанр, шакл ҳамда вазнни қадимги туркий адабиётдан излаш ёки ҳозирги давр атамалари билан номлаш масаланинг моҳиятини мураккаблаштиради.
Davomini o'qish

Eshqobil Shukur. Qadimgi daftar yoxud unutilgan ohanglar ohi

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

005   Эшқобил Шукурнинг «Қадимги дафтар ёхуд Унутилган оҳанглар оҳи» туркумидаги шеърларни ўқий бошласангиз билан бахши боболарнинг хирқираган овозларини, ойчибор дукурини, олис ва бепоён даштлардаги қадимий тошларда ўйилган битикларни ўқиб шивирлаётган, ҳайқираётган шамоллар садосини эшитгандай бўласиз… Davomini o'qish

Abdurashid Abdurahmonov. Turkiy adabiyotning qadimiy qatlamlari. Beshinchi qism

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati, Turk xalqlari tarixi, adabiyoti, madaniyati izoh yo'q

turk

Туркий уруғлар ва қабилаларнинг шаклланиши бир неча эпосларда ўз ифодасини топган. Масалан, «Алпомиш», «Ўғузнома», «Қўрқут ота китоби», «Манас», «Маадай Қора» каби эпослар шундай хусусиятга эга. Бу достонларда туркийларнинг донишманд оқсоқоли ёки уруғ бошлиғи образи яратилган бўлиб, улар уруғларни бирлаштириш, аҳиллигини таъминлаш, руҳлантиришдек улуғ мақсад билан яшайдилар. Қабилаларнинг шаклланиш даврини акс эттирган эпослар бизнинг замонамизда турли миллат фолклоршунослари томонидан тикланган ёки улар турли халқлар адабиётига нисбат берилишидан қатъий назар улар барча туркий халқларнинг муштарак ёдгорлиги ҳисобланади.
Davomini o'qish

Odiljon Obidov. Jo’mard shoir haqida o’ylar

Muallif Adib: Xotira va yodnomalar izoh yo'q
098    Атоқли шоир Шавкат Раҳмон таваллуд топган кунга 65 йил тўлди

   Ўш кўп улуғ сиймоларининг бешигини тебратган шаҳар. Бу даргоҳда ўтган асрнинг жўмард шоирларидан бири Шавкат Раҳмон дунёга келди ва камол топди, шеъриятнинг юксак чўққиларига кўтарилди. Беўлчов умр экан, бу дунёни эрта, 46 ёшида тарк этди. Davomini o'qish

Nodira Nazar. Moviy sevgi.

Muallif Adib: Yoshlar ijodi 1 izoh

033    «Мовий севги» ёш шоира Нодира Назарнинг иккинчи шеърий тўплами. «Akademnashr» нашриёти томонидан чоп этилган ушбу тўпламга таниқли шоир Йўлдош Эшбек сўзбоши ёзган. «Хуршид Даврон кутубхонаси» сайти номидан Нодирани янги китоби билан қутлаймиз ва унга ижодий ютуқлар тилаймиз. Davomini o'qish

Xurshid Davron. Registon maydonida namoyish etilgan O’zbekiston tarixidagi ilk 3D-mapping formatidagi tomosha haqida

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati 1 izoh

03    Хабарингиз бор, яқинда интернет тармоғида  10 маротаба  ўтказилган Халқаро «Шарқ тароналари» фестивали якунида Регистон майдонида 3D-mapping форматидаги 5 дақиқалик томоша намойиши ҳақидаги видеолавҳа тарқатилди. Тез орада айни шу майдонда тақдимоти ўтказиладиган ва дунёда бундай кенгмиқёсли 3D-mapping форматдаги ёғдули мусиқий томошаларнинг энг салмоқлиси бўлишга даъвогар мазкур томоша  тўлиқ ҳолда 20 дақиқадан иборатдир. Интернетда тарқатилган лавҳада унинг бир парчаси акс этган, холос. Ёзнинг иссиқ уч ойи давомида (ва ҳозиргача) мазкур томошанинг сценарий-либреттоси муаллифи сифатида Ўзбекистон тарихидаги биринчи 3D-mapping форматидаги  бундай муҳташам ёғдули мусиқий томошани тайёрлаш ишида иштирок этганимдан фахрланаман. Davomini o'qish

Ispan she’riyatidan: Xuan Ramon Ximenes, Rafael Alberti, Federiko Garsia Lorka

Muallif Adib: Jahon adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

034    Ўтган асрнинг 80-йиллари адабиётга кириб келган ёш шоирлар дунё шеъриятининг энг сара намуналарини ўзбек тилига таржима қилишга катта эътибор берган эди. Биримиз француз, бошқамиз немис, шу жумладан, мен япон, Шавкат Раҳмон эса испан шеъриятига «ёпишиб» олган эдик. Шавкатнинг таржима меросидан ўрин олган машҳур испан шоирлари: Хуан Рамон Хименес, Рафаэл Альберти, Федерико Гарсиа Лорка шеърларини сизга тақдим этамиз. Davomini o'qish

Erkin Malik. Bir saboq

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati 1 izoh

033   Нимагадир пиёла ўнг томондан айланиб, менга келганда тўхтаб, яна чап томондан айланар эди. Чой қуювчи ҳисобда янглишди шекилли, зора чап тарафдан етиб келса деган умидда пиёлага кўз тикардим. Ҳар қалай нотаниш одамлар. Бунинг устига ҳожилик одоби, эҳром салобати, бир нарса дея олмасдим. Davomini o'qish

Abdurashid Abdurahmonov. Turkiy adabiyotning qadimiy qatlamlari. To’rtinchi qism (02)

Muallif Adib: Turk xalqlari tarixi, adabiyoti, madaniyati izoh yo'q

turk

    Милоддан аввалги VII асрларда скиф-киммерлар хоқони Мади Кичик Осиё мамлакатларига, жумладан, Мидия (Эрон)га қўшин тортиши ҳамда аҳмонийлар шоҳи Кайхисрав билан жанг қилиши форс-тожик адабиётида алоҳида мавзу ҳисобланади. Лекин бу мавзудаги асарларда тарихийлик тамойили асос қилиб олинган эмас. Фақат тарихий ҳақиқатнинг умумий йўналиши — тарихда туркий ва эроний шоҳлар ўртасида уруш ҳамда низолар тез-тез бўлиб турганлиги воқеаси бадиий сюжетга айланди. Бу туркумдаги асарларнинг қаҳрамони Афросиёбдир. Афросиёб скифлар қаҳрамони Мадининг тўла даражадаги тарихий образи бўлмай, балки туркий халқлар оғзаки ижодидаги Алп Эр Тўнганинг муқобилидир.
Davomini o'qish

Nodir Normatov. Bo’rtma sopoldagi sirli tasvirlar

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati 1 izoh

077   Биз Баҳодир Ниёзов билан Алишер Навоийнинг муборак таваллуди арафасида учрашган эдик. Гарчи, ўша куни 2014 йилнинг феврали бошидан бери ёғаётган қалин қор тинмаган, кимгадир бу малол келган бўлса-да, суҳбатдошим энди баҳор яхши келишини, еру осмон гулу чечакларга тўлиб кетишини қувониб таъкидлар, мен эса у туғилиб ўсган Қашқадарё дашту далаларининг лола- қизғалдоқларга, гулу чечакларга тўла манзарасини хаёлдан ўтказар эдим. Davomini o'qish

Abdurashid Abdurahmonov. Turkiy adabiyotning qadimiy qatlamlari. To’rtinchi qism (01)

Muallif Adib: Turk xalqlari tarixi, adabiyoti, madaniyati 1 izoh

turk

    Скиф-киммерлар яшаган давр адабиёти ва маданияти шаклланганлиги билан жаҳон халқлари тарихида алоҳида ўрин эгаллайди. Улар яратган адабий сюжетлар антик даврдаги кўплаб халқларнинг адабиётига кўчиб ўтгани, айрим сюжетларда типологик ўхшашликлар мавжудлиги ёки уларнинг ҳукмдорлари, қаҳрамонлари ҳақида бошқа халқлар адабиётида ҳам бир неча, ҳатто туркум асарлар яратилгани шундан далолат беради.
Davomini o'qish

Abdurashid Abdurahmonov. Turkiy adabiyotning qadimiy qatlamlari. Uchinchi qism.

Muallif Adib: Turk xalqlari tarixi, adabiyoti, madaniyati 1 izoh

turk

  Туркий уруғлар ва қабилаларнинг шаклланиши бир неча эпосларда ўз ифодасини топган. Масалан, «Алпомиш», «Ўғузнома», «Қўрқут ота китоби», «Манас», «Маадай Қора» каби эпослар шундай хусусиятга эга. Бу достонларда туркийларнинг донишманд оқсоқоли ёки уруғ бошлиғи образи яратилган бўлиб, улар уруғларни бирлаштириш, аҳиллигини таъминлаш, руҳлантиришдек улуғ мақсад билан яшайдилар. Қабилаларнинг шаклланиш даврини акс эттирган эпослар бизнинг замонамизда турли миллат фолклоршунослари томонидан тикланган ёки улар турли халқлар адабиётига нисбат берилишидан қатъий назар улар барча туркий халқларнинг муштарак ёдгорлиги ҳисобланади.
Davomini o'qish