Фарзандларим! Мен бу ўгитларни ёза бошлаганимда сенлар ёш бола эдинг…Худога шукр, мана, вояга етдиларинг, оила қуриб, фарзандлар кўрдиларинг. Шу кунгача сенларнинг ортингдан «Фалончининг боласи фалондақа номаъқулчилик қилибди», деган таъна-маломат эшитганим йўқ. Илоё, бундан буён ҳам шундай бўлсин. Бир бурда нонини ҳалоллаб ейдиган, виждонли, имонли инсонлар бўлиб етишганларинг учун Яратганга шукроналар қиламан!
Ўткир Ҳошимов
ФАРЗАНДЛАРИМГА ЎГИТЛАР
Ўткир Ҳошимов 1941 йил 5 августда Тошкент шаҳрида туғилган. Ўзбекистон халқ ёзувчиси (1991). ТошДУнинг филология факултетининг журналистика бўлимини тугатган (1964). Илк китоби — «Пўлат чавандоз» (1962, очерклар тўплами). Биринчи йирик насрий асари — «Чўл ҳавоси» (1963). «Одамлар нима деркин» (1965), «Шамол эсаверади» (1966), «Қалбингга қулоқ сол» (1973), «Баҳор қайтмайди» (1970), «Дунёнинг ишлари» (1982) қиссалари ҳамда «Нур борки, соя бор» (1976), «Икки эшик ораси» (1986), «Тушда кечган умрлар» (1994) романлари нашр этилган.
Ёзувчининг бир қанча асарлари экранлаштирилган. «Хазон бўлган баҳор», «Инсон садоқати» (1975), «Виждон дориси», «Тўйлар муборак» (1979), «Қатағон» каби драма, комедия, бир қатор киносценарийлар муаллифи. «Дафтар ҳошиясидаги битиклар» (2001) китоби ижтимоий-маънавий ҳаётда муайян из қолдирган. Ҳамза номидаги Ўзбекистон Давлат мукофоти лауреати (1986). «Меҳнат шуҳрати» (1996), «Буюк хизматлари учун» (2001) орденлари билан мукофотланган. 2013 йил 24 май куни вафот этган.
Учрашувларда бир саволни кўп беришади: «Ўзингиз учун энг қимматли асар қайси?». Кўпинча ярим ҳазил билан жавоб қиламан: «Менинг иккита энг қимматли асарим бор: бири — ўғлим, бири — қизим!».
Сенлар ва набираларим менга Худо берган энг бебаҳо бойликсизлар… Шу боис, диққат билан эшитинглар! Бир нарсани орзу қиламан. Бу дунёда мен қилган яхши ишлардан ақалли битта кўпроқ яхшилик қилсанг… Бу дунёда мен қилган хатолардан ақалли битта камроқ хато қилсанг…
***
Қуш бўлиб осмонда учма. Тошбақа бўлиб, ерда судралма.
Дарахт бўл! Бошинг — осмонда, оёғинг ерда бўлсин!
***
Шижоатли бўл. Бироқ андишасиз бўлма. Андишали бўл. Бироқ шижоатсиз бўлма.
***
Ёмон билан ўчакишма…
***
Аёлни кафтингда кўтар, аммо бошингга чиқарма!
***
Нодонлар даврасида кар бўл, Донолар даврасида соқов бўл…
***
«Ошсиз уй бор, уришсиз уй йўқ», дейдилар. Оилангда жанжал чиқса, энг аввало, фарзандларингни ўйлаб иш қил!
***
Ҳеч кимга ёмонлик соғинма, ҳатто душманингга ҳам ёмонлик тиласанг, бир чеккаси ўзингга қайтиб келади. Негаки, олам бус-бутундир.
***
Менга юз марта озор берсанг, кечиришим мумкин. Онангга бир марта озор берсанг, кечирмайман: онанг сенга мендан кўра юз ҳисса кўп меҳр берган!
***
Нонингни йўқотсанг йўқот, номингни йўқотма!
***
Ғурурли бўл, аммо димоғдор бўлма. Камтар бўл, аммо хокисор бўлма…
***
Ўз ота-онасига меҳр бермаганларнинг ўз боласидан меҳр кўрганини эшитганим йўқ. «Қайтар дунё» деганлари шу…
***
Ота меҳри она меҳридан камроқ эмас, фақат «яширин»роқ бўлади.
***
Фарзандларим! Мен бу ўгитларни ёза бошлаганимда сенлар ёш бола эдинг.
Худога шукр, мана, вояга етдиларинг, оила қуриб, фарзандлар кўрдиларинг. Шу кунгача сенларнинг ортингдан «Фалончининг боласи фалондақа номаъқулчилик қилибди», деган таъна-маломат эшитганим йўқ. Илоё, бундан буён ҳам шундай бўлсин. Бир бурда нонини ҳалоллаб ейдиган, виждонли, имонли инсонлар бўлиб етишганларинг учун Яратганга шукроналар қиламан! Менга нима эзгу амаллар қилган бўлсанглар, сенларга ҳам набираларимдан қайтсин. Мен сенлар билан фахрланаман!
Манба: Маърифат 21- май 2014 йил
ДАФТАР ҲОШИЯСИДАГИ БИТИКЛАРДАН
Устоз
Устоз отангдан улуғ, деганлари бежиз эмас, Ота ҳаёт беради. Устоз эса яшашга ўргатади. Туғилиш осон, яшаш қийин…
Чархпалак
Мактабимиз биқинида ариқ оқарди. Ариқда чархпалак бор эди.Катта танафуфусда чархпалакни томоша қилишни яхши кўрардим… ёғоч гардиши кўҳна, темир пақирчалари занглаб кетган. Парракларига кўкимтир сув ўтлари ёпишган… биров ёлғондан туртиб юборса, ростдан қулаб кетадигандек… чархпалак нолали ғийқиллаб айланади. Кафтида сув кўтариб, юқорига олиб чиқади… тепага чиқиб олган сув ортига қайтмайди… чархпалак ҳам бунга ранжимайди. Янгидан-янги сув томчиларини юқорига кўтариб бераверади… ғийқиллайди…
Орадан кўп йиллар ўтиб, ўша чархпалак тушларимга кирадиган бўлди. Нега шундай бўлганини узоқ ўйладим…
Сўнг… бир ҳақиқатни англадим. Мен чархпалакни эмас, устозларимни қўмсар эканман.
Сув-сув эмас, мен эканман! Чархпалак- чархпалак эмас, ўқитувчиларим экан!
Мени-бир томчи сувни катта ҳаёт йўлига олиб чиқиб қўйган устозларим-чархпалак заҳматини оқлай олдиммикан?… Билмадим.
…Кўҳна чархпалак ҳамон тушларимга киради…
Farzandlarim! Men bu o‘gitlarni yoza boshlaganimda senlar yosh bola eding…Xudoga shukr, mana, voyaga yetdilaring, oila qurib, farzandlar ko‘rdilaring. Shu kungacha senlarning ortingdan «Falonchining bolasi falondaqa noma’qulchilik qilibdi», degan ta’na-malomat eshitganim yo‘q. Iloyo, bundan buyon ham shunday bo‘lsin. Bir burda nonini halollab yeydigan, vijdonli, imonli insonlar bo‘lib yetishganlaring uchun Yaratganga shukronalar qilaman!
O’tkir Hoshimov
FARZANDLARIMGA O’GITLAR
O‘tkir Hoshimov 1941 yil 5 avgustda Toshkent shahrida tug‘ilgan. O‘zbekiston xalq yozuvchisi (1991). ToshDUning filologiya fakultetining jurnalistika bo‘limini tugatgan (1964). Ilk kitobi — «Po‘lat chavandoz» (1962, ocherklar to‘plami). Birinchi yirik nasriy asari — «Cho‘l havosi» (1963). «Odamlar nima derkin» (1965), «Shamol esaveradi» (1966), «Qalbingga quloq sol» (1973), «Bahor qaytmaydi» (1970), «Dunyoning ishlari» (1982) qissalari hamda «Nur borki, soya bor» (1976), «Ikki eshik orasi» (1986), «Tushda kechgan umrlar» (1994) romanlari nashr etilgan.
Yozuvchining bir qancha asarlari ekranlashtirilgan. «Xazon bo‘lgan bahor», «Inson sadoqati» (1975), «Vijdon dorisi», «To‘ylar muborak» (1979), «Qatag‘on» kabi drama, komediya, bir qator kinossenariylar muallifi. «Daftar hoshiyasidagi bitiklar» (2001) kitobi ijtimoiy-ma’naviy hayotda muayyan iz qoldirgan. Hamza nomidagi O‘zbekiston Davlat mukofoti laureati (1986). «Mehnat shuhrati» (1996), «Buyuk xizmatlari uchun» (2001) ordenlari bilan mukofotlangan. 2013 yil 24 may kuni vafot etgan.
Uchrashuvlarda bir savolni ko‘p berishadi: «O‘zingiz uchun eng qimmatli asar qaysi?». Ko‘pincha yarim hazil bilan javob qilaman: «Mening ikkita eng qimmatli asarim bor: biri — o‘g‘lim, biri — qizim!».
Senlar va nabiralarim menga Xudo bergan eng bebaho boyliksizlar… Shu bois, diqqat bilan eshitinglar! Bir narsani orzu qilaman. Bu dunyoda men qilgan yaxshi ishlardan aqalli bitta ko‘proq yaxshilik qilsang… Bu dunyoda men qilgan xatolardan aqalli bitta kamroq xato qilsang…
***
Qush bo‘lib osmonda uchma. Toshbaqa bo‘lib, yerda sudralma.
Daraxt bo‘l! Boshing — osmonda, oyog‘ing yerda bo‘lsin!
***
Shijoatli bo‘l. Biroq andishasiz bo‘lma. Andishali bo‘l. Biroq shijoatsiz bo‘lma.
***
Yomon bilan o‘chakishma…
***
Ayolni kaftingda ko‘tar, ammo boshingga chiqarma!
***
Nodonlar davrasida kar bo‘l, Donolar davrasida soqov bo‘l…
***
«Oshsiz uy bor, urishsiz uy yo‘q», deydilar. Oilangda janjal chiqsa, eng avvalo, farzandlaringni o‘ylab ish qil!
***
Hech kimga yomonlik sog‘inma, hatto dushmaningga ham yomonlik tilasang, bir chekkasi o‘zingga qaytib keladi. Negaki, olam bus-butundir.
***
Menga yuz marta ozor bersang, kechirishim mumkin. Onangga bir marta ozor bersang, kechirmayman: onang senga mendan ko‘ra yuz hissa ko‘p mehr bergan!
***
Noningni yo‘qotsang yo‘qot, nomingni yo‘qotma!
***
G‘ururli bo‘l, ammo dimog‘dor bo‘lma. Kamtar bo‘l, ammo xokisor bo‘lma…
***
O‘z ota-onasiga mehr bermaganlarning o‘z bolasidan mehr ko‘rganini eshitganim yo‘q. «Qaytar dunyo» deganlari shu…
***
Ota mehri ona mehridan kamroq emas, faqat «yashirin»roq bo‘ladi.
***
Farzandlarim! Men bu o‘gitlarni yoza boshlaganimda senlar yosh bola eding.
Xudoga shukr, mana, voyaga yetdilaring, oila qurib, farzandlar ko‘rdilaring. Shu kungacha senlarning ortingdan «Falonchining bolasi falondaqa noma’qulchilik qilibdi», degan ta’na-malomat eshitganim yo‘q. Iloyo, bundan buyon ham shunday bo‘lsin. Bir burda nonini halollab yeydigan, vijdonli, imonli insonlar bo‘lib yetishganlaring uchun Yaratganga shukronalar qilaman! Menga nima ezgu amallar qilgan bo‘lsanglar, senlarga ham nabiralarimdan qaytsin. Men senlar bilan faxrlanaman!
Manba: Ma’rifat 21- may 2014 yil
DAFTAR HOSHIYASIDAGI BITIKLARDAN
Ustoz
Ustoz otangdan ulug‘, deganlari bejiz emas, Ota hayot beradi. Ustoz esa yashashga o‘rgatadi. Tug‘ilish oson, yashash qiyin…
Charxpalak
Maktabimiz biqinida ariq oqardi. Ariqda charxpalak bor edi.Katta tanafufusda charxpalakni tomosha qilishni yaxshi ko‘rardim… yog‘och gardishi ko‘hna, temir paqirchalari zanglab ketgan. Parraklariga ko‘kimtir suv o‘tlari yopishgan… birov yolg‘ondan turtib yuborsa, rostdan qulab ketadigandek… charxpalak nolali g‘iyqillab aylanadi. Kaftida suv ko‘tarib, yuqoriga olib chiqadi… tepaga chiqib olgan suv ortiga qaytmaydi… charxpalak ham bunga ranjimaydi. Yangidan-yangi suv tomchilarini yuqoriga ko‘tarib beraveradi… g‘iyqillaydi…
Oradan ko‘p yillar o‘tib, o‘sha charxpalak tushlarimga kiradigan bo‘ldi. Nega shunday bo‘lganini uzoq o‘yladim…
So‘ng… bir haqiqatni angladim. Men charxpalakni emas, ustozlarimni qo‘msar ekanman.
Suv-suv emas, men ekanman! Charxpalak- charxpalak emas, o‘qituvchilarim ekan!
Meni-bir tomchi suvni katta hayot yo‘liga olib chiqib qo‘ygan ustozlarim-charxpalak zahmatini oqlay oldimmikan?… Bilmadim.
…Ko‘hna charxpalak hamon tushlarimga kiradi…
Мазза қилиб ўқидим, раҳмат
Juda yaxshi yozuvchi
JUDA YAXSHI KANAL.
Judda yaxshi asarlar mazza qilib o’qidim
Bilasizmi bugun shunaqangi bu asarga oshiq boʻldim telbalarcha takror takror oʻqib koʻp xulosalar chiqardim .Koʻzlarimga yosh olib men ham yaxshi farzand boʻla oldimmikan deb oʻylab qolaman.Farzand uchun ota ona bu eng oliy tuhfa yana ajoyib qissalarni kutib qolaman.
Juda ham zo‘r