16-17 июнь кунлари миллий тарихимизнинг энг фожиали воқеаларидан бири — босқинчи рус қўшинлари томонидан Тошкентнинг ишғол этилганига 150 йил бўлади. Сайтимиз шу муносабат билан Тошкентни забт этилиши воқеалари тасвирланган тарихий асарлар ва мақолалар туркумини тақдим этишни бошлайди. Бугун ана шундай қимматли тарихий манбалардан бири бўлмиш Муҳаммад Юнус бин Муҳаммад Амин (Муҳаммад Юнус Тоиб) қаламига мансуб «Тарихи Алиқули (Алимқули) амирлашкар» асарининг 1-4 фасллари билан танишинг. Davomini o'qish
Teglar: rus bosqini
Madrahim Mahmudov. Buyuk Pyotr va Bekovich Cherkasskiyning armoni…
Фаннинг бир қолипга тушиб қолмаслиги учун куюнчаклик қиладиган олим, бадиий адабиётларда ҳам айрим фактларнинг, образларнинг нотўғри шарҳланиши, изоҳланиши, бадиий бўёқ берилишига ўз муносабатини билдириб туради. Бир куни ҳатто юртдоши бўлмиш каттакон бир шоир, ёзувчи ва драматургнинг юбилейида асаридаги хатони айтиб балога ҳам қолганди. Ўшанда домла билан бир даргоҳда ишловчи юбилеярнинг фарзанди домлага дашном берган экан. Davomini o'qish
Николя Бонналь. Жюль Верн — «защитник русского Туркестана».
Известный французский философ и писатель Николя Бонналь предлагает взглянуть на творчество, горячо любимого читателями классика приключенческой литературы, одного из основоположников научной фантастики Жюля Верна, с непривычной для нас точки зрения. Автор эссе считает его … поклонником царской России и отчаянным защитником русского Туркестана. Davomini o'qish
Российская империя в цвете («ИноСМИ», Россия)
Сергей Михайлович Прокудин-Горский путешествовал по Российской Империи и делал фотографии с использованием специальной камеры с красным, зеленым и синим светофильтрами. После революции в 1922 году Прокудин-Горский уехал в Ниццу, где сотрудничал с братьями Люмьер. Скончался пионер цветной фотографии в 1944 году в Париже спустя несколько недель после освобождения города от немцев. Davomini o'qish
Vasiliy Vereshchagin. 1868 yilda Samarqand. Rassom xotiralari
Кўпчилик ўқувчилар В,Вершчагинни фақат рассом сифатида билишади. Дарвоқе, унинг мўйқаламидан чиққан катта-кичик расмлар санъат мухлислари орасида тилга тушган. У чизган Туркистон мавзуидаги турли маиший лавҳалар ҳамда жанг манзаралари тасвири шафқатсиз реализми билан ажралиб туради. Уларда ранг-баранг бўёқлар, шарқ халқлари ҳаёти, санъати, турмушига доир хилма-хил лавҳалар, нақшлар, безаклар, кошинлар жилоси анча тиниқ акс эттирилган. Айниқса, В.Верешчагиннинг “Темурнинг дарвозаси” деб аталган расми ҳақида кўп ёзилган. Унда чиройли нақшлар билан зийнатланган дарвоза олдида донг қотиб турган икки соқчи тасвирланган, уларнинг қўлида узун найза, жанговар кийимлари бошдан-оёқ зирҳга ўралган: қалқон совут, бошларида дубулға… Расм шунчалик жонли чизилганки, тасаввуримизда ҳозир эшик очилади-ю, жаҳонга довруғи кетган буюк Темур ичкаридан чиқиб келадигандек туюлади… Davomini o'qish
1868 yil 2 may Samarqand rus bosqinchilari tomonidan zabt etildi.
Шу чоғда амирнинг ўғли Ғузор ҳокими Абдумалик тўра Шахрисабз ва Китоб халқи билан бирлашиб, Самарқанд қалъасини бир неча кун муҳосара этди, яна амирнинг бир турли тадбири билан тарқалишдилар.
Шу орада генерал Фун Кауфман амирнинг қўшиниға ғалаба қилиб, уни сулҳга мажбур этадир (2 июн, 1968 йил). Фун Кауфман қолома аскари билан қайтиб келиб, Самарқанд халқини қатли ом қилғондан сўнг, қонли қўли билан шу хитобномасини ёзиб, Самарқанд халқини тинчлиққа чақирди. Davomini o'qish
Mansurxon Toirov. Dukchi eshon va Nikolay Ikkinchi
17 май куни Дукчи эшон раҳбарлигидаги халқ исёни бошланганига 115 йил тўлади. Мустақилликкача бу исён ва унинг раҳнамоси ҳақида бирон бир ҳақиқатга яқин маълумот олишнинг ўзи қийин эди. Мустақилликдан кейин Дукчи эшон ҳаёти ва фаолиятига оид юзлаб мақолалар,ўнлаб китоблар нашр этилди. Аммо,ҳанузгача Дукчи эшон шахсияти ва фаолияти қизғин баҳсу мунозараларга сабаб бўлмоқда.Агар бир тараф уни она юрт истиқлоли учун муҳораба майдонига чиққан фидойи деб баҳоласа,иккинчи тараф уни ўйламай иш тутган,қанча бегуноҳ одамларнинг нобуд бўлишига сабабчи бўлган, халифалик тузишни кўзлаган чаламулла сифатида қоралайди. Менинг ўйлашимча, ҳар икки тарафнинг гапида муайян ҳақиқатлар мавжуд. Аммо,рад этиб бўлмас ҳақиқат шундаки, Дукчи эшон,энг аввало, мустабидликка қарши,миллатининг эрку озодлиги учун майдонга чиққан эди. Davomini o'qish
Umid Bekmuhammad. General bo’lgan xonlar.
Икки бошли қузғунни давлат рамзига айлантирган Россия ҳали Иван Грозний замонида Орол денгизи қуриса унинг атрофидаги давлатларнинг ҳам шўри қуриши мумкинлигини англаган экан, телба феъли билан машҳур рус ҳукмдори ўз яқинларига денгизни қуритиш чорасини топишни буюрган экан. Феъли ундан баттар Пётр эса кўп ўйлаб ҳам ўтирмасдан Бекович бошлиқ кичик қўшинни Хоразмга ва Бухорога йўл топиб боришга жўнатган эди. Чунки у бу ўлкаларда олтин кўплиги, ҳатто Каспий денгизи орқали Ҳиндистонга йўл борлиги ҳақидаги миш-мишларни эшитиб, тезроқ олтинлари мўл бу давлатларни, бойлиги билан инглизларнинг хазинасини тўлдлираётган Ҳиндистонни қўлга киритишни режалаган эди. Davomini o'qish
Ortiqboy Abdullayev. Turkistonning qora kunlari (O’ylar)
…Жаноб Марвин билан суҳбат чоғида генерал Скобелев Марказий Осиёни бўйсундириш ҳақида ўз қарашларини очиқдан-очиқ қуйидагича ифодалади: – Гап шундай, жаноб Марвин, фақат буларни газетангизда босиб чиқара кўрманг. Жаҳон лигаси назарида ғирт ёввойига айланиб қолишни истамайман. Менинг ақидам шундай: Осиёда осойишталик ўрнатиш масаласи тўғридан-тўғри одамларнинг қанча кўп қирилишига боғлиқ. Зарба қанчалик кучли бўлса, душман шунчалик тез бўйсунади. Биз Кўктепа 20.000 туркманни ўлдирдик. Кўплаб аёллар ўлдирилди. Аскарлар дуч келган одамни қилич билан чопиб ташлайверишди. ”Тирик қолганлар бу сабоқни бир умр унутмайдиган бўлади.
Davomini o'qish