Adib asarlari, tarjimalari, hamda o'zbek va jahon adabiyotidan namunalar
2 октябрь — Шавкат Раҳмон хотираси куниШавкат Раҳмон ўз фикрий юксаклигидан туриб ўтмиш ва келажак орасига солинган кўприкнинг шонли, мустаҳкам, шу билан бир қаторда заиф, ожиз, чирик нуқталарини ҳам теран нигоҳлари билан аниқ кўра олган ва ўқувчига кўрсата олган фозил, ростгўй ва жасоратли шоир. Davomini o'qish
Атоқли шоир Шавкат Раҳмон таваллуд топган кунга 65 йил тўлдиЎш кўп улуғ сиймоларининг бешигини тебратган шаҳар. Бу даргоҳда ўтган асрнинг жўмард шоирларидан бири Шавкат Раҳмон дунёга келди ва камол топди, шеъриятнинг юксак чўққиларига кўтарилди. Беўлчов умр экан, бу дунёни эрта, 46 ёшида тарк этди. Davomini o'qish
Ўтган асрнинг 80-йиллари адабиётга кириб келган ёш шоирлар дунё шеъриятининг энг сара намуналарини ўзбек тилига таржима қилишга катта эътибор берган эди. Биримиз француз, бошқамиз немис, шу жумладан, мен япон, Шавкат Раҳмон эса испан шеъриятига «ёпишиб» олган эдик. Шавкатнинг таржима меросидан ўрин олган машҳур испан шоирлари: Хуан Рамон Хименес, Рафаэл Альберти, Федерико Гарсиа Лорка шеърларини сизга тақдим этамиз. Davomini o'qish
Шавкат Раҳмон таваллудининг 65 йиллиги олдиданШавкат Раҳмон ижодида ижтимоий мазмун кучли эканлиги адабиётшунослар томонидан аниқланган. Шоир гарчанд аксаран туркийларнинг узоқ ва яқин тарихига мурожаат қилса-да, бу ижтимоий мазмун муайян замон ёки макон билан чегараланмаган; билъакс, унда кўп ҳолларда умуминсоният ҳаётига дахлдор ҳодисалар акс этади. Баъзи шеърларида эса кутилмаган ижтимоий фикр яширинган бўлади. Davomini o'qish
Македония Болқон ярим оролида жойлашган мамлакат. Бу юртда яшовчиларнинг шеъриятга нечоғлик шайдо эканликларини биргина мисол билан исбот этиш мумкин. Ҳар йили Македониянинг Струге шаҳрида гўзал Охрид кўли соҳилида жаҳон шоирларининг мушоираси ўтказилади. Бугун ана шу шеърсевар диёр шоирларидан бири Радован Павловскининг шеърларини Шавкат Раҳмон таржимасида тақдим этмоқдамиз. Davomini o'qish
Шавкат Раҳмоннинг буюк испан шоири Федерико Гарсиа Лорка шеъриятидан қилган таржималари нафақат ўзбек таржима санъати тарихида,шу билан бирга ўзбек шеърияти такомилида ҳам катта таъсир кучига эга бўлган ҳодисалардан бири деб ҳисоблаш лозим. Гарсиа Лорка шеъриятининг ўзбекчада жаранглаши жуда кўп ёш ўзбек шоирлари ижодида ўзига хос оҳангларни пайдо бўлишига сабаб бўлди. Шавкат Раҳмон бу ишга жуда катта масъулият билан киришгани ва йиллар давомида ҳатто нашр этилган таржималарига қайтиб,уларни янада мукаммал бўлишига интилганини билиш учун Лорканинг ўзбек тилида чоп этилган икки китобини ўзаро солиштириш кифоя бўлади. Davomini o'qish
19 август — буюк испан шоири Федерико Гарсиа Лорка хотираси куниЛорканинг хоки туроби қаердалигини ҳеч ким билмайди. Аммо унинг ўқлар тешган жасади шоир севган ватан тупроғида ва мабодо кун келиб ўша жой топилса, мабодо кун келиб қабр устига хотира тоши қўйиладиган бўлса, мен шу тошга бошқа бир улуғ шоир, масофа билан ўлчанганда Испаниядан жуда йироқда бўлган юртнинг фарзанди – ўзбек Алишер Навоийнинг ушбу сатрларини ёздирган бўлардим: “…туфроқ ила тенг ўлмишам… Davomini o'qish
Мана шу одамларнинг ҳеч қачон кўнгли қолмайдиган тўйимли, мазали тандирда пишган буғдой ноннинг улуғ неъмат, буюк химмат эканлигини мен 1996 йил 10 сентябр куни Шавкат Раҳмон касалхонада умрининг охирги соатларини яшаётган дамларида, касалхона палатасига қўнғироқ қилган кайнэгачиси — Муҳаббатхонга: «Муҳаббат опа, агар Тошкентга келсангиз тандирда ёпилган нондан олиб келинг?», — дея илтимос қилган ва мана шу воқеа сабаб, Шавкат Раҳмон оддийгина инсон эмаслигини, ажабтовур шоир эканлигида бир ҳикмат борлигини ҳис қилиб келаман. Davomini o'qish
Ўша олис 80-йилларда ўзбек адабиётига кириб келаётган ёш ижодкорларни қўллаб-қувватлаш учун Ғафур Ғулом нашриётида «Ёшлар баёзи», «Ёш гвардия» нашриётида «Ёшлик» альманахи ташкил этилган эди. Уларнинг ҳар бирини олиб варақласангиз, шеърият майдонига нафақат кимлар кириб келганини, шу билан бирга ўзбек адабиётида юз бераётган янгиланиш жараёнини кузатгандай бўласиз. Davomini o'qish
Уни илк бор кўрганимни эслайман. Адабиёт ихлосманди, ижод аҳлининг чин дўсти, мактаб муаллими Сирожиддин Нажмиддинов бир куни Турсунбой Адашбоев билан мени шаҳардаги 10- мактабга, учрашувга таклиф қилди. Юқори синф ўқувчилари ижодимиздан наъмуналар ўқишди, кутилган ва кутилмаган саволлар беришди. Сўнг домла иккимизга анча қўли келиб қолган икки ўқувчи ёзган шеърни тинглашни тавсия қилди. Буғдойранг, ориқ чирой, ерга қараганроқ йигит баҳор ҳақида ийманибгина шеър ўқиди. Davomini o'qish
Шавкат Раҳмон жасур, исёнкор, шерюрак шоирликни тан олади. «Шоирлик — жасорат сўзининг таржимасидир», деб лўнда таъриф бериши бежиз эмас. «Ўлимгача содиқ дўст каби борувчи», «Элнинг бахтига умрини тиккан шоирлар» ни орзу қилиши шундан. Унинг эътиқодича, фақат «Ғалаёнга тўла вужуддан охир дунё бўладир халос». Унинг шеърларида исёнкорлик, ҳужумкорлик, муросасизлик, ғазаб-нафрат руҳининг ҳокимлиги ва бу принципига содиқ, собитлигининг боиси шундан. Davomini o'qish
Мен аланглаб қидирган одамимни тополмай турганимда, «Қора бола, меҳмонни кутдириб қўйдик-да», деб биз томонга келаётган ўта жиддий, қиёфаси испан теодорларникига ўхшаб кетадиган узун плашдаги йигитни кўриб, беихтиёр тўхтаб қолдим. Davomini o'qish