Крюгер йўлни тезлик билан кесиб ўтди ва оёғи тагини ёритиб пастга туша бошлади. Мана буни омад деса бўлади, дея завқ билан пичирлади у. Тақдир унга рақибидан қутулиш ва ҳаммаси учун ўч олиш имкониятини берди. Бундай имконият ҳаётда бир марта келади. У нафақат бизнесини, балки қизини ҳам қайтариши мумкин.
Тэлмиж Пауэлл
ЯГОНА ГУВОҲ
Рус тилидан Отабек Ғайбуллоҳ таржимаси
Тэлмиж Пауэлл (Talmage Powell 1920 — 2000) — америкалик ёзувчи. Унинг ижодий фаолияти 1942 йилда бошланган. Турли мавзуларда ёзилган 500 дан ортиқ ҳикоялар муаллифи. Шунингдек, у бир неча роман ҳам ёзган. Айниқса, унинг изқувар Эд Сиверс ҳақида ёзган детектив асарлари китобхонлар томонидан яхши кутиб олинган ва изқуварларга бағишланган энг яхши асар сифатида баҳоланган. Шунингдек, Тэлмиж Пауэлл кино ва телевидение учун сценарийлар ёзган.
Ярим кечаси Марко Крюгерникига нимадандир қўрқиб кетган Тимоти Уоткинс кириб келганида унинг аҳволини кўриб, Марко хурсандлигидан табассумини зўрға яширди. Ўзини хавотирлангандек ва ҳамдарддек кўрсатиб, кутилмаган меҳмонни меҳмонхонага бошлади.
Ўзини ҳеч бўлмаганда ёрдам бермоқчидек қилиб кўрсатиши керак. Қолаверса, улар Тимоти билан дўст эдилар. Тўғрироғи, кўпчилик шундай ўйлашади. Лекин Марконинг ўзи бошқача фикрда. Албатта, Тимоти унинг фирмасини сотиб олди ва қарзларини узишда ёрдам берди. Бундан ташқари, ҳақиқий дўст сифатида Марко Крюгер севадиган малласоч гўзал мисс Шарон Рэндаллни ундан «олиб қўйди”. Буларнинг бари учун Марко Уоткинсни кўрарга кўзи йўқ эди. «Балки ҳисоб-китоб қилишнинг айни пайтидир”, деб ўйлади умид билан Уоткинсга боқаркан.
Уст-боши кир меҳмоннинг қўлтиғидан меҳрибонлик билан ушлаб, уни диванга ўтқазди.
– Мен бошқа ҳеч кимга… – тўнғиллади Тимоти Уоткинс. – Нима бўлганини кимгадир айтишим керак эди. Йўқ, менимча, кетганим маъқул…
– Беманиликни бас қил! – дея қичқирди унга Марко Крюгер душманини нима бунчалик ларзага солганини жуда ҳам билгиси келиб. – Келиб тўғри иш қилгансан. Ахир биз дўстмиз-ку…
Тимоти Уоткинс бир неча бор нимадир демоқчи бўлди-ю, аммо бўғзидан қулқуллаган товуш чиқди, холос.
– Марко, – ғамгин пичирлади у, – мен одам ўлдирдим.
– Нима?! – омади келганига ишонмасди Крюгер.
– Мен уни сўнгги лаҳзада, машина ғилдираклари остига кирганидан кейингина илғадим.
Марко хурсандлигидан бақириб юборгиси келди. У ўзини зўрға қўлга олди, хўмрайиб меҳмоннинг ёнига ўтирди ва қўлини унинг елкасига қўйди.
– Менга ҳаммасини бошидан гапириб бер-чи, Тимоти. Қандай қилиб одам уриб юбординг?
– Мен аралаштиришни истамайман… – тўнғиллади Уоткинс.
– Навбатдаги сафсата, – гапиргани қўймади уй эгаси ва унинг елкасига секин туртиб қўйди. – Унда нега сенингча дўстлар мавжуд?
Тимоти Крюгерга миннатдорона боқди ва унинг кулранг кўзларига ёш тўлди.
– Биз мисс Рэндалл билан кечки овқатдан олдин биттадан коктейл ичдик.
– Сен мисс Рэндаллникидан уйга қайтаётганмидинг, Тимоти?
– Ҳа, қайтаётгандим ва у ҳақида, ажойиб кеча ҳақида ўйлаб кетаётгандим. Мендан олдинда узоқда, чорраҳада юк машинаси тўхтади. Бир неча секунддан кейин у йўлида давом этди. Ҳайдовчи йўловчини туширганини мана ҳозир тушундим, лекин ўша пайтда бунга эътибор бермабман. Мен… мен уни чорраҳага етганимда, олдимда худди ердан чиққандек пайдо бўлганидагина пайқадим. У йўл четида турганди ва овоз берди.
Мен тормозни боссам-да, машина сирпаниб кетди. Ўша пайтгача шундай катта тезликда кетаётганимни хаёлимга ҳам келтирмаган эканман. Хаёлимда машина ҳозир ағдарилиб кетадигандек туюлди ва мен рулни бошқа томонга бурдим. «Форд”им йўл четига чиқиб кетди. Кейин эса металл гўшт ва суякка урилганда чиқадиган овоз эшитилди…
Машина тўхтаган жойда ундан тушдим. Йигит ҳеч қаерда кўринмасди. У худди ёмғирли кечадаги саробга ўхшарди. Кейин тақиллаган овозни эсладим ва қўрқувдан қалтираб кетдим. Бардачокдан фонарчани олдим ва орқага югурдим…
– Ва сен уни топдинг?
– Ҳа, – бош силкиди Тимоти, бошини қўллари билан қучоқлаб. – У йўл бўйида ўсган буталар орасида ётарди. Боши атрофида қон кўлмак бўлиб ёйилиб кетган… Ишончим комил, у ўлгани аниқ.
– Қаердан бунчалик ишонч? Сен пастга тушиб, унинг нафас олаётганми, йўқлигини текшириб кўрдингми?
– Йўқ, – Тимоти Уоткинс секин бошини кўтарди. – Мен фақат ўйладимки, шунча кўп қон бўлса… Мени ваҳима босди, шекилли. То сен менга эшик очгунинггача бўлган воқеаларнинг барчасини ғира-шира эслайман. Йўқ, у бундай жароҳат билан тирик қолиши мумкин эмасди.
– Кўп из қолдирдингми? – яширин умид билан сўради Марко.
– Мен… мен билмайман.
– Унда у ерга бориш ва текшириш керак.
– Марко, сени бунга аралаштиришни истамайман…
– Бу ҳақда унут, – унинг гапини қатъий бўлди Крюгер ва кўзидаги қувонч учқунларини Тимоти кўрмаслиги учун тезда ўгирилди. – Ахир биз шериклар ва дўстлармиз. Шундай эмасми?
– Биласанми, доимо менга нисбатан адоватдасан, деб ўйлардим, – Тимоти секин ўрнидан турди. – Мени ич-ичингдан ёмон кўрсанг керак. Чунки сендан қизингни тортиб олганман, бундан хафа бўлишинг турган гап…
– Тимоти, одамлар ҳақида бундай ёмон фикрда бўлма, – юмшоққина ўпкалади ундан уй эгаси. – Мен ундай одамлардан эмасман…
– Воқеа мана шу ерда юз берди, Марко, – пичирлади Тимоти Уоткинс ва тормоз босди. Пичирлаб гапирмаса ҳам бўларди, чунки атрофда бирор тирик жон йўқ эди. – Фақат йўлнинг нариги тарафида. Мен шаҳарга кетаётган эдим.
Машинадан тушаётиб Марко Крюгер фонарчани қўлига олди.
– Ҳалокат чироқларини ўчирма, – буюрди у. – Бирор машина кўрсанг, тушгин-да, капотни оч, худди машинанинг бирор жойи бузилгану сен тузатяпсан.
– Марко…
– Биламан, биламан. Раҳматни кейин айтасан.
Крюгер йўлни тезлик билан кесиб ўтди ва оёғи тагини ёритиб пастга туша бошлади. Мана буни омад деса бўлади, дея завқ билан пичирлади у. Тақдир унга рақибидан қутулиш ва ҳаммаси учун ўч олиш имкониятини берди. Бундай имконият ҳаётда бир марта келади. У нафақат бизнесини, балки қизини ҳам қайтариши мумкин. Албатта, Тимоти мурдани олиб кетмасидан туриб полицияга хабар беришига тўғри келади. Ҳа, полициясиз иш битмайди чоғи. Ҳечқиси йўқ. Қонунга итоатли фуқаро сифатида шундай қилиши ҳам керак. Қонун – қонун-да.
Энг қизиғи шунда эдики, агар Тимотини ваҳима босмаганида у бирозгина қўрқувдан дарҳол қутулган бўларди. Энди эса у тамом.
Марконинг шодлиги ўрнини борган сари ғазаб эгаллаб борарди. Унинг ёрдами билан Тимоти Уоткинс тортиб олган нарсаларини яқинда қайтариб олиши мумкин бўлган мурда қаёқда қолди?
Ниҳоят, Марко эзғиланган бута ва бир неча синган шохчаларни кўрди. Ҳар ҳолда бу Тимоти уриб юборган одам йиқилган ўша жой бўлса керак. Лекин унинг ўзи қани?! Ерда мурданинг изи қолган, лекин жасад йўқ эди. У ўрмалаб кетган бўлса керак. Нам барглар у буталар орасидан чиқиб кетган йўлни кўрсатиб турарди.
Крюгер бошини ғамгин чайқаб қўйди. Кўнглида уни аямасдан алдашгандек бир туйғу пайдо бўлди. У худди жабр кўрган одам оғриқни ҳис қилганидагидек афтини бужмайтирди ва сўкиниб базўр оёққа турди. Одам йиқилган жойдан бир неча фут нарида қон теккан рўмолча ётарди. Афтидан, у тўхтаган, бошидаги жароҳатга рўмолчани қўйган ва нафасини ростлаб олиб, бор кучини йиққанча олға ҳаракатланган бўлса керак.
Маркода ҳалиям жабрдийда ҳушини йўқотиб йиқилган ва ўлган, деган умид ёниб турарди. Шу дамда у мурдани кўриш учун кўп нарсасини беришга тайёр эди.
Аммо ҳеч қандай жасад йўқ эди. Йигит ўзига келган ва ғойиб бўлганди. Марко Крюгер буни тан олишни истамас, аммо фактлардан кўз юмиб бўлмайди. «Ўзи бу дайдилар, – ғазабланиб ўйлади у, – бошқа одамларга ўхшашмайди. Санғи итга ўхшаб яшашади. Эҳтимол, у йўлгача судралиб чиққан, машина тўхтатган ва ҳозир бирор шаҳар шифохонасининг иссиқ ва шинам хонасида дам олиб ётгандир. Полициядагилар албатта, уни машина уриб юборгани тўғрисидаги ҳикоясига қулоқ солиб ҳам ўтиришмайди ва тезроқ шаҳардан «қуриш”ини буюришади”.
– Марко?
Марко Крюгер бошини кўтарди. Йўл тепасида Тимотининг гавдаси кўринди.
– Марко, хўш, қалай?
Манфур душманининг овозини эшитиб, Марко ғазабдан тишларини ғичирлатди. Тимоти Уоткинсдан қутулишни қанчалик истаётгани ва тақдир уларнинг устидан қанчалик бешафқат кулгани унга энди янада аниқроқ кўринди.
Шунда Крюгернинг хаёлига ярқ этиб бир фикр келиб қолди. Унинг бу ерда ёлғиз экани ва ҳеч қандай жасад йўқлигини Тимоти билмайди-ку? У дарҳол фонарчани ўчирди ва секингина жавоб берди:
– Машинага қайт, Тимоти. Шу ердан ўтиб кетаётган бирор ҳайдовчи сенга эътибор қаратишини истайсанми? Сен нима, ақлдан озганмисан? Тезроқ кет. Мен ҳозир чиқяпман.
Марко Крюгер машина олдига қайтганида маъюс Уоткинс рулда ўтирарди.
– Бу ердан тезроқ кетайлик, Тимоти.
– Нега у ерда узоқ қолиб кетдинг?
– Вой, Худойим, ҳечам узоқ эмас! Сенга шундай туюляпти. Мен ўша шахсни топишим ва кейин нима қилиш кераклигини ҳал этишим лозим эди. Уни қандай қилиб олиб кетиш керак, қаерга яшириш керак, шулар ҳақида ўйладим.
– Демак, у…
– Бундан ёмони бўлмайди, – тасдиқлади Марко.
Тимоти бошини рулга қўйди ва унинг ичидан бўғиқ хўрсиниқ чиқди.
– Бундай бўлганидан афсусдаман, – ҳамдардлик билан уф тортди Марко Крюгер.
– Энди мен қотилман, Марко.
– Сенинг ўрнингда бўлганимда…
– Қотил, – такрорлади Тимоти ва кутилмаганда рулни муштлай бошлади. – Мен қотилман… Ва доим шундай бўлиб қоламан.
– Ўзингни қўлга ол. Ҳаммасини пухта ўйлаб олишимиз керак.
– Бир соат олдин, – деди фиғонини ютиб Тимоти Уоткинс, – мен гуллаган фирмага ва суюкли ёрга эга қонунга итоатли тадбиркор эдим, энди эса мен қотилман. Ва бу тамғани умримнинг охиригача кўтариб юраман. Нима қилмай, бари бир қотиллигимча қолавераман.
– Сен ҳақсан, Тимоти! – Марко ошнасининг елкасидан ушлаб, уни қаттиқ силкиди. – Бунга кўникишинг керак.
– Марко, полицияга боришдан қўрқяпман.
– Нима, сен бутунлай ақлдан оздингми? У ерга боришинг керакмас. Сенинг ўрнингда кирди-чиқди одам бўлсагина полицияга боради. Унутма, сен анавини уриб юборганингда маст бўлгансан. Сени ўша заҳотиёқ қамаб қўйишади.
Тимоти Уоткинс титраб кетди ва яна бошини рулга қўйди.
– Чеҳрангни оч, дўстим! – унинг елкасига урди Марко. – Ҳали умид сўнгани йўқ. Йўли бор.
– Йўли бор? – ишонқирамай сўради Тимоти.
– Албатта. Қутулишингга ёрдам бераман. Ахир биз дўстлармиз.
– Аммо қандай?
– Меникига қайтамиз. Мен сенга ҳозирда бор бўлган ҳамма пулимни бераман. Сенда вақт масаласида катта имконият бор. Мурдани топишганида эса сен аллақачон узоқларда бўласан. Ҳеч ким тута олмайди.
– Сен менга қочишни маслаҳат беряпсанми?
– Ўзингда бундан кўра яхшироқ ғоя борми, Тимоти?
– Лекин унда мен ишимдаги улушимни ҳамда севган қизимни йўқотаман…
– Бу дунёда бошқа ишлар ва бошқа қизлар жуда кўп. Сен улушингни ва қизингни йўқотасан, Тимоти, аммо кейинги йигирма йилингни озодликда ўтказасан. Албатта, сен буни бизнесинг ва қизингдан афзал кўрсанг… – Марко Крюгер очиқ-ойдин елкасини қисди, худди жавобгарликни ўзидан соқит қилмоқчидек. – Мен сенга ҳали нимани қутқариш мумкин бўлса, ўшани қутқаришда ёрдам бермоқчиман. Мен ягона йўлни кўряпман – мумкин қадар тезроқ ғойиб бўлиш ва бу ерларга ҳеч қачон қайтиб келмаслик. Сен бунга ақл билан ёндаш, Тимоти. Бу фожиа ҳам, қиёмат қойим ҳам эмас. Сен бундай ҳолга тушган биринчи одам эмассан ва охиргиси ҳам.
Тимоти Уоткинс бироз тинчланди. У бошини кўтарди, оғир нафас олди ва моторни юргизди. Худога шукр, ўйлади Крюгер, яхшиям машина салони қоронғи ва Тимоти унинг юзидаги қувончни кўрмайди…
Улар лифтда бешинчи қаватга кўтарилишди. Марко калит билан эшикни очди, Уоткинсни меҳмонхонага бошлаб кирди ва чироқни ёқди.
– Чеҳрангни оч, Тимоти! – кулди у, шеригининг қўлини қаттиқ сиқиб. – Икки минг мил узоққа кетасан, фамилиянгни ўзгартирасан ва янги ҳаёт бошлайсан. Бир ҳафтадан кейин бугунги оқшом сенга қўрқинчли бир тушдай туюла бошлайди… Энди бориб кўрай-чи, ёнимда қанча пул бор экан?
Тимоти аста деразага яқинлашди, уни очди ва кечки тоза ҳаводан чуқур нафас олди. Ёмғир тўхтаган, ташқарида осойишталик ҳукм сурарди.
– Беш юз долларга яқин экан, Тимоти, – деди Марко. – Кўп эмас, албатта, аммо тежаб ишлатса, узоқроққа кетишга етади.
Уоткинс пулни лоқайдлик билан олди, худди бунинг нима эканини англамагандай ва чўнтагига солиб қўйди. Унинг лаблари очилиб, ғамгин жилмайди.
– Қотил… – деди ўйчанлик билан. – Биласанми, Марко, қачонки биринчи руҳий зарба ўтиб кетсагина, кўп нарса ўзгаради.
– Бу ҳақда ўйламасликка ҳаракат қил, Тимоти, – маслаҳат берди Марко Крюгер.
– Нега? Қотилликдан сўнг инсон ҳаёти умуман бошқача қийматга эга бўлиб қоларкан. Тўғрироғи, қиммати умуман қолмас экан.
– Тимоти, сен учун ҳар дақиқа ғанимат… – қайғурди Марко.
– Фирмани ва Шаронни қолдиришга тўғри келади, деган фикрга ҳечам кўниколмаяпман, Марко. Айниқса, ҳалиги жиҳатни назарга олганда ўша дайди билан мени биргина нарса боғлаб турибди. Ёмғир шубҳасиз йўл четидаги шина изларини ювиб кетди. Туфлини ёқиб юборишга эса беш дақиқа кифоя. Ва шунда битта нарса қоляпти, Марко. Сен қоляпсан. Сен – ягона гувоҳсан.
Крюгер оғиз жуфтлаб улгурмай, Уоткинс унинг жағига кучли мушт туширди. Сўнг эса полга йиқилишига йўл қўймай, қўлтиғидан олди ва деразадан пастга итариб юборди.
Квартирадан кетишда Тимоти дераза тагидаги гиламни жойидан қўзғатиб бироз суриб қўйди ва қаноат билан бош силкиди. Энди ҳар қандай изқувар Марко Крюгерни гиламда сирпаниб, деразадан пастга қулаган, деган хулосага келиши тайин.
Манба: www.biznestrener.uz
Telmij Pauell
YAGONA GUVOH
Rus tilidan Otabek G’aybulloh tarjimasi
Telmij Pauell (Talmage Powell 1920 -2000) — amerikalik yozuvchi. Uning ijodiy faoliyati 1942 yilda boshlangan. Turli mavzularda yozilgan 500 dan ortiq hikoyalar muallifi. Shuningdek, u bir necha roman ham yozgan. Ayniqsa, uning izquvar Ed Sivers haqida yozgan detektiv asarlari kitobxonlar tomonidan yaxshi kutib olingan va izquvarlarga bag’ishlangan eng yaxshi asar sifatida baholangan. Shuningdek, Telmij Pauell kino va televidenie uchun stsenariylar yozgan.
Yarim kechasi Marko Kryugernikiga nimadandir qo’rqib ketgan Timoti Uotkins kirib kelganida uning ahvolini ko’rib, Marko xursandligidan tabassumini zo’rg’a yashirdi. O’zini xavotirlangandek va hamdarddek ko’rsatib, kutilmagan mehmonni mehmonxonaga boshladi.
O’zini hech bo’lmaganda yordam bermoqchidek qilib ko’rsatishi kerak. Qolaversa, ular Timoti bilan do’st edilar. To’g’rirog’i, ko’pchilik shunday o’ylashadi. Lekin Markoning o’zi boshqacha fikrda. Albatta, Timoti uning firmasini sotib oldi va qarzlarini uzishda yordam berdi. Bundan tashqari, haqiqiy do’st sifatida Marko Kryuger sevadigan mallasoch go’zal miss Sharon Rendallni undan «olib qo’ydi”. Bularning bari uchun Marko Uotkinsni ko’rarga ko’zi yo’q edi. «Balki hisob-kitob qilishning ayni paytidir”, deb o’yladi umid bilan Uotkinsga boqarkan.
Ust-boshi kir mehmonning qo’ltig’idan mehribonlik bilan ushlab, uni divanga o’tqazdi.
– Men boshqa hech kimga… – to’ng’illadi Timoti Uotkins. – Nima bo’lganini kimgadir aytishim kerak edi. Yo’q, menimcha, ketganim ma’qul…
– Bemanilikni bas qil! – deya qichqirdi unga Marko Kryuger dushmanini nima bunchalik larzaga solganini juda ham bilgisi kelib. – Kelib to’g’ri ish qilgansan. Axir biz do’stmiz-ku…
Timoti Uotkins bir necha bor nimadir demoqchi bo’ldi-yu, ammo bo’g’zidan qulqullagan tovush chiqdi, xolos.
– Marko, – g’amgin pichirladi u, – men odam o’ldirdim.
– Nima?! – omadi kelganiga ishonmasdi Kryuger.
– Men uni so’nggi lahzada, mashina g’ildiraklari ostiga kirganidan keyingina ilg’adim.
Marko xursandligidan baqirib yuborgisi keldi. U o’zini zo’rg’a qo’lga oldi, xo’mrayib mehmonning yoniga o’tirdi va qo’lini uning yelkasiga qo’ydi.
– Menga hammasini boshidan gapirib ber-chi, Timoti. Qanday qilib odam urib yubording?
– Men aralashtirishni istamayman… – to’ng’illadi Uotkins.
– Navbatdagi safsata, – gapirgani qo’ymadi uy egasi va uning yelkasiga sekin turtib qo’ydi. – Unda nega seningcha do’stlar mavjud?
Timoti Kryugerga minnatdorona boqdi va uning kulrang ko’zlariga yosh to’ldi.
– Biz miss Rendall bilan kechki ovqatdan oldin bittadan kokteyl ichdik.
– Sen miss Rendallnikidan uyga qaytayotganmiding, Timoti?
– Ha, qaytayotgandim va u haqida, ajoyib kecha haqida o’ylab ketayotgandim. Mendan oldinda uzoqda, chorrahada yuk mashinasi to’xtadi.
Bir necha sekunddan keyin u yo’lida davom etdi. Haydovchi yo’lovchini tushirganini mana hozir tushundim, lekin o’sha paytda bunga e’tibor bermabman. Men… men uni chorrahaga yetganimda, oldimda xuddi yerdan chiqqandek paydo bo’lganidagina payqadim. U yo’l chetida turgandi va ovoz berdi.
Men tormozni bossam-da, mashina sirpanib ketdi. O’sha paytgacha shunday katta tezlikda ketayotganimni xayolimga ham keltirmagan ekanman. Xayolimda mashina hozir ag’darilib ketadigandek tuyuldi va men rulni boshqa tomonga burdim. «Ford”im yo’l chetiga chiqib ketdi. Keyin esa metall go’sht va suyakka urilganda chiqadigan ovoz eshitildi…
Mashina to’xtagan joyda undan tushdim. Yigit hech qaerda ko’rinmasdi. U xuddi yomg’irli kechadagi sarobga o’xshardi. Keyin taqillagan ovozni esladim va qo’rquvdan qaltirab ketdim. Bardachokdan fonarchani oldim va orqaga yugurdim…
– Va sen uni topding?
– Ha, – bosh silkidi Timoti, boshini qo’llari bilan quchoqlab. – U yo’l bo’yida o’sgan butalar orasida yotardi. Boshi atrofida qon ko’lmak bo’lib yoyilib ketgan… Ishonchim komil, u o’lgani aniq.
– Qaerdan bunchalik ishonch? Sen pastga tushib, uning nafas olayotganmi, yo’qligini tekshirib ko’rdingmi?
– Yo’q, – Timoti Uotkins sekin boshini ko’tardi. – Men faqat o’yladimki, shuncha ko’p qon bo’lsa… Meni vahima bosdi, shekilli. To sen menga eshik ochguninggacha bo’lgan voqealarning barchasini g’ira-shira eslayman. Yo’q, u bunday jarohat bilan tirik qolishi mumkin emasdi.
– Ko’p iz qoldirdingmi? – ysirli umid bilan so’radi Marko.
– Men… men bilmayman.
– Unda u yerga borish va tekshirish kerak.
– Marko, seni bunga aralashtirishni istamayman…
– Bu haqda unut, – uning gapini qat’iy bo’ldi Kryuger va ko’zidagi quvonch uchqunlarini Timoti ko’rmasligi uchun tezda o’girildi. – Axir biz sheriklar va do’stlarmiz. Shunday emasmi?
– Bilasanmi, doimo menga nisbatan adovatdasan, deb o’ylardim, – Timoti sekin o’rnidan turdi. – Meni ich-ichingdan yomon ko’rsang kerak. Chunki sendan qizingni tortib olganman, bundan xafa bo’lishing turgan gap…
– Timoti, odamlar haqida bunday yomon fikrda bo’lma, – yumshoqqina o’pkaladi undan uy egasi. – Men unday odamlardan emasman…
– Voqea mana shu yerda yuz berdi, Marko, – pichirladi Timoti Uotkins va tormoz bosdi. Pichirlab gapirmasa ham bo’lardi, chunki atrofda biror tirik jon yo’q edi. – Faqat yo’lning narigi tarafida. Men shaharga ketayotgan edim.
Mashinadan tushayotib Marko Kryuger fonarchani qo’liga oldi.
– Halokat chiroqlarini o’chirma, – buyurdi u. – Biror mashina ko’rsang, tushgin-da, kapotni och, xuddi mashinaning biror joyi buzilganu sen tuzatyapsan.
– Marko…
– Bilaman, bilaman. Rahmatni keyin aytasan.
Kryuger yo’lni tezlik bilan kesib o’tdi va oyog’i tagini yoritib pastga tusha boshladi. Mana buni omad desa bo’ladi, deya zavq bilan pichirladi u. Taqdir unga raqibidan qutulish va hammasi uchun o’ch olish imkoniyatini berdi. Bunday imkoniyat hayotda bir marta keladi.
U nafaqat biznesini, balki qizini ham qaytarishi mumkin. Albatta, Timoti murdani olib ketmasidan turib politsiyaga xabar berishiga to’g’ri keladi. Ha, politsiyasiz ish bitmaydi chog’i. Hechqisi yo’q. Qonunga itoatli fuqaro sifatida shunday qilishi ham kerak. Qonun – qonun-da. Eng qizig’i shunda ediki, agar Timotini vahima bosmaganida u birozgina qo’rquvdan darhol qutulgan bo’lardi. Endi esa u tamom.
Markoning shodligi o’rnini borgan sari g’azab egallab borardi. Uning yordami bilan Timoti Uotkins tortib olgan narsalarini yaqinda qaytarib olishi mumkin bo’lgan murda qayoqda qoldi?
Nihoyat, Marko ezg’ilangan buta va bir necha singan shoxchalarni ko’rdi. Har holda bu Timoti urib yuborgan odam yiqilgan o’sha joy bo’lsa kerak. Lekin uning o’zi qani?! Yerda murdaning izi qolgan, lekin jasad yo’q edi. U o’rmalab ketgan bo’lsa kerak. Nam barglar u butalar orasidan chiqib ketgan yo’lni ko’rsatib turardi.
Kryuger boshini g’amgin chayqab qo’ydi. Ko’nglida uni ayamasdan aldashgandek bir tuyg’u paydo bo’ldi. U xuddi jabr ko’rgan odam og’riqni his qilganidagidek aftini bujmaytirdi va so’kinib bazo’r oyoqqa turdi. Odam yiqilgan joydan bir necha fut narida qon tekkan ro’molcha yotardi. Aftidan, u to’xtagan, boshidagi jarohatga ro’molchani qo’ygan va nafasini rostlab olib, bor kuchini yiqqancha olg’a harakatlangan bo’lsa kerak.
Markoda haliyam jabrdiyda hushini yo’qotib yiqilgan va o’lgan, degan umid yonib turardi. Shu damda u murdani ko’rish uchun ko’p narsasini berishga tayyor edi.
Ammo hech qanday jasad yo’q edi. Yigit o’ziga kelgan va g’oyib bo’lgandi. Marko Kryuger buni tan olishni istamas, ammo faktlardan ko’z yumib bo’lmaydi. «O’zi bu daydilar, – g’azablanib o’yladi u, – boshqa odamlarga o’xshashmaydi. Sang’i itga o’xshab yashashadi. Ehtimol, u yo’lgacha sudralib chiqqan, mashina to’xtatgan va hozir biror shahar shifoxonasining issiq va shinam xonasida dam olib yotgandir. Politsiyadagilar albatta, uni mashina urib yuborgani to’g’risidagi hikoyasiga quloq solib ham o’tirishmaydi va tezroq shahardan «qurish”ini buyurishadi”.
– Marko?
Marko Kryuger boshini ko’tardi. Yo’l tepasida Timotining gavdasi ko’rindi.
– Marko, xo’sh, qalay?
Manfur dushmanining ovozini eshitib, Marko g’azabdan tishlarini g’ichirlatdi. Timoti Uotkinsdan qutulishni qanchalik istayotgani va taqdir ularning ustidan qanchalik beshafqat kulgani unga endi yanada aniqroq ko’rindi.
Shunda Kryugerning xayoliga yarq etib bir fikr kelib qoldi. Uning bu yerda yolg’iz ekani va hech qanday jasad yo’qligini Timoti bilmaydi-ku? U darhol fonarchani o’chirdi va sekingina javob berdi:
– Mashinaga qayt, Timoti. Shu yerdan o’tib ketayotgan biror haydovchi senga e’tibor qaratishini istaysanmi? Sen nima, aqldan ozganmisan? Tezroq ket. Men hozir chiqyapman.
Marko Kryuger mashina oldiga qaytganida ma’yus Uotkins rulda o’tirardi.
– Bu yerdan tezroq ketaylik, Timoti.
– Nega u yerda uzoq qolib ketding?
– Voy, Xudoyim, hecham uzoq emas! Senga shunday tuyulyapti. Men o’sha shaxsni topishim va keyin nima qilish kerakligini hal etishim lozim edi. Uni qanday qilib olib ketish kerak, qaerga yashirish kerak, shular haqida o’yladim.
– Demak, u…
– Bundan yomoni bo’lmaydi, – tasdiqladi Marko.
Timoti boshini rulga qo’ydi va uning ichidan bo’g’iq xo’rsiniq chiqdi.
– Bunday bo’lganidan afsusdaman, – hamdardlik bilan uf tortdi Marko Kryuger.
– Endi men qotilman, Marko.
– Sening o’rningda bo’lganimda…
– Qotil, – takrorladi Timoti va kutilmaganda rulni mushtlay boshladi. – Men qotilman… Va doim shunday bo’lib
qolaman.
– O’zingni qo’lga ol. Hammasini puxta o’ylab olishimiz kerak.
– Bir soat oldin, – dedi fig’onini yutib Timoti Uotkins, – men gullagan firmaga va suyukli yorga ega qonunga itoatli tadbirkor edim, endi esa men qotilman. Va bu tamg’ani umrimning oxirigacha ko’tarib yuraman. Nima qilmay, bari bir qotilligimcha qolaveraman.
– Sen haqsan, Timoti! – Marko oshnasining yelkasidan ushlab, uni qattiq silkidi. – Bunga ko’nikishing kerak.
– Marko, politsiyaga borishdan qo’rqyapman.
– Nima, sen butunlay aqldan ozdingmi? U yerga borishing kerakmas. Sening o’rningda kirdi-chiqdi odam bo’lsagina politsiyaga boradi. Unutma, sen anavini urib yuborganingda mast bo’lgansan. Seni o’sha zahotiyoq qamab qo’yishadi.
Timoti Uotkins titrab ketdi va yana boshini rulga qo’ydi.
– Chehrangni och, do’stim! – uning yelkasiga urdi Marko. – Hali umid so’ngani yo’q. Yo’li bor.
– Yo’li bor? – ishonqiramay so’radi Timoti.
– Albatta. Qutulishingga yordam beraman. Axir biz do’stlarmiz.
– Ammo qanday?
– Menikiga qaytamiz. Men senga hozirda bor bo’lgan hamma pulimni beraman. Senda vaqt masalasida katta imkoniyat bor. Murdani topishganida esa sen allaqachon uzoqlarda bo’lasan. Hech kim tuta olmaydi.
– Sen menga qochishni maslahat beryapsanmi?
– O’zingda bundan ko’ra yaxshiroq g’oya bormi, Timoti?
– Lekin unda men ishimdagi ulushimni hamda sevgan qizimni yo’qotaman…
– Bu dunyoda boshqa ishlar va boshqa qizlar juda ko’p. Sen ulushingni va qizingni yo’qotasan, Timoti, ammo keyingi yigirma yilingni ozodlikda o’tkazasan. Albatta, sen buni biznesing va qizingdan afzal ko’rsang… – Marko Kryuger ochiq-oydin yelkasini qisdi, xuddijavobgarlikni o’zidan soqit qilmoqchidek. – Men senga hali nimani qutqarish mumkin bo’lsa, o’shani qutqarishda yordam bermoqchiman. Men yagona yo’lni ko’ryapman – mumkin qadar tezroq g’oyib bo’lish va bu yerlarga hech qachon qaytib kelmaslik. Sen bunga aql bilan yondash, Timoti. Bu fojia ham, qiyomat qoyim ham emas. Sen bunday holga tushgan birinchi odam emassan va oxirgisi ham.
Timoti Uotkins biroz tinchlandi. U boshini ko’tardi, og’ir nafas oldi va motorni yurgizdi. Xudoga shukr, o’yladi Kryuger, yaxshiyam mashina saloni qorong’i va Timoti uning yuzidagi quvonchni ko’rmaydi… Ular liftda beshinchi qavatga ko’tarilishdi. Marko kalit bilan eshikni ochdi, Uotkinsni mehmonxonaga boshlab kirdi va chiroqni yoqdi.
– Chehrangni och, Timoti! – kuldi u, sherigining qo’lini qattiq siqib. – Ikki ming mil uzoqqa ketasan, familiyangni o’zgartirasan va yangi hayot boshlaysan. Bir haftadan keyin bugungi oqshom senga qo’rqinchli bir tushday tuyula boshlaydi… Endi borib ko’ray-chi, yonimda qancha pul bor ekan?
Timoti asta derazaga yaqinlashdi, uni ochdi va kechki toza havodan chuqur nafas oldi. Yomg’ir to’xtagan, tashqarida osoyishtalik hukm surardi.
– Besh yuz dollarga yaqin ekan, Timoti, – dedi Marko. – Ko’p emas, albatta, ammo tejab ishlatsa, uzoqroqqa ketishga yetadi.
Uotkins pulni loqaydlik bilan oldi, xuddi buning nima ekanini anglamaganday va cho’ntagiga solib qo’ydi. Uning lablari ochilib, g’amgin jilmaydi.
– Qotil… – dedi o’ychanlik bilan. – Bilasanmi, Marko, qachonki birinchi ruhiy zarba o’tib ketsagina, ko’p narsa o’zgaradi.
– Bu haqda o’ylamaslikka harakat qil, Timoti, – maslahat berdi Marko Kryuger.
– Nega? Qotillikdan so’ng inson hayoti umuman boshqacha qiymatga ega bo’lib qolarkan. To’g’rirog’i, qimmati umuman qolmas ekan.
– Timoti, sen uchun har daqiqa g’animat… – qayg’urdi Marko.
– Firmani va Sharonni qoldirishga to’g’ri keladi, degan fikrga hecham ko’nikolmayapman, Marko. Ayniqsa, haligi jihatni nazarga olganda o’sha daydi bilan meni birgina narsa bog’lab turibdi. Yomg’ir shubhasiz yo’l chetidagi shina izlarini yuvib ketdi. Tuflini yoqib yuborishga esa besh daqiqa kifoya. Va shunda bitta narsa qolyapti, Marko. Sen qolyapsan. Sen – yagona guvohsan.
Kryuger og’iz juftlab ulgurmay, Uotkins uning jag’iga kuchli musht tushirdi. So’ng esa polga yiqilishiga yo’l qo’ymay, qo’ltig’idan oldi va derazadan pastga itarib yubordi.
Kvartiradan ketishda Timoti deraza tagidagi gilamni joyidan qo’zg’atib biroz surib qo’ydi va qanoat bilan bosh silkidi. Endi har qanday izquvar Marko Kryugerni gilamda sirpanib, derazadan pastga qulagan, degan xulosaga kelishi tayin.