Shukur Xolmirzayev. Yozuvchilikning maktabi yo’q.

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

shukur aka

     Aсар яралиши жараёнида битта нуқтага жиддий эътибор берилишини истайман: қаҳрамоннинг (қаҳрамонларнинг) кўнглидан изма-из, босқичма-босқич ва узвий мунтазамликда кечадиган ҳамда (демак) қаёққадир кўтарилиб ёхуд пастлаб борадиган ҳис-туйғулари ва ана шулар таъсирида пайдо бўладиган (маънилими, бемаъними – фарқи йўқ) фикр-мулоҳазаларнинг Табиий чиқишига… ҳушёр бўлишини истайман: бу шу қадар нозик ва мураккаб жараёнки, ҳар қандай олий математик ҳисоб-китоб ҳам бунинг олдида ҳеч нарсадир! Davomini o'qish

Franchesko Petrarka. Avlodlarga maktub.

Muallif Adib: Jahon adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

     Ўрта асрларнинг охири, Уйғониш даврининг бошланиши эди. Ўрта асрларга хос ижтимоий, диний, фалсафий, бадиий тафаккурда инсо- ний қадр-қимматни ҳимоя қилиш (гуманизм) даврнинг асосий ғоясига айланди. Дин ниқобидаги ёвуз кучлар жаҳолатпарастларнинг халқни доимо даҳшатли қўрқувда тутиш мақсадида, ҳур фикрловчиларни шафқатсиз таъқиб қилиши, ҳатто гулханда ёқишига қарши илк эътирозлар очиқ айтила бошлади. Қиролларни ва руҳоний оталар — кардиналларни, епископларни ақл-идрок, олижаноблик, элпарварлик руҳида иш тутишга чақириш тараққийчи зиёлиларнинг асосий вазифаси бўлиб қолди. Davomini o'qish

Yelena Belyakova. Sharbatga to’la meva yoki bemaza yo’gurt.

Muallif Adib: Jahon adabiyoti va madaniyati 1 izoh


Шу йилнинг август ойида Жанубий Америка китобсеварлари нафақат ўз ватани,балки Лотин Америкасидаги кўплаб давлатларнинг нуфузли мукофот ва унвонларига сазовор бўлган бразилиялик машҳур ёзувчи, давлат ва жамоат арбоби Жоржи Амаду таваллудининг 100 йиллигини катта тантана билан нишонладилар.
Жоржи Леал Амаду ди Фария 1912 йил 10 августда Бразилиянинг Баия штатида туғилган. Болалиги Ильеус шаҳрида ўтган. Жоржи 14 ёшидан ижод қилишни бошлайди. Ўн тўққиз ёшида илк асарлари нашр юзини кўради. Рио-де-Жанейро университетининг ҳуқуқ факультетида таҳсил олиш чоғида Амаду ўз даврининг етакчи ғояларини ёқловчи ҳаракат вакиллари сафига қўшилиб қолади. У оддий меҳнаткашлар орасида ўсиб-улғайган эди. Демакки, ёш адибнинг илк романлардаёқ ижтимоий муаммолар ҳақида сўз юритгани бежиз эмас. Адиб ижодини ишқ-муҳаббат оташида ёнаётган тенгқурлари ҳаётига эмас, балки кўпроқ ўз ҳақ-ҳуқуқлари учун кураш олиб бораётган меҳнаткашлар қисматига бағишлайди. “Карнаваллар мамлакати” (1932 й.), “Какао” (1933 й.), “Ўлик денгиз” (1936 й.), “Қумликлар сардорлари” (1937 й.) асарлари бунинг ёрқин мисолидир. Davomini o'qish

Adham Arslonov. O’zbekcha yozgan yozuvchi.

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati 1 izoh


     Бу авлод вакиллари орасида тасвир услуби, психологик таҳлилга эга бўлган, воқеликка ва одамларга янгича нигоҳ билан қарай олган, фақат ўзигагина хос бўлган латиф пичинг ва аччиқ кинояга йўғрилган тилга, шева сўзларидан ҳаддан ташқари унумли фойдаланган Мурод  Муҳаммад  Дўст ҳам борки, биз қуйида унинг асарлари тили хусусида фикр юритишга ҳаракат қиламиз. Davomini o'qish

Ortiqboy Abdullayev. Turkistonning qora kunlari (O’ylar)

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

…Жаноб Марвин билан суҳбат чоғида генерал Скобелев Марказий Осиёни бўйсундириш ҳақида ўз қарашларини очиқдан-очиқ қуйидагича ифодалади: – Гап шундай, жаноб Марвин, фақат буларни газетангизда босиб чиқара кўрманг. Жаҳон лигаси назарида ғирт ёввойига айланиб қолишни истамайман. Менинг ақидам шундай: Осиёда осойишталик ўрнатиш масаласи тўғридан-тўғри одамларнинг қанча кўп қирилишига боғлиқ. Зарба қанчалик кучли бўлса, душман шунчалик тез бўйсунади. Биз Кўктепа 20.000 туркманни ўлдирдик. Кўплаб аёллар ўлдирилди. Аскарлар дуч келган одамни қилич билан чопиб ташлайверишди. ”Тирик қолганлар бу сабоқни бир умр унутмайдиган бўлади.
 Davomini o'qish

O’zbek adibi va adabiyotshunosi Ulug’bek Hamdam ijodiga chizgilar.

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q


Улуғбекнинг асарлари билан танишаётган зукко ўқувчи унинг ўзига хос йўлдан бориш истагини сезади. Адиблик ва шоирлик билан бирга адабиётшуносликни ҳам қўщиб олиб бораётган Улуғбек Ҳамдам бу соҳанинг ўз йўли ҳақида фикрлайди:
“Наҳотки, адабиётшунослигимизда ўз йўлимиз йўқ?” деган савол туғилади. Шарқ дунёқараши, диний, ҳудудий ва миллий қадриятларга суянган ўзимизнинг адабий-танқидий тафаккуримиз наҳотки коримизга ярамаса? Агар ҳаммасини четдан – рус, немис, инглиз, француз, испан ва америка сингари илғор мамлакатларнинг адабиётшунослигидан “қарз” олиб туришда давом этаверсак, оқибати нима бўлади? Davomini o'qish

Yasusi Inoue (Yasushi Inoue). Jilvagar to’ticha. Hikoya

Muallif Adib: Jahon adabiyoti va madaniyati 1 izoh


       Ясуси Иноуэ ҳарбий шифокор оиласида таваллуд топган бўлиб, олти ёшидан сўнг Сидзуок вилоятида истиқомат қилувчи бувиси қўлида тарбия топган. Вояга етгач, Канадзав шаҳрига кўчиб келган ва шу ерда ижод билан жиддий шуғулланган. У Кюсю ва Киото университетларида таҳсил олган. Кейинги йилларда унинг асарлари, айниқса оммалашиб кетган. 1949 йилда Рюноскэ Акутагава номидаги мукофотга, 1976 йилда «Миллатимиз фахри» нуфузли мукофотига сазовор бўлган. 1964 йилда у Япония Санъат Академиясининг аъзолигига сайланган. 1984 йилда «ПЭН-Клуб»нинг япон бўлими раҳбари Ясунари Кавабатадан сўнг президентлик лавозимини эгаллаган. Davomini o'qish

Фуркат (Узбекфильм,1959)

Muallif Adib: Video, Audio,Foto, ТЕКСТЫ НА РУССКОМ - RUSCHA MATNLAR izoh yo'q

90

   1959 йили  «Ўзбекфильм»да  таниқли режиссёр Йўлдош Аъзамов томонидан тасвирга олинган бадиий фильм. Сценарий Туроб Тўла ва Ю.Мелкумов томонидан ёзилган. Фильмда совет даврига хос бўлган барча идеологик иллатлар яққол кўзга ташланса-да, ўз даврининг ҳужжати сифатида бизни қизиқтириши лозим деб ўйлайман.

Актёрлар: Ёқуб Аҳмедов, Пётр Соболевский, Алла Ларионова, Ҳамза Умаров, Раззоқ Ҳамроев, Пётр Любешкин, Л. Колесников, Владимир Емельянов, Амин Турдиев, Николай Розанцев, Обид Жалилов, Александр Хвиля, Машраб Юнусов, Жўра Тожиев.

Davomini o'qish

Otabek Safarov. Ijod zavqi va mashaqqatlari ( Shukur Xolmirzayevning romanlari)

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati, Yoshlar ijodi izoh yo'q

boysun

     Мақоладан: Cалкам етмиш йил мобайнида қатор-қатор тадқиқотларда, бадиий асар сифатида тақдим этилган битикларда «босмачилик» деб атаб келинган, аслида эса ватандошларимизнинг босқинчиларга қарши кураши ўлароқ юзага келган миллий озодлик ҳаракатига бағишланган “Қилкўприк” романи ҳам мафкурашунослар чиғиридан ўтган. Адибнинг ўзи бу ҳақда шундай эслайди: “Қилкўприк» романида эса, дунё қўлдан кетди, деганман. Бунда 18-йил воқеалари ёзилган, лекин мен 22-йил, деб сакраб ёзганман. Мени концепция қизиқтирган. «Қилкўприкдан ўтдик, жаннатга эмас, дўзахга ўтдик». Шу охирги жумла чиқмаган. Аслида, охири бундай тугаган эди: «Дўстлик қабристони тепасида бир неча кишилар пайдо бўлди. «Э, бу бойнинг қизи экан-ку. Бу эшони Судурнинг набираси экан-ку», деб уларнинг сўнгакларини олиб, Бойсунсойга ташладилар. Итлар ғажиб ташлади». Мен шу жумла учун бу асарни ёзган эдим”  Davomini o'qish

Nazar Eshonqul. Bahoviddinning iti

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q

022

    Назар Эшонқул, ҳеч шубҳасиз, янги жараён яратаётган адиб. Адабиётимизнинг кейинги авлодлари орасида тубдан ўсиб келаётган пойдор чўққиларидан бири. Бу адиб мисолида адабиётимизнинг бир жойда турғун эмаслиги, ундоқ бўлди, бундоқ бўп кетяпти деган илмона башоратларга зид ўлароқ унинг ўз қонунияти бўйича ўсиб, тараққий топиб, янги кенгликларга чиқаётганини урғулаш мумкин. Бошқача бўлиши ҳам мумкин эмас, чунки янгиланиш — адабиётнинг мазмун-моҳиятидаги замон ва шахс ўзгариши инъикоси бўлмиш ички ҳаракат ва бу ўтмиш адабиётини ёки адибларини инкор қилмайди, Davomini o'qish

Shukur Xolmirzayev: Aktyor bo’lishimga sal qolgan.

Muallif Adib: O'zbek tarixi, adabiyoti va madaniyati izoh yo'q


Шукур Холмирзаев насримизнинг энг забардаст адибларидан. Абдулла Орипов шеъриятда қанчалик улуғ мақомда турса, Шукур Холмирзаев прозанинг шу даражадаги ёзувчиси. Адибнинг қайси асарини олманг унда ўзбек кишисини, ўзбек халқини кўрасиз. Унинг асарларида ўзбеклар яшайди.
Биз адиб ижодига батафсил баҳо беришдан ўзимизни тийган ҳолда қисқагина нуқтаи назаримизни шундай изоҳлаймиз: ўзбеклар то қиёматгача яшайди, иншооллоҳ, Шукур Холмирзаев асарлари ҳам. Davomini o'qish