Adib asarlari, tarjimalari, hamda o'zbek va jahon adabiyotidan namunalar
Ёмғир — Усмон Азимнинг севимли образларидан, ёмғирли кун ёки тун эса унинг қалбини жунбишга келтирувчи табиат мўъжизаларидан бири. Агар ёмғир ёш йигит ва қизларнинг муҳаббат туйғуларига жўровозлик қилса, умр баҳорини ортда қолдирган кишиларда дафъатан армон туйғусини уйғотиб юборади, ўтаётган умрнинг учқурлигини ёдларига солиб, уларни ҳазин ва мунгли кайфият оғушига олади. Биз мазкур шеърда айнан шу руҳий ҳолатнинг тасвирини кўрамиз. Davomini o'qish
Мамлакатнинг пойтахтдан узоқдаги шаҳару қишлоқларида яшаб ижод қилаётган ёш шоирлару носирлар ижодини кузатишни яхши кўраман. Фейсбукда урчиган графоман «шаир»лар уммони уларни кузатишни анча мураккаб жараёнга айлантирган бўлса-да, улар фалакдаги сонсиз юлдузлар орасидан биттаси «ярқ» этиб кўзга ташланганда, кўзим илғаб қолади. Мана шу кузатишларим натижасида Рафиқ Сайдуллони, Муслимбек Мусалламни, Маъруф Менглини, Сирожиддин Иброҳимни топиб олганман. Davomini o'qish
Таниқли инглиз адиби Сомерсет Моэм реалистик ҳикояларнинг моҳир устаси сифатида шуҳрат қозонган. Бу ҳикояларида ёзувчи китобхонни инсон руҳиятининг мураккаб дунёсига олиб киради, ҳаётга янгича назар билан — ҳам куюниб, ҳам кулиб қарашга мажбур этади. Адиб асарларига хос бўлган жонли, аниқ-тиниқ, ростгўй ва самимий тил уларнинг катта қизиқиш б илан ўқилишини таъм инлаган. Ёзувчининг сизга тақдим этилаётган “Малла” ҳикояси жаҳон ҳикоячилигининг мумтоз намуналари қаторидан ўрин олган. Davomini o'qish
Ҳар бир инсон ўзини ўраб турган муҳитдаги яшаш қоидалари асосида ҳаёт кечиради. Бу – аксиомадир, яъни исбот талаб қилинмайдиган қонундир. Олайлик, биз, агар, ўзга мамлакатга сафар қилсак, у ерда қанчадир кунларни ўтказишимиз лозим бўлса, албатта ўша юртдаги шароитга мослашишга мажбурмиз. Акс ҳолда, ўзимизни ўзимиз турли кутилмаган қийин ҳолатларга тушириб қўйишимиз тайин. Davomini o'qish
Бу суҳбат анча йиллар олдин — адашмасам, 2003 йилларда бўлиб ўтганди. Ўша пайти “Моҳият” газетасида чоп этилди. Кейин бу суҳбатни йўқотиб қўйдим. Излаб юриб тополмай, яқинда ҳужжатлар орасидан чиқди. Гарчанд Карл Райхл бугун етмишдан ошган бўлса-да, у ҳали ҳам элчилигини давом эттирмокда. Мен Карл Райхлнинг уйида бўлганман. Рейн дарёси бўйидаги вилласида уйнинг йўлагидан тортиб, иккинчи қаватга кўтариладиган зина деворлари ҳам, юқори қаватдаги хоналарнинг ҳаммаси китоб билан — Ўрта Осиё фольклорига оид китоб билан тўла эди. Ўшанда бу олимгу жуда ҳавасим келган. Davomini o'qish
Йўлдош Эшбек 80-йилларда адабиёт майдонига кириб келган ёрқин авлоднинг ўз овозига эга вакили. Дастлаб Тошкент давлат политехника институтига ўқишга кирган бўлса-да, кейинчалик адабиётга бўлган меҳри уни Тошкент давлат университетининг (бугунги миллий университет) нинг филология факультетига бошлаб келди. Шу пайтгача унинг ўндан ортиқ шеърий тўпламлари нашр этилган. Davomini o'qish
ХХ аср Эрон адабиётининг йирик намояндаларидан бири,асосан ҳикоя жанрида қалам тебратиб келаётган адиба Розия Тужжор ўзига хос услубда ёзади. Унинг ёзганлари фалсафий мушоҳадалар билан бойлиги, тил ва услуб гўзаллиги ва ижтимоий муаммоларнинг ўртага қўйилиши жиҳатидан бошқа ёзувчиларнинг асарларидан ажралиб туради. Розия Тужжор шарқона тафаккур билан дунёга қарайдиган сюрреалист ёзувчидир. У кўпроқ қаҳрамонларининг руҳий кечинмалари ва ботиний ҳолатларини моҳирона тасвирлашга интилади. Davomini o'qish
Адабий давраларда Франц Кафканинг “Жараён” романи ва “Отамга хат” эссеси устида баҳс очилгудек бўлса, албатта, таржимон Вафо Файзуллоҳ номи ҳам тилга олинади. Шу сабаб ҳам ҳассос шоир ва таржимон билан бўлиб ўтган адабий гурунгимиз шеърият, ижодий жараён ва ўзбек таржима мактабининг бугунги аҳволи атрофида кечгани табиий бир ҳолатдай, назаримизда. Davomini o'qish
Тирикликнинг бу ягона зарраси, ўлик дунёнинг хаёлий саҳроси бўйлаб ҳаракат қиларкан, ўзининг бор- йўғи ожиз бир қурт эканини англайди ва ўз жасоратидан қўрқувга тушади. Бунда ўз-ўзидан тушуниксиз фикрлар туғилади. Тириклик сирлари ўз маъносини излайди. Инсон шуурини Ўлим, Яратгувчи ва Ёруғ Дунё қаршисидаги қўрқув ҳисси, айни пайтда—тирилиш умиди, ҳаёт ва умрибоқийлик қайғуси, занжирбанд онгнинг беҳуда уринишлари ишғол қилади! Демак, инсон қачонлардир ўз Яратувчиси билан юзма-юз қолади. Davomini o'qish
Яқинда радиодан янграётган бир қўшиқнинг бошланиш аккордлари эътиборимни тортди. Сабаби, у композитор Имомжон Икромов томонидан басталанган, менинг дадамлар Пўлат Мўминнинг сўзлари билан эллик йилдан бери Неъматжон Қулабдуллаев томонидан бетиним жаранглаб келаётган маълум-у машҳур “Индамади” қўшиғи оҳангларининг янги аранжировкаси эди. Биринчи байт дадамларнинг сўзлари билан бошланди. Кейинига мени таажжуб ҳисси қамради. Чунки, қўшиқда умуман бошқача сўзлар қатори кетди. Davomini o'qish
Шоир Фахриёрнинг ижоди билан яхши таниш эмас эдим. Яқинда унинг китобини ўқиб чиқдим.. Ҳар бир шоирнинг ўз олами, ўз қараши, ўз услуби бор. Фахриёрнинг шеърлари кўнгил хуши учун роҳат қилиб ўқийдиган эмас, аргғумоқнинг дағал ёли тортилган камонча билан чалинадиган созга менгзайди, балки аёлғу шудир; кўнгилни безовта қилади, тирнайди, титади, фикрни туртади: тарих ҳақида, эътиқод ҳақида, табиат ҳақида, умуман, Уйғоклик ҳақида одамни ўзи билан ўзини баҳс қилишга ундайди. Балки одамлар шунинг учун ҳам Фахриёр ижодига ўзгача қарашар. Шоирнинг шеърларига оддий кўз билан қараб бўлмайди. Шеърларни ўқиётганда теран фикр керак (Интернетдаги Нигора Умарова ёзуви). Davomini o'qish
Ҳалима Аҳмад афсун деганда ўзига ва бутунлай ўз-ўзига, ўз ички оламларига ғарқ бўлишни англайди. Ошиқ малакларни уйғотиш ва девона бўлиб куйлаш — ўз-ўзига ғарқ яшашлик билангина муяссар бўлади. Табиатда ҳамма нарсалар яратишнинг сурури — масарратида. Табиат чексиз, интиҳосиз фусун ва фусунсозлик ичида. Уни тўғри Ақл, Навоий айтмоқчи, ТААҚҚУЛ билан, тўғри Идрок ва тўғри Онг билан англаб бўлмайди. Шунинг учун шоира афсоналар ичидан бўлса ҳам, ўзига, шоирлик ИДРОКИга АФСУН ҳолатини чорлайди (Иброҳим Ғафуров мақоласидан иқтибос). Davomini o'qish