Қадам Сайид Мурод билан тенгдош, адабиётга бирин-кетин кириб келган эдик. Аммо, мендан кўра Усмон Азим ва Муҳаммад Раҳмонга жуда яқин эди. Чунки улар ёшликда радиода бирга ишлашган, бир-бирларининг сирларини билишарди. Муҳаммад Раҳмон меҳмон бўлиб келганини ҳали Қадам мени чақирмасдан билардим: меҳмоннинг фақатгина унгагина хос бўлган қаҳ-қаҳи пастдан аллақачон мен турган юқори қаватга етиб келган бўларди.
Қадам очиқкўнгил инсон эди. Яхши шоир эди. Илоҳим, Яратган раҳматига олиб шоистайи жаннат айлаган бўлсин дўстимни.

Қадам Сайид Мурод
МЕН ҲАМ ҒАНИМАТМАН
“Фироғийнома” туркумидан

ЖОНИМ, МЕН ҲАМ ҒАНИМАТМАН

Баҳор ўтар, ёз ўтади,
Турна ўтар, ғоз ўтади,
Суҳбат ўтар, соз ўтади,
Жоним, мен ҳам ғаниматман.

Ҳар бир нафас, дам саноқда,
Ҳар на ортиқ, кам саноқда,
Шодлик, қувонч, ғам саноқда,
Жоним, мен ҳам ғаниматман.

Боғларинг кўрки омонат,
Оҳ-нола, кулги омонат,
Бу дунё мулки омонат,
Жоним, мен ҳам ғаниматман.

Тоғу тошлар зарра, чангдир,
Бир «уф» деса, ғубор-рангдир,
Бугун мани ҳолим тангдир,
Жоним, мен ҳам ғаниматман.

Қарз эрур тан, жон эрур қарз,
Бу не гийна, бу не араз,
Бир жисмимда минг битта дарз,
Жоним, мен ҳам ғаниматман.

Дийдорлашмоқ дами бу дам,
Ҳижрон нега, дарди ситам,
Ғаниматман ахир мен ҳам,
Ахир мен ҳам ғаниматман…

ҚОЛДИМИ

Бошларимга тегмаган бир золим санда тош қолдими,
Доғ узра доғ доғларингдан, энди манда бош қолдими,
Шом рангида сангдил саҳар, қораймаган қош қолдими,
Тупроқ, бугун сандан бўлак манда қариндош қолдими.

Айтай қайси бирин-бир, ёзай қайси бирин энди,
Қайта бошдан куяр жоним, ташласам кўз қирин энди.
Пинҳонларинг ошкор ажаб, ошкорларинг сирим энди,
Бошларимга тегмаган бир золим санда тош қолдими.

Кечган кеча кундузларинг бир чақин, бир чақмоқ экан,
Коринг сани кул айламоқ, касбинг яна ёқмоқ экан.
Роҳларинг-чоҳ, десам э, воҳ, чоҳларинг—роҳ, сўқмоқ экан,
Доғ узра доғ доғларингдан, энди манда бош қолдими.

Кўз кўргани тушди бошга, кўрмагани пойимдадир,
Ҳеч бир даминг дастимдамас, куну тун, йил, ойимдадир.
Икки дунё энди дойим бир қиёмат қойимдадир,
Шом рангида сангдил саҳар, қораймаган қош қолдими.

Бир қучоқ лой—пажмурдаман, баҳримда йўқ барқу барор,
Беллардаги қувват қани, диллардаги шаҳду қарор.
Кўзларимнинг нури кетди, тиззалардан қочди мадор,
Тупроқ, бугун сендан бўлак, манда қариндош қолдими…

ЯРАМАЙДИ

Мардни майдон, одамни дард саралайди,
Ҳар дилни ҳам биргина ғам яралайди.
Бу ёлғончи, рафтори каж афтода ҳам,
Итдан бўлган қурбонликка ярамайди.

Кимни минг бир томони бор, замони бор,
Кўз учида забони бор, замони бор.
Тавба демас, ким қиблага қарамайди,
Итдан бўлган қурбонликка ярамайди.

Ажаб дунё, қарға дер ким, зоғ дейди ким,
Булбул деган гул дегайдир, боғ дейди ким.
Тош санаган, дур-садафни санамайди,
Итдан бўлган қурбонликка ярамайди.

Ҳиммати паст, миннат қилар миллатига,
Эллар аро иллат қилар миллатига.
Бўрилар ҳам ўз қавмини таламайди,
Итдан бўлган қурбонликка ярамайди.

Шайх Насимий, пири комил Кубро менга,
Толедаги тақдирдаги туғро менга.
Шоир Қадам, кесмагунча қонамайди,
Итдан бўлган қурбонликка ярамайди.

ОЛДИДА
Машраб ғазалига мухаммас

Не-ки толе, не-ки тақдир, на ёзиқ бор олдида,
На иложу ихтиёри банда ночор олдида,
Фасли кузми, фасли ёз, қиш, фасли баҳор олдида,
Ҳар кишининг дарди бўлса, йиғласун ёр олдида,
Қолмасун армон юракда этсун изҳор олдида.

На ишим бор аҳли сурат, давр ила даврон ила,
Даҳри дунда дарди дунё, дардисар карвон ила,
Дийдаий гирёнда сийнам, зор ила армон ила,
Андалиби бенаводек нолау афғон ила,
Айланиб сайраб юрарман айни гулзор олдида.

Битта орзу, битта армон, биргина бир мандадур,
Васли танҳо, ваҳми якка, жисму жону тандадур,
Гулдадур гоҳи хаёлим, гоҳи ўй гулхандадур,
Мансури Халлождек ичиб ман шароби антаҳур,
Чарх уриб йиғлаб турарман ушбу дам дор олдида.

Гар азиз айлар эса, бир санқи ел-шаббодадин,
Мингта комилни ясар, ул битта тарсо, лододин,
Кимни суйса айлагай Ҳақ тоза дил, озода дин,
Ҳар кииш бир журъае нўш айласа бу бодадин,
Ул қиёматда қилур арзини Жаббор олдида.

Эй, Қадам, дунёга келдинг, роҳи, чоҳинг қил баён,
Соғу сўлингга қара, на суд сенга, надир зиён,
Чўлу саҳродан Хизр, гоҳ чиқар меҳробдан чаён,
Телба Машраб қилмағил сиррингни зоҳидга аён,
Айтиб-айтиб йиғлағайсан ошиқи зор олдида.

Qadam Saidmurod 1951 yilda tug’ilgan. Urganch Davlat pedagogika institutini tamomlagan. Radioda ishlagani uchunmi, ko’proq qo’shiq yozish bilan shug’ullandi. Qadamning she’rlarini qo’shiq qilib aytmagan xonanda yo’q edi 80-yillarda. Otajon Xudoyshukurov, Kamoliddin Rahimov, Nuriddin Hamroqulov, Ortiq Otajonov, Oxunjon Madaliev, Sultonposhsha O’daeva, Yulduz Abdullaeva va yana…yana… Shoirning “Oltin belanchak”, “Eshik”, “Bir tilda gaplashamiz” va “Boychechak” nomli she’riy kitoblari nashr etilgan. Ijodkor 2013 yilda vafot etdi.

Qadam Sayid Murod
MEN HAM G’ANIMATMAN
“Firog’iynoma” turkumidan

JONIM, MEN HAM G’ANIMATMAN

Bahor o’tar, yoz o’tadi,
Turna o’tar, g’oz o’tadi,
Suhbat o’tar, soz o’tadi,
Jonim, men ham g’animatman.

Har bir nafas, dam sanoqda,
Har na ortiq, kam sanoqda,
Shodlik, quvonch, g’am sanoqda,
Jonim, men ham g’animatman.

Bog’laring ko’rki omonat,
Oh-nola, kulgi omonat,
Bu dunyo mulki omonat,
Jonim, men ham g’animatman.

Tog’u toshlar zarra, changdir,
Bir «uf» desa, g’ubor-rangdir,
Bugun mani holim tangdir,
Jonim, men ham g’animatman.

Qarz erur tan, jon erur qarz,
Bu ne giyna, bu ne araz,
Bir jismimda ming bitta darz,
Jonim, men ham g’animatman.

Diydorlashmoq dami bu dam,
Hijron nega, dardi sitam,
G’animatman axir men ham,
Axir men ham g’animatman…

 

QOLDIMI

Boshlarimga tegmagan bir zolim sanda tosh qoldimi,
Dog’ uzra dog’ dog’laringdan, endi manda bosh qoldimi,
Shom rangida sangdil sahar, qoraymagan qosh qoldimi,
Tuproq, bugun sandan bo’lak manda qarindosh qoldimi.

Aytay qaysi birin-bir, yozay qaysi birin endi,
Qayta boshdan kuyar jonim, tashlasam ko’z qirin endi.
Pinhonlaring oshkor ajab, oshkorlaring sirim endi,
Boshlarimga tegmagan bir zolim sanda tosh qoldimi.

Kechgan kecha kunduzlaring bir chaqin, bir chaqmoq ekan,
Koring sani kul aylamoq, kasbing yana yoqmoq ekan.
Rohlaring-choh, desam e, voh, chohlaring—roh, so’qmoq ekan,
Dog’ uzra dog’ dog’laringdan, endi manda bosh qoldimi.

Ko’z ko’rgani tushdi boshga, ko’rmagani poyimdadir,
Hech bir daming dastimdamas, kunu tun, yil, oyimdadir.
Ikki dunyo endi doyim bir qiyomat qoyimdadir,
Shom rangida sangdil sahar, qoraymagan qosh qoldimi.

Bir quchoq loy—pajmurdaman, bahrimda yo’q barqu baror,
Bellardagi quvvat qani, dillardagi shahdu qaror.
Ko’zlarimning nuri ketdi, tizzalardan qochdi mador,
Tuproq, bugun sendan bo’lak, manda qarindosh qoldimi…

YARAMAYDI

Mardni maydon, odamni dard saralaydi,
Har dilni ham birgina g’am yaralaydi.
Bu yolg’onchi, raftori kaj aftoda ham,
Itdan bo’lgan qurbonlikka yaramaydi.

Kimni ming bir tomoni bor, zamoni bor,
Ko’z uchida zaboni bor, zamoni bor.
Tavba demas, kim qiblaga qaramaydi,
Itdan bo’lgan qurbonlikka yaramaydi.

Ajab dunyo, qarg’a der kim, zog’ deydi kim,
Bulbul degan gul degaydir, bog’ deydi kim.
Tosh sanagan, dur-sadafni sanamaydi,
Itdan bo’lgan qurbonlikka yaramaydi.

Himmati past, minnat qilar millatiga,
Ellar aro illat qilar millatiga.
Bo’rilar ham o’z qavmini talamaydi,
Itdan bo’lgan qurbonlikka yaramaydi.

Shayx Nasimiy, piri komil Kubro menga,
Toledagi taqdirdagi tug’ro menga.
Shoir Qadam, kesmaguncha qonamaydi,
Itdan bo’lgan qurbonlikka yaramaydi.

OLDIDA
Mashrab g’azaliga muxammas

Ne-ki tole, ne-ki taqdir, na yoziq bor oldida,
Na iloju ixtiyori banda nochor oldida,
Fasli kuzmi, fasli yoz, qish, fasli bahor oldida,
Har kishining dardi bo’lsa, yig’lasun yor oldida,
Qolmasun armon yurakda etsun izhor oldida.

Na ishim bor ahli surat, davr ila davron ila,
Dahri dunda dardi dunyo, dardisar karvon ila,
Diydaiy giryonda siynam, zor ila armon ila,
Andalibi benavodek nolau afg’on ila,
Aylanib sayrab yurarman ayni gulzor oldida.

Bitta orzu, bitta armon, birgina bir mandadur,
Vasli tanho, vahmi yakka, jismu jonu tandadur,
Guldadur gohi xayolim, gohi o’y gulxandadur,
Mansuri Xallojdek ichib man sharobi antahur,
Charx urib yig’lab turarman ushbu dam dor oldida.

Gar aziz aylar esa, bir sanqi yel-shabbodadin,
Mingta komilni yasar, ul bitta tarso, lododin,
Kimni suysa aylagay Haq toza dil, ozoda din,
Har kiish bir jur’ae no’sh aylasa bu bodadin,
Ul qiyomatda qilur arzini Jabbor oldida.

Ey, Qadam, dunyoga kelding, rohi, chohing qil bayon,
Sog’u so’lingga qara, na sud senga, nadir ziyon,
Cho’lu sahrodan Xizr, goh chiqar mehrobdan chayon,
Telba Mashrab qilmag’il sirringni zohidga ayon,
Aytib-aytib yig’lag’aysan oshiqi zor oldida.