Япон адабиётини беҳад севганим учун бўлса керак, Япония билан боғлиқ ҳамма нарсага,айниқса, тарихига қаттиқ қизиқаман. Бу мамлакат кечмиши билан боғлиқ жуда кўп китобларни ўқиб чиққанман. Кунчиқар мамлакати тарихида ўтган кўплаб сиймолар (албатта,энг аввало, Сайгё, Басё, Исса, Ишикава Такубоку каби шоирлар, Акутагава, Ясунари Кавабата, Дадзай Осаму, Ясуси Иноуэ, Юкио Мисима, Дзюнъитиро Танидзаки каби адиблар, Акира Куросава, Ясудзиро Одзу каби кинорежиссёрлар) менинг севимли инсонларимга айланган.

Ана шундай севимли шахсларнинг бири — самурайлар қавмининг энг машҳур вакили, ўтган вақт мобайнида яратилган юзлаб китоблар (уларнинг энг машҳури Эйдзи Ёсикаванинг романлари ҳисобланади),ўнлаб фильмларнинг бош қаҳрамони,донгдор қиличбоз Миямото Мусаси 1584 йилнинг 19 майида дунёга келиб, 1645 йилнинг 13 июнида вафот этган. Олтмиш йиллик ҳаёти давомида Миямато нафақат моҳир қиличбоз, балки анчагина моҳир мусаавир, иқтидорли ёзувчи сифатида ҳам тарихда қолди. Унинг «Қиличбозлик санъатининг 35 моддаси», «Го Рин Но Се»(«Беш ҳалқа китоби») каби асарлари бугунги кунгача жанг саъати ишқибозларининг диққат-этиборида бўлиб келмоқда.

Миямото Мусаси ўлими арафасида — 1645 йилнинг 12 майида шогирдлари учун кейинчалик «Доккодо» номи билан машҳур бўлган васиятномасини ёзади. Бизгача васиятноманинг турли нусхалари етиб келган ва улар бир-биридан жузъий тарзда фарқ қилади.
Бугун сизнинг эътиборингизга ана шу насиҳатларни тақдим этаман. Ишончим комилки, салкам тўрт аср аввал ёзилган бу ҳикматлар кимгадир асқотиши мумкин. Аммо, ҳаммага эмас…

Хуршид Даврон

Миямото Мусаси
ДОККОДО
Ягона Тўғри Йўл ҳикматлари

* * *

Дунёни (ҳар бир нарсани) борича қабул қил.

* * *

Роҳат-фароғатдан узоқ бўл

* * *

Ўзингдан аввал дунёни теран англа.

* * *

Ҳаётинг давомида бефойда орзулардан узоқ юр.

* * *

Йўқотган нарсангга ачинма.

* * *

Қизғанчи,очкўз бўлма.

* * *

Ўзинггга қаттиқ ишонгин.

* * *

Ҳеч кимга душманлик қилма.

* * *

Шаҳвоний эҳтиросларга сабаб бўладиган муҳаббатга алданма

* * *

Ҳеч бир ишда туйғуга берилма.

* * *

Ғазаб ва нафрат на ўзингга,на бошқага фойда беради.

* * *

Қаерда яшама,ўзингни мусофир бил.

* * *

Ўлимдан қўрқма.

* * *

Қурол-яроғинг кўп бўлмасин.

* * *

Қариганда керак бўлади деб мол-дунё тўплама.

* * *

Лаззатли таомларга ўрганиб қолма.

* * *

Эҳтиёж сезмасанг,ҳеч бир буюмни сақлама.

* * *

Қадимдан иззатда бўлган маросимларга амал қил.

* * *

Будда ва бошқа тангриларга сиғинсанг-да, уларнинг ёрдамига ишониб яшамагин.

* * *

Ўлим хавфи бўлса ҳам номусингни ҳимоя қил.

* * *

Асл Йўлдан — Шамшир йўлидан айрилма.

Хуршид Даврон таржимаси

Yapon adabiyotini behad sevganim uchun bo’lsa kerak, Yaponiya bilan bog’liq hamma narsaga,ayniqsa, tarixiga qattiq qiziqaman. Bu mamlakat kechmishi bilan bog’liq juda ko’p kitoblarni o’qib chiqqanman. Kunchiqar mamlakati tarixida o’tgan ko’plab siymolar (albatta,eng avvalo, Saygyo, Basyo, Issa, Ishikava Takuboku kabi shoirlar, Akutagava, Yasunari Kavabata, Dadzay Osamu, Yasusi Inoue, Yukio Misima, Dzyun’itiro Tanidzaki kabi adiblar, Akira Kurosava, Yasudziro Odzu kabi kinorejissyorlar) mening sevimli insonlarimga aylangan.

Ana shunday sevimli shaxslarning biri — samuraylar qavmining eng mashhur vakili, o’tgan vaqt mobaynida yaratilgan yuzlab kitoblar (ularning eng mashhuri Eydzi Yosikavaning romanlari hisoblanadi),o’nlab filьmlarning bosh qahramoni,dongdor qilichboz Miyamoto Musasi  1584 yilning 19 mayida dunyoga kelib, 1645 yilning 13 iyunida vafot etgan. Oltmish yillik hayoti davomida Miyamato nafaqat mohir qilichboz, balki anchagina mohir musaavir, iqtidorli yozuvchi sifatida ham tarixda qoldi. Uning «Qilichbozlik san’atining 35 moddasi», «Go Rin No Se»(«Besh halqa kitobi») kabi asarlari bugungi kungacha jang sa’ati ishqibozlarining diqqat-etiborida bo’lib kelmoqda.

Miyamoto Musasi o’limi arafasida — 1645 yilning 12 mayida shogirdlari uchun keyinchalik «Dokkodo» nomi bilan mashhur bo’lgan vasiyatnomasini yozadi. Bizgacha vasiyatnomaning turli nusxalari yetib kelgan va ular bir-biridan juz’iy tarzda farq qiladi.

Bugun sizning e’tiboringizga ana shu nasihatlarni taqdim etaman. Ishonchim komilki, salkam to‘rt asr avval yozilgan bu hikmatlar kimgadir asqotishi mumkin. Ammo, hammaga emas…

Xurshid Davron

Miyamoto Musasi
DOKKODO
Yagona To’g’ri Yo’l hikmatlari

* * *

Dunyoni (har bir narsani) boricha qabul qil.

* * *

Rohat-farog’atdan uzoq bo’l

* * *

O’zingdan avval dunyoni teran angla.

* * *

Hayoting davomida befoyda orzulardan uzoq yur.

* * *

Yo’qotgan narsangga achinma.

* * *

Qizg’anchi,ochko’z bo’lma.

* * *

O’zinggga qattiq ishongin.

* * *

Hech kimga dushmanlik qilma.

* * *

Shahvoniy ehtiroslarga sabab bo’ladigan muhabbatga aldanma

* * *

Hech bir ishda tuyg’uga berilma.

* * *

G’azab va nafrat na o’zingga,na boshqaga foyda beradi.

* * *

Qayerda yashama,o’zingni musofir bil.

* * *

O’limdan qo’rqma.

* * *

Qurol-yarog’ing ko’p bo’lmasin.

* * *

Qariganda kerak bo’ladi deb mol-dunyo to’plama.

* * *

Lazzatli taomlarga o’rganib qolma.

* * *

Ehtiyoj sezmasang,hech bir buyumni saqlama.

* * *

Qadimdan izzatda bo’lgan marosimlarga amal qil.

* * *

Budda va boshqa tangrilarga sig’insang-da, ularning yordamiga ishonib yashamagin.

* * *

O’lim xavfi bo’lsa ham nomusingni himoya qil.

* * *

Asl Yo’ldan — Shamshir yo’lidan ayrilma.

Xurshid Davron tarjimasi