Жўрабек Жаҳон табиатнинг ҳар бир узвидан маъно ва мазмун ахтаради. Улар билан мулоқотга киришаркан, пировардида муаззам борлиқ моҳиятини англашга талпинади.

Жўрабек Жаҳон
ШЕЪРЛАР

    Жўрабек Жаҳон 1987 йили Сурхондарё вилоятининг Жарқўрғон туманида туғилган. Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети журналистика факультетини тамомлаган. Ёш шоирнинг “Туйғулар шаҳарчаси”номли шеърлар тўплами чоп этилган. Китобдан ўрин олган шеърларда туйғу ва кечинма ўзига хос тарзда ифодаланади.Ҳозирда “Маърифат” газетасида фаолият олиб бормоқда.

Қушга

Сен ҳам йиғлайсанми, билгим келяпти,
Хурсанд бўласанми, ўртанасанми?
Менинг жуда ҳам қуш бўлгим келяпти,
Менга қуш бўлишни ўргатасанми?

Меҳрим бошқача-ку сувга, тупроққа,
Ердан кам севмайман, ахир, осмонни!
Қушчам, сен эътибор берма титроққа,
Фақат, айт, қуш бўлиб яшаш осонми?

Сенга берадиган саволларим кўп,
Қалбга бир назаринг ташла, майлими?
Дўстим, алдамагин, ростини айт, хўп,
Қушлар одамларга ўхшамайдими?!

Мана, титроқдан сўнг елкамда қанот!
Менга ўргатсанг бас қандай учишни.
Бўлди, энди ерга қайтмайман ҳайҳот,
Мендан ўргансинлар кўкни қучишни…

Мендан ўргансинлар жондан кечишни…

Шеър

Бир шеър дарди қийнади ёмон,
Саҳаргача тўлғониб чиқдим.
Юрагимни суғуриб тонгда,
Азобига чидолмай, сиқдим.

Нурга қараб боравердим тик,
Чак-чак томиб турар эди қон.
Кўйлагимнинг дазмоли текис,
Ғижимланиб кетган фақат жон.

Ким текислар, ким текислар, ким
Дазмол урар унга ботиниб?
Маҳкам сиқиб турибман шеър деб,
Ҳозир чиқиб кетар отилиб.

Сурхонни соғиниб
Устозимга

Ниҳоят, Тошкентда гуллади ўрик,
Ўртаб юбордику Сурхоним тафти.
Табиат бунчалар чиройли, кўҳлик,
Куртакдек очилди онамнинг кафти.

Укам қалдирғочга мактублар йўллаб,
Синглим ўсма билан анжуман тузди.
Турналар учмоқда бахтни қўлтиқлаб,
Қизим қитиқлади илк бор ялпизни.

Биласан, барибир яхши кўраман,
Ўрик гулларига бурканган шаҳар.
Оҳ, ҳар тун Сурхонга лим-лим тўламан!
Симириб қўяди қақраган саҳар.

Соя билан суҳбат

Ҳар бир қадамимга шериксан, дўстсан,
Сенга эса сира бермадим ҳисоб.
Бугун сендан сўрайман, айтгин:
Гуноҳим кўпроқми,
Кўпроқми савоб?

Озроқ шошмай тургин,
Шошмагин озроқ.
Илтимос, холи қўй бир сонияга.
Сендан қутулишни истайман, бироқ
Жўяли бир фикр келмас мияга.

Ортимдан эргашдинг, йўл бошладинг гоҳ,
Ёнма-ён ҳам юрдик,
Гоҳ ўнг, гоҳ сўлдан.
Демак, бўлишамиз гуноҳми, савоб,
Ҳозирча юрмасдан ҳеч қайси йўлдан.

Кел, жанжал қилмасдан тузайлик битим,
Ўйнаймиз – чурқ этмай узоқ юрар ким.
Сенинг сирларингни пинҳон тутгайман,
Менинг сиримни ҳам билмасин ҳеч ким.

Дўстлик бундай бўпти,
Қўлни бер қўлга,
Елкангга қоқаман яйраб кел, ўйнаб.
Иккимиз кетамиз икки хил йўлга,
Иккита виждонни қўйганча қийнаб.

Дарахт

Тонгда ҳамма борди кўргани,
У барчага ёқарди бирдай.
Айтмади лек нима бўлганин,
Туюлмади ҳеч кимга сирдай.

Одамлар билганин дедилар,
Чидаб бўлмас эди хўрликка.
“Яшин урган” – туҳмат қилдилар,
Бағри куйиб кетган шўрликка.

* * *

Салом толлар, салом тераклар,
Арчажонлар, сизлар қалайсиз?
Мана, қанча вақтлардан бери
Ой санайсиз, йиллар санайсиз.

Сиз тераксиз бўйингиз узун,
Сизга ҳасад қилмайди толлар.
Нима учун, нега – Билмадим,
Чақалоққа ҳасадгўй чоллар.

Одамлардан ўгирдим юзим,
Бағрингизга отилдим кейин.
Мен сизларга сингишиб кетдим,
Энди одам бўлишим қийин.

* * *

“Мени севасанми?”
– Ҳа.
Қалбга ўрнашар шодлик.
Булар ишончли гапмас,
“Мени севасанми?”
Жим…
Кейин узун сокинлик.
“Ҳа” деганими – “унут”,
Сендан қўрқиш керак аслида,
Сукут.

***

Кимнинг танасига қувилган руҳман,
Кининг вужудини кўтардим тикка.
Унинг учун гўё мен бир мажруҳман,
Менга ялинмасдан, ёлворар кўкка.

Эй, ақилсиз жасад, қалби йўқ жонжод,
Бир бор ўйлаб кўрда, менсиз сен кимсан.
Ҳозирча бандиман, бўлсам гар озод,
Нега индамайсан,нимага жимсан?

Икки кўзинг тағин қадалган кўкга,
Нажод тилайвериб нечун безмайсан?
Бекор ялинасан, бекорга, йўққа,
Ичингда эканим наҳот сезмайсан?

***

Хақиқат кўзига қаролмасдан тик,
Ишониб юрганлар бисёр чўпчакка.
Бахтлилар кўзида бахтсиз бир хадик,
Бахтли яшаш оғир, Бахтиёр ака.

Хақ гап бор: Ободлик дилдан бошланар,
Не учун кўнгилда сақлайлик гина?
Юракни озгина кенгроқ тутайлик,
Бағримиз очайлик энди салгина.

Ғийбатлар йўқолсин, андухлар битсин,
Қалбдан чанглар кетсин, юракдан занглар.
Йўлга чиққан ким у, муродга етсин,
Омадини топсин омад кутганлар.

Меҳр – муҳаббатдан эрисин кўнгил,
Тўлиб – тошаверсин илм зиёга.
Аками, опами, уками, сингил,
Ғамсиз яшайверсин ғамли дунёда.

Дилимдан оғриқлар, дардлар кетмасин,
Инсон зоти борки бахтсиз ўтмасин,
Мендан бошқаларга ғамлар етмасин,
Не қилай ишонгим келмас чўпчакка…
Бахтли яшаш оғир, Бахтиёр ака!

***

Мен сизни севаман!
Ишонмасангиз,
Уйимнинг калитин бераман сизга.
Мен йўқ пайитимда ҳам бориб очсангиз,
Шифонерда осуғ турар бахт
Дазмолланган кўримар кўзга.
Уни эгнингизга кийиб олинг ҳўп,
Бунақа совғалар ҳали менда кўп.

***

Сиз шунга арзийсиз,
Сиз шунга лойиқ.
Бошқа сифатларга келмаяпсиз мос.
Буйруқ шу:
Қилиш шарт,
Бажариш керак,
Шу сўзлар айланар мияда, холос.
Қалбингизга сингиб кетар эртага
Буйруқ шу:
Қилиш шарт,
Бажариш керак,
Нега яшаяпсиз, айтинг нимага?
Югур-югур учун яралган одам,
Югурдак одам.

***

Тўғри йўлдан кетяпман ота,
Сиз айтган шу тўғри йўллардан.
Эгри йўллар қолиб кетяпти,
Тўғри йўллар бунчалар узун…
Оёқларим толиб кетяпти.
Ўтиргани бирор курси йўқ.

***

Севги менга кимдан мерос қолган экан?
— Отамданми? Десам, отам онамларни,
кейин билсам, севмай туриб олган экан.
— Бобомданми? Десам, бобом момомларни,
Фақатгина чимилдиқда кўрган экан.
Севги менга кимдан мерос қолган экан?

***

Қишлоқ.
Тунги ўн бир. Уйга қайтаман.
Онам сўрар “Қайдайдинг дайди?”
Мен безори бўлишимнимас,
Комил бўлишимни истайди.

Шаҳар.
Тунги икки. Уйга қайтаман,
Дилим бир илиқ сўз излайди.
Ҳеч ким мени қистовга олмас,
Қўрқиб кўзгу айтади − “Дайди”.

***

Совуқдан қунишиб бемақсад,
Беманзил қайгадир жўнасанг.
Шунчалар изғирин,
Сен эса,
бекатда тунасанг,
Юлдузни тунасанг,
Ойни тунасанг,
Сени тунаб кетса бир гўзал..!
Мизғиса жонингни қучоқлаб,
Совуқ ухлатмаскан пичоқлаб.

***

Юракни яйратинг,
Дилни сайратинг,
Хаттоки ҳизирнинг қўлидан тутманг,
Тилла балиқни ҳам бир умир кутманг,
Хоҳланг эслаб қолинг,
Хоҳланг унитинг,
Мўъжиза яратинг!
Мўъжиза кутманг!

* * *

Мен дарёман,
Мен дарёман.
Яна минг йил оқаман.
Тунда юлдуз, кундузларда
Қуёшларга боқаман.
Ҳар кун битта қуёш чиқмас,
Ҳар тун бир хил юлдузлар.
Ой кўксимга термулиб
Билмам, неларни излар?
Мана, кимдир қайиқ солди
Дилимнинг мавжларига.
Қандай дош берар, билмам,
Тўлқиннинг авжларига?
Сузавергин, сузавер,
Бўронларга бериб чап.
Соғ-омон ўтиб олсанг,
У ёғи бўлар бир гап.
Мен дарёман, ҳов чўлларни
Гуллатмай кетганим йўқ.
Тоққа қараб оқаяпман,
Чўққига етганим йўқ.

Jo’rabek Jahon 1987 yili Surxondaryo viloyatining Jarqo’rg’on tumanida tug’ilgan. O’zbekiston Milliy Universitetining jurnalistika fakultetini tamomlagan. “Tuyg’ular shahri” nomli ilk to’plami nashr etilgan.

Jo’rabek Jahon
SHE’RLAR

Qushga

Sen ham yig’laysanmi, bilgim kelyapti,
Xursand bo’lasanmi, o’rtanasanmi?
Mening juda ham qush bo’lgim kelyapti,
Menga qush bo’lishni o’rgatasanmi?

Mehrim boshqacha-ku suvga, tuproqqa,
Yerdan kam sevmayman, axir, osmonni!
Qushcham, sen e’tibor berma titroqqa,
Faqat, ayt, qush bo’lib yashash osonmi?

Senga beradigan savollarim ko’p,
Qalbga bir nazaring tashla, maylimi?
Do’stim, aldamagin, rostini ayt, xo’p,
Qushlar odamlarga o’xshamaydimi?!

Mana, titroqdan so’ng yelkamda qanot!
Menga o’rgatsang bas qanday uchishni.
Bo’ldi, endi yerga qaytmayman hayhot,
Mendan o’rgansinlar ko’kni quchishni…

Mendan o’rgansinlar jondan kechishni…

She’r

Bir she’r dardi qiynadi yomon,
Sahargacha to’lg’onib chiqdim.
Yuragimni sug’urib tongda,
Azobiga chidolmay, siqdim.

Nurga qarab boraverdim tik,
Chak-chak tomib turar edi qon.
Ko’ylagimning dazmoli tekis,
G’ijimlanib ketgan faqat jon.

Kim tekislar, kim tekislar, kim
Dazmol urar unga botinib?
Mahkam siqib turibman she’r deb,
Hozir chiqib ketar otilib.

Surxonni sog’inib
Ustozimga

Nihoyat, Toshkentda gulladi o’rik,
O’rtab yubordiku Surxonim tafti.
Tabiat bunchalar chiroyli, ko’hlik,
Kurtakdek ochildi onamning kafti.

Ukam qaldirg’ochga maktublar yo’llab,
Singlim o’sma bilan anjuman tuzdi.
Turnalar uchmoqda baxtni qo’ltiqlab,
Qizim qitiqladi ilk bor yalpizni.

Bilasan, baribir yaxshi ko’raman,
O’rik gullariga burkangan shahar.
Oh, har tun Surxonga lim-lim to’laman!
Simirib qo’yadi qaqragan sahar.

Soya bilan suhbat

Har bir qadamimga sheriksan, do’stsan,
Senga esa sira bermadim hisob.
Bugun sendan so’rayman, aytgin:
Gunohim ko’proqmi,
Ko’proqmi savob?

Ozroq shoshmay turgin,
Shoshmagin ozroq.
Iltimos, xoli qo’y bir soniyaga.
Sendan qutulishni istayman, biroq
Jo’yali bir fikr kelmas miyaga.

Ortimdan ergashding, yo’l boshlading goh,
Yonma-yon ham yurdik,
Goh o’ng, goh so’ldan.
Demak, bo’lishamiz gunohmi, savob,
Hozircha yurmasdan hech qaysi yo’ldan.

Kel, janjal qilmasdan tuzaylik bitim,
O’ynaymiz – churq etmay uzoq yurar kim.
Sening sirlaringni pinhon tutgayman,
Mening sirimni ham bilmasin hech kim.

Do’stlik bunday bo’pti,
Qo’lni ber qo’lga,
Yelkangga qoqaman yayrab kel, o’ynab.
Ikkimiz ketamiz ikki xil yo’lga,
Ikkita vijdonni qo’ygancha qiynab.

Daraxt

Tongda hamma bordi ko’rgani,
U barchaga yoqardi birday.
Aytmadi lek nima bo’lganin,
Tuyulmadi hech kimga sirday.

Odamlar bilganin dedilar,
Chidab bo’lmas edi xo’rlikka.
“Yashin urgan” – tuhmat qildilar,
Bag’ri kuyib ketgan sho’rlikka.

* * *

Salom tollar, salom teraklar,
Archajonlar, sizlar qalaysiz?
Mana, qancha vaqtlardan beri
Oy sanaysiz, yillar sanaysiz.

Siz teraksiz bo’yingiz uzun,
Sizga hasad qilmaydi tollar.
Nima uchun, nega – Bilmadim,
Chaqaloqqa hasadgo’y chollar.

Odamlardan o’girdim yuzim,
Bag’ringizga otildim keyin.
Men sizlarga singishib ketdim,
Endi odam bo’lishim qiyin.

* * *

“Meni sevasanmi?”
– Ha.
Qalbga o’rnashar shodlik.
Bular ishonchli gapmas,
“Meni sevasanmi?”
Jim…
Keyin uzun sokinlik.
“Ha” deganimi – “unut”,
Sendan qo’rqish kerak aslida,
Sukut.

***

Kimning tanasiga quvilgan ruhman,
Kining vujudini ko’tardim tikka.
Uning uchun go’yo men bir majruhman,
Menga yalinmasdan, yolvorar ko’kka.

Ey, aqilsiz jasad, qalbi yo’q jonjod,
Bir bor o’ylab ko’rda, mensiz sen kimsan.
Hozircha bandiman, bo’lsam gar ozod,
Nega indamaysan,nimaga jimsan?

Ikki ko’zing tag’in qadalgan ko’kga,
Najod tilayverib nechun bezmaysan?
Bekor yalinasan, bekorga, yo’qqa,
Ichingda ekanim nahot sezmaysan?

***

Xaqiqat ko’ziga qarolmasdan tik,
Ishonib yurganlar bisyor cho’pchakka.
Baxtlilar ko’zida baxtsiz bir xadik,
Baxtli yashash og’ir, Baxtiyor aka.

Xaq gap bor: Obodlik dildan boshlanar,
Ne uchun ko’ngilda saqlaylik gina?
Yurakni ozgina kengroq tutaylik,
Bag’rimiz ochaylik endi salgina.

G’iybatlar yo’qolsin, anduxlar bitsin,
Qalbdan changlar ketsin, yurakdan zanglar.
Yo’lga chiqqan kim u, murodga yetsin,
Omadini topsin omad kutganlar.

Mehr – muhabbatdan erisin ko’ngil,
To’lib – toshaversin ilm ziyoga.
Akami, opami, ukami, singil,
G’amsiz yashayversin g’amli dunyoda.

Dilimdan og’riqlar, dardlar ketmasin,
Inson zoti borki baxtsiz o’tmasin,
Mendan boshqalarga g’amlar yetmasin,
Ne qilay ishongim kelmas cho’pchakka…
Baxtli yashash og’ir, Baxtiyor aka!

***

Men sizni sevaman!
Ishonmasangiz,
Uyimning kalitin beraman sizga.
Men yo’q payitimda ham borib ochsangiz,
Shifonerda osug’ turar baxt
Dazmollangan ko’rimar ko’zga.
Uni egningizga kiyib oling ho’p,
Bunaqa sovg’alar hali menda ko’p.

***

Siz shunga arziysiz,
Siz shunga loyiq.
Boshqa sifatlarga kelmayapsiz mos.
Buyruq shu:
Qilish shart,
Bajarish kerak,
Shu so’zlar aylanar miyada, xolos.
Qalbingizga singib ketar ertaga
Buyruq shu:
Qilish shart,
Bajarish kerak,
Nega yashayapsiz, ayting nimaga?
Yugur-yugur uchun yaralgan odam,
Yugurdak odam.

***

To’g’ri yo’ldan ketyapman ota,
Siz aytgan shu to’g’ri yo’llardan.
Egri yo’llar qolib ketyapti,
To’g’ri yo’llar bunchalar uzun…
Oyoqlarim tolib ketyapti.
O’tirgani biror kursi yo’q.

***

Sevgi menga kimdan meros qolgan ekan?
— Otamdanmi? Desam, otam onamlarni,
keyin bilsam, sevmay turib olgan ekan.
— Bobomdanmi? Desam, bobom momomlarni,
Faqatgina chimildiqda ko’rgan ekan.
Sevgi menga kimdan meros qolgan ekan?

***

Qishloq.
Tungi o’n bir. Uyga qaytaman.
Onam so’rar “Qaydayding daydi?”
Men bezori bo’lishimnimas,
Komil bo’lishimni istaydi.

Shahar.
Tungi ikki. Uyga qaytaman,
Dilim bir iliq so’z izlaydi.
Hech kim meni qistovga olmas,
Qo’rqib ko’zgu aytadi ? “Daydi”.

***

Sovuqdan qunishib bemaqsad,
Bemanzil qaygadir jo’nasang.
Shunchalar izg’irin,
Sen esa,
bekatda tunasang,
Yulduzni tunasang,
Oyni tunasang,
Seni tunab ketsa bir go’zal..!
Mizg’isa joningni quchoqlab,
Sovuq uxlatmaskan pichoqlab.

***

Yurakni yayrating,
Dilni sayrating,
Xattoki hizirning qo’lidan tutmang,
Tilla baliqni ham bir umir kutmang,
Xohlang eslab qoling,
Xohlang uniting,
Mo»jiza yarating!
Mo»jiza kutmang!

* * *

Men daryoman,
Men daryoman.
Yana ming yil oqaman.
Tunda yulduz, kunduzlarda
Quyoshlarga boqaman.
Har kun bitta quyosh chiqmas,
Har tun bir xil yulduzlar.
Oy ko’ksimga termulib
Bilmam, nelarni izlar?
Mana, kimdir qayiq soldi
Dilimning mavjlariga.
Qanday dosh berar, bilmam,
To’lqinning avjlariga?
Suzavergin, suzaver,
Bo’ronlarga berib chap.
Sog’-omon o’tib olsang,
U yog’i bo’lar bir gap.
Men daryoman, hov cho’llarni
Gullatmay ketganim yo’q.
Toqqa qarab oqayapman,
Cho’qqiga yetganim yo’q.