Бундан салкам уч йилча аввал мен ўша пайтда Беназир Муҳаммад тахаллуси билан ижод қилган Зариф Султонийнинг шеърларини биринчи марта сайтимиз саҳифасида тақдим этаётганда унинг шеърий усули хусусида бир оғиз сўз битиб, жумладан, мана бу гапниям ёзган эканман: Беназирни Сариосиёдан дедим. Сариосиё дегани айримлар тушунганидек «Осиёнинг боши» эмас, «Тегирмоннинг боши» ёки «Тегирмоннинг олди» маъносини англатади. Мен Беназирни сўз тегирмонида ишлаётган ҳолатда тасаввур қилдим. Ҳозир ҳам шу тасаввур кўз ўнгимда турибди..(Тўлиқ ҳолда мана бу саҳифада ўқинг)

Зариф Султоний
ШЕЪРЛАР

* * *

Бу тонг тонг қолдирди мени наботот
Тўкилмоқ онида бу нечук базм
Эрта келдингми йо кечикдинг ҳайот
Мезон боғларида найсон нафаси
“мен куз гуллари каби асло баҳор йашамадим”

Оғочлар осмонга очарак қўлин
Сўнгги йапроқларга битганда “ЙоСин”
Сен нечун оламга йуз очдинг гулим
Мезон боғларида найсон видоси
“мен куз гуллари йанглиғ ҳаргиз баҳор йашамадим”

2 октабр, 2013

* * *

Кел хилват ичинда анжуманим кел
Кўзларинг шаҳрига меҳмон қил мени
Эй йузунда куну сочинда савдо
Эй бир йони сукун бир йони ғавғо
Ул ики арода сарсон қил мени

Кел хилват ичинда анжуманим кел
Ул ики арода сарсон қил мени
Эй қаҳри қаттиғу меҳри фаровон
Эй рози йоширин ишваси урйон
Кўйингда бесару сомон қил мени

Кел хилват ичинда анжуманим кел
Кўйингда бесару сомон қил мени
Эй баринда гулбарг йақосинда қон
Эй бир тараф боғу йобон ўбур йон
Саҳройи ишқингда тўзон қил мени

Кел хилват ичинда анжуманим кел
Саҳройи ишқингда тўзон қил мени
Эй сўлинда тўфон соғинда озар
Эй бир қўлинда жом биринда ханжар
Ҳуснинг закотига қурбон қил мени

Кел хилват ичинда анжуманим кел
Ҳуснинг закотига қурбон қил мени

* * *

йоқимлисан гулим Сан
найсон ишваси каби
титраганда гул лабинг
йапроғида кулимса

йоқимлисан гулим Сан
йоз йоғмури сингори
томчилаган марворид
овозида кулимса

йоқимлисан гулим Сан
мезон торларидайин
асл шаффоф ҳам майин
санжоғида кулимса

йоқимлисан гулим Сан
қиш қуйоши мисоли
балқиб нури жамолинг
пардозида кулимса
Сан гўзалсан тўрт фасл
Сан тўрт фасл сўлимсан
тоза жадид озода

Сан эй Ийсонафасим
фақат бир бор кулимса
ман йиғлаган дунйода
йоқимлисан гулим Сан

***

(Фарангий Ишқ Манзумаси)

майсалар уйғонди майсалар
йузинда шабнамлар зарангиз
шаббода бир йоруғ куй чалар
(қарангиз нур каби қарангиз)

сочилиб келадир Фарангис
сафсаргул севгидан сўз очар
йуракда гуллайдир йарангиз
сисанбар не тотлиғ ранг сочар

(қарангиз гул каби қарангиз)
очилиб келадир Фарангис
қайғули туйғулар битадир
вужудлар титрагай бир нафис

кўнгуллар кўнгулга йетадир
(қарангиз жон каби қарангиз)
жонона келадир Фарангис
майсадек уйғонгум бир саҳар

киприкда шабнамлар зарангиз
эй кўзим ғамингдан мунаввар
ғам кўпдир Сен йолғиз мен йолғиз
кел кўзим шаҳрига Фарангис

Фарангис келадир

Тошкент, 1991

МАҲИНАМ
Зарифона шеър

Сен сандувоч ўлсанг
мен тикон ўлсам
илкингда суманвор гулласа йурак
кўзингдан оқса гар икки шапалак
мен сори учсалар мен ошйон ўлсам
(Маҳинам ишқингдан тўралгум мано)
ғаминг жон истарса
ғамбода ўзим
(не тотлиғ) пойингда йапроғдек ғариб
тўкила қуйундек борсам сарсари
чаманда на отим қолса на тўзим
(ишқдан Сени сўрагум мано)
даштларга бош ола
кетсам оввора
даҳр ҳич кўрмаса бундай сайрни
ва охир лабимдан икки тайрни
Сен сори учирсам Сен келсанг зора
(Маҳинам ишқингдан май ичгум мано)
сўнг бизни лавҳига
йаширса Мавло
иккимиз бир гизли хазина ўлсак
Сен Зариф ўлсанг мен Маҳина ўлсам
йо Мавло кўнглима айтиб вовайло
ишқ баҳридан мен кечгум мано
Сен сандувоч ўлсанг
мен тикон ўлсам

Тошкент, 1990

ИККИ ТАЗОД

1. ЙЎҚЛИК

тун оҳангин кўрдингми
қаро ридоси вор инжа бир оҳанг
(ой нур йопинган қорачиқ)
тонг рангин эшитдингми
ҳарир садоси вор зиҳи сулув ранг
(ой сойада унган кўзйош)
дедилар:
баҳорда йом-йошил ўлан йашайдир
мезон торларидин сизмиш куй сориғ
ишқ
ўлим
иккита дунйога ўхшайдир
у дунйо тотлиғми бу дунйо йоруғ
мен эсам бир ҳақир
бир йолғиз тусларнинг ғариб куй жисми
икки дунйодан-да биликсиз илло
қўшиқ айтар эдим йўқ эди исми
(ой навосиз тасвир
ой тасвирсиз наво)

2. ЎЗЛИК

бир ҳазин титрандинг
иймонми йер қадар букилди
(қушқўнмас шохинда қуш кўрдим)
бир ҳазин
ой ғариб йиғландинг
кўкмидир китоби ўқилди
(қисматинг косасин бўш кўрдим)
ой ғариб
во ажиб гулландинг
борлиғми тоата тўкилди
(ваҳ тупроғ бўлмакни хуш кўрдим)
во ажиб
титрадим
йиғладим
гулладим
(йелкамнинг чуқури туш кўрди)

Тошкент, 1989

Яна шу муаллифнинг асарларини ўқинг:
Беназир Муҳаммад. Ҳофиз башорати ёхуд шоир қайси даврга хитоб қилган эди?
Беназир Муҳаммад. Исмсиз китоб.
Беназир Муҳаммад. Ёбондан гулхонага мактублар.

Bundan salkam uch yilcha avval men o’sha paytda Benazir Muhammad taxallusi bilan ijod qilgan Zarif Sultoniyning she’rlarini birinchi marta saytimiz sahifasida taqdim etayotganda uning she’riy usuli xususida bir og’iz so’z bitib, jumladan, mana bu gapniyam yozgan ekanman: Benazirni Sariosiyodan dedim. Sariosiyo degani ayrimlar tushunganidek «Osiyoning boshi» emas, «Tegirmonning boshi» yoki «Tegirmonning oldi» ma’nosini anglatadi. Men Benazirni so’z tegirmonida ishlayotgan holatda tasavvur qildim. Hozir ham shu tasavvur ko’z o’ngimda turibdi..(To’liq holda mana bu sahifada o’qing)

Zarif Sultoniy
SHE’RLAR

* * *

Bu tong tong qoldirdi meni nabotot
To’kilmoq onida bu nechuk bazm
Erta keldingmi yo kechikding hayot
Mezon bog’larida nayson nafasi
“men kuz gullari kabi aslo bahor yashamadim”
Og’ochlar osmonga ocharak qo’lin
So’nggi yaproqlarga bitganda “YoSin”
Sen nechun olamga yuz ochding gulim
Mezon bog’larida nayson vidosi
“men kuz gullari yanglig’ hargiz bahor yashamadim”

2 oktabr, 2013

* * *

Kel xilvat ichinda anjumanim kel
Ko’zlaring shahriga mehmon qil meni
Ey yuzunda kunu sochinda savdo
Ey bir yoni sukun bir yoni g’avg’o
Ul iki aroda sarson qil meni

Kel xilvat ichinda anjumanim kel
Ul iki aroda sarson qil meni
Ey qahri qattig’u mehri farovon
Ey rozi yoshirin ishvasi uryon
Ko’yingda besaru somon qil meni

Kel xilvat ichinda anjumanim kel
Ko’yingda besaru somon qil meni
Ey barinda gulbarg yaqosinda qon
Ey bir taraf bog’u yobon o’bur yon
Sahroyi ishqingda to’zon qil meni

Kel xilvat ichinda anjumanim kel
Sahroyi ishqingda to’zon qil meni
Ey so’linda to’fon sog’inda ozar
Ey bir qo’linda jom birinda xanjar
Husning zakotiga qurbon qil meni

Kel xilvat ichinda anjumanim kel
Husning zakotiga qurbon qil meni

* * *

yoqimlisan gulim San
nayson ishvasi kabi
titraganda gul labing
yaprog’ida kulimsa

yoqimlisan gulim San
yoz yog’muri singori
tomchilagan marvorid
ovozida kulimsa

yoqimlisan gulim San
mezon torlaridayin
asl shaffof ham mayin
sanjog’ida kulimsa

yoqimlisan gulim San
qish quyoshi misoli
balqib nuri jamoling
pardozida kulimsa
San go’zalsan to’rt fasl
San to’rt fasl so’limsan
toza jadid ozoda

San ey Iysonafasim
faqat bir bor kulimsa
man yig’lagan dunyoda
yoqimlisan gulim San

***

(Farangiy Ishq Manzumasi)

maysalar uyg’ondi maysalar
yuzinda shabnamlar zarangiz
shabboda bir yorug’ kuy chalar
(qarangiz nur kabi qarangiz)

sochilib keladir Farangis
safsargul sevgidan so’z ochar
yurakda gullaydir yarangiz
sisanbar ne totlig’ rang sochar

(qarangiz gul kabi qarangiz)
ochilib keladir Farangis
qayg’uli tuyg’ular bitadir
vujudlar titragay bir nafis

ko’ngullar ko’ngulga yetadir
(qarangiz jon kabi qarangiz)
jonona keladir Farangis
maysadek uyg’ongum bir sahar

kiprikda shabnamlar zarangiz
ey ko’zim g’amingdan munavvar
g’am ko’pdir Sen yolg’iz men yolg’iz
kel ko’zim shahriga Farangis

Farangis keladir

Toshkent, 1991

MAHINAM
Zarifona she’r

Sen sanduvoch o’lsang
men tikon o’lsam
ilkingda sumanvor gullasa yurak
ko’zingdan oqsa gar ikki shapalak
men sori uchsalar men oshyon o’lsam
(Mahinam ishqingdan to’ralgum mano)
g’aming jon istarsa
g’amboda o’zim
(ne totlig’) poyingda yaprog’dek g’arib
to’kila quyundek borsam sarsari
chamanda na otim qolsa na to’zim
(ishqdan Seni so’ragum mano)
dashtlarga bosh ola
ketsam ovvora
dahr hich ko’rmasa bunday sayrni
va oxir labimdan ikki tayrni
Sen sori uchirsam Sen kelsang zora
(Mahinam ishqingdan may ichgum mano)
so’ng bizni lavhiga
yashirsa Mavlo
ikkimiz bir gizli xazina o’lsak
Sen Zarif o’lsang men Mahina o’lsam
yo Mavlo ko’nglima aytib vovaylo
ishq bahridan men kechgum mano
Sen sanduvoch o’lsang
men tikon o’lsam

Toshkent, 1990

IKKI TAZOD

1. YO’QLIK

tun ohangin ko’rdingmi
qaro ridosi vor inja bir ohang
(oy nur yopingan qorachiq)
tong rangin eshitdingmi
harir sadosi vor zihi suluv rang
(oy soyada ungan ko’zyosh)
dedilar:
bahorda yom-yoshil o’lan yashaydir
mezon torlaridin sizmish kuy sorig’
ishq
o’lim
ikkita dunyoga o’xshaydir
u dunyo totlig’mi bu dunyo yorug’
men esam bir haqir
bir yolg’iz tuslarning g’arib kuy jismi
ikki dunyodan-da biliksiz illo
qo’shiq aytar edim yo’q edi ismi
(oy navosiz tasvir
oy tasvirsiz navo)

2. O’ZLIK

bir hazin titranding
iymonmi yer qadar bukildi
(qushqo’nmas shoxinda qush ko’rdim)
bir hazin
oy g’arib yig’landing
ko’kmidir kitobi o’qildi
(qismating kosasin bo’sh ko’rdim)
oy g’arib
vo ajib gullanding
borlig’mi toata to’kildi
(vah tuprog’ bo’lmakni xush ko’rdim)
vo ajib
titradim
yig’ladim
gulladim
(yelkamning chuquri tush ko’rdi)

Toshkent, 1989

Yana shu muallifning asarlarini o’qing:
Benazir Muhammad. Hofiz bashorati yoxud shoir qaysi davrga xitob qilgan edi?
Benazir Muhammad. Ismsiz kitob.
Benazir Muhammad. Yobondan gulxonaga maktublar.