Беназир Муҳаммад (Зариф Султоний) Сурхон воҳасининг Сариосиё туманида туғилган, аммо, умрининг кўпроғини дунёнинг бошқа ўлкаларида яшаган инсон. Ўзига хос шеърлари билан шеърпарастлар назарига тушган шоир. Ҳаётдаями, шеъриятдаям изланаётган мусофир. Унинг йўллари узоқ ва оқ бўлишини Яратгандан сўраб қоламиз.
Беназир МУҲАММАД
ШЕЪРЛАР ВА ТАРЖИМАЛАР
* * *
ман Йўқ эдим Бор этти Ишқ
ужмоҳ эдим нор этти Ишқ
бир бошга минг савдо сола
боримни бозор этти Ишқ
(мени бедил этти Бедил)
қониб қошининг Йосина
тушунмайин имлосина
тушдим сочин савдосина
маҳзани асрор этти Ишқ
(мени бедил этти Бедил)
кетиб қарор қолмай сукун
қондир жигар йонди ўтим
рангила рангландим* бутун
қонимни зангор этти Ишқ
(мени бедил этти Бедил)
на йўқ надир борлиқ манга
дунё қила торлиқ манга
бир этмади ёрлиқ манга
жабрин манга йор этти Ишқ
(мени бедил этти Бедил)
кириб базми Аластина**
қўшилдим хайли мастина
қасд айлаб жоним қасдина
жоним ипин дор этти Ишқ
(мени бедил этти Бедил)
бўлди харобот масканим
соқийи даврон савсаним
бу дайр дорул аҳзаним
ақлимни хуммор этти Ишқ
(мени бедил этти Бедил)
ман Йўқ эдим Бор этти Ишқ
ужмоҳ эдим нор этти Ишқ
бир бошга минг савдо сола
боримни бозор этти Ишқ
(мени бедил этти Бедил)
Изоҳ:
* Қуръони карим, Бақара сураси, 138-оятга ишора.
» 138. Аллоҳнинг бўёғини (лозим тутинг). Аллоҳнинг бўёғидан чиройлироқ бўёқ бергувчи ким бор?!»
** «Базми Аласт»- Қуръони Каримнинг Аъроф сураси, 172-оятида Парвардигор аввалу охир келадиган бутун бандаларининг руҳларини ҳузури илоҳийсига чиқариб: «Аласту би раббикум?» яъни, «Мен сизнинг Парваригорингиз эмасманми?» дейди. Барча руҳлар: «Қолу балаа», яъни,» Дарҳақиқат, Сен бизнинг Парвардигоримизсан», дея комил иймон келтиришади. Бу кунга «Ал-мисоқ» куни, яъни, Аҳд, Ваъда куни ҳам дейилади. Классик шеъриятимизда бу ҳодисага «Базми Аласт» дейилган. Мисрада шунга ишора бор.
Тошкент, 1991
Кўҳна Гурганж Сувораси
бир гул кўрдим савсан гуллар орасинда
ишқ гуллади йурагимнинг йорасинда
қаро холи сонки байзо сақоғинда
қаро доғдир сафсаргулнинг йафроғинда
су йутса су кўринадир тамоғинда
йана не дей йор васфининг адоғинда
мунир ораз қаро сочлар орасинда
ишқ гуллади йурагимнинг йорасинда
гул йузли йор кечиб бу кеч қўноғима
келди тушдек мен ғарибнинг сўроғима
пешвоз чиқиб йора кўнглим йорай дедим
йораб жим деб бармоқ босди дудоғима
бир сўз қолди икки лабим орасинда
ишқ гуллади йурагимнинг йорасинда
лаб очти йор: (тушти қалбға саросима)
кўплар зордир маним ойдек оразима
Сурхонингда қўйинг боқиб йурсанг-аа ай
нишатиб галдинг ай гадо Хоразима
дедим: ҳай йор чаккангдаги гулинг бўлай
қадам боссанг туфроқ бўлай йўлинг бўлай
Сен дунйони йашнат оби ҳайотинг-ла
майли мен бир шивирлаган ўлим бўлай
сўнг қалбимни ўраб гулнинг чаноғига
тутдим олди айлантирди бармоғига
йиқилдим чоҳ қазилмиш ол йоноғига
минг чок тушди яна кўксим йамоғига
ўн тўрт кунлик ой кўрдим ой оразинда
ишқ гуллади йурагимнинг йорасинда
йош жонимни солиб ҳар куй ҳар назмға
ким чорлади Онам дерман* бу базмға
Чўли Ироқ* сори кетсам бўлмасмиди
қайларданам келдим дағи Хоразмға
ҳеч ким қулоқ тутмас оҳу ноласина
айтинг асли мендек Сурхон боласина
не бор эди шан чечаклар орасинда
ишқ қонади йурагимнинг йорасинда
гул йузли йор гул қўндириб чаккасина
кўнглим кўмди Амударйо йоқасина
кошки йўлим тушмасайди гул боғина
тушмас эдим савсан гулнинг тузоғина
бир гул кўрмас бўлиб гуллар орасинда
ишқ гуллама йурагимнинг йорасинда
(йиғлама йор йурагимнинг йорасинда)
* Онам дерман*, Чўли Ироқ** — кўҳна қўшиқлар.
Гурганж, 2017
Мавлоно Асқар Маҳкамга бағишлов
(икки оғоч орасинда шан шаббода)
мағрур солланарди йади байзо каби оқ терак
маҳзун чайқаларди мажнунтол
(қанчалар вафосиз бу дунйо)
фалсафа бошлар йади байзо мисол оқ терак:
(бошинг кўтарсанг-чи эй телба ошиқ
ўйнаб қолмайсанми бу шан оламда)
фалсафани севмас ҳазин мажнунтол:
(билсанг умр қандайин қисқа)
шу дам йенгил шамол туриб кунчиқар йоқдан
силтай бошлар оқтус теракни
(икки оғоч ўртасинда сарсари йел)
ўзида йўқ севинарди йади байзосимон оқ терак
ғамгин тебранарди мажнунтол:
(ҳайот нақадар фоний)
туйқус шадид довул қўпар кунботардан
илдизидан қўпорилар байзо терак
йўлдошига аза очар мажнун оғоч
(икки оғоч теграсинда далли довул)
бағрин йерга бериб йотар масрур борлиқ
масрур борлиқ узра бошин эгар ҳузн
шан шаббода
сарсари йел
далли довул
икки оғоч қазосига битар қўшиқ
(дунйои дун
ўтгич умр
кечгич ҳайот)
Хўжанд, 1998
Парчаланган Ватан Марсияси
(«Чин деворига қонли битиклар» туркумидан)
Бу зулмат кечалар кечмазми энди?
Кўк қаро тўнини ечмазми энди?
Миллат Ҳақ йўлини сечмазми* энди?
Беш бармоқ мушт бўлмаз,
Ватан тирилмазми?
Сен мушки Хўтандан баҳс этма шоир,
Ҳар сўзинг ғанимга қулликка доир,
Ватан элдан кетса кимга керак йир**?
Виждонлар уйғонмаз?
Ватан тирилмазми?
Бағри қон Турфонни кўрмаз қароқлар,
Фурқатлар фурқатда чекадир оҳлар,
Пайтавага дўнган энди байроқлар,
Йиқилган қалқмазми?
Ватан тирилмазми?
Қашқарда нима гап, Чинда не хабар?
Измирнинг иши йўқ, Боку бехабар,
Ал-амон, ал-мадад, йо Ҳу, ал-ҳазар!
Бу эл эл бўлмазми?
Ватан тирилмазми?
Бухоро уйқуда, Самарқанд сармаст,
Хўжандда садо йўқ, Ишқободда сас,
Наҳотки кечмишдан ололмадик дарс,
Замон кечмазми?
Ватан тирилмазми?
Бир куни жон таслим этар Остона,
Пишпекдан қолмагач асло нишона,
Наҳот Тошкент омон қолса, девона,
Турон тура олмаз,
Ватан тирилмазми?
Аждарҳо пойига номусни ота,
Нафсга қул бўлиб, ўзни йўқота,
Бору йўғимизни арзонга сота,
Тугаб бормакдамиз,
Ватан тирилмазми?
Юртда сотилмаган нимамиз қолди?
Отамиздан қолган энамиз қолди,
Ҳа, яна бир тешик кемамиз қолди,
Денгиз тўлғонмазми?
Ватан тирилмазми?
Бу зулмат кечалар кечмазми энди?
Кўк қаро тўнини ечмазми энди?
Миллат Ҳақ йўлини сечмазми энди?
Беш бармоқ мушт бўлмаз,
Ватан тирилмазми?
*сечмак (ўғуз лаҳжаси) — танламак.
**йир — (қипчоқ лаҳжаси) — шеър.
Санкт-Петербург, 2012 йил.
ТАРЖИМАЛАР
Рабиндранат Тҳакурдан
* * *
Инжагина ёмғир томчиси аста
Аста шивирлади ёсуман гулга:
«Ўтинаман, мени асло унутма!»
Ёсумангул: «Аммо мен…» дея олди,
Чуқур бир оҳ тортди ич-ичидан ва
Ногаҳон тупроққа тушди сирғалиб.
Нўъмон Чалабижаҳондан*
Тимур Пўлатнинг «Қолдир ўлимни доғда» китобига
САРИҚ ЛОЛА
Илк баҳордан мужда берган сариқ лола,
Кошки бундай сўлмасайдинг ҳеч бир тонгла.
Гўзал сулув ғунчанг ила андомингни
Ҳар кун севар, ўпар эдим эҳтиромла.
Кўнглимизни чоғлантирдинг, сариқ лола,
Мен-да сени қизғонамен бегонадан.
Узоқлардан, еру кўкдан кўп севамен,
Қуёшларнинг, юлдузларнинг кўзи ёмон.
Сариқ лола, боқчамизни шанлантирдинг,
Оз бўлса-да синиқ кўнглим чоғлантирдинг.
Эрта сен ҳам синдирилиб, тарк этилиб,
Кетар бўлсанг бу жаҳонга нечун келдинг?
КАПАЛАК
Бир капалак уча-қўна боқчаларда кезарди,
Настаринлар, нилуфарлар бу малакдан безарди.
Очилган у олтин ипак қанотлари ғунчадек,
лолаларга ўхшар нозик, инжа, ҳафиф шунчалик.
Бир ўқучи қизча кўриб ичига ўт туташди,
– Энди сени тутаман, – деб, қалпоғин ечиб чопди.
Кўп қувлади – етолмади,
қалпоқ билан уролмади,
капалакни тутолмади,
бошқа қайтиб кўролмади…
Чунки у бир ёш ғунчага
ўпа-ўпа ёпишароқ,
Япроқларнинг кўлкасида кўринмасдан яшринганди…
* Нўъмон Чалабижаҳон — Қримнинг жадид шоири
Гарсиа Лоркадан сарбаст ўгирма
хазонларга ҳамнафас бўлмоқ
менга осон эмас мушкулдир
дашту саҳролар ила қолмоқ
менга осон эмас мушкулдир
гар мени бу оғир уйқудан
ишқинг бедор этса бир нафас
айоз йурагимда қоларсан
бу сен учун ҳам осон эмас
ишқинг далли шамол мисоли
панжарамни бир силкиб ўтар
оҳ фироқинг қалбимни ўртар
йана таскин берар хайолинг
субҳидамни жилолар ила
бўйнингдаги шода марварид
титроғида кўрай турктозим
сўнг майлига баргдек тўкилай
хазонлардай кетай сарғариб
майли абад сўнсин овозим
хазонларга ҳамнафас бўлмоқ
менга осон эмас
Izmir, 1993
Йўлбарс! Йўлбарс!
Уильям Блейкдан сарбаст ўгирма
Йўлбарс! Йўлбарс! тунги ўрмонда
йолқинланган нурли бир оташ
қай ўлимсиз қўл йоки қароқ
ижоз этди бул таносубни?
қайси олис чуқур йо кўкда
жилваланди ўт кўзларингда?
қайу қанот ила йуксалажак у?
қай ҳовуч оташни қамраб олгайдир?
ва қай йелка қайу маҳорат
қалбинг мушакларин бука оладир?
ва йурагинг ура бошлаганида
қайси қўрқинчли қўл йохуд ойоқлар?
нима эди болға? занжир нимайди?
қандай тандир ичрайди зеҳнинг?
нейди сандон? ва қай даҳшат соп
кафтка олгай ўлимвор қўрқувларингни?
йулдузлар мизроқларин пастка отканда,
кўкни суғорганда кўзйошлар ила,
кулдими ул кўрганда асарингни?
наҳот Баррани йаратган бор этти сени?
Йўлбарс! Йўлбарс! тунги ўрмонда
йолқинланган нурли бир оташ
қай ўлимсиз қўл йоки қароқ
ижоз этди бул таносубни?
Bornova, Izmir, 1994
Хожа Ҳофиз Шерозийдан бир ғазал
Таржима:
кеча масжиддин харобот сори келди пиримиз
эй тариқат аҳли бундан сўнг недир тадбиримиз
биз муридлар қандоғам йузни бурайлик қиблага
йузуни хаммор уйи сори бурибтир пиримиз
дайри муғон ичра биз ҳам эмди қўлга қўл бериб
ким азалдин шу эмиш йозуғимиз тақдиримиз
ақлу ҳуш билса агар йор зулфунинг бандилиғин
онглилар девона бўлгайдир кўриб занжиримиз
гул йузунг ойатлар кашф этти биза лутфинг ила
ушбу дам лутфу карамдин айрумас тафсиримиз
Сендаги ул тош йуракта шуъла эткайми бу тун
озарий оҳу фиғону нолайи шабгиримиз
оҳимизнинг ўқлари ошгай самолар ҳаддини
Ҳофизо раҳм эт ўзунгга ким йамондир тийримиз
Аслияти:
дӯш аз масҷид сӯйи майхона омад пири мо
чист йорони тариқат баъд аз ин тадбири мо
мо муридон рӯй сӯйи қибла чун орем чун
рӯй сӯйи хонайи хаммор дорад пири мо
дар хароботи муғон мо низ ҳамдастон шавем
к-ин чунин рафтаст дар аҳди азал тақдири мо
ақл агар донад ки дил дар банди зулфаш чун хуш аст
оқилон девона гарданд аз пайи занҷири мо
рӯйи хубат ойате аз лутф бар мо кашф кунад
з-он замон ҷуз лутфу хубӣ нест дар тафсири мо
бо дили сангинат ойо ҳеҷ даргирад шабе
оҳи оташноку сӯзи синайи шабгири мо
тири оҳи мо зи гардун бигзарад Ҳофиз хамӯш
раҳм кун бар ҷони худ парҳез кун аз тири мо
Яна шу муаллифнинг асарларини ўқинг:
Беназир Муҳаммад. Ҳофиз башорати ёхуд шоир қайси даврга хитоб қилган эди?
Беназир Муҳаммад. Исмсиз китоб.
Беназир Муҳаммад. Ёбондан гулхонага мактублар.
Зариф Султоний. Шеърлар
Benazir Muhammad (Zarif Sultoniy) Surxon vohasining Sariosiyo tumanida tug’ilgan, ammo, umrining ko’prog’ini dunyoning boshqa o’lkalarida yashagan inson. O’ziga xos she’rlari bilan she’rparastlar nazariga tushgan shoir. Hayotdayami, she’riyatdayam izlanayotgan musofir. Uning yo’llari uzoq va oq bo’lishini Yaratgandan so’rab qolamiz.
Benazir MUHAMMAD
SHE’RLAR VA TARJIMALAR
* * *
man Yo’q edim Bor etti Ishq
ujmoh edim nor etti Ishq
bir boshga ming savdo sola
borimni bozor etti Ishq
(meni bedil etti Bedil)
qonib qoshining Yosina
tushunmayin imlosina
tushdim sochin savdosina
mahzani asror etti Ishq
(meni bedil etti Bedil)
ketib qaror qolmay sukun
qondir jigar yondi o’tim
rangila ranglandim* butun
qonimni zangor etti Ishq
(meni bedil etti Bedil)
na yo’q nadir borliq manga
dunyo qila torliq manga
bir etmadi yorliq manga
jabrin manga yor etti Ishq
(meni bedil etti Bedil)
kirib bazmi Alastina**
qo’shildim xayli mastina
qasd aylab jonim qasdina
jonim ipin dor etti Ishq
(meni bedil etti Bedil)
bo’ldi xarobot maskanim
soqiyi davron savsanim
bu dayr dorul ahzanim
aqlimni xummor etti Ishq
(meni bedil etti Bedil)
man Yo’q edim Bor etti Ishq
ujmoh edim nor etti Ishq
bir boshga ming savdo sola
borimni bozor etti Ishq
(meni bedil etti Bedil)
Izoh:
* Qur’oni karim, Baqara surasi, 138-oyatga ishora.
» 138. Allohning bo’yog’ini (lozim tuting). Allohning bo’yog’idan chiroyliroq bo’yoq berguvchi kim bor?!»
** «Bazmi Alast»- Qur’oni Karimning A’rof surasi, 172-oyatida Parvardigor avvalu oxir keladigan butun bandalarining ruhlarini huzuri ilohiysiga chiqarib: «Alastu bi rabbikum?» ya’ni, «Men sizning Parvarigoringiz emasmanmi?» deydi. Barcha ruhlar: «Qolu balaa», ya’ni,» Darhaqiqat, Sen bizning Parvardigorimizsan», deya komil iymon keltirishadi. Bu kunga «Al-misoq» kuni, ya’ni, Ahd, Va’da kuni ham deyiladi. Klassik she’riyatimizda bu hodisaga «Bazmi Alast» deyilgan. Misrada shunga ishora bor.
Toshkent, 1991
Ko’hna Gurganj Suvorasi
bir gul ko’rdim savsan gullar orasinda
ishq gulladi yuragimning yorasinda
qaro xoli sonki bayzo saqog’inda
qaro dog’dir safsargulning yafrog’inda
su yutsa su ko’rinadir tamog’inda
yana ne dey yor vasfining adog’inda
munir oraz qaro sochlar orasinda
ishq gulladi yuragimning yorasinda
gul yuzli yor kechib bu kech qo’nog’ima
keldi tushdek men g’aribning so’rog’ima
peshvoz chiqib yora ko’nglim yoray dedim
yorab jim deb barmoq bosdi dudog’ima
bir so’z qoldi ikki labim orasinda
ishq gulladi yuragimning yorasinda
lab ochti yor: (tushti qalbg’a sarosima)
ko’plar zordir manim oydek orazima
Surxoningda qo’ying boqib yursang-aa ay
nishatib galding ay gado Xorazima
dedim: hay yor chakkangdagi guling bo’lay
qadam bossang tufroq bo’lay yo’ling bo’lay
Sen dunyoni yashnat obi hayoting-la
mayli men bir shivirlagan o’lim bo’lay
so’ng qalbimni o’rab gulning chanog’iga
tutdim oldi aylantirdi barmog’iga
yiqildim choh qazilmish ol yonog’iga
ming chok tushdi yana ko’ksim yamog’iga
o’n to’rt kunlik oy ko’rdim oy orazinda
ishq gulladi yuragimning yorasinda
yosh jonimni solib har kuy har nazmg’a
kim chorladi Onam derman* bu bazmg’a
Cho’li Iroq* sori ketsam bo’lmasmidi
qaylardanam keldim dag’i Xorazmg’a
hech kim quloq tutmas ohu nolasina
ayting asli mendek Surxon bolasina
ne bor edi shan chechaklar orasinda
ishq qonadi yuragimning yorasinda
gul yuzli yor gul qo’ndirib chakkasina
ko’nglim ko’mdi Amudaryo yoqasina
koshki yo’lim tushmasaydi gul bog’ina
tushmas edim savsan gulning tuzog’ina
bir gul ko’rmas bo’lib gullar orasinda
ishq gullama yuragimning yorasinda
(yig’lama yor yuragimning yorasinda)
* Onam derman*, Cho’li Iroq** — ko’hna qo’shiqlar.
Gurganj, 2017
Mavlono Asqar Mahkamga bag’ishlov
(ikki og’och orasinda shan shabboda)
mag’rur sollanardi yadi bayzo kabi oq terak
mahzun chayqalardi majnuntol
(qanchalar vafosiz bu dunyo)
falsafa boshlar yadi bayzo misol oq terak:
(boshing ko’tarsang-chi ey telba oshiq
o’ynab qolmaysanmi bu shan olamda)
falsafani sevmas hazin majnuntol:
(bilsang umr qandayin qisqa)
shu dam yengil shamol turib kunchiqar yoqdan
siltay boshlar oqtus terakni
(ikki og’och o’rtasinda sarsari yel)
o’zida yo’q sevinardi yadi bayzosimon oq terak
g’amgin tebranardi majnuntol:
(hayot naqadar foniy)
tuyqus shadid dovul qo’par kunbotardan
ildizidan qo’porilar bayzo terak
yo’ldoshiga aza ochar majnun og’och
(ikki og’och tegrasinda dalli dovul)
bag’rin yerga berib yotar masrur borliq
masrur borliq uzra boshin egar huzn
shan shabboda
sarsari yel
dalli dovul
ikki og’och qazosiga bitar qo’shiq
(dunyoi dun
o’tgich umr
kechgich hayot)
Xo’jand, 1998
Parchalangan Vatan Marsiyasi
(«Chin devoriga qonli bitiklar» turkumidan)
Bu zulmat kechalar kechmazmi endi?
Ko’k qaro to’nini yechmazmi endi?
Millat Haq yo’lini sechmazmi* endi?
Besh barmoq musht bo’lmaz,
Vatan tirilmazmi?
Sen mushki Xo’tandan bahs etma shoir,
Har so’zing g’animga qullikka doir,
Vatan eldan ketsa kimga kerak yir**?
Vijdonlar uyg’onmaz?
Vatan tirilmazmi?
Bag’ri qon Turfonni ko’rmaz qaroqlar,
Furqatlar furqatda chekadir ohlar,
Paytavaga do’ngan endi bayroqlar,
Yiqilgan qalqmazmi?
Vatan tirilmazmi?
Qashqarda nima gap, Chinda ne xabar?
Izmirning ishi yo’q, Boku bexabar,
Al-amon, al-madad, yo Hu, al-hazar!
Bu el el bo’lmazmi?
Vatan tirilmazmi?
Buxoro uyquda, Samarqand sarmast,
Xo’jandda sado yo’q, Ishqobodda sas,
Nahotki kechmishdan ololmadik dars,
Zamon kechmazmi?
Vatan tirilmazmi?
Bir kuni jon taslim etar Ostona,
Pishpekdan qolmagach aslo nishona,
Nahot Toshkent omon qolsa, devona,
Turon tura olmaz,
Vatan tirilmazmi?
Ajdarho poyiga nomusni ota,
Nafsga qul bo’lib, o’zni yo’qota,
Boru yo’g’imizni arzonga sota,
Tugab bormakdamiz,
Vatan tirilmazmi?
Yurtda sotilmagan nimamiz qoldi?
Otamizdan qolgan enamiz qoldi,
Ha, yana bir teshik kemamiz qoldi,
Dengiz to’lg’onmazmi?
Vatan tirilmazmi?
Bu zulmat kechalar kechmazmi endi?
Ko’k qaro to’nini yechmazmi endi?
Millat Haq yo’lini sechmazmi endi?
Besh barmoq musht bo’lmaz,
Vatan tirilmazmi?
*sechmak (o’g’uz lahjasi) — tanlamak.
**yir — (qipchoq lahjasi) — she’r.
Sankt-Peterburg, 2012 yil.
TARJIMALAR
Rabindranat Thakurdan
* * *
Injagina yomg’ir tomchisi asta
Asta shivirladi yosuman gulga:
«O’tinaman, meni aslo unutma!»
Yosumangul: «Ammo men…» deya oldi,
Chuqur bir oh tortdi ich-ichidan va
Nogahon tuproqqa tushdi sirg’alib.
No»mon Chalabijahondan*
Timur Po’latning «Qoldir o’limni dog’da» kitobiga
SARIQ LOLA
Ilk bahordan mujda bergan sariq lola,
Koshki bunday so’lmasayding hech bir tongla.
Go’zal suluv g’unchang ila andomingni
Har kun sevar, o’par edim ehtiromla.
Ko’nglimizni chog’lantirding, sariq lola,
Men-da seni qizg’onamen begonadan.
Uzoqlardan, yeru ko’kdan ko’p sevamen,
Quyoshlarning, yulduzlarning ko’zi yomon.
Sariq lola, boqchamizni shanlantirding,
Oz bo’lsa-da siniq ko’nglim chog’lantirding.
Erta sen ham sindirilib, tark etilib,
Ketar bo’lsang bu jahonga nechun kelding?
KAPALAK
Bir kapalak ucha-qo’na boqchalarda kezardi,
Nastarinlar, nilufarlar bu malakdan bezardi.
Ochilgan u oltin ipak qanotlari g’unchadek,
lolalarga o’xshar nozik, inja, hafif shunchalik.
Bir o’quchi qizcha ko’rib ichiga o’t tutashdi,
– Endi seni tutaman, – deb, qalpog’in yechib chopdi.
Ko’p quvladi – yetolmadi,
qalpoq bilan urolmadi,
kapalakni tutolmadi,
boshqa qaytib ko’rolmadi…
Chunki u bir yosh g’unchaga
o’pa-o’pa yopisharoq,
Yaproqlarning ko’lkasida ko’rinmasdan yashringandi…
* No»mon Chalabijahon — Qrimning jadid shoiri
Garsia Lorkadan sarbast o’girma
xazonlarga hamnafas bo’lmoq
menga oson emas mushkuldir
dashtu sahrolar ila qolmoq
menga oson emas mushkuldir
gar meni bu og’ir uyqudan
ishqing bedor etsa bir nafas
ayoz yuragimda qolarsan
bu sen uchun ham oson emas
ishqing dalli shamol misoli
panjaramni bir silkib o’tar
oh firoqing qalbimni o’rtar
yana taskin berar xayoling
subhidamni jilolar ila
bo’yningdagi shoda marvarid
titrog’ida ko’ray turktozim
so’ng mayliga bargdek to’kilay
xazonlarday ketay sarg’arib
mayli abad so’nsin ovozim
xazonlarga hamnafas bo’lmoq
menga oson emas
Izmir, 1993
Yo’lbars! Yo’lbars!
Uilyam Bleykdan sarbast o’girma
Yo’lbars! Yo’lbars! tungi o’rmonda
yolqinlangan nurli bir otash
qay o’limsiz qo’l yoki qaroq
ijoz etdi bul tanosubni?
qaysi olis chuqur yo ko’kda
jilvalandi o’t ko’zlaringda?
qayu qanot ila yuksalajak u?
qay hovuch otashni qamrab olgaydir?
va qay yelka qayu mahorat
qalbing mushaklarin buka oladir?
va yuraging ura boshlaganida
qaysi qo’rqinchli qo’l yoxud oyoqlar?
nima edi bolg’a? zanjir nimaydi?
qanday tandir ichraydi zehning?
neydi sandon? va qay dahshat sop
kaftka olgay o’limvor qo’rquvlaringni?
yulduzlar mizroqlarin pastka otkanda,
ko’kni sug’organda ko’zyoshlar ila,
kuldimi ul ko’rganda asaringni?
nahot Barrani yaratgan bor etti seni?
Yo’lbars! Yo’lbars! tungi o’rmonda
yolqinlangan nurli bir otash
qay o’limsiz qo’l yoki qaroq
ijoz etdi bul tanosubni?
Bornova, Izmir, 1994
Xoja Hofiz Sheroziydan bir g’azal
Tarjima:
kecha masjiddin xarobot sori keldi pirimiz
ey tariqat ahli bundan so’ng nedir tadbirimiz
biz muridlar qandog’am yuzni buraylik qiblaga
yuzuni xammor uyi sori buribtir pirimiz
dayri mug’on ichra biz ham emdi qo’lga qo’l berib
kim azaldin shu emish yozug’imiz taqdirimiz
aqlu hush bilsa agar yor zulfuning bandilig’in
onglilar devona bo’lgaydir ko’rib zanjirimiz
gul yuzung oyatlar kashf etti biza lutfing ila
ushbu dam lutfu karamdin ayrumas tafsirimiz
Sendagi ul tosh yurakta shu’la etkaymi bu tun
ozariy ohu fig’onu nolayi shabgirimiz
ohimizning o’qlari oshgay samolar haddini
Hofizo rahm et o’zungga kim yamondir tiyrimiz
Asliyati:
dӯsh az masҷid sӯyi mayxona omad piri mo
chist yoroni tariqat ba’d az in tadbiri mo
mo muridon rӯy sӯyi qibla chun orem chun
rӯy sӯyi xonayi xammor dorad piri mo
dar xaroboti mug’on mo niz hamdaston shavem
k-in chunin raftast dar ahdi azal taqdiri mo
aql agar donad ki dil dar bandi zulfash chun xush ast
oqilon devona gardand az payi zanҷiri mo
rӯyi xubat oyate az lutf bar mo kashf kunad
z-on zamon ҷuz lutfu xubӣ nest dar tafsiri mo
bo dili sanginat oyo heҷ dargirad shabe
ohi otashnoku sӯzi sinayi shabgiri mo
tiri ohi mo zi gardun bigzarad Hofiz xamӯsh
rahm kun bar ҷoni xud parhez kun az tiri mo
Yana shu muallifning asarlarini o’qing:
Benazir Muhammad. Hofiz bashorati yoxud shoir qaysi davrga xitob qilgan edi?
Benazir Muhammad. Ismsiz kitob.
Benazir Muhammad. Yobondan gulxonaga maktublar.
Zarif Sultoniy. She’rlar
