Ошиқ Баёний (1965-2005)- Турк бахшилик (ошиқлик) адабиётининг ёрқин намоёндаларидан бири. 1938 йилда Туркияда туғилган. Ижод оламига 1965 йилда “Бабиалида сабоҳ” газетасида эълон қилинган “Дағлар” (“Тоғлар”) шеъри билан кириб келган. Ошиқ Баёний 19 август 2005 йилда автоҳалокатга учрайди ва оламдан кўз юмади.

Ошиқ Баёний
ШЕЪРЛАР
Турк тилидан Жумали Шабанов таржимаси

БИР НАФАС

Ўзидан бир дунё мол-мулк истасанг,
Сиҳат-саломатлик тила бир нафас.
Биз мурод олиш-чун келдик узоқдан,
Ниҳоят бағримга босдим бир нафас.

Сел янглиғдир бу ҳаётнинг оқиши,
Ақл дастгоҳида тўқирку нақшни,
Кўзга кўринмас, йўқдир йўлдоши,
Соҳиб бўл, учирма елга бир нафас.

Қалб урар, қон покланар нафасдан,
Беҳуда сарфлама ибрат ол сасдан,
Бир қуш мисоли учар-кетар қафасдан,
Гар учса тутилмас, илло, бир нафас.

СЕНИНГ

Сенинг ёшларингни артмоқ муродим,
Сенинг шу гирёнинг маҳв этди мени.
Сенинг оғушингда сени қидирдим,
Сенинг шу қўлларинг маҳв этди мени.

Сенинг нозларинг бу – аразлашларинг,
Сенинг оқ кипригинг, камон қошларинг,
Сенинг гўзал сарвдек қадду қоматинг,
Сенинг қора зулфинг маҳв этти мени.

Сенинг шубҳаларинг менда бир қараш,
Сенинг сукунатинг пинҳон бир талаш,
Сенинг рўмолингда камалак оташ,
Сенинг ёноқларинг маҳв этти мени.

Сенинг оҳу каби сурмали кўзинг,
Сенинг зулфларинг-ла яширин юзинг,
Сенинг дудоғингдан сузилган сўзинг,
Сенинг шу тилларинг маҳв этти мени.

Сенинг рўмолчангда нозик бир нақшинг,
Сенинг ўқтин-ўқтин сирли боқишинг,
Сенинг Баёнийдан ҳуркиб қочишинг,
Сенинг шу ёлларинг маҳв этти мени.

ЁМҒИР

Ўрмонни кесибон, ёқсак биз агар,
Булут биздан ранжир, кўл бўлар ёмғир.
Яхшиликни ҳимоя қилолмасак гар,
Тупроқлар судралар, мил бўлар ёмғир.

Осмондан ерга сочилар шафқат,
Ерда қадр топар юксалар қат-қат,
Денгизлар гавдаси – булутлар қанот,
Кипригингга қўнгач, сел бўлар ёмғир.

Тўғонлар қуриб, гар, экинлар эксак,
Жаҳолатнинг қўлларини қайирсак,
Тоғларга, тошларга дарахтлар эксак,
Самолар намланар, кўп бўлар ёмғир.

Булоқлар – томири эмасми ернинг,
Баёний куйлаган гўзал бу элнинг,
Гар олдини тўссак, тез оққан селнинг,
Порлоқ нурлар учун манбадир ёмғир.

КЎНГИЛ ШАҲРИ

Бино айлаганим – кўнгил шаҳрини
Тамалига сабр тошидан отдим.
Шу оламнинг тотилмаган қаҳрини,
Заҳматини тўзим ила беркитдим.

Деворини тўғри, текис қурганда,
Деразадан дўстлик ели эсганда,
Пойдеворга ҳузур қадам босганда,
Адоват-ла, кибрни ташқари отдим.

Виждон масканига адолат қуриб,
Ҳур фикрнинг қатъий қарорин суриб,
Ҳатто, нафсни қамаб, кишанлар уриб,
Ғийбат-ла, ғаразни эзиб йўқотдим.

Қусур бағишламоқ осондир тилга,
Кўшк қурмоқ истаркан ҳар бир кўнгилга,
Қўшниси ҳам бўлдим мен Каъба ила,
Кунда тез-тез Меърож томонга кетдим.

Дарахт экдим, боғга, тоғ ва тошларга,
Илм-ла санъат яратдим, кезмам бекорга,
Қўл узатдим инсонларга, иқрорга,
Шу усулда инсонликни Ҳақ этдим.

Сенлик, менлик дея нафс талашганга,
Жаҳолат-ла янглиш йўлга тушганга,
Ирқни, тилни, динни сўроқ этганга,
Бирлик мактабида ҳаёт ўргатдим.

Баёний, сендадир сенинг ёдгоринг,
Сени, сен изла, топ, будир санъатинг,
Ойдин бўлсин дея юксак қурбатинг,
Ой-ла ва юлдузлар-ла қадрини ёпдим.

ОШИҚМАН

Ғам-қайғу келди кўзёшим тўлдириб,
Булбул гулга, мен бир гулга ошиқман.
Очилмаган йўлларни ҳам очаман
Булбул гулга, мен бир йўлга ошиқман.

Ҳаёт карвонини бошдан кечирдим,
Э, воҳ, қўлдан қанча фурсат қочирдим,
Ҳаёт дарахтига кўнгил учирдим,
Булбул гулга, мен бир шохга ошиқман.

Баёний дер, Ҳақни қидириб топдим,
Дарёлардан кечиб, уммонга чопдим,
Кўнгил арисини гулларга тақдим,
Булбул гулга, мен бир болга ошиқман.

Oshiq Bayoniy (1965-2005)- Turk baxshilik (oshiqlik) adabiyotining yorqin namoyondalaridan biri. 1938 yilda Turkiyada tug’ilgan. Ijod olamiga 1965 yilda “Babialida saboh” gazetasida e’lon qilingan “Dag’lar” (“Tog’lar”) she’ri bilan kirib kelgan. Oshiq Bayoniy 19 avgust 2005 yilda avtohalokatga uchraydi va olamdan ko’z yumadi.

Oshiq Bayoniy
SHE’RLAR
Turk tilidan Jumali Shabanov tarjimasi

BIR NAFAS

O’zidan bir dunyo mol-mulk istasang,
Sihat-salomatlik tila bir nafas.
Biz murod olish-chun keldik uzoqdan,
Nihoyat bag’rimga bosdim bir nafas.

Sel yanglig’dir bu hayotning oqishi,
Aql dastgohida to’qirku naqshni,
Ko’zga ko’rinmas, yo’qdir yo’ldoshi,
Sohib bo’l, uchirma yelga bir nafas.

Qalb urar, qon poklanar nafasdan,
Behuda sarflama ibrat ol sasdan,
Bir qush misoli uchar-ketar qafasdan,
Gar uchsa tutilmas, illo, bir nafas.

SENING

Sening yoshlaringni artmoq murodim,
Sening shu giryoning mahv etdi meni.
Sening og’ushingda seni qidirdim,
Sening shu qo’llaring mahv etdi meni.

Sening nozlaring bu – arazlashlaring,
Sening oq kipriging, kamon qoshlaring,
Sening go’zal sarvdek qaddu qomating,
Sening qora zulfing mahv etti meni.

Sening shubhalaring menda bir qarash,
Sening sukunating pinhon bir talash,
Sening ro’molingda kamalak otash,
Sening yonoqlaring mahv etti meni.

Sening ohu kabi surmali ko’zing,
Sening zulflaring-la yashirin yuzing,
Sening dudog’ingdan suzilgan so’zing,
Sening shu tillaring mahv etti meni.

Sening ro’molchangda nozik bir naqshing,
Sening o’qtin-o’qtin sirli boqishing,
Sening Bayoniydan hurkib qochishing,
Sening shu yollaring mahv etti meni.

YOMG’IR

O’rmonni kesibon, yoqsak biz agar,
Bulut bizdan ranjir, ko’l bo’lar yomg’ir.
Yaxshilikni himoya qilolmasak gar,
Tuproqlar sudralar, mil bo’lar yomg’ir.

Osmondan yerga sochilar shafqat,
Yerda qadr topar yuksalar qat-qat,
Dengizlar gavdasi – bulutlar qanot,
Kiprigingga qo’ngach, sel bo’lar yomg’ir.

To’g’onlar qurib, gar, ekinlar eksak,
Jaholatning qo’llarini qayirsak,
Tog’larga, toshlarga daraxtlar eksak,
Samolar namlanar, ko’p bo’lar yomg’ir.

Buloqlar – tomiri emasmi yerning,
Bayoniy kuylagan go’zal bu elning,
Gar oldini to’ssak, tez oqqan selning,
Porloq nurlar uchun manbadir yomg’ir.

KO’NGIL SHAHRI

Bino aylaganim – ko’ngil shahrini
Tamaliga sabr toshidan otdim.
Shu olamning totilmagan qahrini,
Zahmatini to’zim ila berkitdim.

Devorini to’g’ri, tekis qurganda,
Derazadan do’stlik yeli esganda,
Poydevorga huzur qadam bosganda,
Adovat-la, kibrni tashqari otdim.

Vijdon maskaniga adolat qurib,
Hur fikrning qat’iy qarorin surib,
Hatto, nafsni qamab, kishanlar urib,
G’iybat-la, g’arazni ezib yo’qotdim.

Qusur bag’ishlamoq osondir tilga,
Ko’shk qurmoq istarkan har bir ko’ngilga,
Qo’shnisi ham bo’ldim men Ka’ba ila,
Kunda tez-tez Me’roj tomonga ketdim.

Daraxt ekdim, bog’ga, tog’ va toshlarga,
Ilm-la san’at yaratdim, kezmam bekorga,
Qo’l uzatdim insonlarga, iqrorga,
Shu usulda insonlikni Haq etdim.

Senlik, menlik deya nafs talashganga,
Jaholat-la yanglish yo’lga tushganga,
Irqni, tilni, dinni so’roq etganga,
Birlik maktabida hayot o’rgatdim.

Bayoniy, sendadir sening yodgoring,
Seni, sen izla, top, budir san’ating,
Oydin bo’lsin deya yuksak qurbating,
Oy-la va yulduzlar-la qadrini yopdim.

OSHIQMAN

G’am-qayg’u keldi ko’zyoshim to’ldirib,
Bulbul gulga, men bir gulga oshiqman.
Ochilmagan yo’llarni ham ochaman
Bulbul gulga, men bir yo’lga oshiqman.

Hayot karvonini boshdan kechirdim,
E, voh, qo’ldan qancha fursat qochirdim,
Hayot daraxtiga ko’ngil uchirdim,
Bulbul gulga, men bir shoxga oshiqman.

Bayoniy der, Haqni qidirib topdim,
Daryolardan kechib, ummonga chopdim,
Ko’ngil arisini gullarga taqdim,
Bulbul gulga, men bir bolga oshiqman.