30 январь — Таниқли япон шоири Жун (Дзюн) Таками таваллуд топган куннинг 110 йиллиги
Япон шеъриятини беҳад яхши кўришимни биласиз. Ана шундай суйиб таржима қилган япон шоирларидан бири Жун (Дзюн) Такамадир. Унинг шеърлари ХХ аср япон шеъриятининг энг ёрқин саҳифасини ташкил этади.
Жун (Дзюн) Таками
ШEЪРЛАР
Хуршид Даврон таржималари
Таниқли япон шоири ва ёзувчиси Жун (Дзюн) Таками (1907 -1965) Хонсю оролида туғилган. Асл исми Ёшио Таками. Унинг шеърий ижодида сарбаст (верлибр) асосий қисмни ташкил этади. Жун Таками Япониянинг кўплаб адабий мукофотлари билан тақдирланган. Жун Такамининг шеърлари илк маротиба ўзбек тилида 1988 йилда нашр этилган «Денгиз япроқлари» тўпламида менинг таржимамда босилган эди.
ДЕРАЗА
Деразани очақол тезроқ!
Хона тўлиб кетди тамаки
Ва суҳбатдан тўкилган кулга.
Очақол юрагим деразасин ҳам!
Юрак хонасига
Меҳмонлар қилмади ташриф.
Эшиклар очилмади.
Туриб-туриб бўғилди ҳаво.
Хотингинам!
Деразани қолдиргин очиқ!
Тураверсин
Сақов осмону
Тилсиз дарахтларга қучоғин очиб.
УЗУМДАГИ УРУҒДЕК
Узумдаги уруғдек
Кўксимга жодир қайғу.
Эзилган узум
Шаробга айланар.
Кўксимдаги қайғу
Қувончга айлан!
ЧИРОЙЛИ БУЮМЛАР
1
Бу чиройли буюмлар,
Бу чиройли митти соатлар,
Мудом орқада коладиган қўл соатлари —
Сиз чиройли бўлганингиз учун ҳам оркада қоласизми?
Ё орқада колганингиздан очиларми кўрк-чиройингиз?
Бу чиройли сохта буюмлар,
Буюмларки бировларни алдамаса яшай олмайди.
Бу тартибли, интизомли ялқов буюмлар,
Буюмларки ялқовликнинг соясига салом беради.
Буюмларки мунтазам орқада қолаётганидан
Кўнгли тўқ юради мудом хотиржам.
Буюмларки, ўз донолигига ишонч уйғотар сенда.
Чунки улар ҳамиша орқада қолар ботартиб.
Бу айёр, бу чиройли
Лоқайдлик чизиғидан чиқмас буюмлар.
Буюмларки бир қарашда инсонпарвару
Асли эса ўтакетган худбин буюмлар.
О, бу ўта чиройли буюмлар!
2
Мунтазам орқада қоладигаи чиройли қўл соатлари…
Чиройли фоҳишанинг ҳаммабоп муҳаббати…
ОЙНА
Ойна
Тиниқ.
Бу — фаолият эмас.
Бу — хусусият,
Бироқ, бу хусусият
Гўзалдир
Фаолиятга айланганидан.
БУНДАЙ КУЛГУ ЮРАГИМГА СОЛАР ИЗТИРОБ
Бундай кулгу юрагимга солар изтироб.
Одам тўла симпоездда, нотаииш аёлнинг
Елкаси оша
Кулиб боқди менга болакай.
Мен ҳам жилмаяман,
Аслида тўлиб-тўлиб йиғлагим келар.
Бу дунёда жуда оздир бундай табассум.
Жуда ҳам кам инъом қиларлар
Менга бундай табассумларни.
Бу табассум қўлларимни шол қилиб қўяр,
Бу табассум фаришталар табассумидир.
Бундайин табассум жуда қувончли,
Бундайин табассум уйғотар оғриқ.
Ҳеч кимдан уялмай шу ернинг ўзида
Ўкириб-ўкириб йиғлагим келар.
Бироқ, мен йиғласам — йиғлаб юборар гўдак.
Яхшиси, чидайман, яхшиси, тоқат…
Йиғлаш мумкин бўлмаганидан
Жилмайганча азоб чекаман.
Бундай кулгу юрагимга солар изтироб…
ОСМОН ОВОЗЛАРИ
Бошим узра учиб ўтаркан,
Ниманидир
Шивирлади қуш.
«Мен сени англадим» —
Деб шивирладим.
Юраверибман-да шу пайтгача
Кўзларимни тикиб осмонга,
Эшитмасдан
Осмон
Овозларини.
ҲАР НОВДАДА БИР ДОНАДАН ГУЛ
Мен мудрадим,
Яхши туш кўрдим:
Қаёққа қарама —
Ҳар бир дарахт, ҳар бир новдада
Бир донадан гул очилганмиш.
Худди ҳар бир одам кўксида
Очилиб тургандай биттадан қувонч.
БАРДОШ
Бардошимни олгин менинг,
Қоядаги эй, дарахт.
Ўз кучидан бехабар
Бардошингни менга бер.
ҚИШ
Қиш совуғидан
Гоҳ титрар қўл,
Гоҳида оёқ.
Қайғу эса
Фақат қалбга
Солади титроқ.
МЕН ТУШИМДА КЕМАНИ КЎРДИМ
Мен тушимда кемани кўрдим,
Оқ елканли митти кемани.
Қандай гўзал кема эди у!
Кўзларимдан қалқиди ёшим.
Шамол елди, гурлади тўлқин,
Кўрдим — чўкар у митти кема,
Чўкар эди денгиз тубига —
Ушлаб қола олмади тушим,
Эвоҳ, энди не қилай?
30 yanvar — Taniqli yapon shoiri Jun (Dzyun) Takami tavallud topgan kunning 110 yilligi
Yapon she’riyatini behad yaxshi ko‘rishimni bilasiz. Ana shunday suyib tarjima qilgan yapon shoirlaridan biri Jun (Dzyun) Takamadir. Uning she’rlari XX asr yapon she’riyatining eng yorqin sahifasini tashkil etadi.
Jun (Dzyun) Takami
SHE’RLAR
Xurshid Davron tarjimalari
Taniqli yapon shoiri va yozuvchisi Jun (Dzyun) Takami (1907 -1965) Xonsyu orolida tug‘ilgan. Asl ismi Yoshio Takami. Uning she’riy ijodida sarbast (verlibr) asosiy qismni tashkil etadi. Jun Takami Yaponiyaning ko‘plab adabiy mukofotlari bilan taqdirlangan. Jun Takamining she’rlari ilk marotiba o‘zbek tilida 1988 yilda nashr etilgan «Dengiz yaproqlari» to‘plamida mening tarjimamda bosilgan edi.
DЕRAZA
Derazani ochaqol tezroq!
Xona to‘lib ketdi tamaki
Va suhbatdan to‘kilgan kulga.
Ochaqol yuragim derazasin ham!
Yurak xonasiga
Mehmonlar qilmadi tashrif.
Eshiklar ochilmadi.
Turib-turib bo‘g‘ildi havo.
Xotinginam!
Derazani qoldirgin ochiq!
Turaversin
Saqov osmonu
Tilsiz daraxtlarga quchog‘in ochib.
UZUMDAGI URUG‘DЕK
Uzumdagi urug‘dek
Ko‘ksimga jodir qayg‘u.
Ezilgan uzum
Sharobga aylanar.
Ko‘ksimdagi qayg‘u
Quvonchga aylan!
CHIROYLI BUYUMLAR
1
Bu chiroyli buyumlar,
Bu chiroyli mitti soatlar,
Mudom orqada koladigan qo‘l soatlari —
Siz chiroyli bo‘lganingiz uchun ham orkada qolasizmi?
Yo orqada kolganingizdan ochilarmi ko‘rk-chiroyingiz?
Bu chiroyli soxta buyumlar,
Buyumlarki birovlarni aldamasa yashay olmaydi.
Bu tartibli, intizomli yalqov buyumlar,
Buyumlarki yalqovlikning soyasiga salom beradi.
Buyumlarki muntazam orqada qolayotganidan
Ko‘ngli to‘q yuradi mudom xotirjam.
Buyumlarki, o‘z donoligiga ishonch uyg‘otar senda.
Chunki ular hamisha orqada qolar botartib.
Bu ayyor, bu chiroyli
Loqaydlik chizig‘idan chiqmas buyumlar.
Buyumlarki bir qarashda insonparvaru
Asli esa o‘taketgan xudbin buyumlar.
O, bu o‘ta chiroyli buyumlar!
2
Muntazam orqada qoladigai chiroyli qo‘l soatlari…
Chiroyli fohishaning hammabop muhabbati…
OYNA
Oyna
Tiniq.
Bu — faoliyat emas.
Bu — xususiyat,
Biroq, bu xususiyat
Go‘zaldir
Faoliyatga aylanganidan.
BUNDAY KULGU YURAGIMGA SOLAR IZTIROB
Bunday kulgu yuragimga solar iztirob.
Odam to‘la simpoyezdda, notaiish ayolning
Yelkasi osha
Kulib boqdi menga bolakay.
Men ham jilmayaman,
Aslida to‘lib-to‘lib yig‘lagim kelar.
Bu dunyoda juda ozdir bunday tabassum.
Juda ham kam in’om qilarlar
Menga bunday tabassumlarni.
Bu tabassum qo‘llarimni shol qilib qo‘yar,
Bu tabassum farishtalar tabassumidir.
Bundayin tabassum juda quvonchli,
Bundayin tabassum uyg‘otar og‘riq.
Hech kimdan uyalmay shu yerning o‘zida
O‘kirib-o‘kirib yig‘lagim kelar.
Biroq, men yig‘lasam — yig‘lab yuborar go‘dak.
Yaxshisi, chidayman, yaxshisi, toqat…
Yig‘lash mumkin bo‘lmaganidan
Jilmaygancha azob chekaman.
Bunday kulgu yuragimga solar iztirob…
OSMON OVOZLARI
Boshim uzra uchib o‘tarkan,
Nimanidir
Shivirladi qush.
«Men seni angladim» —
Deb shivirladim.
Yuraveribman-da shu paytgacha
Ko‘zlarimni tikib osmonga,
Eshitmasdan
Osmon
Ovozlarini.
HAR NOVDADA BIR DONADAN GUL
Men mudradim,
Yaxshi tush ko‘rdim:
Qayoqqa qarama —
Har bir daraxt, har bir novdada
Bir donadan gul ochilganmish.
Xuddi har bir odam ko‘ksida
Ochilib turganday bittadan quvonch.
BARDOSH
Bardoshimni olgin mening,
Qoyadagi ey, daraxt.
O‘z kuchidan bexabar
Bardoshingni menga ber.
QISH
Qish sovug‘idan
Goh titrar qo‘l,
Gohida oyoq.
Qayg‘u esa
Faqat qalbga
Soladi titroq.
MЕN TUSHIMDA KЕMANI KO‘RDIM
Men tushimda kemani ko‘rdim,
Oq yelkanli mitti kemani.
Qanday go‘zal kema edi u!
Ko‘zlarimdan qalqidi yoshim.
Shamol yeldi, gurladi to‘lqin,
Ko‘rdim — cho‘kar u mitti kema,
Cho‘kar edi dengiz tubiga —
Ushlab qola olmadi tushim,
Evoh, endi ne qilay?
