Дунёга машҳур юнон шоири, кўплаб халқаро адабий мукофотлар соҳиби   Яннис Рицоснинг юзга яқин шеърий китоби нашр этилган. Шоирнинг қадимий юнон миф ва афсоналари асосида ёзган достонлари, хусусан,»Орест», «Филоктет» каби 20 аср юнон адабиётиниг етук намуналари саналади. Мана бу саҳифадаям шоир шеърларини ўқишингиз мумкин.

Яннис РИЦОС
ШЕЪРЛАР
Хуршид Даврон таржималари

Дунёга машҳур юнон шоири ва ҳайкалтароши Яннис Рицос 1909 йилнинг 1 майида касодга учраган йирик ер эгасининг оиласида дунёга келган. Иккинчи жаҳон уруши пайтида фашист босқинчиларига қарши бошланган юнон қаршилик ҳаракатида фаол иштирок этган. Узоқ йиллар мобайнида қамоқда ўтирган.
Шоирнинг юзга яқин шеърий китоби нашр этилган. Улардан энг машҳурлари: «Тракторлар» (1934), «Аҳромлар» (1935), «Синглимнинг қўшиқлари» (1937), «Синов» (1943), «Ойдин соната» (1956), «Шаҳодатнома» (1 жилд, 1963; 2 жилд 1966). Унинг қадимий юнон миф ва афсоналари асосида ёзган достонлари («Орест», «Филоктет») ҳам 20 аср юнон адабиётиниг етук намуналари саналади.

КИЧИК ДОСТОН

Қушнинг қанотини ушлаб турар ит —
Тошларга томчилаб тўкилади қон.
(Овчи ўт устида чўзилиб ётар)
О, қандай чиройли унинг ётиши.
Чеккасида алвон тешик. Қон.
Овчи боши узра қотиб турар ит.
Ғамгин нигоҳини узмасдан боқар,
Қушнинг қанотини қўйиб юбормай…

ЁЗ

Ёғду жуда ёруғ эди.
Деразадан нари —
Чорбоғда чириллар чигиртка,
Қўлни куйдургудек эшик дастаси.
Стол устидаги танҳо стакан
Ярақлайди бамисли даҳо.

ОҚЛИҚ

Кўрмай деб яланғоч, очиқ оқликни
Қоғозни бекитди қўли билан у
Ва ҳимоясиз қўлини кўрди.
Шунда кўзларини юмди — тинглади:
Улғайиб келарди, ўсиб келарди
Вужудида пинҳон, бепоён оқлик.

* * *

— Мени ушлаб олишинг мумкин, — деди у, —
Сен мени қамаб ҳам қўйишин мумкин.
Ўлдиришинг мумкин сен мени ҳатто!
Аммо сен
Учаётган қушни тутоласанми?
Ўлдироласанми
Тирноғим остида
Яширинган ҳавони?

* * *

— Хато қилдим.
Ҳа, хато қилдим.
Фақат алдамадим.
Менга ёрдам беринг, — деди у, —
Тирноғимни олай.
Қайчи бўлса ўтмас.
— Менга ёрдам берсаларинг-чи! — деди у, —
Ҳақиқатни айтай мен!
Қанақа ҳақиқатни?
Тирноғи ўсади
Мурдаларнинг ҳам.

* * *

Овқатини келтириб қўйдим.
Кейин кетдим.
У келгунича совиб қолмайди.
Мен қўйганимни у англар —
Фақат англармикан
У кетганимни?

* * *

— Афсус, бунинг иложи йўқ, — деди у.
— Аҳмоқ, — деди биров, —
Шеъриятда
Ҳамма нарсанинг иложи бор
Ва жуда боплаб қилиши мумкин
Бу ишни.

— Жуда боплаб қилиши мумкин,-
— Қўшиб қўйди биров,-
Шуҳрат келиб жавоб берар,
Шуҳрат келиб қасос олар.
Ҳаммаси учун.

Yannis Ritsos
SHE’RLAR
Xurshid Davron tarjimasi

Dunyoga mashhur yunon shoiri Yannis Ritsos 1909 yilning 1 mayida kasodga uchragan yirik yer egasining oilasida dunyoga kelgan. Ikkinchi jahon urushi paytida fashist bosqinchilariga qarshi boshlangan yunon qarshilik harakatida faol ishtirok etgan. Uzoq yillar mobaynida qamoqda o’tirgan.
Yannis Rutsosning yuzga yaqin she’riy kitobi nashr etilgan. Ulardan eng mashhurlari: «Traktorlar» (1934), «Ahromlar» (1935), «Singlimning qo’shiqlari» (1937), «Sinov» (1943), «Oydin sonata» (1956), «Shahodatnoma» (1 jild, 1963; 2 jild 1966). Uning qadimiy yunon mif va afsonalari asosida yozgan dostonlari («Orest», «Filoktet») ham 20 asr yunon adabiyotinig yetuk namunalari sanaladi.

KICHIK DOSTON

Qushning qanotini ushlab turar it —
Toshlarga tomchilab to’kiladi qon.
(Ovchi o’t ustida cho’zilib yotar)
O, qanday chiroyli uning yotishi.
Chekkasida alvon teshik. Qon.
Ovchi boshi uzra qotib turar it.
G’amgin nigohini uzmasdan boqar,
Qushning qanotini qo’yib yubormay:

YOZ

Yog’du juda yorug’ edi.
Derazadan nari —
Chorbog’da chirillar chigirtka,
Qo’lni kuydurgudek eshik dastasi.
Stol ustidagi tanho stakan
Yaraqlaydi bamisli daho.

OQLIQ

Ko’rmay deb yalang’och, ochiq oqlikni
Qog’ozni bekitdi qo’li bilan u
Va himoyasiz qo’lini ko’rdi.
Shunda ko’zlarini yumdi — tingladi:
Ulg’ayib kelardi, o’sib kelardi
Vujudida pinhon, bepoyon oqlik.

* * *

— Meni ushlab olishing mumkin, — dedi u, —
Sen meni qamab ham qo’yishin mumkin.
O’ldirishing mumkin sen meni hatto!
Ammo sen
Uchayotgan qushni tutolasanmi?
O’ldirolasanmi
Tirnog’im ostida
Yashiringan havoni?

* * *

— Xato qildim.
Ha, xato qildim.
Faqat aldamadim.
Menga yordam bering, — dedi u, —
Tirnog’imni olay.
Qaychi bo’lsa o’tmas.
— Menga yordam bersalaring-chi! — dedi u, —
Haqiqatni aytay men!
Qanaqa haqiqatni?
Tirnog’i o’sadi
Murdalarning ham.

* * *

Ovqatini keltirib qo’ydim.
Keyin ketdim.
U kelgunicha sovib qolmaydi.
Men qo’yganimni u anglar —
Faqat anglarmikan
U ketganimni?

* * *

— Afsus, buning iloji yo’q, — dedi u.
— Ahmoq, — dedi birov, —
She’riyatda
Hamma narsaning iloji bor
Va juda boplab qilishi mumkin
Bu ishni.

— Juda boplab qilishi mumkin,-
— Qo’shib qo’ydi birov,-
Shuhrat kelib javob berar,
Shuhrat kelib qasos olar.
Hammasi uchun.