26 январ — Таниқли шоир Одил Икром таваллуд топган кун
Шоир Одил Икромнинг куни-кеча нашр этилган «Хаёл мақбараси» номли янги китобидан ўрин олган шеърларининг айримларини сизга тақдим этамиз.Шоирни янги кито билан чин юракдан қутлаб, янги ижодий муваффақиятлар тилаймиз.
ОДИЛ ИКРОМ
“ХАЁЛ МАҚБАРАСИ”
КИТОБИДАН ШЕЪРЛАР
Одил Икром 1960 йилнинг 26 январида Исфара шаҳрининг Кўлкент қишлоғида туғилган. «Уфқ дарахти»(1991), «Таҳажжуд»(2007), «Таҳаммул»(2012) ва бошқа бир қатор шеърий китоблари нашр этилган. Муҳаммад Иқбол, Нақибхон Тўғрал, Фуруғ Фаррухзод, Нодир Нодирпур, Лойиқ, Фарзона, Сайидали Маъмур, Аҳмаджон Раҳматзод, Озарахшнинг шеърий тўпламларини, Заҳирий Самарқандийнинг «Хотинлар макри» (И.Бекжон билан ҳамкорликда), Муҳаммад Субҳоннинг «Қора чироқ» насрий асарларини ўзбек тилига таржима қилган. Айни пайтда Жалолиддин Румийнинг «Маънавий маснавий» асарини ҳамда Мирзо Абдулқодир Бедилнинг маснавийларини ўзбек тилига ўгирган.
ИШҚ
Мен фақат кўнгилнинг хизматкориман,
Унинг истагини этурман адо.
Қурбақа, қурбақа, қурбақагинам,
Мен сенинг кўчангда юрган бир гадо.
Захкан ариқларда ой синар чил-чил,
Ям-яшил тўнингдан мўралайди тун.
Мендан қолиб кетар бир кун бу кўнгил,
Мен подшоҳ бўламан, ишонгил, бир кун.
Мен бездим жонимга теккан ўйлардан,
Ишончим қолмади на ёр, на дўстга.
Кимгадир ишониб аро йўлларда
Қолиб кетдим илон ташлаган пўстдай.
Ўл десанг, сен билан бирга ўлайин,
Мен ҳам ёш эмасман, сен ҳам қаридинг.
Сенга подшоҳлигим ёқмайди, тайин,
Менга ёқар сенинг қурбақалигинг.
* * *
Қаерларда эдим…
Ўзимдан нари,
Кун кўрдимми сени кўрмаган кунсиз?
Қисматнинг бағри тош гўяндалари
Қадринг қабри узра йиғлади унсиз.
Кўнглимдан кўнглингга ахтармай дарча,
Толеим дарзига изладим ямоқ.
Офатдан ҳол сўрдим шармандаларча,
Жонинг зулматлардан сўрганда талоқ.
Менда ҳам бор эди толиблик таъби,
Бахтим – сендан кичик, ёшим – каттароқ.
Кундага бош қўйган гуноҳкор каби
Кимнинг жуфти эдим – тоқатлари тоқ?
Ғафлат гирдобига чўкди дарёлар,
Хаёлинг мулкидан тониб кетди эрк.
Бошингдан бетиним кечди савдолар,
Гадонинг ризқига мўлтайган итдек.
Қуруқ туҳматларнинг этагидек нам –
Дилни тутқун этди тавқу тамғалар.
Осойиш тополмай ўтди ложарам,
Қорсиз қаҳратондай юпун лаҳзалар.
Огоҳлик уйғотар қўрқув, таҳлика,
Балокаш бардошга айланди боринг.
Эрмакдай туюлар иғво аҳлига,
Киприкка осилиб, чайқалган зоринг…
Қаерларда эдим…
Ўзимдан узоқ?
Бир таскин овутар озурда жонни:
Кўнглим саҳросида ўсган бир титроқ
Тоғдай кўтарилар…
Ўпар осмонни…
ҚОРА ЧЎҒ
Кўзларинг тубида тун бўлди ғойиб,
Кўзларинг тубида осмон ярақлар.
Осмонга узанган қўлларин ёйиб,
Ойни эмиб ётар урён дарахтлар.
Тун ёнар кўзларинг қорачиғида,
Кипригингга қўнар арзанда Ҳумой.
Зардобда занглаган офтоб тиғида
Кесилган сийнага ўхшаб кетар ой.
Заҳарланган ернинг қурсоғи каби
Қаппайган хазонлар эслатар гўрни.
Кўзларинг тубида тўлғанар сабил,
Ситилган кўз янглиғ бутоқдир ўрни.
Тухум қўйган каби оққуш хаёллар
Калланинг тиржайган чаноғига жим,
Кўзларинг тубида маъюс шамоллар
Гўянда арвоҳдай бошимда надим.
Кўзларинг тубидан сени қидирдим,
Устимда кулмоқда осмон ҳам, ой ҳам.
Мен икки дунёни унга сиғдирдим,
Мен – икки дунёга сиғмаган одам.
… Фақат, сенга – ёлғон, ўзимга аён,
Менинг тушларимга киради ҳар кун:
Сенинг кўзларингни эслатган осмон,
Сенинг кўзларингни соғинтирган тун.
***
Қайдадир бир юрак яшайди нотинч,
Қақшатиб, қақшайди кимнингдир қалби.
Йўлларда тириклай ёнмоқда соғинч,
Чораси қолмаган зардуштий каби.
Ҳозирча, тунларнинг пойгоҳидаман,
Мени чорламоқда залолат арши.
Мени қарши олар озурда туман,
Озурда юрагим – туманга қарши.
Ҳаммани бездирдим, ҳаммадан безиб,
Қачондир саргардон кезганман бунда.
Ҳаммани кечирдим, ҳаммадан кечиб,
Ҳилол даргоҳига сиғмаган тундай.
Қайси бир жасадга бўлдим кафанлик,
Қайси бир кафанга чулғанди бахтим?
Ақлимни тўлдирди қай бир баландлик,
Қайси бир чуқурни тўлдирди ақлим?..
Ёмғир ҳам ювмади юраклар доғин,
Менга ҳамроҳ бўлиб чарчади шамол…
Йўлларда тириклай ёнмоқда соғинч,
Чораси қолмаган зардуштий мисол.
ЯРИМ ТУН
Тун бўйи сиқтаган соғинчларим оч,
Кўкрагимга ботган кимнинг излари?
Нечун бунча совуқ лаънати қувонч,
Нечун, бунча гўзал ғамнинг кўзлари?
Бир тоза юракда келар яшагим,
Қанча юракларга келтирдим малол.
Нечун ўзим билан ўзим яшадим,
Нечун ўзимдан ҳам ўлигим ҳалол?
Юрагим талпинар, соғинч роҳида
Кўкрагимни босиб ўтди кунларим.
Юраклар қонидан, юрак қонидан
Нечун кўнгил тўлар,
Нечун тун — ярим?..
* * *
Яна ғолиб келди нохуш таъбирлар,
Ғойибдан келмас нур – субҳига содиқ…
Йўлингда дуч келган ҳиссиз бағирлар –
Эгасиз ўликнинг кўзидай очиқ.
Ёвузлик тийнати ўзгармайди, лек
Ҳар лаҳза ўзгарар ёруғлик урфи.
Бўйнингга осилди миннат тавқидек
Шарақлаб очилган эшиклар қулфи.
Тунлар – қора мушук,
Ўтмоқда бир-бир,
Жонингга ялиниб тегар бир қарғиш.
Беҳангом хатардан сесканар дилгир,
Дўпписин уч марта айлантирган қиш.
Кўз ёшинг кўзингдан қадимийроқдир,
Аввалинг айбига анжоминг – гувоҳ.
Серсавлат савобдан самимийроқдир
Хавфу умид аро мунғайган гуноҳ…
Кечиб кетолмайсан ўзингдан ҳамон,
Бор этиб ўзингда йўқликларингни.
Ҳасрат қузғунлари чайнар беомон
Кўнглингни тўқ тутган шўхликларингни.
Ғўдайган муҳитда топилмас бир мард,
Таҳдидлар бақрайиб турар бошингда.
Орзу айбдор эмас, сохта эмас дард,
Бахт – бачкана эмас сенинг ёшингда.
Умидинг уланар узун тунларга,
Бамисоли кўрнинг кўрган тушлари.
Сендан салом айтар ёруғ кунларга
Қафасдан мосуво қадринг қушлари.
Қайғурма, тўмтоқ тиғ зарбаси – қалтис,
Ошкор этма жонинг жароҳатини.
Кўнглингни синдирган тош диллар ҳаргиз
Синдиролмас кўнгил таҳоратини…
Айёш айёмидан ахтариб сурур,
Итлар тураверсин, ҳозирча, ҳуриб.
Ҳисларим мозорин тўлдирган, эй Нур,
Ёдимга келарсан
Бир кун
Югуриб…
ОҚ АЛАҲЛАШ
Соғинч оғир, соғинч чўкар оҳимга,
Кўзларимга тиғдай ботиб кетар хоб.
«Бир кеча шафқат сўр қатлгоҳимга,
Бир кеча мен билан бирга қол, офтоб…»
Бежо кўзларимни осмонга тикиб.
Нигоҳимни ердан олмасман тақир.
«Мен энди кетарман жонимдай чиқиб,
Оймомо, мени кўр кўзлардан яшир…»
Бошим тандан жудо, хаёлим жудо
Қон каби сочилган густоҳ ҳислардан.
«Сени юрагимда асрайман, Худо,
Худо асраса бас худосизлардан…»
Сенинг тирноғингга, ҳатто, арзимас,
Кўзимда суякдай чайналган сукун.
«Дунёнинг дунёдан қолган қарзиман,
Мен тағин дунёга қайтарман, қузғун…»
Қоронғи тушмасдан келақолгил, тун,
Қоронғи тушмасдан кетақол, офтоб.
«Фақат кўзларимни косасига сун,
Фақат кўзларимни… кўзларимни ёп…»
***
Бизнинг орамизда нима қолди, айт,
Юраклар – таланган маъводай юпун.
Орамиздан ўтар ҳар дуойи бад,
Орамиздан ўтар Худо урган тун.
Баъзида, юракни кўмар нолага,
Юраклар оралаб ўтган ер изи.
Баъзида, осмон ҳам тушар орага:
Зарҳал ҳарф битилган чўчқа териси.
Орадан ой ўтар – ойсиз тунларим,
Орадан йил ўтар – чўзилган қасос.
Сенсиз ўтаётган менинг кунларим
Менинг гуноҳимдан ўтмайди холос.
Орадан бешафқат ўтиб кетар вақт,
Биз бевақт қартайган норасидамиз.
Бизнинг орамизда нима қолди, айт,
Жавоб бер, кимларнинг орасидамиз?..
САЗОЙИ
Кўзинг – чироқ кўрган чилладек басир,
Ёвуқ келтирарман сенга қурбимни.
Биламан, гуноҳим қолмайди сағир,
Кўргулигим кесар қулоқ, бурнимни.
Сувга зор дарёдек ёнимдан ўтди
Ҳақир умидларим…
Мендан уялар.
Гуноҳим бир қошиқ қонимдан ўтди,
Юзимдан ўтолмас қоракуялар.
Кечмишим айбидан тонган лаҳзалар
Талаб водийсида жон этар таслим.
Кўнглимдан бадномлик изин ахтарар
Телба бўлиш учун етмаган ақлим.
Хайру ҳикмат бордек кулфат сўнгида,
Кўнгилга боқай деб кўзимни юмдим.
Сазойи этилди ҳар кўз ўнгида
Эшакка тескари минган бу умрим.
Тандан безган жоним
Вайрона сари
Тирик жасадимни элтар уйқудек.
Не-не қурбонликка ярайди ҳали
Зиндоний ҳислардан булғанмаган эрк.
Биламан, жон учун манзил фалакдир,
Оллоҳ ҳузури деб билмасман гўрни.
Ўзига келолмай, келтирар такбир
Қорайган дарчадек юлдузлар ўрни…
Дил ўтда ўртанса,
Бахш этиб салқин,
Халил гулзорига дўнгай жаҳаннам.
Боқ, битта осийман,
Битгунча авфин
Қисмат хокидан бош чиқарган қалам.
Билмасман, не ниҳон Лавҳи Маҳфузда,
Қароғинг даштида кезган хотирман.
Азим гуноҳларнинг маснади узра
Кўзларинг ўнгидан ўтаётирман…
***
Кўзингда бир калом тентирар унсиз,
Кўзингда бир қайғу жилмаяр маъсум.
Ахир мен – кафанга ўралган бир ҳис,
Кўзларинг оқига чулғанган мардум.
Ахир мен – заминда яшаган осмон,
Ахир мен – осмонга етмаган овоз.
Ахир бу дунёнинг ростлиги – ёлғон,
Ахир бу дунёнинг ёлғонлиги – рост.
Ахир бу дунёда мен бошқа дунё,
Меники эмас бу ўткинчи кадар.
Ахир мен қирқ йилда бўлай деб бунёд,
Кечдим тўққиз ойлик дунёдан бадар.
Жисмимни киннадай ёриб кирган жон
Чақирганим билан чиқмас бир муддат.
Ёлворганим билан ёришмайди тонг,
Ҳайдаганим билан кетмайди зулмат.
Айтсанг-да – айтмасанг кетарман тўзиб,
Гумроҳман – йўлимга тикаверма кўз.
Ахир мен – дунёга ўтмаган сўзинг,
Ахир мен – дунёдан ўтаётган сўз…
ДУНЁНИНГ ТАГИ
Бир ёнда ғам, бир ёнда беғам,
Қон қонга, жон жонга қасд экан.
Жон қадрига етайин десам,
Куйган жоннинг қадри паст экан.
Мунофиқлар ёрнинг ишқидан
Маст бўлмаган майпараст экан.
Номи улуғ экан ризқидан,
Оҳангидан авжи паст экан.
Балогардон бўлмади ҳеч ким,
Чунки, бало забардаст экан.
Бу дунёнинг тагига етдим,
Бу дунёнинг таги паст экан…
***
Хазонрез боғларда жилмаяди куз,
Оғир гуноҳ каби тўкилар хазон.
Бу кўҳна дунёга боқар ёруғ юз,
Кўҳна дунёдаги энг кўҳна армон.
Юракни ўйнатиб, ўйнайди қадим,
Қўрқинчли боғ ичра ҳасрат жинлари,
Соғинчдан қабариб кетар юрагим,
Қирқ кун гўрда ётган ўлик сингари.
Аммо кетолмасман ғурбатдан қочиб,
Қайси бир турбатда тентирар танам.
Сен билан тирикдир саркаш қувончим,
Сен билан гўзалдир мозорбости ғам.
Кузак қучоғида мудраб ётар боғ,
Шамол ҳам арвоҳдай кезмас телбавор.
Фақатгина сенинг нафасинг уйғоқ,
Фақатгина сенинг соғинчинг бедор.
Хазонрез боғларда жилмаяр кузак,
У – ёруғ кунларнинг унут арвоҳи.
Мен жон аччиғида титрайман, юрак –
Заққум дарахтининг япроғи…
* * *
Мен келдим ўзимни ўлдирган жойга,
Ой – гувоҳ, мен бунда топганман тўзим.
Раҳмат дейман мени таниган ойга,
Бироқ танимайман ўзимни ўзим.
Хаёл етаклайди қақшатиб, қақшаб,
Эгасиз ит каби эргашаман жим.
Ахир келармидим ўзимни алдаб,
Агар ҳайдалмасам ўзимдан ўзим?..
Кетарман, қўлимдан тутмайди хаёл,
Кетарман, йўлларни кўрмайди кўзим.
Менга хотиралар келмоқда малол,
Қайтиб келолмасман ўзимга ўзим.
Қолса, осмон қолар, қолса, ер қолар,
Кўзларингда қолиб кетмасман ёшдай.
Қолса, никоҳингда битта эр қолар,
Ой қолар – мен олиб кетмаган бошдай…
***
Тоқат қил…
Оғир бўл, дардни эмиздинг,
Бебош хаёлимдай кетмагин тўзиб.
Ризқимиздай синган бардошимизнинг
Ерда изи қолар, осмонда ўзи.
Ёлғизоёқ йўлдир савобнинг йўли,
Ўзингдан кетмагил, ўзгалардан қоч.
Қўявер, бир куни сенга жўр бўлиб,
Оҳимга етса бир йўнилган оғоч…
Кунларни санайсан ақлдан озиб,
Тундошингга дўнар ёлғиз ирода.
Бир кун тўкилгайдир тоқати тошиб,
Ҳовучингга тўлган бир коса бода…
Нигоҳ тийғи бирлан ёдингни йўнгил,
Мунаққаш чўққилар беролмагай панд.
Кўзларинг ёшига чўкмаган кўнгил, –
Отанг ётган уйнинг томидай баланд.
Барча фарёдингни ютасан ичга,
Бунча ардоқладинг ҳижронни, ғамни?
Гургзода дунёда бўрилар ичра
Шу пайтгача тирик юрганинг камми?!..
Топилар ўртанган армонларга ном,
Бир умр гумонда қолмассан мангу.
Бағримда офатлар олмоқда ором,
Кўриб қўй, мен тоқат қилаяпман-ку.
ХАЁЛ
Гапирма, туз сепма эски ярамга,
Эслатма, қўй энди ўшаларингни.
Захлаган хаёллар олар аланга,
Эсласам зардуштий бўсаларингни.
Қақшаган юракдай ёнар осуда,
Кўнгилнинг қўл етмас тор гўшалари.
Кўзингда порлаган тубсиз ёғдудан
Ёришар ёдимнинг жинкўчалари…
Ўзингдан кетасан… Йиғлагинг келар,
Ўзингдан кетасан ўзиб, ўзгариб.
Ҳувиллаган хона дилингни эзар,
Кўнгилни бўшатсанг, тўлар кўзларинг…
Васлни тушунмас ақли кирган ишқ,
Айрилиқ нелигин англамас фироқ.
Мадорлар қурийди, тўкилгай сиришк,
Лабларим қонади, қонмади бироқ.
Дилимда аросат шамлари сўнди,
Ўт кетди эркимнинг қафасларига.
Чирсиллаган чўғдай кетарман шўнғиб
Хаёлимнинг қақроқ нафасларига…
Жонингга ҳар икки олам даъвогар,
Жонингга тегмасин аҳли бетамиз.
Ўшал ғайбдан келган беайб маъвога,
Агар насиб бўлса, бир кун етамиз.
ЮРАК ЎFИРИ
Эски тегирмондай дукиллар юрак,
Ваҳмдан оқарди янчилган умр.
Бешафқат меҳрдай кечиккан кузак
Шафиқ хаёлингдан сўрайди узр.
Жонингни ўртайди жаҳаннам тафти,
Дилингда дунёлар айлар жангу жўш.
Чўғ сўраб ёлворган умидинг кафти
Боласиз ҳовлининг ялоғидай бўш.
Кун ботар сўзининг устидан чиқиб,
Кир босган ёқадай кўринар шафақ.
Fазабини сочиб, қурбини йиғиб
Йўлтўша сўрайди жонингдан рамақ.
Қоронғи осмонда ой кетар синиб,
Сен қараб турибсан кўзингни узмай.
Гуноҳимни ювган ёшларинг илиқ,
Манглайимни эса тер босар муздай.
Ёлғон уясида урчийди фасод,
Сичқоннинг инида жон сақлар кадар.
Масхара туюлар ҳар қандай нажот,
Бўғизда булғанар зардобу заҳар.
Ютоққан ваҳмнинг харобатида
Ҳирсини қондирар Меҳр, Адоват.
Қолмасанг қайғунинг касофатига,
Кулгунинг зўридан сингай таҳорат.
Сочларинг рангидай тунлар – мунофиқ,
Қайғунинг кўзидай ҳислар – мустаманд.
Ишқнинг манглайига битилган ёзиқ,
Ишқнинг мозорида ўқилар баланд.
Музлаган кўнгилни овутар томуғ,
Кўнгилни дунёдан совутар оғуш.
Тунлар – сен дуч келган хатардай ёвуқ,
Кунлар – сен кутмаган хабардай нохуш.
Ахир адо қилдинг кунларни санаб,
Қирқ йиллик қувончинг кетмайди тўзиб.
Кифтингдан тушмайди сарғайган ғазаб,
Кўнгилни кўтариб, терлади кўзинг.
Кўргулик ўшадир, саҳфалар бўлак,
Қисмат китобининг бетлари юмуқ.
Ҳозирча ярадор юрагинг – гўдак,
Ҳозирча беғубор кўз ёшинг – улуғ.
***
Оёғимдан ғам чалар эди,
Болаликда йиқилсам ҳар дам.
Мени ердан кўтарар эди.
Онагинам, бечора онам.
Энди эса… Энди одамлар,
Йиқилсам ҳам парво қилмайди.
Энди эса… Энди у дамлар
Ёдимдан ҳеч кўтарилмайди.
Оёғимдан чалиб кетса ғам,
Кўтармагил, кўнглимни овут.
Мен биламан, энди йиқилсам
Мени ердан кўтарар тобут.
***
Кўзларинг чўғига беролмасман дош,
Зорим етар, аммо етмайди зўрим.
Агар одам бўлсам, қоларман бебош,
Агар ошиқ бўлсам, қурийди шўрим.
Кўзларинг чўғидан ёришар ғулув,
Кўзингда акс этар ёришган само.
Номаҳрам ўт билан ўйнашади сув,
Тирик тупроқ билан олишар ҳаво.
Кўзларинг чўғида елпинади тонг,
Олачипор тунлар судралар базўр.
Шундай ярақлайди тандан чиқса жон,
Шундай чарақлайди нурга тўлса гўр.
***
Шаффоф сувга чўккан қуйқадай
Кўзларингга чўкдим таҳ-батаҳ.
Вужудимни буткул чулғагай
Кўзларингда кўз очган фараҳ.
Тўкиламан, киприк қоқмайсан,
Шам ёлқини титрайди, камгап.
Ёқимлисан, ёқиб-ёқмайсан,
Ёниб адо бўлмаган шамга.
Оҳ-зорларим ташлайди кўмиб,
Оҳларингни жимлигинггача.
Осмон каби кетарман тўлиб,
Кипригингдан кипригинггача.
Тўкиламан тун бўйи, тонгда
Вужудимдан қолмайди нишон.
Бу хилқатдан, бу тегирмондан
Чиқса, фақат, бутун чиқар жон.
ЖАЗО
Сендан алам олар аламзодалар,
Азобга тўймайди соғинч – алвасти.
Барибир, ёнингга қайтаман бадар,
Менинг шеърпарастим, менинг сарбастим.
Ортимдан эргашди овора бўлиб,
Толиққан вужудим – қирқ йиллик жазо.
Дарахтлар минг бора тирилди-ўлиб,
Савдолар, ғавғолар, ишқ… Ва ҳоказо…
Садақа қилинган жоннинг савоби
Қайтгандек қайтади мендек гумдонлар.
Дўконда сотилмас ишқнинг шароби,
Шайх Санъон бўлолмас барча хукбонлар.
Мен кетсам офатлар ўлмас очидан,
Мен кетсам ўзини ўлдирмас ҳилол.
Титрайсан, кимнингдир тийра сочига
Бевақт оралаган оқ тола мисол.
Юракнинг кулбаси ёнмоқда ҳамон,
Залолат йўлини ёритмас ёнғин.
Қачондир қайтаман, бу кимсасиз жон
То ёруғ кунларга бир бор ишонсин.
Густоҳлик ахтарма ўтган хатодан,
Мен – ожиз бир банда, умр – норасо.
Мендан кейин қолар дорилфанода,
Ҳеч бир жонга насиб этмаган жазо…
***
Қўлим очилмайди, ўлгунимча то
Сендан яширганим – ўша бир нарса.
Менинг бандалигим бўлгунча бажо,
Билмайсан.
Билмайсан, бу хаёл Искандарнинг ҳам
Қўлидан келмаган орзуси, ўйи.
Қўлимдан келади ахир, азизам,
Қўлим очилганда – сочларинг бўйи.
Йўлим очилмайди, ўлгунимча то
Йўлимга сиғмаган битта қилдайсан.
Фолбинлар – ёлғончи, таъбирлар – хато,
Билмайсан.
Билмайсан, бир куни тумонат одам
Ортимдан эргашар шошиб-шошмасдан.
Йўлни мен бошлайман ахир, азизам,
Йўлни мен бошлайман қадам босмасдан.
Кўзим очилмайди, бошқа одам у –
Кўзин катта-катта очиб жилмайган.
Мен сендан бир дунё яширдим мангу,
Билмайсан.
Билмайсан, сен – дунё кўрмаган одам,
У – ғамгин юракнинг ёстиқдошлари.
Кўзимда яшайди ахир, азизам,
Кўзимда – кўзингнинг ёшлари…
ХАЁЛ ПАРЧАЛАРИ
Эрта очилган бу кўзимни юмгин,
Кун кўрганим билан кўз очолмайман.
Тушимда ўзгариб туришим мумкин,
Ўнгимда ўзимни йўқотолмайман.
Кўзим, оғирлигим ҳеч кимга тушмас,
Кўр эмасман, кимдир етакламайди.
Менинг осмонимда товуқлар учмас,
Бургутлар ҳеч қачон эмакламайди.
Ўзимни оқлашга эмасман қодир,
Ёруғ кечаларда қоралаб қоғоз.
Барча гўдакларнинг отаси бордир,
Баъзи хотинларнинг эри йўқ холос…
Манзили ноаён сўнгги номадай
Қолиб кетмас жисмим, жоним чанг босиб.
Бир кун гўрга тиқар макруҳзодалар,
Ўлмаган жонимни ҳайратга солиб.
Жаноза ўқидим ўзимга ўзим,
Гўр қаздим юрагим ерини ўйиб.
Қалбимнинг энг чуқур ерига кўмдим,
Ўлган ишқ ҳурматин жойига қўйиб.
Уммондан улоқиб кетган қатраман,
Заҳар томди заққум сатрларимдан.
Ёт кўнгил меҳридан бўлдим баҳраманд,
Мен ёрдам кутганда яқинларимдан…
Ҳолимга йиғлама, ҳолимга кулгин,
Кун кўрганим билан кўз очолмайман.
Қайғудан ўзимни топишим мумкин,
Шодликдан ўзимни йўқотолмайман…
ҚУШ ТИЛИ
Мени бошлаб кетар бир кун қадрингга,
Армоним кўмилган ёлғизоёқ йўл.
Энг узун афсона сўйлар қаршингда,
Оҳига осмонлар етмаган бир қўл.
Бенаво туйғулар очирмайди кўз,
Сўзларим тўкилар юракка сиғмай.
Бўғзимда қалтираб турибди бир сўз,
Fилофида қолиб занглаган тиғдай.
Кўнгилдан чиқмади мен суйган калом,
Тилимни тушунмас ёру дўстларим.
Номингдан йўллайди самовий салом,
Қанотинг остига олган сўзларим.
Йиғлоқи булбуллар қолди бенаво,
Қузғунлар тўдаси айлаганда даф.
Таниш қарғаларни билмадим аммо,
Мен билган чумчуқлар чирқиллар бенаф…
Куйларим сабрсиз сукут ичрадир,
Шовқинлар остидан чиқмади бутун.
Оҳангинг олдида тилим қисқадир,
Осмонинг остида қўлларим – узун.
Энтикиб кетади эҳтирослардан,
Бағрингда ўлгиси келган бир вужуд.
Сўзингдан иқтибос келтиролмайман,
Сенга келтираман юракдан сужуд.
Ўқ теккан оққушдай қолди оҳ уриб,
Мени тирилтирган жимжит ҳасратинг.
Ўзимни ўзимдан асрамай туриб,
Сен мени ўлимдан нечун асрадинг?!..
Сурур саҳросига излайман маъво,
Дардлар дарёсига соҳил ёллайман.
Кимдан қўрқишимни англадим, аммо
Қачон қўрққанимни эслай олмайман.
Мен сени олдинроқ топмадим нечун,
Нечун кетолмайман жонимдан тўйиб?..
Тилсиз орзуларим йиғлайди беун,
Армон елкасига бошини қўйиб.
Ўтиб кетаман жон талвасасида,
Фурсатим қисқадир, йўллар – чўзилган.
Ишқнинг сўнгги манзил, мартабасида
Баъзан тилдан қолдим, баъзан кўнгилдан…
Бир кун бошлаб кетар ғам кулбасига,
Тилини ёлғиз мен тушунган йиғи.
Ярақлар дўзахий шам шуъласида,
Тандан суғурилган жонимнинг тиғи…
ҲАЛОКАТ
Совиган кўнгиллар газандасидай
Каппамни ёндирди ёниқ нафаслар.
Кесакдан чиққан ўт алангасида
Ёниб кетди менга ёпишган хаслар.
Чўккан кўнгилнинг соф, тиниқ дардлари
Қолмади одамзод расми-русмида.
Дил тубида оққан дарё мавжлари
Кўлмакка айланди аччиқ устида.
Шайтоннинг ахта, ҳез югурдаклари
Мардлик даъво қилиб, фаришта бўлар.
Кеча дордан қочган гуноҳлар бари
Букун оёғимга осилиб ўлар.
БУҚАЛАМУН
Бир кун ошкор бўлиб чиқади дардинг
Ичингдан иситманг, иссиғинг билан.
Кеча ямоғингни кўз-кўз қилардинг,
Бугун мақтанасан йиртиғинг билан.
Қашшоқлик тантана қилган замонда
Сир тутдинг ёмонлик ва неклигингни.
Ўзлигин англаган дориломонда
Яширасан оддий ўзбеклигингни…
Бугун ўқ тополсанг дарҳол отардинг,
Кеча бағир очган сирдошларингни.
Кеча ўз дардингни тўкиб солардинг,
Бугун яширасан кўз ёшларингни.
Кеча чопқилардинг эчкидай шўхчан,
Бугун оғилига қамалган говсан.
Кеча эдинг сен тоғ қазиган кўҳкан,
Кеча гўр эмасдинг…
Бугун гўрковсан…
ЭЛЛИГИНЧИ ҚИШ
Эллик йил яшадим, баъзан озурда,
Баъзан дабдаба-ю дағдаға қилиб.
Гоҳ жимжитлик, гоҳо ғала-ғовурда
Эллик йил яшадим қанақа қилиб?!..
Эллик йил яшадим, пинҳону ошкор
Умримнинг борига барака қилиб.
Гоҳида беминнат садақага зор,
Гоҳида жонимни садақа қилиб.
Эллик йил яшадим, беғам, серташвиш,
Гоҳ катта, гоҳ кичик маърака қилиб…
Остонамда турар эллигинчи қиш,
Элликта баҳорни калака қилиб…
ЁДЛАР
Балки, хаёлингга келарман кўчиб,
Ё кетгум кимнингдир телба ёдига.
Чалажон умидлар баҳридан ўтиб,
Чўкарман азобнинг гирдибодига.
Балки, бегоналар бўшатар бағрин,
Деворлар тўсмайди мендан барчани.
Кимдир, эсин йиғиб, тўзғитар тағин,
Юракда жунжиккан чўғни, лахчани.
Балки, юрагимнинг илтижосига
Кўмилиб, ўз қадрин йўқотган хасман.
Балки, ёру дўстлар илтимосига,
Мен икки дунёмни алмаштирмасман.
Балки, ҳасратгўйлар, юраги тошиб,
Ёдимнинг устидан тўкар мағзава.
Аламдан задалар кўтарар бошин,
Байроққа айланган каби пайтава.
Балки, қай бир садо келар аланглаб,
Мени қиёматдан айлагай огоҳ.
Кимнингдир кўз ёши, тунда чарақлаб,
Қоп-қора йўлимни ёритар ногоҳ.
Балки, хаёлимни қақшатиб, наркуш
Ва мунглиғ номалар келар номингдан.
Ёлғизлик дилимга суйкалар сархуш,
Мен чиқиб кетаман ёлғиз ёдингдан.
Балки, ўзга юртнинг сўзон даштида
Менсиз ҳам порласа сўлим оймома.
Кимдир сенга, куйган юрак фаслида,
Эртаклар юртидан келтирмас нома.
Очилмаган кўздай, очирмайди кўз,
Имонидан боши қаттиқ ғалвалар.
Кутганда, қошингга келолмаган дўст,
Кутилмаган бевақт ажалдан баттар.
Руҳлар қиёматнинг озурдасидир,
Одам – ҳали ажал англамаган роз.
Тириклик – ўлмаган жон мурдасидир,
Ўлим – жоннинг йиртиқ жандаси, холос…
Мен тўзим тилайман жон балосига,
Балолар жонига диёнат сўрдим.
Унутилган ёдлар хонақоҳига
Ёдим қайтиб келар,
Қайтмасман ўзим…
26 yanvar — Taniqli shoir Odil Ikrom tavallud topgan kun
Odil Ikromning kuni-kecha nashr etilgan «Xayol maqbarasi» nomli yangi kitobidan oʼrin olgan sheʼrlarining ayrimlarini sizga taqdim etamiz.Shoirni yangi kito bilan chin yurakdan qutlab, yangi ijodiy muvaffaqiyatlar tilaymiz.
ODIL IKROM
“XАYOL MАQBАRАSI”
KITOBIDАN SHE’RLАR
Odil Ikrom 1960 yilning 26 yanvarida Isfara shahrining Koʼlkent qishlogʼida tugʼilgan. «Ufq daraxti»(1991), «Tahajjud»(2007), «Tahammul»(2012) va boshqa bir qator sheʼriy kitoblari nashr etilgan. Muhammad Iqbol, Naqibxon Toʼgʼral, Furugʼ Farruxzod, Nodir Nodirpur, Loyiq, Farzona, Sayidali Maʼmur, Аhmadjon Rahmatzod, Ozaraxshning sheʼriy toʼplamlarini, Zahiriy Samarqandiyning «Xotinlar makri» (I.Bekjon bilan hamkorlikda), Muhammad Subhonning «Qora chiroq» nasriy asarlarini oʼzbek tiliga tarjima qilgan. Аyni paytda Jaloliddin Rumiyning «Maʼnaviy masnaviy» asarini hamda Mirzo Аbdulqodir Bedilning masnaviylarini oʼzbek tiliga oʼgirgan.
ISHQ
Men faqat koʼngilning xizmatkoriman,
Uning istagini eturman ado.
Qurbaqa, qurbaqa, qurbaqaginam,
Men sening koʼchangda yurgan bir gado.
Zaxkan ariqlarda oy sinar chil-chil,
Yam-yashil toʼningdan moʼralaydi tun.
Mendan qolib ketar bir kun bu koʼngil,
Men podshoh boʼlaman, ishongil, bir kun.
Men bezdim jonimga tekkan oʼylardan,
Ishonchim qolmadi na yor, na doʼstga.
Kimgadir ishonib aro yoʼllarda
Qolib ketdim ilon tashlagan poʼstday.
Oʼl desang, sen bilan birga oʼlayin,
Men ham yosh emasman, sen ham qariding.
Senga podshohligim yoqmaydi, tayin,
Menga yoqar sening qurbaqaliging.
* * *
Qaerlarda edim…
Oʼzimdan nari,
Kun koʼrdimmi seni koʼrmagan kunsiz?
Qismatning bagʼri tosh goʼyandalari
Qadring qabri uzra yigʼladi unsiz.
Koʼnglimdan koʼnglingga axtarmay darcha,
Toleim darziga izladim yamoq.
Ofatdan hol soʼrdim sharmandalarcha,
Joning zulmatlardan soʼrganda taloq.
Menda ham bor edi toliblik taʼbi,
Baxtim – sendan kichik, yoshim – kattaroq.
Kundaga bosh qoʼygan gunohkor kabi
Kimning jufti edim – toqatlari toq?
Gʼaflat girdobiga choʼkdi daryolar,
Xayoling mulkidan tonib ketdi erk.
Boshingdan betinim kechdi savdolar,
Gadoning rizqiga moʼltaygan itdek.
Quruq tuhmatlarning etagidek nam –
Dilni tutqun etdi tavqu tamgʼalar.
Osoyish topolmay oʼtdi lojaram,
Qorsiz qahratonday yupun lahzalar.
Ogohlik uygʼotar qoʼrquv, tahlika,
Balokash bardoshga aylandi boring.
Ermakday tuyular igʼvo ahliga,
Kiprikka osilib, chayqalgan zoring…
Qaerlarda edim…
Oʼzimdan uzoq?
Bir taskin ovutar ozurda jonni:
Koʼnglim sahrosida oʼsgan bir titroq
Togʼday koʼtarilar…
Oʼpar osmonni…
QORА CHOʼG’
Koʼzlaring tubida tun boʼldi gʼoyib,
Koʼzlaring tubida osmon yaraqlar.
Osmonga uzangan qoʼllarin yoyib,
Oyni emib yotar uryon daraxtlar.
Tun yonar koʼzlaring qorachigʼida,
Kiprigingga qoʼnar arzanda Humoy.
Zardobda zanglagan oftob tigʼida
Kesilgan siynaga oʼxshab ketar oy.
Zaharlangan yerning qursogʼi kabi
Qappaygan xazonlar eslatar goʼrni.
Koʼzlaring tubida toʼlgʼanar sabil,
Sitilgan koʼz yangligʼ butoqdir oʼrni.
Tuxum qoʼygan kabi oqqush xayollar
Kallaning tirjaygan chanogʼiga jim,
Koʼzlaring tubida maʼyus shamollar
Goʼyanda arvohday boshimda nadim.
Koʼzlaring tubidan seni qidirdim,
Ustimda kulmoqda osmon ham, oy ham.
Men ikki dunyoni unga sigʼdirdim,
Men – ikki dunyoga sigʼmagan odam.
… Faqat, senga – yolgʼon, oʼzimga ayon,
Mening tushlarimga kiradi har kun:
Sening koʼzlaringni eslatgan osmon,
Sening koʼzlaringni sogʼintirgan tun.
***
Qaydadir bir yurak yashaydi notinch,
Qaqshatib, qaqshaydi kimningdir qalbi.
Yoʼllarda tiriklay yonmoqda sogʼinch,
Chorasi qolmagan zardushtiy kabi.
Hozircha, tunlarning poygohidaman,
Meni chorlamoqda zalolat arshi.
Meni qarshi olar ozurda tuman,
Ozurda yuragim – tumanga qarshi.
Hammani bezdirdim, hammadan bezib,
Qachondir sargardon kezganman bunda.
Hammani kechirdim, hammadan kechib,
Hilol dargohiga sigʼmagan tunday.
Qaysi bir jasadga boʼldim kafanlik,
Qaysi bir kafanga chulgʼandi baxtim?
Аqlimni toʼldirdi qay bir balandlik,
Qaysi bir chuqurni toʼldirdi aqlim?..
Yomgʼir ham yuvmadi yuraklar dogʼin,
Menga hamroh boʼlib charchadi shamol…
Yoʼllarda tiriklay yonmoqda sogʼinch,
Chorasi qolmagan zardushtiy misol.
YARIM TUN
Tun boʼyi siqtagan sogʼinchlarim och,
Koʼkragimga botgan kimning izlari?
Nechun buncha sovuq laʼnati quvonch,
Nechun, buncha goʼzal gʼamning koʼzlari?
Bir toza yurakda kelar yashagim,
Qancha yuraklarga keltirdim malol.
Nechun oʼzim bilan oʼzim yashadim,
Nechun oʼzimdan ham oʼligim halol?
Yuragim talpinar, sogʼinch rohida
Koʼkragimni bosib oʼtdi kunlarim.
Yuraklar qonidan, yurak qonidan
Nechun koʼngil toʼlar,
Nechun tun — yarim?..
* * *
Yana gʼolib keldi noxush taʼbirlar,
Gʼoyibdan kelmas nur – subhiga sodiq…
Yoʼlingda duch kelgan hissiz bagʼirlar –
Egasiz oʼlikning koʼziday ochiq.
Yovuzlik tiynati oʼzgarmaydi, lek
Har lahza oʼzgarar yorugʼlik urfi.
Boʼyningga osildi minnat tavqidek
Sharaqlab ochilgan eshiklar qulfi.
Tunlar – qora mushuk,
Oʼtmoqda bir-bir,
Joningga yalinib tegar bir qargʼish.
Behangom xatardan seskanar dilgir,
Doʼppisin uch marta aylantirgan qish.
Koʼz yoshing koʼzingdan qadimiyroqdir,
Аvvaling aybiga anjoming – guvoh.
Sersavlat savobdan samimiyroqdir
Xavfu umid aro mungʼaygan gunoh…
Kechib ketolmaysan oʼzingdan hamon,
Bor etib oʼzingda yoʼqliklaringni.
Hasrat quzgʼunlari chaynar beomon
Koʼnglingni toʼq tutgan shoʼxliklaringni.
Gʼoʼdaygan muhitda topilmas bir mard,
Tahdidlar baqrayib turar boshingda.
Orzu aybdor emas, soxta emas dard,
Baxt – bachkana emas sening yoshingda.
Umiding ulanar uzun tunlarga,
Bamisoli koʼrning koʼrgan tushlari.
Sendan salom aytar yorugʼ kunlarga
Qafasdan mosuvo qadring qushlari.
Qaygʼurma, toʼmtoq tigʼ zarbasi – qaltis,
Oshkor etma joning jarohatini.
Koʼnglingni sindirgan tosh dillar hargiz
Sindirolmas koʼngil tahoratini…
Аyyosh ayyomidan axtarib surur,
Itlar turaversin, hozircha, hurib.
Hislarim mozorin toʼldirgan, ey Nur,
Yodimga kelarsan
Bir kun
Yugurib…
OQ АLАHLАSH
Sogʼinch ogʼir, sogʼinch choʼkar ohimga,
Koʼzlarimga tigʼday botib ketar xob.
«Bir kecha shafqat soʼr qatlgohimga,
Bir kecha men bilan birga qol, oftob…»
Bejo koʼzlarimni osmonga tikib.
Nigohimni yerdan olmasman taqir.
«Men endi ketarman jonimday chiqib,
Oymomo, meni koʼr koʼzlardan yashir…»
Boshim tandan judo, xayolim judo
Qon kabi sochilgan gustoh hislardan.
«Seni yuragimda asrayman, Xudo,
Xudo asrasa bas xudosizlardan…»
Sening tirnogʼingga, hatto, arzimas,
Koʼzimda suyakday chaynalgan sukun.
«Dunyoning dunyodan qolgan qarziman,
Men tagʼin dunyoga qaytarman, quzgʼun…»
Qorongʼi tushmasdan kelaqolgil, tun,
Qorongʼi tushmasdan ketaqol, oftob.
«Faqat koʼzlarimni kosasiga sun,
Faqat koʼzlarimni… koʼzlarimni yop…»
***
Bizning oramizda nima qoldi, ayt,
Yuraklar – talangan maʼvoday yupun.
Oramizdan oʼtar har duoyi bad,
Oramizdan oʼtar Xudo urgan tun.
Baʼzida, yurakni koʼmar nolaga,
Yuraklar oralab oʼtgan yer izi.
Baʼzida, osmon ham tushar oraga:
Zarhal harf bitilgan choʼchqa terisi.
Oradan oy oʼtar – oysiz tunlarim,
Oradan yil oʼtar – choʼzilgan qasos.
Sensiz oʼtayotgan mening kunlarim
Mening gunohimdan oʼtmaydi xolos.
Oradan beshafqat oʼtib ketar vaqt,
Biz bevaqt qartaygan norasidamiz.
Bizning oramizda nima qoldi, ayt,
Javob ber, kimlarning orasidamiz?..
SАZOYI
Koʼzing – chiroq koʼrgan chilladek basir,
Yovuq keltirarman senga qurbimni.
Bilaman, gunohim qolmaydi sagʼir,
Koʼrguligim kesar quloq, burnimni.
Suvga zor daryodek yonimdan oʼtdi
Haqir umidlarim…
Mendan uyalar.
Gunohim bir qoshiq qonimdan oʼtdi,
Yuzimdan oʼtolmas qorakuyalar.
Kechmishim aybidan tongan lahzalar
Talab vodiysida jon etar taslim.
Koʼnglimdan badnomlik izin axtarar
Telba boʼlish uchun yetmagan aqlim.
Xayru hikmat bordek kulfat soʼngida,
Koʼngilga boqay deb koʼzimni yumdim.
Sazoyi etildi har koʼz oʼngida
Eshakka teskari mingan bu umrim.
Tandan bezgan jonim
Vayrona sari
Tirik jasadimni eltar uyqudek.
Ne-ne qurbonlikka yaraydi hali
Zindoniy hislardan bulgʼanmagan erk.
Bilaman, jon uchun manzil falakdir,
Olloh huzuri deb bilmasman goʼrni.
Oʼziga kelolmay, keltirar takbir
Qoraygan darchadek yulduzlar oʼrni…
Dil oʼtda oʼrtansa,
Baxsh etib salqin,
Xalil gulzoriga doʼngay jahannam.
Boq, bitta osiyman,
Bitguncha avfin
Qismat xokidan bosh chiqargan qalam.
Bilmasman, ne nihon Lavhi Mahfuzda,
Qarogʼing dashtida kezgan xotirman.
Аzim gunohlarning masnadi uzra
Koʼzlaring oʼngidan oʼtayotirman…
***
Koʼzingda bir kalom tentirar unsiz,
Koʼzingda bir qaygʼu jilmayar maʼsum.
Аxir men – kafanga oʼralgan bir his,
Koʼzlaring oqiga chulgʼangan mardum.
Аxir men – zaminda yashagan osmon,
Аxir men – osmonga yetmagan ovoz.
Аxir bu dunyoning rostligi – yolgʼon,
Аxir bu dunyoning yolgʼonligi – rost.
Аxir bu dunyoda men boshqa dunyo,
Meniki emas bu oʼtkinchi kadar.
Аxir men qirq yilda boʼlay deb bunyod,
Kechdim toʼqqiz oylik dunyodan badar.
Jismimni kinnaday yorib kirgan jon
Chaqirganim bilan chiqmas bir muddat.
Yolvorganim bilan yorishmaydi tong,
Haydaganim bilan ketmaydi zulmat.
Аytsang-da – aytmasang ketarman toʼzib,
Gumrohman – yoʼlimga tikaverma koʼz.
Аxir men – dunyoga oʼtmagan soʼzing,
Аxir men – dunyodan oʼtayotgan soʼz…
DUNYONING TАGI
Bir yonda gʼam, bir yonda begʼam,
Qon qonga, jon jonga qasd ekan.
Jon qadriga yetayin desam,
Kuygan jonning qadri past ekan.
Munofiqlar yorning ishqidan
Mast boʼlmagan mayparast ekan.
Nomi ulugʼ ekan rizqidan,
Ohangidan avji past ekan.
Balogardon boʼlmadi hech kim,
Chunki, balo zabardast ekan.
Bu dunyoning tagiga yetdim,
Bu dunyoning tagi past ekan…
***
Xazonrez bogʼlarda jilmayadi kuz,
Ogʼir gunoh kabi toʼkilar xazon.
Bu koʼhna dunyoga boqar yorugʼ yuz,
Koʼhna dunyodagi eng koʼhna armon.
Yurakni oʼynatib, oʼynaydi qadim,
Qoʼrqinchli bogʼ ichra hasrat jinlari,
Sogʼinchdan qabarib ketar yuragim,
Qirq kun goʼrda yotgan oʼlik singari.
Аmmo ketolmasman gʼurbatdan qochib,
Qaysi bir turbatda tentirar tanam.
Sen bilan tirikdir sarkash quvonchim,
Sen bilan goʼzaldir mozorbosti gʼam.
Kuzak quchogʼida mudrab yotar bogʼ,
Shamol ham arvohday kezmas telbavor.
Faqatgina sening nafasing uygʼoq,
Faqatgina sening sogʼinching bedor.
Xazonrez bogʼlarda jilmayar kuzak,
U – yorugʼ kunlarning unut arvohi.
Men jon achchigʼida titrayman, yurak –
Zaqqum daraxtining yaprogʼi…
* * *
Men keldim oʼzimni oʼldirgan joyga,
Oy – guvoh, men bunda topganman toʼzim.
Rahmat deyman meni tanigan oyga,
Biroq tanimayman oʼzimni oʼzim.
Xayol yetaklaydi qaqshatib, qaqshab,
Egasiz it kabi ergashaman jim.
Аxir kelarmidim oʼzimni aldab,
Аgar haydalmasam oʼzimdan oʼzim?..
Ketarman, qoʼlimdan tutmaydi xayol,
Ketarman, yoʼllarni koʼrmaydi koʼzim.
Menga xotiralar kelmoqda malol,
Qaytib kelolmasman oʼzimga oʼzim.
Qolsa, osmon qolar, qolsa, yer qolar,
Koʼzlaringda qolib ketmasman yoshday.
Qolsa, nikohingda bitta er qolar,
Oy qolar – men olib ketmagan boshday…
***
Toqat qil…
Ogʼir boʼl, dardni emizding,
Bebosh xayolimday ketmagin toʼzib.
Rizqimizday singan bardoshimizning
Yerda izi qolar, osmonda oʼzi.
Yolgʼizoyoq yoʼldir savobning yoʼli,
Oʼzingdan ketmagil, oʼzgalardan qoch.
Qoʼyaver, bir kuni senga joʼr boʼlib,
Ohimga yetsa bir yoʼnilgan ogʼoch…
Kunlarni sanaysan aqldan ozib,
Tundoshingga doʼnar yolgʼiz iroda.
Bir kun toʼkilgaydir toqati toshib,
Hovuchingga toʼlgan bir kosa boda…
Nigoh tiygʼi birlan yodingni yoʼngil,
Munaqqash choʼqqilar berolmagay pand.
Koʼzlaring yoshiga choʼkmagan koʼngil, –
Otang yotgan uyning tomiday baland.
Barcha faryodingni yutasan ichga,
Buncha ardoqlading hijronni, gʼamni?
Gurgzoda dunyoda boʼrilar ichra
Shu paytgacha tirik yurganing kammi?!..
Topilar oʼrtangan armonlarga nom,
Bir umr gumonda qolmassan mangu.
Bagʼrimda ofatlar olmoqda orom,
Koʼrib qoʼy, men toqat qilayapman-ku.
XАYOL
Gapirma, tuz sepma eski yaramga,
Eslatma, qoʼy endi oʼshalaringni.
Zaxlagan xayollar olar alanga,
Eslasam zardushtiy boʼsalaringni.
Qaqshagan yurakday yonar osuda,
Koʼngilning qoʼl yetmas tor goʼshalari.
Koʼzingda porlagan tubsiz yogʼdudan
Yorishar yodimning jinkoʼchalari…
Oʼzingdan ketasan… Yigʼlaging kelar,
Oʼzingdan ketasan oʼzib, oʼzgarib.
Huvillagan xona dilingni ezar,
Koʼngilni boʼshatsang, toʼlar koʼzlaring…
Vaslni tushunmas aqli kirgan ishq,
Аyriliq neligin anglamas firoq.
Madorlar quriydi, toʼkilgay sirishk,
Lablarim qonadi, qonmadi biroq.
Dilimda arosat shamlari soʼndi,
Oʼt ketdi erkimning qafaslariga.
Chirsillagan choʼgʼday ketarman shoʼngʼib
Xayolimning qaqroq nafaslariga…
Joningga har ikki olam daʼvogar,
Joningga tegmasin ahli betamiz.
Oʼshal gʼaybdan kelgan beayb maʼvoga,
Аgar nasib boʼlsa, bir kun yetamiz.
YURАK O’G’IRI
Eski tegirmonday dukillar yurak,
Vahmdan oqardi yanchilgan umr.
Beshafqat mehrday kechikkan kuzak
Shafiq xayolingdan soʼraydi uzr.
Joningni oʼrtaydi jahannam tafti,
Dilingda dunyolar aylar jangu joʼsh.
Choʼgʼ soʼrab yolvorgan umiding kafti
Bolasiz hovlining yalogʼiday boʼsh.
Kun botar soʼzining ustidan chiqib,
Kir bosgan yoqaday koʼrinar shafaq.
Fazabini sochib, qurbini yigʼib
Yoʼltoʼsha soʼraydi joningdan ramaq.
Qorongʼi osmonda oy ketar sinib,
Sen qarab turibsan koʼzingni uzmay.
Gunohimni yuvgan yoshlaring iliq,
Manglayimni esa ter bosar muzday.
Yolgʼon uyasida urchiydi fasod,
Sichqonning inida jon saqlar kadar.
Masxara tuyular har qanday najot,
Boʼgʼizda bulgʼanar zardobu zahar.
Yutoqqan vahmning xarobatida
Hirsini qondirar Mehr, Аdovat.
Qolmasang qaygʼuning kasofatiga,
Kulguning zoʼridan singay tahorat.
Sochlaring rangiday tunlar – munofiq,
Qaygʼuning koʼziday hislar – mustamand.
Ishqning manglayiga bitilgan yoziq,
Ishqning mozorida oʼqilar baland.
Muzlagan koʼngilni ovutar tomugʼ,
Koʼngilni dunyodan sovutar ogʼush.
Tunlar – sen duch kelgan xatarday yovuq,
Kunlar – sen kutmagan xabarday noxush.
Аxir ado qilding kunlarni sanab,
Qirq yillik quvonching ketmaydi toʼzib.
Kiftingdan tushmaydi sargʼaygan gʼazab,
Koʼngilni koʼtarib, terladi koʼzing.
Koʼrgulik oʼshadir, sahfalar boʼlak,
Qismat kitobining betlari yumuq.
Hozircha yarador yuraging – goʼdak,
Hozircha begʼubor koʼz yoshing – ulugʼ.
***
Oyogʼimdan gʼam chalar edi,
Bolalikda yiqilsam har dam.
Meni yerdan koʼtarar edi.
Onaginam, bechora onam.
Endi esa… Endi odamlar,
Yiqilsam ham parvo qilmaydi.
Endi esa… Endi u damlar
Yodimdan hech koʼtarilmaydi.
Oyogʼimdan chalib ketsa gʼam,
Koʼtarmagil, koʼnglimni ovut.
Men bilaman, endi yiqilsam
Meni yerdan koʼtarar tobut.
***
Koʼzlaring choʼgʼiga berolmasman dosh,
Zorim yetar, ammo yetmaydi zoʼrim.
Аgar odam boʼlsam, qolarman bebosh,
Аgar oshiq boʼlsam, quriydi shoʼrim.
Koʼzlaring choʼgʼidan yorishar gʼuluv,
Koʼzingda aks etar yorishgan samo.
Nomahram oʼt bilan oʼynashadi suv,
Tirik tuproq bilan olishar havo.
Koʼzlaring choʼgʼida yelpinadi tong,
Olachipor tunlar sudralar bazoʼr.
Shunday yaraqlaydi tandan chiqsa jon,
Shunday charaqlaydi nurga toʼlsa goʼr.
***
Shaffof suvga choʼkkan quyqaday
Koʼzlaringga choʼkdim tah-batah.
Vujudimni butkul chulgʼagay
Koʼzlaringda koʼz ochgan farah.
Toʼkilaman, kiprik qoqmaysan,
Sham yolqini titraydi, kamgap.
Yoqimlisan, yoqib-yoqmaysan,
Yonib ado boʼlmagan shamga.
Oh-zorlarim tashlaydi koʼmib,
Ohlaringni jimliginggacha.
Osmon kabi ketarman toʼlib,
Kiprigingdan kipriginggacha.
Toʼkilaman tun boʼyi, tongda
Vujudimdan qolmaydi nishon.
Bu xilqatdan, bu tegirmondan
Chiqsa, faqat, butun chiqar jon.
JАZO
Sendan alam olar alamzodalar,
Аzobga toʼymaydi sogʼinch – alvasti.
Baribir, yoningga qaytaman badar,
Mening sheʼrparastim, mening sarbastim.
Ortimdan ergashdi ovora boʼlib,
Toliqqan vujudim – qirq yillik jazo.
Daraxtlar ming bora tirildi-oʼlib,
Savdolar, gʼavgʼolar, ishq… Va hokazo…
Sadaqa qilingan jonning savobi
Qaytgandek qaytadi mendek gumdonlar.
Doʼkonda sotilmas ishqning sharobi,
Shayx Sanʼon boʼlolmas barcha xukbonlar.
Men ketsam ofatlar oʼlmas ochidan,
Men ketsam oʼzini oʼldirmas hilol.
Titraysan, kimningdir tiyra sochiga
Bevaqt oralagan oq tola misol.
Yurakning kulbasi yonmoqda hamon,
Zalolat yoʼlini yoritmas yongʼin.
Qachondir qaytaman, bu kimsasiz jon
To yorugʼ kunlarga bir bor ishonsin.
Gustohlik axtarma oʼtgan xatodan,
Men – ojiz bir banda, umr – noraso.
Mendan keyin qolar dorilfanoda,
Hech bir jonga nasib etmagan jazo…
***
Qoʼlim ochilmaydi, oʼlgunimcha to
Sendan yashirganim – oʼsha bir narsa.
Mening bandaligim boʼlguncha bajo,
Bilmaysan.
Bilmaysan, bu xayol Iskandarning ham
Qoʼlidan kelmagan orzusi, oʼyi.
Qoʼlimdan keladi axir, azizam,
Qoʼlim ochilganda – sochlaring boʼyi.
Yoʼlim ochilmaydi, oʼlgunimcha to
Yoʼlimga sigʼmagan bitta qildaysan.
Folbinlar – yolgʼonchi, taʼbirlar – xato,
Bilmaysan.
Bilmaysan, bir kuni tumonat odam
Ortimdan ergashar shoshib-shoshmasdan.
Yoʼlni men boshlayman axir, azizam,
Yoʼlni men boshlayman qadam bosmasdan.
Koʼzim ochilmaydi, boshqa odam u –
Koʼzin katta-katta ochib jilmaygan.
Men sendan bir dunyo yashirdim mangu,
Bilmaysan.
Bilmaysan, sen – dunyo koʼrmagan odam,
U – gʼamgin yurakning yostiqdoshlari.
Koʼzimda yashaydi axir, azizam,
Koʼzimda – koʼzingning yoshlari…
XАYOL PАRCHАLАRI
Erta ochilgan bu koʼzimni yumgin,
Kun koʼrganim bilan koʼz ocholmayman.
Tushimda oʼzgarib turishim mumkin,
Oʼngimda oʼzimni yoʼqotolmayman.
Koʼzim, ogʼirligim hech kimga tushmas,
Koʼr emasman, kimdir yetaklamaydi.
Mening osmonimda tovuqlar uchmas,
Burgutlar hech qachon emaklamaydi.
Oʼzimni oqlashga emasman qodir,
Yorugʼ kechalarda qoralab qogʼoz.
Barcha goʼdaklarning otasi bordir,
Baʼzi xotinlarning eri yoʼq xolos…
Manzili noayon soʼnggi nomaday
Qolib ketmas jismim, jonim chang bosib.
Bir kun goʼrga tiqar makruhzodalar,
Oʼlmagan jonimni hayratga solib.
Janoza oʼqidim oʼzimga oʼzim,
Goʼr qazdim yuragim yerini oʼyib.
Qalbimning eng chuqur yeriga koʼmdim,
Oʼlgan ishq hurmatin joyiga qoʼyib.
Ummondan uloqib ketgan qatraman,
Zahar tomdi zaqqum satrlarimdan.
Yot koʼngil mehridan boʼldim bahramand,
Men yordam kutganda yaqinlarimdan…
Holimga yigʼlama, holimga kulgin,
Kun koʼrganim bilan koʼz ocholmayman.
Qaygʼudan oʼzimni topishim mumkin,
Shodlikdan oʼzimni yoʼqotolmayman…
QUSH TILI
Meni boshlab ketar bir kun qadringga,
Аrmonim koʼmilgan yolgʼizoyoq yoʼl.
Eng uzun afsona soʼylar qarshingda,
Ohiga osmonlar yetmagan bir qoʼl.
Benavo tuygʼular ochirmaydi koʼz,
Soʼzlarim toʼkilar yurakka sigʼmay.
Boʼgʼzimda qaltirab turibdi bir soʼz,
Filofida qolib zanglagan tigʼday.
Koʼngildan chiqmadi men suygan kalom,
Tilimni tushunmas yoru doʼstlarim.
Nomingdan yoʼllaydi samoviy salom,
Qanoting ostiga olgan soʼzlarim.
Yigʼloqi bulbullar qoldi benavo,
Quzgʼunlar toʼdasi aylaganda daf.
Tanish qargʼalarni bilmadim ammo,
Men bilgan chumchuqlar chirqillar benaf…
Kuylarim sabrsiz sukut ichradir,
Shovqinlar ostidan chiqmadi butun.
Ohanging oldida tilim qisqadir,
Osmoning ostida qoʼllarim – uzun.
Entikib ketadi ehtiroslardan,
Bagʼringda oʼlgisi kelgan bir vujud.
Soʼzingdan iqtibos keltirolmayman,
Senga keltiraman yurakdan sujud.
Oʼq tekkan oqqushday qoldi oh urib,
Meni tiriltirgan jimjit hasrating.
Oʼzimni oʼzimdan asramay turib,
Sen meni oʼlimdan nechun asrading?!..
Surur sahrosiga izlayman maʼvo,
Dardlar daryosiga sohil yollayman.
Kimdan qoʼrqishimni angladim, ammo
Qachon qoʼrqqanimni eslay olmayman.
Men seni oldinroq topmadim nechun,
Nechun ketolmayman jonimdan toʼyib?..
Tilsiz orzularim yigʼlaydi beun,
Аrmon yelkasiga boshini qoʼyib.
Oʼtib ketaman jon talvasasida,
Fursatim qisqadir, yoʼllar – choʼzilgan.
Ishqning soʼnggi manzil, martabasida
Baʼzan tildan qoldim, baʼzan koʼngildan…
Bir kun boshlab ketar gʼam kulbasiga,
Tilini yolgʼiz men tushungan yigʼi.
Yaraqlar doʼzaxiy sham shuʼlasida,
Tandan sugʼurilgan jonimning tigʼi…
HАLOKАT
Sovigan koʼngillar gazandasiday
Kappamni yondirdi yoniq nafaslar.
Kesakdan chiqqan oʼt alangasida
Yonib ketdi menga yopishgan xaslar.
Choʼkkan koʼngilning sof, tiniq dardlari
Qolmadi odamzod rasmi-rusmida.
Dil tubida oqqan daryo mavjlari
Koʼlmakka aylandi achchiq ustida.
Shaytonning axta, hez yugurdaklari
Mardlik daʼvo qilib, farishta boʼlar.
Kecha dordan qochgan gunohlar bari
Bukun oyogʼimga osilib oʼlar.
BUQАLАMUN
Bir kun oshkor boʼlib chiqadi darding
Ichingdan isitmang, issigʼing bilan.
Kecha yamogʼingni koʼz-koʼz qilarding,
Bugun maqtanasan yirtigʼing bilan.
Qashshoqlik tantana qilgan zamonda
Sir tutding yomonlik va nekligingni.
Oʼzligin anglagan dorilomonda
Yashirasan oddiy oʼzbekligingni…
Bugun oʼq topolsang darhol otarding,
Kecha bagʼir ochgan sirdoshlaringni.
Kecha oʼz dardingni toʼkib solarding,
Bugun yashirasan koʼz yoshlaringni.
Kecha chopqilarding echkiday shoʼxchan,
Bugun ogʼiliga qamalgan govsan.
Kecha eding sen togʼ qazigan koʼhkan,
Kecha goʼr emasding…
Bugun goʼrkovsan…
ELLIGINChI QISH
Ellik yil yashadim, baʼzan ozurda,
Baʼzan dabdaba-yu dagʼdagʼa qilib.
Goh jimjitlik, goho gʼala-gʼovurda
Ellik yil yashadim qanaqa qilib?!..
Ellik yil yashadim, pinhonu oshkor
Umrimning boriga baraka qilib.
Gohida beminnat sadaqaga zor,
Gohida jonimni sadaqa qilib.
Ellik yil yashadim, begʼam, sertashvish,
Goh katta, goh kichik maʼraka qilib…
Ostonamda turar elliginchi qish,
Ellikta bahorni kalaka qilib…
YODLАR
Balki, xayolingga kelarman koʼchib,
Yo ketgum kimningdir telba yodiga.
Chalajon umidlar bahridan oʼtib,
Choʼkarman azobning girdibodiga.
Balki, begonalar boʼshatar bagʼrin,
Devorlar toʼsmaydi mendan barchani.
Kimdir, esin yigʼib, toʼzgʼitar tagʼin,
Yurakda junjikkan choʼgʼni, laxchani.
Balki, yuragimning iltijosiga
Koʼmilib, oʼz qadrin yoʼqotgan xasman.
Balki, yoru doʼstlar iltimosiga,
Men ikki dunyomni almashtirmasman.
Balki, hasratgoʼylar, yuragi toshib,
Yodimning ustidan toʼkar magʼzava.
Аlamdan zadalar koʼtarar boshin,
Bayroqqa aylangan kabi paytava.
Balki, qay bir sado kelar alanglab,
Meni qiyomatdan aylagay ogoh.
Kimningdir koʼz yoshi, tunda charaqlab,
Qop-qora yoʼlimni yoritar nogoh.
Balki, xayolimni qaqshatib, narkush
Va mungligʼ nomalar kelar nomingdan.
Yolgʼizlik dilimga suykalar sarxush,
Men chiqib ketaman yolgʼiz yodingdan.
Balki, oʼzga yurtning soʼzon dashtida
Mensiz ham porlasa soʼlim oymoma.
Kimdir senga, kuygan yurak faslida,
Ertaklar yurtidan keltirmas noma.
Ochilmagan koʼzday, ochirmaydi koʼz,
Imonidan boshi qattiq gʼalvalar.
Kutganda, qoshingga kelolmagan doʼst,
Kutilmagan bevaqt ajaldan battar.
Ruhlar qiyomatning ozurdasidir,
Odam – hali ajal anglamagan roz.
Tiriklik – oʼlmagan jon murdasidir,
Oʼlim – jonning yirtiq jandasi, xolos…
Men toʼzim tilayman jon balosiga,
Balolar joniga diyonat soʼrdim.
Unutilgan yodlar xonaqohiga
Yodim qaytib kelar,
Qaytmasman oʼzim…
