Турк дунёсининг ёрқин шоири Воқиф Самадўғли (Vaqif Səmədoğlu; 1939-2015) таваллудининг 85 йиллиги олдидан

  Таниқли озарбайжон шоири Воқиф Самадўғли (Vaqif Səmədoğlu; 1939-2015) мен суйиб таржима қилган шоирлардан бири.  Унинг шеърлари туркий халқлар адабиёти хазинасидан муносиб ўрин эгаллаган.

Воқиф Самадўғли
ШЕЪРЛАР

  Воқиф Самадўғли (Vaqif Səmədoğlu; 1939-2015) Боку шаҳрида Озарбайжон шеъриятиниг устунларидан бири бўлмиш Самад Вурғуннинг оиласида туғилган. Булбул номидаги мусиқа мактабини, Узейир Ҳожибеков номидаги Озарбайжон давлат консерваториясида таҳсил олган. Шеърий асарлари учун «Ҳумой» мукофотига сазовор бўлган. 20 дан ортиқ фильм сенарийлари муаллифи.
Воқиф Самадўғлининг шеърлари туркий халқлар адабиёти хазинасидан муносиб ўрин эгаллаган.

* * *

Мозоримга
на қабр тоши қўйинг,
на ҳайкал.
Бир жуфт пояфзал қўйинг
оёқяланг
кийиб кетсин…

МАМОНТ

Йирик,
Мовий мамонт эдим
Ер юзининг Муз даврида.
У вақт
На Гўрўғли бор эди,
На Мери Пикфорд,
На Ломбаранский,
На Ҳенрих Форд.
У вақт ўнг йўқ эди,
Сўл йўқ эди.
Светафорли йўл йўқ эди.
Муз…
Денгиз…
Яна муз…
Совуқ эди.
Йирик,
Мовий Мамонт эдим.
Энди…Фортепиано муаллимиман.

* * *

Мен ўлган кун
Бир шамол эсажак
Кўчаларда
Ва ҳилпирар
Ипда осилиб қуриган
бир сариқ чечакли гўдак кўйлаги,
Мотам байроғидек ҳилпирар
Гўдак кўйлаги
мен ўлган кун.

* * *

Нелар қилмади Инсон
Бир хотин учун:
Халқлар,тиллар,
Қабилалар,ўлкалар,
Сарҳадлар ошиб
Муҳорабани қўйди
Уларнинг мудофаасига.
Бу бир хотин учун
Кетган урушда ютганимиз –
Шеър
Ва яна
Мусиқа бўлди.

* * *

Мактуб ёзсанг,
на бу ерга ёз,на боққа.
Дўлдан сўнгра тоғ ўтларининг
атрига тўлмиш
бир уйқунинг ичидаман,
уйқумга ёз
мактуб ёзсанг.

* * *

Ер юзида агар бир хотин бор бўлса
муҳаббар бор ер юзида.
Ер юзида бир гўдак бор бўлса –
авлод бор ер юзида.
Ер юзида
бир дарахт бор бўлса –
кўлка бор ер юзида.
Ер юзида
агар бир парча ер бўлса —
Ватан бор ер юзида.

* * *

Бир гўзал аёлнинг
Ёнидан ўтдим.
Тўхтамадим.
Бир гўзал нағма айтарди,
Тўхтамадим.
Бир гўзал дунёнинг
Ичидан кетардим.
Тўхтамадим…

Рауф Парфи таржималари

 

* * *

Энди арздан,энди доддан
Бош олиб қочмоқ вақтидир.
Очилмаган эшикларни
Кенг қилиб очмоқ вақтидир.

Энди ҳар сас, ҳар бир куйдан
Сукутга кетмоқ вақтидир,
Миллат, давлат зирвасидан
Инсонга етмоқ вақтидир.

На дуо-ю, на-да қарғиш,
На назир демак вақтидир.
Бу дунё сукут ичра, бил,
Оллоҳга кўмак вақтидир.

Зирва — чўққи

* * *

Салом,ота,салом.
Биламан,сен
орқамдасан.

Мозорингдан бор-йўғи  эллик-олтмиш
қадам масофада туриб
троллейбусни кутаман,ота.
Троллейбусга миниб,
сенинг ёнингга
келишга қадар
яшамоққа кетаман,ота.
Умр,шу эканми,ота?

Келди…
Салом, троллейбус,
алвидо, ота…

* * *

Сен маним
асл онамсан,Озодлик,
ман сенинг
остонангда турган ёт боланг.

Сен энг сўнгги умидим кўтарган
оқ байроқсан,Озодлик,
мен  — сени
силкиган шамолман.

* * *

Туғулдим 1939-да,
1937-да тутилдим.
48-да бувим ўлди,
умримда илк дафъа
мурда узра йиғладим.

Балиқлар сақладим
аквариумда.

Очиқ қолди деразам
бир қиш кечаси.
Ўлди балиқлар…

Энди 1965-нинг
январ кечасидир.
Сезяпсанми,яшамоқ истайман.

* * *

Қўлимни узатдим
севинчлар томон,
кўрдимки, йўқ, —
ўртамизда туғлар турарди.

Отамни чақирдим,
кўмакка келсин,
кўрдимки, йўқ, —
ўртамизда қабр турарди.

Юзимни бурдим сўнг
Аллоҳ тарафга,
кўрдимки, йўқ, —
ўртамизда ҳаёт турарди.

* * *

Мен ўлган кун
бир шамол эсажак кўчаларда.
Ва силкитажак
чақалоқнинг
арқонга осиғли,қуриган,
сариқ гулли  кўйлакчасини.

Мотам байроғидек силкинажак
гўдак кўйлакчаси
мен ўлган кун…

БУ ДУНЁДА…

Оҳ чекмакка бир парча ер
Борми, ахир, бу дунёда?

Сени сақлаб очлигингда,
Кейин маним ўчоғимда
Ёнган оқтут оғочини
Эслаш учун,
Ёдлаш учун,
Борми ўзи бир бурчак ер
Бу бепоён, кенг дунёда?

Олисдаги чорраҳага
Бормоқ қадар,
Етмоқ қадар,
Ё бош олиб кетмоқ қадар
Бир йўл борми ўзи бу дунёда?

Умринг то сўнган қадар
Роҳат ҳам кўрмак учун
У дунёнинг умиди
Борми ўзи бу дунёда?

Хуршид Даврон таржималари

      Turk dunyosining yorqin shoiri Voqif Samado‘g‘li (Vaqif Səmədoğlu; 1939-2015) tavalludining 85 yilligi oldidan

Taniqli ozarbayjon shoiri Voqif Samadoʻgʻli (Vaqif Səmədoğlu; 1939-2015) men suyib tarjima qilgan shoirlardan biri. Uning sheʼrlari turkiy xalqlar adabiyoti xazinasidan munosib oʻrin egallagan.

 

Voqif Samado’g’li
SHE’RLAR

   Voqif Samadoʻgʻli (Vaqif Səmədoğlu; 1939-2015) Boku shahrida Ozarbayjon sheʼriyatinig ustunlaridan biri boʻlmish Samad Vurgʻunning oilasida tugʻilgan. Bulbul nomidagi musiqa maktabini, Uzeyir Hojibekov nomidagi Ozarbayjon davlat konservatoriyasida tahsil olgan. Sheʼriy asarlari uchun “Humoy” mukofotiga sazovor boʻlgan. 20 dan ortiq film senariylari muallifi.
Voqif Samadoʻgʻlining sheʼrlari turkiy xalqlar adabiyoti xazinasidan munosib oʻrin egallagan.

 

* * *

Mozorimga
na qabr toshi qo’ying,
na haykal.
Bir juft poyafzal qo’ying
oyoqyalang
kiyib ketsin…

MAMONT

Yirik,
Moviy mamont edim
Yer yuzining Muz davrida.
U vaqt
Na Go’ro’g’li bor edi,
Na Meri Pikford,
Na Lombaranskiy,
Na Henrix Ford.
U vaqt o’ng yo’q edi,
So’l yo’q edi.
Svetaforli yo’l yo’q edi.
Muz…
Dengiz…
Yana muz…
Sovuq edi.
Yirik,
Moviy Mamont edim.
Endi…Fortepiano muallimiman.

* * *

Men o’lgan kun
Bir shamol esajak
Ko’chalarda
Va hilpirar
Ipda osilib qurigan
bir sariq chechakli go’dak ko’ylagi,
Motam bayrog’idek hilpirar
Go’dak ko’ylagi
men o’lgan kun.

* * *

Nelar qilmadi Inson
Bir xotin uchun:
Xalqlar,tillar,
Qabilalar,o’lkalar,
Sarhadlar oshib
Muhorabani qo’ydi
Ularning mudofaasiga.
Bu bir xotin uchun
Ketgan urushda yutganimiz –
She’r
Va yana
Musiqa bo’ldi.

* * *

Maktub yozsang,
na bu yerga yoz,na boqqa.
Do’ldan so’ngra tog’ o’tlarining
atriga to’lmish
bir uyquning ichidaman,
uyqumga yoz
maktub yozsang.

* * *

Yer yuzida agar bir xotin bor bo’lsa
muhabbar bor yer yuzida.
Yer yuzida bir go’dak bor bo’lsa –
avlod bor yer yuzida.
Yer yuzida
bir daraxt bor bo’lsa –
ko’lka bor yer yuzida.
Yer yuzida
agar bir parcha yer bo’lsa —
Vatan bor yer yuzida.

* * *

Bir go’zal ayolning
Yonidan o’tdim.
To’xtamadim.
Bir go’zal nag’ma aytardi,
To’xtamadim.
Bir go’zal dunyoning
Ichidan ketardim.
To’xtamadim…

Rauf Parfi tarjimalari

 

* * *

Endi arzdan,endi doddan
Bosh olib qochmoq vaqtidir.
Ochilmagan eshiklarni
Keng qilib ochmoq vaqtidir.

Endi har sas,har bir kuydan
Sukutga ketmoq vaqtidir,
Millat,davlat zirvasidan
Insonga yetmoq vaqtidir.

Na duo-yu,na-da qarg’ish,
Na nazir demak vaqtidir.
Bu dunyo sukut ichra, bil,
Ollohga ko’mak vaqtidir.

Zirva — cho’qqi

* * *

Salom,ota,salom.
Bilaman,sen
orqamdasan.

Mozoringdan bor-yo’g’i ellik-oltmish
qadam masofada turib
trolleybusni kutaman,ota.
Trolleybusga minib,
sening yoningga
kelishga qadar
yashamoqqa ketaman,ota.
Umr,shu ekanmi,ota?

Keldi…
Salom, trolleybus,
alvido, ota…

* * *

Sen manim
asl onamsan,Ozodlik,
man sening
ostonangda turgan yot bolang.

Sen eng so’nggi umidim ko’targan
oq bayroqsan,Ozodlik,
men — seni
silkigan shamolman.

* * *

Tug’uldim 1939-da,
1937-da tutildim.
48-da buvim o’ldi,
umrimda ilk daf’a
murda uzra yig’ladim.

Baliqlar saqladim
akvariumda.

Ochiq qoldi derazam
bir qish kechasi.
O’ldi baliqlar…

Endi 1965-ning
yanvar kechasidir.
Sezyapsanmi,yashamoq istayman.

* * *

Qo’limni uzatdim
sevinchlar tomon,
ko’rdimki, yo’q, —
o’rtamizda tug’lar turardi.

Otamni chaqirdim,
ko’makka kelsin,
ko’rdimki, yo’q, —
o’rtamizda qabr turardi.

Yuzimni burdim so’ng
Alloh tarafga,
ko’rdimki, yo’q, —
o’rtamizda hayot turardi.

* * *

Men o’lgan kun
bir shamol esajak ko’chalarda.
Va silkitajak
chaqaloqning
arqonga osig’li,qurigan,
sariq gulli ko’ylaklchasini.

Motam bayrog’idek silkinajak
go’dak ko’ylakchasi
men o’lgan kun…

BU DUNYODA…

Oh chekmakka bir parcha yer
Bormi, axir, bu dunyoda?

Seni saqlab ochligingda,
Keyin manim o‘chog‘imda
Yongan oqtut og‘ochini
Eslash uchun,
Yodlash uchun,
Bormi o‘zi bir burchak yer
Bu bepoyon, keng dunyoda?

Olisdagi chorrahaga
Bormoq qadar,
Yetmoq qadar,
Yo bosh olib ketmoq qadar
Bir yo‘l bormi o‘zi bu dunyoda?

Umring to so‘ngan qadar
Rohat ham ko‘rmak uchun
U dunyoning umidi
Bormi o‘zi bu dunyoda?

Xurshid Davron tarjimalari