Файласуфлардан бирининг таъбири билан айтганда: “Китоб ўқиган, билимга эга бўлган инсон билан мутолаа қилмаган, бирор нарсани билмаган одам орасидаги фарқ ёруғлик ва зулмат ўртасидаги фарққа ўхшайди.”
КИТОБХОНЛИК — ЗАМОН БИЛАН
ТЕНГ ЮРИШДИР
Озарбайжон Республикаси АМЕА Низомий номидаги Адабиёт институти “Озарбайжон-Туркманистон-Ўзбекистон адабий алоқалари” шўъбасининг мудири, филология фанлари доктори, профессор Олмос Улвий билан суҳбат
–Денгизлар узра ўтиб, тоғлар чўққисидан ошиб, каминани дийдорлашишга чорлаганингиздан бошим осмонга етди. Ҳароратли суҳбат қуриб, ўзбек халқининг қадимий маданиятига, мумтоз адабиётига ва ҳозирги замонга хос муносабатларимизга бўлган юрагимдаги меҳримни, эҳтимолки, муҳаббатимни “варақлатиб тўкдингиз.” Аввало, “Китоб дунёси” газетасининг ижодий ходимларига, сўнг Сизга чуқур ташаккуримни билдираман.
– Ҳозирги глобаллашув шароитида китобнинг ҳаётимиздаги аҳамияти хусусида фикрлашсак…
– Инсон тарбияси, билим ва салоҳиятини ўстириш ҳақида гап кетганда, китобнинг ўрнини ҳеч нарса боса олмайди. Фан-техника шиддат билан ривожланаётган давримизда китобга бошларимиз янада кўпроқ эгилмоқда, қандай бўлмасин, уни доим кафтимизда тутиб юришга интилмоқдамиз. Эътибор берсангиз, интернет олами кенгайиб бораётган бир пайтда китоб чоп этиш иши оқсаш ўрнига, кундан-кунга жадаллашиб бораётир. Эҳтимол, бу саволингиз орқали компьютер ва интернетнинг ҳаётимизни деярли қамраб олаётганига, ўз таъсирига тушириб қўяётганига, ҳатто бутун вақтимизга, кунимизга эга чиқаётганига ишора қилаётгандирсиз. Интернет майдонида истаган саволимизга жавоб топа олсак-да, адабиётлар рўйхатидан етарлича бохабар бўлолсак-да, борингки, айни электрон китобларнинг аксариятини “варақлаб”, улардаги маълумотларга таянишга ҳаракат қилсак-да, чинакам илм билан тўйинган янгиликларни ёзма китоблардан оламиз. Улар ҳанузга қадар маънавий бойлигимиз, олтинга тенг хазинамиз ўлароқ, ўз қимматини сақлаб келмоқда. Қисқасини айтганда, инсоннинг камолотида китоб алоҳида ўрин тутади. Файласуфлардан бирининг таъбири билан айтганда: “Китоб ўқиган, билимга эга бўлган инсон билан мутолаа қилмаган, бирор нарсани билмаган одам орасидаги фарқ ёруғлик ва зулмат ўртасидаги фарққа ўхшайди.”
– Китобга ошно тутинган болалигингизнинг ҳароратли хотиралари билан ўртоқлашсангиз…
– Болалик йилларимнинг энг гўзал, айрича таассуротларини кўнглимда алоҳида из қолдирган Южин тимсоли билан боғлайман. У Теадор Драйзернинг “Доҳий” асари қаҳрамони бўлиб, узоқ йиллар ҳаётимга ўзгача руҳ бағишлади. Касби ўқитувчи бўлган отам менга қайта-қайта: “Ой қизим, бу китоб сенга оғирлик қилади, воқеаларини тўлиқ идрок этолмайсан,” – деб такрорлайверарди. Ахир, у 700 саҳифадан ортиқ эди-да! Аммо мен Южинни қаердадир кўргандек бўлаверар, у билан гўёки, бир қишлоқнинг болаларидек, бир-бирини анчадан бери билган танишлардек тасаввур қилаверардим. Асарнинг мазмун-моҳияти ва воқеалар жараёнидан айри ҳолда Южин персонажини сира унута олмадим.
Кейинчалик Ги де Мопассан, Антон Чехов, Муса Жалил сингари адибларнинг ҳикояларини ўқидим, бу асарларнинг қаҳрамонларини ҳам севиб қолдим. Озарбайжон адабиётидан Илёс Афандиев ижодининг мутолаасига ҳеч тўймасдим. Шу ўринда ишонч билан айтишим мумкинки, ўқиган асарларимнинг, дунё адабиёти қаҳрамонларининг руҳи, табиати ҳаётимга сингиб кетган, ўз таъсирини ўтказган.
Тағин, оташин муҳаббатни тараннум этган шеъриятни ҳамиша ҳайратланиб ўқийман. Бир неча йилдан бери Низомий, Насимий, Навоий, Фузулий, Воқифий асарларини соғиниб мутолаа қиламан. Уларнинг сатрларидан томиб турган ишқни симириб ўқисам-да, сира қонган эмасман.
– Китобнинг инсон шахсиятига таъсирини нималарда кўрасиз?
– Баъзида менга инсон ўз шахсияти билан дунёга келадигандек туюлади. Ҳаёт, муҳит, шароит ва китоблар уни фақатгина шакллантириб боришга хизмат қилади. Одам ўқиган бирор асаридаги қайсидир персонаж унинг табиатига мос келса ва унда кузатган устун жиҳатларни ўзида топа олса, уни ўзида пайдо қилишга интилиши мумкин.
Самимий айтиш керакки, бугунги ёшлардан, уларнинг маданияти, интеллектуал салоҳияти, ижтимоий қарашлари ва ҳаёт ҳақидаги ўйларидан жуда мамнунман. Чунки, улар тарихий жараёнлар ўзгариб бораётган янги замонда ўсиб-улғаймоқдалар. Ҳаётни китоблардан, интернет ва ойнаи жаҳондан эмас, тўғридан-тўғри жамиятнинг ўзидан кунимизда рўй бераётган воқеа-ҳодисалар ёрдамида ўрганиб, таниб бормоқдалар. Бундай табиий жараёнларнинг аҳамияти эса китоблардан оз эмас. Ҳаёт ичра туғилиб яшаш орқали инсон, албатта, ўз маънавий-маданий қиёфасига эга бўлиб боради. Рақобат оламига кириб келаётганини ҳис қилаётган ёшлар ўз ақл-идрокига, дунёқарашига, қалбига янада кўпроқ ишонади.
Шу ўринда таъкидлаш жоизки, бугун жадал илгарилаб бораётган замонамизда дунёнинг деразаси-ю эшиги йўқолиб бормоқда. Дунё ҳозир улкан майдондир. Ёшлар ҳам бу майдонда ўз ўрнини топиш учун юксак маданият, кенг билим ва қобилиятга эга бўлиш лозим эканини яхши англаб, айни мақсад сари собит қадам ташламоқдалар.
– Бугун адабиётнинг олдига қўяётган вазифалар хусусида нималар дея оласиз?
– Табиийки, бундай масалалар илм-фан тараққиёти натижасида юзага келади. Мумтоз адабиёт ва мавзулар миллий-маънавий хазинамизнинг жавоҳиридир. Аммо янги давр адабиётини яратиш, уни тадқиқот манбасига айлантириш бир қадар мураккаб, оғир иш саналади. Чунки, китобхоннинг завқини уйғотадиган, ўқувчига йўл бошлайдиган асар ёзиш учун феномен даражасидаги тафаккур керак бўлади. Аслида, яратилишдан фозиллик қанчалик бўлса, шунга эришилади. Ижодкор айтмоқчи бўлган сўзни англаган тадқиқотчи ҳаётнинг поэтик моҳиятига назарий қиёфа бера олса, нур устига нур! Ҳар ҳолда, адабиёт кишилар, нимани қабариқ ҳолда кўрсатишни ҳис қилиб яшайдилар. Аммо шуни унутмайликки, ҳаётий ҳодисалар оқими жуда тезкордир.
– Адабиётшунос олим сифатида икки қардош халқнинг келажаги, дўстлиги, равнақи йўлида амалга оширилаётган адабий алоқалар ҳақида ўртоқлашсангиз…
– Адабиёт илмининг вакили, филология соҳасининг мутахассиси сифатида ёшларга, аввало, шуни алоҳида таъкидламоғим керакки (гарчи бу борада уларнинг билими оз эмас), биз – озарбайжон ва ўзбек халқларининг ягона илдизи мавжуд. Биз буюк туркий қавмга мансуб миллат вакилларимиз. Мумтоз адабиётимизга мурожаат этиб, Ҳазрат Навоий шайх Низомийни устоз, Мавлоно Фузулий эса ўзини Навоийга шогирд санаганини эътиборга олсак, бу фикрнинг изоҳига ҳожат қолмайди. Вақт ўтиб, миллий масалаларга қараш тарзи ўзгарган бўлса-да, тарихий хотира илдизимизни боғлаб турган томирларни унутиб юборишга, унга аҳамият қаратмасликка йўл қўймайди…
Озарбайжон адабиётшунослигида ўзбек адабиёти кўпгина тадқиқотларга мавзу бўлиб, ўрганилиб келинмоқда. Классик намояндалар ижоди қаторида ХХ аср ўзбек адабиёти озарбайжон китобхонларига буткул бўлмаса-да, деярли таниш. Ўзбек халқ оғзаки ижодининг эртак, достон, топишмоқ, мақол каби жанрлардаги бетакрор намуналари озарбайжончага мослашиб улгурган. Абдурауф Фитрат, Ҳамза Ҳакимзода Ниёзий, Абдулла Қодирий, Абдулҳамид Чўлпон, Абдулла Қаҳҳор, Ҳамид Олимжон, Зулфия, ўафур ўулом, Мақсуд Шайхзода, Комил Яшин каби адибларнинг асарлари тилимизга ўгирилиб, алоҳида китоб ҳолида чоп этилган. Мукаммал проза ва шеър антологиялари тузилган.
Шунингдек, адабиётшунослик илмида ҳам қатор ишлар амалга оширилган. Ўзбек адабиёти барча даврлар бўйича ўрганилмоқда. Алоҳида илмий мақолалардан ташқари, Қаламҳусайн Алиев, Озод Набиевлар номзодлик, Халил Ризо Улуғтурк, Жаннат Нагиев, Озод Алиев, Олмос Улвий Биннатовалар докторлик диссертацияларини ўзбек адабиётини тадқиқ этишга бағишлаганлар.
Камтарликдан йироқ бўлса-да, шуни айтишни истардимки, диссертациямда 600 йиллик турк-ўзбек адабий алоқаларини мавзу доирасига қамраб олганман. Фақатгина ўзбек адабиётига оид 150 дан ортиқ илмий мақолаларни ҳамда 2 та монографияни нашр қилдирганман. Шу кунларда ўзбек адабиётининг тадқиқига бағишланган икки китобим тайёрланмоқда. Аспирант-шогирдим ҳам ўзбек жадидчилик адабиёти юзасидан илмий иш олиб бормоқда. Ўзбек олимларининг илмий фаолиятига доир 100 дан ортиқ мақолаларга тақриз ёзиб, озарбайжонда чоп этиладиган илмий журналларда эълон қилдирганман. Шу қаторда бугун кўпгина ўзбек олимлари билан дўстона алоқаларим бор.
Ўзбек адабиётшуносларининг ҳам озарбайжон адабиётига доир олиб борган ишларидан хабардорман. Воҳид Абдуллаев, Воҳид Зоҳидов, Иззат Султон, Натан Маллаев, Лазиз Қаюмов, Ҳамид Сулаймонов, Саидахон Назруллаева, Порсо Шамсиев, Суйима ўаниева, Шерали Турдиев, Ҳасанхўжа Муҳаммадхўжаев, Саид Алиев, Холиқ Кўрўғли, Анвар Жабборли, Акбар Багиров, Яшар Қосимов каби буюк олимларнинг бу борада амалга оширган хизматлари таҳсинга лойиқ. Шоир ва таржимон Усмон Қўчқорнинг ҳам олиб бораётган ижодий изланишларини алоҳида таъкидлашни истардим.
Хуллас, устоз Ғафур Ғулом айтганидек, “Биз бир-биримизга шогирд, бир-биримизга устоз” бўлган халқлармиз. Истиқлол ҳар икки мамлакат тараққиётининг барча жабҳаларида бўлгани каби, унинг бошқа ўлкалар ва халқлар билан адабий-маданий алоқаларнинг ривожида тамоман янги, кенг уфқларни очди. Тарихнинг ҳукми билан мустамлака таъсирида яшаган озарбайжон ва ўзбек халқлари ўз азалий орзулари бўлган миллий мустақилликка деярли бир пайтда эришгани ҳам бахти-ю тақдири бир эканидан далолатдир.
– “Китоб дунёси” газетасига тилакларингиз.
–Денгизлар узра ўтиб, тоғлар чўққисидан ошиб, каминани дийдорлашишга чорлаганингиздан бошим осмонга етди. Ҳароратли суҳбат қуриб, ўзбек халқининг қадимий маданиятига, мумтоз адабиётига ва ҳозирги замонга хос муносабатларимизга бўлган юрагимдаги меҳримни, эҳтимолки, муҳаббатимни “варақлатиб тўкдингиз.” Аввало, “Китоб дунёси” газетасининг ижодий ходимларига, сўнг Сизга чуқур ташаккуримни билдираман.
Суҳбатдош:Алишер ТУРСУНОВ
Манба: «Китоб дунёси» газетаси
KITOBXONLIK — ZAMON BILAN
TЕNG YURISHDIR
Ozarbayjon Respublikasi AMЕA Nizomiy nomidagi Adabiyot instituti “Ozarbayjon-Turkmaniston-O‘zbekiston adabiy aloqalari” sho‘’basining mudiri, filologiya fanlari doktori, professor Olmos Ulviy bilan suhbat
–Dengizlar uzra o‘tib, tog‘lar cho‘qqisidan oshib, kaminani diydorlashishga chorlaganingizdan boshim osmonga yetdi. Haroratli suhbat qurib, o‘zbek xalqining qadimiy madaniyatiga, mumtoz adabiyotiga va hozirgi zamonga xos munosabatlarimizga bo‘lgan yuragimdagi mehrimni, ehtimolki, muhabbatimni “varaqlatib to‘kdingiz.” Avvalo, “Kitob dunyosi” gazetasining ijodiy xodimlariga, so‘ng Sizga chuqur tashakkurimni bildiraman.
– Hozirgi globallashuv sharoitida kitobning hayotimizdagi ahamiyati xususida fikrlashsak…
– Inson tarbiyasi, bilim va salohiyatini o‘stirish haqida gap ketganda, kitobning o‘rnini hech narsa bosa olmaydi. Fan-texnika shiddat bilan rivojlanayotgan davrimizda kitobga boshlarimiz yanada ko‘proq egilmoqda, qanday bo‘lmasin, uni doim kaftimizda tutib yurishga intilmoqdamiz. E’tibor bersangiz, internet olami kengayib borayotgan bir paytda kitob chop etish ishi oqsash o‘rniga, kundan-kunga jadallashib borayotir. Ehtimol, bu savolingiz orqali kompyuter va internetning hayotimizni deyarli qamrab olayotganiga, o‘z ta’siriga tushirib qo‘yayotganiga, hatto butun vaqtimizga, kunimizga ega chiqayotganiga ishora qilayotgandirsiz. Internet maydonida istagan savolimizga javob topa olsak-da, adabiyotlar ro‘yxatidan yetarlicha boxabar bo‘lolsak-da, boringki, ayni elektron kitoblarning aksariyatini “varaqlab”, ulardagi ma’lumotlarga tayanishga harakat qilsak-da, chinakam ilm bilan to‘yingan yangiliklarni yozma kitoblardan olamiz. Ular hanuzga qadar ma’naviy boyligimiz, oltinga teng xazinamiz o‘laroq, o‘z qimmatini saqlab kelmoqda. Qisqasini aytganda, insonning kamolotida kitob alohida o‘rin tutadi. Faylasuflardan birining ta’biri bilan aytganda: “Kitob o‘qigan, bilimga ega bo‘lgan inson bilan mutolaa qilmagan, biror narsani bilmagan odam orasidagi farq yorug‘lik va zulmat o‘rtasidagi farqqa o‘xshaydi.”
– Kitobga oshno tutingan bolaligingizning haroratli xotiralari bilan o‘rtoqlashsangiz…
– Bolalik yillarimning eng go‘zal, ayricha taassurotlarini ko‘nglimda alohida iz qoldirgan Yujin timsoli bilan bog‘layman. U Teador Drayzerning “Dohiy” asari qahramoni bo‘lib, uzoq yillar hayotimga o‘zgacha ruh bag‘ishladi. Kasbi o‘qituvchi bo‘lgan otam menga qayta-qayta: “Oy qizim, bu kitob senga og‘irlik qiladi, voqealarini to‘liq idrok etolmaysan,” – deb takrorlayverardi. Axir, u 700 sahifadan ortiq edi-da! Ammo men Yujinni qayerdadir ko‘rgandek bo‘laverar, u bilan go‘yoki, bir qishloqning bolalaridek, bir-birini anchadan beri bilgan tanishlardek tasavvur qilaverardim. Asarning mazmun-mohiyati va voqealar jarayonidan ayri holda Yujin personajini sira unuta olmadim.
Keyinchalik Gi de Mopassan, Anton Chexov, Musa Jalil singari adiblarning hikoyalarini o‘qidim, bu asarlarning qahramonlarini ham sevib qoldim. Ozarbayjon adabiyotidan Ilyos Afandiyev ijodining mutolaasiga hech to‘ymasdim. Shu o‘rinda ishonch bilan aytishim mumkinki, o‘qigan asarlarimning, dunyo adabiyoti qahramonlarining ruhi, tabiati hayotimga singib ketgan, o‘z ta’sirini o‘tkazgan.
Tag‘in, otashin muhabbatni tarannum etgan she’riyatni hamisha hayratlanib o‘qiyman. Bir necha yildan beri Nizomiy, Nasimiy, Navoiy, Fuzuliy, Voqifiy asarlarini sog‘inib mutolaa qilaman. Ularning satrlaridan tomib turgan ishqni simirib o‘qisam-da, sira qongan emasman.
– Kitobning inson shaxsiyatiga ta’sirini nimalarda ko‘rasiz?
– Ba’zida menga inson o‘z shaxsiyati bilan dunyoga keladigandek tuyuladi. Hayot, muhit, sharoit va kitoblar uni faqatgina shakllantirib borishga xizmat qiladi. Odam o‘qigan biror asaridagi qaysidir personaj uning tabiatiga mos kelsa va unda kuzatgan ustun jihatlarni o‘zida topa olsa, uni o‘zida paydo qilishga intilishi mumkin.
Samimiy aytish kerakki, bugungi yoshlardan, ularning madaniyati, intellektual salohiyati, ijtimoiy qarashlari va hayot haqidagi o‘ylaridan juda mamnunman. Chunki, ular tarixiy jarayonlar o‘zgarib borayotgan yangi zamonda o‘sib-ulg‘aymoqdalar. Hayotni kitoblardan, internet va oynai jahondan emas, to‘g‘ridan-to‘g‘ri jamiyatning o‘zidan kunimizda ro‘y berayotgan voqea-hodisalar yordamida o‘rganib, tanib bormoqdalar. Bunday tabiiy jarayonlarning ahamiyati esa kitoblardan oz emas. Hayot ichra tug‘ilib yashash orqali inson, albatta, o‘z ma’naviy-madaniy qiyofasiga ega bo‘lib boradi. Raqobat olamiga kirib kelayotganini his qilayotgan yoshlar o‘z aql-idrokiga, dunyoqarashiga, qalbiga yanada ko‘proq ishonadi.
Shu o‘rinda ta’kidlash joizki, bugun jadal ilgarilab borayotgan zamonamizda dunyoning derazasi-yu eshigi yo‘qolib bormoqda. Dunyo hozir ulkan maydondir. Yoshlar ham bu maydonda o‘z o‘rnini topish uchun yuksak madaniyat, keng bilim va qobiliyatga ega bo‘lish lozim ekanini yaxshi anglab, ayni maqsad sari sobit qadam tashlamoqdalar.
– Bugun adabiyotning oldiga qo‘yayotgan vazifalar xususida nimalar deya olasiz?
– Tabiiyki, bunday masalalar ilm-fan taraqqiyoti natijasida yuzaga keladi. Mumtoz adabiyot va mavzular milliy-ma’naviy xazinamizning javohiridir. Ammo yangi davr adabiyotini yaratish, uni tadqiqot manbasiga aylantirish bir qadar murakkab, og‘ir ish sanaladi. Chunki, kitobxonning zavqini uyg‘otadigan, o‘quvchiga yo‘l boshlaydigan asar yozish uchun fenomen darajasidagi tafakkur kerak bo‘ladi. Aslida, yaratilishdan fozillik qanchalik bo‘lsa, shunga erishiladi. Ijodkor aytmoqchi bo‘lgan so‘zni anglagan tadqiqotchi hayotning poetik mohiyatiga nazariy qiyofa bera olsa, nur ustiga nur! Har holda, adabiyot kishilar, nimani qabariq holda ko‘rsatishni his qilib yashaydilar. Ammo shuni unutmaylikki, hayotiy hodisalar oqimi juda tezkordir.
– Adabiyotshunos olim sifatida ikki qardosh xalqning kelajagi, do‘stligi, ravnaqi yo‘lida amalga oshirilayotgan adabiy aloqalar haqida o‘rtoqlashsangiz…
– Adabiyot ilmining vakili, filologiya sohasining mutaxassisi sifatida yoshlarga, avvalo, shuni alohida ta’kidlamog‘im kerakki (garchi bu borada ularning bilimi oz emas), biz – ozarbayjon va o‘zbek xalqlarining yagona ildizi mavjud. Biz buyuk turkiy qavmga mansub millat vakillarimiz. Mumtoz adabiyotimizga murojaat etib, Hazrat Navoiy shayx Nizomiyni ustoz, Mavlono Fuzuliy esa o‘zini Navoiyga shogird sanaganini e’tiborga olsak, bu fikrning izohiga hojat qolmaydi. Vaqt o‘tib, milliy masalalarga qarash tarzi o‘zgargan bo‘lsa-da, tarixiy xotira ildizimizni bog‘lab turgan tomirlarni unutib yuborishga, unga ahamiyat qaratmaslikka yo‘l qo‘ymaydi…
Ozarbayjon adabiyotshunosligida o‘zbek adabiyoti ko‘pgina tadqiqotlarga mavzu bo‘lib, o‘rganilib kelinmoqda. Klassik namoyandalar ijodi qatorida XX asr o‘zbek adabiyoti ozarbayjon kitobxonlariga butkul bo‘lmasa-da, deyarli tanish. O‘zbek xalq og‘zaki ijodining ertak, doston, topishmoq, maqol kabi janrlardagi betakror namunalari ozarbayjonchaga moslashib ulgurgan. Abdurauf Fitrat, Hamza Hakimzoda Niyoziy, Abdulla Qodiriy, Abdulhamid Cho‘lpon, Abdulla Qahhor, Hamid Olimjon, Zulfiya, o‘afur o‘ulom, Maqsud Shayxzoda, Komil Yashin kabi adiblarning asarlari tilimizga o‘girilib, alohida kitob holida chop etilgan. Mukammal proza va she’r antologiyalari tuzilgan.
Shuningdek, adabiyotshunoslik ilmida ham qator ishlar amalga oshirilgan. O‘zbek adabiyoti barcha davrlar bo‘yicha o‘rganilmoqda. Alohida ilmiy maqolalardan tashqari, Qalamhusayn Aliyev, Ozod Nabiyevlar nomzodlik, Xalil Rizo Ulug‘turk, Jannat Nagiyev, Ozod Aliyev, Olmos Ulviy Binnatovalar doktorlik dissertatsiyalarini o‘zbek adabiyotini tadqiq etishga bag‘ishlaganlar.
Kamtarlikdan yiroq bo‘lsa-da, shuni aytishni istardimki, dissertatsiyamda 600 yillik turk-o‘zbek adabiy aloqalarini mavzu doirasiga qamrab olganman. Faqatgina o‘zbek adabiyotiga oid 150 dan ortiq ilmiy maqolalarni hamda 2 ta monografiyani nashr qildirganman. Shu kunlarda o‘zbek adabiyotining tadqiqiga bag‘ishlangan ikki kitobim tayyorlanmoqda. Aspirant-shogirdim ham o‘zbek jadidchilik adabiyoti yuzasidan ilmiy ish olib bormoqda. O‘zbek olimlarining ilmiy faoliyatiga doir 100 dan ortiq maqolalarga taqriz yozib, ozarbayjonda chop etiladigan ilmiy jurnallarda e’lon qildirganman. Shu qatorda bugun ko‘pgina o‘zbek olimlari bilan do‘stona aloqalarim bor.
O‘zbek adabiyotshunoslarining ham ozarbayjon adabiyotiga doir olib borgan ishlaridan xabardorman. Vohid Abdullayev, Vohid Zohidov, Izzat Sulton, Natan Mallayev, Laziz Qayumov, Hamid Sulaymonov, Saidaxon Nazrullayeva, Porso Shamsiyev, Suyima o‘aniyeva, Sherali Turdiyev, Hasanxo‘ja Muhammadxo‘jayev, Said Aliyev, Xoliq Ko‘ro‘g‘li, Anvar Jabborli, Akbar Bagirov, Yashar Qosimov kabi buyuk olimlarning bu borada amalga oshirgan xizmatlari tahsinga loyiq. Shoir va tarjimon Usmon Qo‘chqorning ham olib borayotgan ijodiy izlanishlarini alohida ta’kidlashni istardim.
Xullas, ustoz G‘afur G‘ulom aytganidek, “Biz bir-birimizga shogird, bir-birimizga ustoz” bo‘lgan xalqlarmiz. Istiqlol har ikki mamlakat taraqqiyotining barcha jabhalarida bo‘lgani kabi, uning boshqa o‘lkalar va xalqlar bilan adabiy-madaniy aloqalarning rivojida tamoman yangi, keng ufqlarni ochdi. Tarixning hukmi bilan mustamlaka ta’sirida yashagan ozarbayjon va o‘zbek xalqlari o‘z azaliy orzulari bo‘lgan milliy mustaqillikka deyarli bir paytda erishgani ham baxti-yu taqdiri bir ekanidan dalolatdir.
– “Kitob dunyosi” gazetasiga tilaklaringiz.
–Dengizlar uzra o‘tib, tog‘lar cho‘qqisidan oshib, kaminani diydorlashishga chorlaganingizdan boshim osmonga yetdi. Haroratli suhbat qurib, o‘zbek xalqining qadimiy madaniyatiga, mumtoz adabiyotiga va hozirgi zamonga xos munosabatlarimizga bo‘lgan yuragimdagi mehrimni, ehtimolki, muhabbatimni “varaqlatib to‘kdingiz.” Avvalo, “Kitob dunyosi” gazetasining ijodiy xodimlariga, so‘ng Sizga chuqur tashakkurimni bildiraman.
Suhbatdosh:Alisher TURSUNOV
Manba: “Kitob dunyosi” gazetasi
