Соғинганда излаб бир нишон
Қабринг томон мен оламан йўл.
Келтирардинг менга бир замон,
Энди ҳар чоғ мен элтаман гул.

Эркин Воҳидов
ВАФО
Достон

I

Соғинганда излаб бир нишон
Қабринг томон мен оламан йўл.
Келтирардинг менга бир замон,
Энди ҳар чоғ мен элтаман гул.
Зулфия

— Гарчи йиллар чанги ҳар нега қодир,
Мени қилолмади ёдингдан нари.
Яна ҳузурингда турибман, шоир,
Қўлимда бир қучоқ баҳор гуллари.

Ажаб, қатра ёш йўқ бу кун кўзимда,
Кўксимда йўқ зарра аламдан тугун.
Ғам эмас, шодлик бор, қара кўзимда,
Сени қутлагани келганман бугун.

Толе кулганда ҳам ҳижрон-балода
Баҳам кўриб севинч, дард-ҳасратимиз —
Қирқ йил умр кўрдик бирга дунёда,
Бу кун қирққа тўлди муҳаббатимиз.

Биз қирқ йил ёнма-ён, орзуга банда,
Фақат саодатни тараннум этдик.
Вафо деб аталган тоза гулшанда
Ўзинг орзу қилган кунларга етдик.

Мана, сен жонингдан севган Ватанинг,
Толеинг тимсоли, оламда мумтоз.
Самовий кемалар, орзуинг сенинг
Ложувард кенгликка қилдилар парвоз.

Сен бахтлар водийси атаган диёр,
Икки дарё ювган икки кокилин —
Бу кун етти иқлим махзанича бор,
Бу кун ўн беш кунлик ой каби тўлин.

Ҳулкаринг илмда довонлар ошиб,
Бу кун таҳлил қилар сенинг дафтаринг,
Йигирма биринчи асрга шошиб,
Бетиним югурар набираларинг.

Қулоғимга келар кўча-кўйлардан
Қийқириб ўйнаган болалар саси.
Булар — сен ишонган ва сен куйлаган,
Лек сен етолмаган зафар меваси.

Ғалабани қандай орзу қилардинг!
Орзуларинг энди дилингга қанот.
Сен қандай қувониб тошган бўлардинг
Енгганин кўрсайдинг ўлимни ҳаёт!

Шеър бўлиб тўларди қалбингга сенинг
Майдонлардан оққан музаффар туғлар..
Ҳали совимаган қабрингга сенинг
Зафар салютидан тўкилди чўғлар.

Тобора кетмоқда ёшлик йирокдаб,
Лаҳза ором билмас ҳануз дил сенсиз.
Ҳар баҳор келганда сени сўроқлаб,
Оламда яшабман ўттиз йил сенсиз.

Умрим бир он сендан айру бўлмади,
Сочларимга қўнди тола-тола оқ.
Йиллар сени мендан йироқ қилмади,
Йиллар иккимизни этди яқинроқ.

Мен сени ҳеч қачон йўқотганим йўқ,
Доимо ёнимда нафас оласан.
Очиқ дафтарингни қўзғотганим йўқ,
Ўйлайман, кечқурун келиб қоласан.

Тонг сени уйғотмай мен ишга бориб,
Кеч боғдан сен учун узаман гилос.
Ҳар кун уйимдасан, лек ишдан ҳориб
Нариги хонада ётибсан, холос…

Аввал сен ўқийсан янги шеър ёзсам,
Сенга айтдим севинч, ғаму андуҳим.
Мен ўзим қай маҳал қайда бўлсам ҳам
Сен билан боғларда сўзлашар руҳим.

Висолга айланди мен учун ҳижрон,
Ёдингга шунчалар ўрганиб қолдим, —
Азиз жонинг билан туташдию жон,
Балки мен ўзим ҳам сен бўлиб олдим.

Ҳассос қаламингни тутдим қўлимга,
Сен бўлиб куйладим мен жонудилдан.
Сени тирик дедим қизим, ўғлимга,
Йўқлигингни доим яширдим элдан.

Юлдузлар чиққанда ҳар кеч фалакка
Сенинг кўзларинг, деб кўкка қарайман.
Китобинг варақлаб тонггача якка
Сатрларинг билан ўзни ўрайман.

Сен ҳануз турибсан ўттиз беш ёшда,
Ўшандай ғайратли, ўшандай ўктам.
Нега энди сендан бўлайин бошқа?
Ўттизга етмаган ёшдаман мен ҳам.

Шунча узоқ бўлдинг, бас, энди етар,
Бир лаҳза мендан ол танҳолик юкин.
Бир лаҳза, шоирим, бошингни кўтар,
Сени қутлагани келганман бугун.

Ана, кўтарилди уфқдан қуёш,
Бу сенсан, шуълалар — заррин қанотинг.
Менга қутлуғ бўлсин вафо ва бардош,
Қутлуғ бўлсин сенга янги ҳаётинг.

II

Халққа айтинг,
Мен асло ўлганим йўқ…
Ҳамид Олимжон

— Мени, барҳаётсан,
Дединг, шоирам,
Ёруғ дунёдаги
Ҳаётим ўзинг.
Мен уни ногаҳон
Тарк айлаган дам
Қолдирган байтиму
Баётим ўзинг.

Айрилиқ қисматда
Бор экан, нетай,
Лекин сен бирламен,
Мени ёр десанг.
Не учун оламдан
Йўқ бўлиб кетай,
Мени ўз ёнингда
Доим бор десанг.

Ҳаётдаман,
Фақат
Жисмдан холи,
Дунёни кўксимда
Сезиб турибман.
Фазода сайр этган
Кема мисоли
Борлиқ теграсида
Кезиб юрибман.

Ҳаётимни этмиш
Мангу чароғон
Сенинг қалбингдаги
Ойдин хаёллар.
Бевафо дунёда
Яшайди инсон,
Борлиги туфайли
Сендек аёллар.

Кечди тирик умрим
Шеър билан пайванд.
Ҳайрат кўзи билан
Атрофга боқдим.
Гоҳи пастга тушдим,
Гоҳ чиқдим баланд,
Зарафшон сувидек
Ҳайқириб оқдим.

Аммо ҳаётимнинг
Пок дурдонаси,
Мен топган энг аъло
Шеърим,
Ғазалим,
Қалбимнинг энг юксак
Шодиёнаси
Сен бўлдинг,
Фариштам,
Доно гўзалим!

Ёдингдами, бизлар
Илк кўришган чоғ?
Борлиқ кўнглимиздай
Мунаввар эди.
У олам,
У осмон,
У яшнаган боғ
Гўё бахтимга тенг
Муяссар эди.

Кун-кун эмас эди,
Шеър баҳси аро
Қўшалоқ шам каби
Ёнмасак агар, —
Кўзларингдай қора
Кечалардан то
Юзларингдай ёруғ
Субҳидам қадар.

Сўнг…
Бир кун ёнингга
Шошиб келардим,
Фурсат тўхтаб қолди
Йўлда ногаҳон.
Интилиб,
Интилиб
Етолмай,
Дардим —
Дилга оқди, гўё
Бир пиёла қон.

Сўнг…
Сен нола қилдинг
Сочингни ёйиб,
Фируза томчилар
Оқди юзимга.
Кейин…
Ҳамма нарса
Бўлдию ғойиб,
Сингиб қолди фақат
Чеҳранг кўзимга.

Шоирам!
Сен боис
Ҳаётда қолдим!
Жоним кипригингда
Тутдию макон,
Кўзингда кўзларим,
Қалбингда қалбим,
Вужудингда ўзим .
Бўлдим намоён.

Менинг ҳам созимдир
Қўлингдаги соз,
Менинг ҳам изим бор
Ўтган йўлингда.
Қўшиқларим қилди
Оламга парвоз,
Даставвал жаранглаб
Сенинг тилингда.

Шундан икки илҳом
Ёр бўлди сенга,
Қалбингда сўйлади
Ҳамоҳанг диллар.
Шу боис Дилрабо
Нозик шеърингга
Қуйилди
Жанговар,
Ёниқ сатрлар.

Ҳассос шеър таралди
Коинот бўйлаб,
Унда нолаю бонг,
Эрк оҳанги жам.
Ўтли қалбдан чиққан
Қўшиғинг тинглаб,
Ўзбек овозини
Таниди олам.

Шоирам!
Машъалинг
Кўтаргин баланд,
Минглаб оналарнинг
Юраги сенда.
Бир умр ёрининг
Ёдига пайванд
Мунис келинчаклар
Тилаги сенда.

Сен ўтган йўлларда
Чечаклар қолсин,
Сен кирган хоналар
Бўлсин чароғон.
Кўзларингда қуёш
Шуълалар олсин,
Юлдузларин сочсин
Бошингдан осмон.

Торинг минг булбулдай
Тошиб сайрасин,
Ғаму ҳасратларни
Айлагин барбод.
Сен шундай яйраки,
Олам яйрасин,
Агар менинг руҳим
Бўлсин десанг шод.

Баланд уч,
Олис уч
Шеърий самода,
Мен учун ҳам яша,
Куйла, шоирам!
Ўзинг айтганингдек,
Ёруғ дунёда
Сен ҳаёт экансан —
Ҳаётман мен ҳам!

ТЕРАНЛИК
Шоира ЗУЛФИЯга

Теранликни кидирмадим уммонлардан,
Инсонлардан топдим уни, инсонлардан.
Теранлик бу — нур ёғилган юзлардадир,
Теранлик бу — ўйчан боққан кўзлардадир,
Теранлик бу — айтилмаган сўзлардадир.

Майингина чимирилган қошлардаги,
Нуқра-нуқра қиров қўнган сочлардаги,
Бўронларда эгилмаган бошлардаги
Теранликнинг таърифига сўз бормикан?..

Машъум йиллар дилга солган озоридан,
Оналарнинг ҳасратидан, оҳ-зоридан
Одамларнинг юрагида уммони бор,
Уммонларнинг сокинлиги, тўфони бор.

У йилларнинг зилзиласи кўкракларда,
Машъум уруш доғи ҳали юракларда.
Қассос қалбдан оққан энг пок тилакларда,
Умидларда ҳаёт қадар теранлик бор,
Кўнгилдаги сабот қадар теранлик бор.

Теранликни қидирмадим уммонлардан,
Инсонлардан топдим уни, инсонлардан.

1961

Erkin Vohidov
VAFO
Doston

I

Sog’inganda izlab bir nishon
Qabring tomon men olaman yo’l.
Keltirarding menga bir zamon,
Endi har chog’ men eltaman gul.
Zulfiya

— Garchi yillar changi har nega qodir,
Meni qilolmadi yodingdan nari.
Yana huzuringda turibman, shoir,
Qo’limda bir quchoq bahor gullari.

Ajab, qatra yosh yo’q bu kun ko’zimda,
Ko’ksimda yo’q zarra alamdan tugun.
G’am emas, shodlik bor, qara ko’zimda,
Seni qutlagani kelganman bugun.

Tole kulganda ham hijron-baloda
Baham ko’rib sevinch, dard-hasratimiz —
Qirq yil umr ko’rdik birga dunyoda,
Bu kun qirqqa to’ldi muhabbatimiz.

Biz qirq yil yonma-yon, orzuga banda,
Faqat saodatni tarannum etdik.
Vafo deb atalgan toza gulshanda
O’zing orzu qilgan kunlarga yetdik.

Mana, sen joningdan sevgan Vataning,
Toleing timsoli, olamda mumtoz.
Samoviy kemalar, orzuing sening
Lojuvard kenglikka qildilar parvoz.

Sen baxtlar vodiysi atagan diyor,
Ikki daryo yuvgan ikki kokilin —
Bu kun yetti iqlim maxzanicha bor,
Bu kun o’n besh kunlik oy kabi to’lin.

Hulkaring ilmda dovonlar oshib,
Bu kun tahlil qilar sening daftaring,
Yigirma birinchi asrga shoshib,
Betinim yugurar nabiralaring.

Qulog’imga kelar ko’cha-ko’ylardan
Qiyqirib o’ynagan bolalar sasi.
Bular — sen ishongan va sen kuylagan,
Lek sen yetolmagan zafar mevasi.

G’alabani qanday orzu qilarding!
Orzularing endi dilingga qanot.
Sen qanday quvonib toshgan bo’larding
Yengganin ko’rsayding o’limni hayot!

She’r bo’lib to’lardi qalbingga sening
Maydonlardan oqqan muzaffar tug’lar..
Hali sovimagan qabringga sening
Zafar salyutidan to’kildi cho’g’lar.

Tobora ketmoqda yoshlik yirokdab,
Lahza orom bilmas hanuz dil sensiz.
Har bahor kelganda seni so’roqlab,
Olamda yashabman o’ttiz yil sensiz.

Umrim bir on sendan ayru bo’lmadi,
Sochlarimga qo’ndi tola-tola oq.
Yillar seni mendan yiroq qilmadi,
Yillar ikkimizni etdi yaqinroq.

Men seni hech qachon yo’qotganim yo’q,
Doimo yonimda nafas olasan.
Ochiq daftaringni qo’zg’otganim yo’q,
O’ylayman, kechqurun kelib qolasan.

Tong seni uyg’otmay men ishga borib,
Kech bog’dan sen uchun uzaman gilos.
Har kun uyimdasan, lek ishdan horib
Narigi xonada yotibsan, xolos…

Avval sen o’qiysan yangi she’r yozsam,
Senga aytdim sevinch, g’amu anduhim.
Men o’zim qay mahal qayda bo’lsam ham
Sen bilan bog’larda so’zlashar ruhim.

Visolga aylandi men uchun hijron,
Yodingga shunchalar o’rganib qoldim, —
Aziz joning bilan tutashdiyu jon,
Balki men o’zim ham sen bo’lib oldim.

Hassos qalamingni tutdim qo’limga,
Sen bo’lib kuyladim men jonudildan.
Seni tirik dedim qizim, o’g’limga,
Yo’qligingni doim yashirdim eldan.

Yulduzlar chiqqanda har kech falakka
Sening ko’zlaring, deb ko’kka qarayman.
Kitobing varaqlab tonggacha yakka
Satrlaring bilan o’zni o’rayman.

Sen hanuz turibsan o’ttiz besh yoshda,
O’shanday g’ayratli, o’shanday o’ktam.
Nega endi sendan bo’layin boshqa?
O’ttizga yetmagan yoshdaman men ham.

Shuncha uzoq bo’lding, bas, endi yetar,
Bir lahza mendan ol tanholik yukin.
Bir lahza, shoirim, boshingni ko’tar,
Seni qutlagani kelganman bugun.

Ana, ko’tarildi ufqdan quyosh,
Bu sensan, shu’lalar — zarrin qanoting.
Menga qutlug’ bo’lsin vafo va bardosh,
Qutlug’ bo’lsin senga yangi hayoting.

II

Xalqqa ayting,
Men aslo o’lganim yo’q…
Hamid Olimjon

— Meni, barhayotsan,
Deding, shoiram,
Yorug’ dunyodagi
Hayotim o’zing.
Men uni nogahon
Tark aylagan dam
Qoldirgan baytimu
Bayotim o’zing.

Ayriliq qismatda
Bor ekan, netay,
Lekin sen birlamen,
Meni yor desang.
Ne uchun olamdan
Yo’q bo’lib ketay,
Meni o’z yoningda
Doim bor desang.

Hayotdaman,
Faqat
Jismdan xoli,
Dunyoni ko’ksimda
Sezib turibman.
Fazoda sayr etgan
Kema misoli
Borliq tegrasida
Kezib yuribman.

Hayotimni etmish
Mangu charog’on
Sening qalbingdagi
Oydin xayollar.
Bevafo dunyoda
Yashaydi inson,
Borligi tufayli
Sendek ayollar.

Kechdi tirik umrim
She’r bilan payvand.
Hayrat ko’zi bilan
Atrofga boqdim.
Gohi pastga tushdim,
Goh chiqdim baland,
Zarafshon suvidek
Hayqirib oqdim.

Ammo hayotimning
Pok durdonasi,
Men topgan eng a’lo
She’rim,
G’azalim,
Qalbimning eng yuksak
Shodiyonasi
Sen bo’lding,
Farishtam,
Dono go’zalim!

Yodingdami, bizlar
Ilk ko’rishgan chog’?
Borliq ko’nglimizday
Munavvar edi.
U olam,
U osmon,
U yashnagan bog’
Go’yo baxtimga teng
Muyassar edi.

Kun-kun emas edi,
She’r bahsi aro
Qo’shaloq sham kabi
Yonmasak agar, —
Ko’zlaringday qora
Kechalardan to
Yuzlaringday yorug’
Subhidam qadar.

So’ng…
Bir kun yoningga
Shoshib kelardim,
Fursat to’xtab qoldi
Yo’lda nogahon.
Intilib,
Intilib
Yetolmay,
Dardim —
Dilga oqdi, go’yo
Bir piyola qon.

So’ng…
Sen nola qilding
Sochingni yoyib,
Firuza tomchilar
Oqdi yuzimga.
Keyin…
Hamma narsa
Bo’ldiyu g’oyib,
Singib qoldi faqat
Chehrang ko’zimga.

Shoiram!
Sen bois
Hayotda qoldim!
Jonim kiprigingda
Tutdiyu makon,
Ko’zingda ko’zlarim,
Qalbingda qalbim,
Vujudingda o’zim .
Bo’ldim namoyon.

Mening ham sozimdir
Qo’lingdagi soz,
Mening ham izim bor
O’tgan yo’lingda.
Qo’shiqlarim qildi
Olamga parvoz,
Dastavval jaranglab
Sening tilingda.

Shundan ikki ilhom
Yor bo’ldi senga,
Qalbingda so’yladi
Hamohang dillar.
Shu bois Dilrabo
Nozik she’ringga
Quyildi
Jangovar,
Yoniq satrlar.

Hassos she’r taraldi
Koinot bo’ylab,
Unda nolayu bong,
Erk ohangi jam.
O’tli qalbdan chiqqan
Qo’shig’ing tinglab,
O’zbek ovozini
Tanidi olam.

Shoiram!
Mash’aling
Ko’targin baland,
Minglab onalarning
Yuragi senda.
Bir umr yorining
Yodiga payvand
Munis kelinchaklar
Tilagi senda.

Sen o’tgan yo’llarda
Chechaklar qolsin,
Sen kirgan xonalar
Bo’lsin charog’on.
Ko’zlaringda quyosh
Shu’lalar olsin,
Yulduzlarin sochsin
Boshingdan osmon.

Toring ming bulbulday
Toshib sayrasin,
G’amu hasratlarni
Aylagin barbod.
Sen shunday yayraki,
Olam yayrasin,
Agar mening ruhim
Bo’lsin desang shod.

Baland uch,
Olis uch
She’riy samoda,
Men uchun ham yasha,
Kuyla, shoiram!
O’zing aytganingdek,
Yorug’ dunyoda
Sen hayot ekansan —
Hayotman men ham!

TERANLIK
Shoira ZULFIYaga

Teranlikni kidirmadim ummonlardan,
Insonlardan topdim uni, insonlardan.
Teranlik bu — nur yog’ilgan yuzlardadir,
Teranlik bu — o’ychan boqqan ko’zlardadir,
Teranlik bu — aytilmagan so’zlardadir.

Mayingina chimirilgan qoshlardagi,
Nuqra-nuqra qirov qo’ngan sochlardagi,
Bo’ronlarda egilmagan boshlardagi
Teranlikning ta’rifiga so’z bormikan?..

Mash’um yillar dilga solgan ozoridan,
Onalarning hasratidan, oh-zoridan
Odamlarning yuragida ummoni bor,
Ummonlarning sokinligi, to’foni bor.

U yillarning zilzilasi ko’kraklarda,
Mash’um urush dog’i hali yuraklarda.
Qassos qalbdan oqqan eng pok tilaklarda,
Umidlarda hayot qadar teranlik bor,
Ko’ngildagi sabot qadar teranlik bor.

Teranlikni qidirmadim ummonlardan,
Insonlardan topdim uni, insonlardan.

1961