Akutagava Ryunoske. Xaykular

023

    Буюк япон адиби Рюноскэ Акутагава мероси нафақат дунё адабиёти хазинасидан ўрин олган ҳикоялардан иборат. У, шунингдек, Текодо тахаллуси билан япон мумтоз шеърияти, хусусан, хайку (учлик) жанри анъаналарига амал қилган ҳолда шеърлар ёзган. Бугун унинг хайкуларидан айримларини Холдор Вулқон таржимасида сизга тақдим этамиз.
08Акутагава Рюноскэ (1892.1.3, Токио — 1927.24.7) — буюк япон ёзувчиси. Ўз асарлари билан япон адабиётини жаҳон миқёсига чиқишини бошлаб берган. У ижодида ғарб ва япон адабиёти анъаналарини ўзаро уйғунлаштириб, япон анъанавий тасвир ва ифода усулини янги йўналишга бурган.
Инсон онгининг «жумбоқ»лиги, олдиндан айтиб бўлмаслик хусусияти ифодаланган ҳикоялари — «Рёсман» (1915), «Бурун» (1916) унга шуҳрат келтиради. «Куз» (1920), «Совуқ» (1924) психологик ҳикояларида эса ижтимоий ёвузлик дунёсида эзгуликнинг фожиавий қисмати акс этган. «Сув алвастилари мамлакатида» (1927) ижтимоий-фантастик мажозий асардир.  Инсоннинг ёлғизлиги, унинг вақт, тарих олдида ожизлиги панд-насиҳатдан иборат «Тентакнинг ҳаёти» (1927) номли сўнгги асарининг мавзуидир. Япон маданиятида беқиёс ўрин эгаллагани учун «Акутагава» миллий мукофоти таъсис этилган.

0045
Рюноскэ Акутагава
ХАЙКУЛАР
Холдор Вулқон таржимаси
022

***04g

Хатто қуённинг ҳам,
Қулоқлари шалпайиб қолди
Қандай иссиқ ҳаво!

***

Мана тонг отди,
Қўшиғини тўхтатиб бирдан,
Чирилдоқ жимиб қолди

***

Тоғ этакларида
Юмилиб қолибди совуқ аёздан,
Чой ғунчалари

***

Қишки ёмғирлар,
Канал қирғоғидаги чойхонада
Ёлғиз бир мехмон…

***

Боғ йўлакчасидаги
Кўлмакда акс этар
Азалия гуллари…

***

Қиш кечаси совуқ,
Йўлнинг икки чети
Бамбук ўрмони.

002

Buyuk yapon adibi Ryunoske Akutagava merosi nafaqat dunyo adabiyoti xazinasidan o’rin olgan hikoyalardan iborat. U, shuningdek, Tekodo taxallusi bilan yapon  mumtoz she’riyati, xususan, xayku (uchlik) janri an’analariga amal qilgan holda she’rlar yozgan. Bugun uning xaykularidan ayrimlarini Xoldor Vulqon tarjimasida sizga taqdim etamiz.
08Akutagava Ryunoske (1892.1.3, Tokio — 1927.24.7) — buyuk yapon yozuvchisi. O’z asarlari bilan yapon adabiyotini jahon miqyosiga chiqishini boshlab bergan. U ijodida g’arb va yapon adabiyoti an’analarini o’zaro uyg’unlashtirib, yapon an’anaviy tasvir va
ifoda usulini yangi yo’nalishga burgan.Inson ongining «jumboq»ligi, oldindan aytib bo’lmaslik xususiyati ifodalangan hikoyalari — «Ryosman» (1915), «Burun» (1916) unga shuhrat keltiradi. «Kuz» (1920), «Sovuq» (1924) psixologik hikoyalarida esa ijtimoiy yovuzlik dunyosida ezgulikning fojiaviy qismati aks etgan. «Suv alvastilari mamlakatida» (1927) ijtimoiy-fantastik majoziy asardir.Insonning yolg’izligi, uning vaqt, tarix oldida ojizligi pand-nasihatdan iborat «Tentakning hayoti» (1927) nomli so’nggi asarining mavzuidir. Yapon madaniyatida beqiyos o’rin egallagani uchun «Akutagava» milliy mukofoti ta’sis etilgan.

0045
Ryunoske Akutagava
XAYKULAR
Xoldor Vulqon tarjimasi
022

***

Xatto quyonning ham,
Quloqlari shalpayib qoldi
Qanday issiq havo!
055
***

Mana tong otdi,
Qo’shig’ini to’xtatib birdan,
Chirildoq jimib qoldi

***

Tog’ etaklarida
Yumilib qolibdi sovuq ayozdan,
Choy g’unchalari

***

Qishki yomg’irlar,
Kanal qirg’og’idagi choyxonada
Yolg’iz bir mexmon…

***

Bog’ yo’lakchasidagi
Ko’lmakda aks etar
Azaliya gullari…

***

Qish kechasi sovuq,
Yo’lning ikki cheti
Bambuk o’rmoni.

020

(Tashriflar: umumiy 518, bugungi 1)

Izoh qoldiring