15 декабрь — шоира Зебо Мирзони таваллуд топган куни билан қутлаймиз

«Хуршид Даврон кутубхонаси» ўз саҳифаларида бугунги шеъриятнинг таниқли вакилларининг нафақат янги шеърларини, шу билан бирга, уларнинг адабиётимиз майдонига кириб келган йилларда адабий нашрларда эълон қилинган илк туркумлари билан ҳам таништириб келмоқда. Бугун сизнинг диққатингизга ёрқин шоираларимиздан бири Зебо Мирзонинг чорак аср аввал, 1989 йили «Шарқ юлдузи» журналининг 8-сонида чоп этилган шеърларини тақдим этамиз. Айни ўша йиллари Шавкат Раҳмон бир суҳбатда «Зебо Мирзо – мунис дард шоири» деб эътироф этган эди…

Зебо МИРЗО
ЁШЛИК ШЕЪРЛАРИ

Зебо Мирзаева 1964 йилла Китоб туманининг Бештерак қишлоғила туғилган. Тошкент Давлат (ҳозирги Миллий) Университетининг ўзбек филологияси факультетини тамомлаган (1987). «Тун маликаси», «Ажр», «Нур кукунлари». «Ишқ» каби шеърий тўпламлари нашр этилган.

Зебонинг Ёзига мактуби

Дарёнинг ул ёқасида қўш ҳайдаган, Ёзижон,
Қулоқ чўпин йўқотиб бўш ҳайдаган, Ёзижон.
Белида белбоғи йўқ, хас бойлаган, Ёзижон,
Киссасида пули йўқ, қиз сайлаган, Ёзижон…

«Ёзи ва Зебо» достонидан

Дарёнинг ул ёғида тоғлар йўли тумандир,
Ойзебога Ёзининг етишмоғи гумондир.
Ҳалқа-ҳалқа зулфининг қўл етмасдан қулфиға,
Ҳалқоб-ҳалқоб ёшлари қон бўлгани ёмондир.

Ёр-ёр ўлан, ёр ўлан, бағрим менинг хун энди,
Зор-зор ўлан, зор ўлан, ўлан йиғлар кун энди.

Ўркач-ўркач қирлардан оғиб келган карвонлар,
Тақир-тақир ерлардан оқиб келган карвонлар,
Осмон-осмон довулин қоқиб келган карвонлар,
Зебони ўлди, денглар, муҳаббати омондир.

Ёр-ёр ўлан, ёр ўлан, умрим менинг тун энди
Зор-зор ўлан, зор ўлан, армонларга кўн энди.

Бахилларнинг боғида гуллар ўсди, Ёзижон,
Бизга келар йўлларни кимлар тўсди, Ёзижон,
Аҳлим деб ишонганим итдай тўзди, Ёзижон,
Бедоғ битта осмонда ой деганим ёлғондир.

Ёр-ёр ўлан, ёр ўлан, кунда сўлгай гул энди,
Зор-зор ўлан, зор ўлан, кўз ёшларим кўл энди.

Ҳақиқатга тил битса тўрдагилар забонсиз,
Диёнатни юлқиди хиёнатлар омонсиз,
Лекин менинг қалбимнинг ёзи ҳамон-ҳамон сиз,
Токи, ёлғон дунёда ишқ олами имондир,

Севги ҳамон-ҳамондир,
Армон ҳамон-ҳамондир…

Ёр-ёр ўлан, ёр ўлан, бағрим менинг хун энди,
Зор-зор ўлан, зор ўлан, ўлан йиғлар кун энди…

Ойпараст

Юрак бурда-бурда, тун — бўлак,
Булутлар — хун олуд, дард олуд.
Юлдузлар йиқилар… хун йўлак,
Туман — хун..  зардаяр зард олу.

Замин қоқ ёрилар, тоқатнинг
Тоғ каби тоқати бўлар тоқ.
Кўзлари йиртилар шафқатнинг
Ва ўса бошлайди бир гуноҳ.

Мен ўса бошлайман муттасил
Майсаман… Дарахтман — занжирбанд.
Бағримни кемирар тўрт фасл —
Бахт — илон ўрайди камарбанд.

Ўсаяпман… учяпман… нурмисол
Замин — паст, тоғлар — паст, осмон — паст.
Танимда ўрмалар оч илон,
Мени ой чақирган — ойпараст.

Ой — нажот шароби тўла жом,
Лабимни тутаман… Интиҳо!
Лек мендан олдинроқ бу жомга
Заҳрини тўкади аждаҳо!

Йиқилиб бораман, илдизим
Қўпориб учаман юксакка —
Мени ой чақирган.
Ўлсам ҳам
Осилиб ўларман юракка!
Уйғотманг…

Соя

Босиб ўтаркансан бу кўр дийдани
Айт, нега сезмайсан, додлайди сасим?!
Кўзларинг ёпинар — қарғишлар урган
Жисмим — Ёлғизликнинг қора кўлкасин…

Айт, нега?..
Топталган бу хароб танни
Беғам ташларкансан оёқ остига,
Титрайман, жонимни ичимга ютиб,
Қолмасайдинг, дея  севгим қасдига…

Айт, нега?..
Ишқибоз дил хасми аро
Вужудим қуларкан осмондай, ёҳу!
Йиғлайман… қоришиб:
— Тўхта, эй, жисмим,
Олиб кет, саргашта соянг қолди-ку!

Аммо, сен — азалдан тошдан туғилган,
Тилайсан тош каби қотмоқни чағир.
Тилайсан, мен эса тошдан ишқ сўраб,
Бағир сўраб бағир кўрмаган бағир…

Судрайман танимни, суяб судрайман,
Гуноҳларга ботган қинғир пойингдан.
Судрайман,
Судрайман:
— Кимсан? — сўрайсан.
— Оч, — дейман, — мен — сенинг хароб соянгман…

Лекин сен қўрқасан соянгдан,
Зинҳор
Бу қора кўланка ортиқ керакмас.
Бўғиқ шивирлайсан:
— Бор, жўна, йўқол,
Ортимдан судралма, бас энди, бас, бас!..

Қарсиллаб ёпилар «бегона» эшик…
Ичкарида сендай соясиз жасад
Дунёнинг қирқ мингта макрини тўплаб,
Сохта фариштадай кўтаради қад…

Мен эса…
фақат кўр томошабинман…
Исмсиз тақдирда исмсиз соя…
Мен — соя…
Билмайман, аммо кимники?..
Мен — соя…
Жисми бор жисмсиз соя…

Гўри Амир мақбараси

«Қабрларни босма, қабрлар — сабоқ,
Боболар гуноҳин бўйнимга олдим.
Мен сенга мозийман, нафратман, бироқ,
Билки, кўксингда бир олов ёқолдим.

Каллаларни  кесдим беаёв, тўғри,
Лекин унинг бошин ким олди гизлаб?
Ҳеч нарса қуролмас, жаҳонда ўғри,
Дунёни бузади Зътиқодсизлар!

Қиличим тиғи то тортгунча кетдим,
Бу қуёш остига тор келди олам.
Мен оқсоқ оёқ-ла тик юриб ўтдим,
Сен қайга кетяпсан, эй тўғри болам?!»

…Қайтдим, бу даҳманинг кошидан эгик,
Қайтдим, миноралар қараб қолди тик.
У менга берарди каттакон сўроқ,
Менда эса не бор, на бош, на оёқ?

Қайтдим, қўлларимда синган ой нури,
Теграмда ўтмиши ёдли-ёдсизлар.
Ҳеч нарса қуролмас, жаҳонда ўғри,
Дунёни бузади Зътиқодсизлар!..

* * *

Юлдузлар ашкини қусади осмон,
Шафақ — қонга ботган мағлуб лашкаргоҳ.
Шаҳидлар туғини кўтара бошлар,
Чопади ёрини содиқ кутган моҳ.

Бахтга қўлин тутган сўқир қўлига
Ҳижрон қўлларини тутаверади.
Ўликдан жон кутган гадо янглиғ дил
Кутади, кутади, кутаверади…

Оллоҳ даргоҳини излар заминдан,
Хуржуни йиртилган қаландар осмон.
Бахт қасрига етар хатарли йўлнинг
Тўртта томони бор, тўрти ҳам армон.

Аждарлар ухлаган бу жон қўлида,
Парилар қора қон ютаверади.
Қирқ сандиқ ичида ётган тошдай дил
Кутади, кутади, кутаверади…

Кўксимда минг бошли мингта илон бор,
Умрим дарахтини емира бошлар.
Уларга бермасам сенинг номингни,
Менинг битта жоним кемира бошлар.

Тупроқдай тўшалган тан бистаридан
Хазон лашкарлари ўтаверади.
Бормисан, йўқмисан, лойиқмисан?! Дил
Кутади, кутади, кутаверади…

15 dekabr — shoira Zebo Mirzoni tavallud topgan kuni bilan qutlaymiz

   «Xurshid Davron kutubxonasi» o’z sahifalarida bugungi she’riyatning taniqli vakillarining nafaqat yangi she’rlarini, shu bilan birga, ularning adabiyotimiz maydoniga kirib kelgan yillarda adabiy nashrlarda e’lon qilingan ilk turkumlari bilan ham tanishtirib kelmoqda. Bugun sizning diqqatingizga yorqin shoiralarimizdan biri Zebo Mirzoning chorak asr avval, 1989 yili «Sharq yulduzi» jurnalining 8-sonida chop etilgan she’rlarini taqdim etamiz. Ayni o’sha yillari Shavkat Rahmon bir suhbatda «Zebo Mirzo – munis dard shoiri» deb e’tirof etgan edi…

Zebo MIRZO
YOSHLIK SHE’RLARI

Zebo Mirzaeva 1964 yilla Kitob tumanining Beshterak qishlog’ila tug’ilgan. Toshkent Davlat (hozirgi Milliy) Universitetining o’zbek filologiyasi fakul`tetini tamomlagan (1987). «Tun malikasi», «Ajr», «Nur kukunlari». «Ishq» kabi she’riy to’plamlari nashr etilgan.

Zeboning Yoziga maktubi

Daryoning ul yoqasida qo’sh haydagan, Yozijon,
Quloq cho’pin yo’qotib bo’sh haydagan, Yozijon.
Belida belbog’i yo’q, xas boylagan, Yozijon,
Kissasida puli yo’q, qiz saylagan, Yozijon…

«Yozi va Zebo» dostonidan

Daryoning ul yog’ida tog’lar yo’li tumandir,
Oyzeboga Yozining yetishmog’i gumondir.
Halqa-halqa zulfining qo’l yetmasdan qulfig’a,
Halqob-halqob yoshlari qon bo’lgani yomondir.

Yor-yor o’lan, yor o’lan, bag’rim mening xun endi,
Zor-zor o’lan, zor o’lan, o’lan yig’lar kun endi.

O’rkach-o’rkach qirlardan og’ib kelgan karvonlar,
Taqir-taqir yerlardan oqib kelgan karvonlar,
Osmon-osmon dovulin qoqib kelgan karvonlar,
Zeboni o’ldi, denglar, muhabbati omondir.

Yor-yor o’lan, yor o’lan, umrim mening tun endi
Zor-zor o’lan, zor o’lan, armonlarga ko’n endi.

Baxillarning bog’ida gullar o’sdi, Yozijon,
Bizga kelar yo’llarni kimlar to’sdi, Yozijon,
Ahlim deb ishonganim itday to’zdi, Yozijon,
Bedog’ bitta osmonda oy deganim yolg’ondir.

Yor-yor o’lan, yor o’lan, kunda so’lgay gul endi,
Zor-zor o’lan, zor o’lan, ko’z yoshlarim ko’l endi.

Haqiqatga til bitsa to’rdagilar zabonsiz,
Diyonatni yulqidi xiyonatlar omonsiz,
Lekin mening qalbimning yozi hamon-hamon siz,
Toki, yolg’on dunyoda ishq olami imondir,

Sevgi hamon-hamondir,
Armon hamon-hamondir…

Yor-yor o’lan, yor o’lan, bag’rim mening xun endi,
Zor-zor o’lan, zor o’lan, o’lan yig’lar kun endi…

Oyparast

Yurak burda-burda, tun — bo’lak,
Bulutlar — xun olud, dard olud.
Yulduzlar yiqilar… xun yo’lak,
Tuman — xun.. zardayar zard olu.

Zamin qoq yorilar, toqatning
Tog’ kabi toqati bo’lar toq.
Ko’zlari yirtilar shafqatning
Va o’sa boshlaydi bir gunoh.

Men o’sa boshlayman muttasil
Maysaman… Daraxtman — zanjirband.
Bag’rimni kemirar to’rt fasl —
Baxt — ilon o’raydi kamarband.

O’sayapman… uchyapman… nurmisol
Zamin — past, tog’lar — past, osmon — past.
Tanimda o’rmalar och ilon,
Meni oy chaqirgan — oyparast.

Oy — najot sharobi to’la jom,
Labimni tutaman… Intiho!
Lek mendan oldinroq bu jomga
Zahrini to’kadi ajdaho!

Yiqilib boraman, ildizim
Qo’porib uchaman yuksakka —
Meni oy chaqirgan.
O’lsam ham
Osilib o’larman yurakka!
Uyg’otmang…

Soya

Bosib o’tarkansan bu ko’r diydani
Ayt, nega sezmaysan, dodlaydi sasim?!
Ko’zlaring yopinar — qarg’ishlar urgan
Jismim — Yolg’izlikning qora ko’lkasin…

Ayt, nega?..
Toptalgan bu xarob tanni
Beg’am tashlarkansan oyoq ostiga,
Titrayman, jonimni ichimga yutib,
Qolmasayding, deya sevgim qasdiga…

Ayt, nega?..
Ishqiboz dil xasmi aro
Vujudim qularkan osmonday, yohu!
Yig’layman… qorishib:
— To’xta, ey, jismim,
Olib ket, sargashta soyang qoldi-ku!

Ammo, sen — azaldan toshdan tug’ilgan,
Tilaysan tosh kabi qotmoqni chag’ir.
Tilaysan, men esa toshdan ishq so’rab,
Bag’ir so’rab bag’ir ko’rmagan bag’ir…

Sudrayman tanimni, suyab sudrayman,
Gunohlarga botgan qing’ir poyingdan.
Sudrayman,
Sudrayman:
— Kimsan? — so’raysan.
— Och, — deyman, — men — sening xarob soyangman…

Lekin sen qo’rqasan soyangdan,
Zinhor
Bu qora ko’lanka ortiq kerakmas.
Bo’g’iq shivirlaysan:
— Bor, jo’na, yo’qol,
Ortimdan sudralma, bas endi, bas, bas!..

Qarsillab yopilar «begona» eshik…
Ichkarida senday soyasiz jasad
Dunyoning qirq mingta makrini to’plab,
Soxta farishtaday ko’taradi qad…

Men esa…
faqat ko’r tomoshabinman…
Ismsiz taqdirda ismsiz soya…
Men — soya…
Bilmayman, ammo kimniki?..
Men — soya…
Jismi bor jismsiz soya…

Go’ri Amir maqbarasi

«Qabrlarni bosma, qabrlar — saboq,
Bobolar gunohin bo’ynimga oldim.
Men senga moziyman, nafratman, biroq,
Bilki, ko’ksingda bir olov yoqoldim.

Kallalarni kesdim beayov, to’g’ri,
Lekin uning boshin kim oldi gizlab?
Hech narsa qurolmas, jahonda o’g’ri,
Dunyoni buzadi Z’tiqodsizlar!

Qilichim tig’i to tortguncha ketdim,
Bu quyosh ostiga tor keldi olam.
Men oqsoq oyoq-la tik yurib o’tdim,
Sen qayga ketyapsan, ey to’g’ri bolam?!»

…Qaytdim, bu dahmaning koshidan egik,
Qaytdim, minoralar qarab qoldi tik.
U menga berardi kattakon so’roq,
Menda esa ne bor, na bosh, na oyoq?

Qaytdim, qo’llarimda singan oy nuri,
Tegramda o’tmishi yodli-yodsizlar.
Hech narsa qurolmas, jahonda o’g’ri,
Dunyoni buzadi Z’tiqodsizlar!..

* * *

Yulduzlar ashkini qusadi osmon,
Shafaq — qonga botgan mag’lub lashkargoh.
Shahidlar tug’ini ko’tara boshlar,
Chopadi yorini sodiq kutgan moh.

Baxtga qo’lin tutgan so’qir qo’liga
Hijron qo’llarini tutaveradi.
O’likdan jon kutgan gado yanglig’ dil
Kutadi, kutadi, kutaveradi…

Olloh dargohini izlar zamindan,
Xurjuni yirtilgan qalandar osmon.
Baxt qasriga yetar xatarli yo’lning
To’rtta tomoni bor, to’rti ham armon.

Ajdarlar uxlagan bu jon qo’lida,
Parilar qora qon yutaveradi.
Qirq sandiq ichida yotgan toshday dil
Kutadi, kutadi, kutaveradi…

Ko’ksimda ming boshli mingta ilon bor,
Umrim daraxtini yemira boshlar.
Ularga bermasam sening nomingni,
Mening bitta jonim kemira boshlar.

Tuproqday to’shalgan tan bistaridan
Xazon lashkarlari o’taveradi.
Bormisan, yo’qmisan, loyiqmisan?! Dil
Kutadi, kutadi, kutaveradi…