Дунёнинг исми сўз! Дунёнинг маъносини Сўз очиб бераверади. Бу янгиланиш, нурланиш ва гўзаллашиш Қиёмат қадар бардавом. Одамга нарса ва жараёнлар очқичи, исми — Сўз берилгани эса башарга инъом этилган энг олий неъмат. Энг улуғ Зот томонидан эса у инсонга қилинган марҳамат. Назаримда, инсон топган исмлардан топмагани, маъноларнинг эса очганидан очмагани ҳали жуда ҳам кўп. Шоир буни ҳис қилиб тўлқинланади, ўртаниб соғинади ва бир умр ана шу гўзал ва ёруғ ҳақиқатга интилади (Вафо Файзуллоҳ билан суҳбатдан. Суҳбат мана бу саҳифада).
ШАРҚДАН ПАЙДО БЎЛДИ ЯНА БИР ҚЎШИҚ!
Вафо Файзуллоҳ
* * *
Пистоқи кўзалардан ҳўпладим Шарқни,
Хушовоз тупроқларнинг имконини ҳам.
Шундан кейин мени диллар чақирди:
“Бизнинг дардимизни унутма, болам”.
Узоқ қиш кечалар кампирлар гапдон,
Ҳовлилари эса мункайган, пастқам.
Йўталларга қўшиб тутдилар илҳом,
Ёзмасам ўлгайдирман уялишдан ҳам.
Букри сўқмоқларга чиқдим отилиб,
Ҳўнграб йиғласам-да ёғаверди қор.
Чексиз далаларга кетдим сочилиб,
Бундан бир кун униб чиқмоғим-ку бор!
Қўл силкиди ортда тупроқ том кулба,
Қўзғалди содда дилда шодлик ва оғриқ.
Қирлар ҳавоси-ла чиқдимми йўлга,
Шарқдан пайдо бўлди яна бир қўшиқ!
НИККОЛО ПАГАНИНИНИНГ
“АЛПОМИШ” ДОСТОНИ
Аҳай, бузрук қалбнинг нигоҳи ҳовуз,
Алпнинг юрагини ковлаган Барчин.
Ишқнинг дарёлари тошади сўнгсиз,
Наъра эгаллайди ер қаъри, аршни.
Аҳай, кўпкарида оёғи қон Март,
Термулган кўзларида тунаб Бойчибор.
Бойсун-Қўнғиротнинг довруғи қанот,
Ўн тўрт ботмон қўшиқ иплари йўқ дор.
Аҳай, овозанинг қўли парли ёй,
Асқартоғин чалган қудрат довуши.
Қалмоқ талошида ҳуркитилган Ой,
Тўқсон молнинг инқилоби қовушиб.
Аҳай, севги дара, сийлаган тўра,
Оқмоқда ориятинг мисоли жола.
Олти ойлик йўлдир Чилбирдаги бахт,
Туғённи қамчилагин, туғённи, жўра!
Аҳай, сарҳадларни олди ғам Чилла…
* * *
Варраклар осмонга солинган кўприк,
Зардоли панжаси қонаган уфқ.
Булутлар югуриб ҳориган хўтик,
Қирларнинг лабидан ичаман қўшиқ.
Кўклам нон ёпади, меҳрлар қийчи,
Ариқнинг рошидан излайман сингил.
Чилланинг субҳида очилган куйчи,
Қирларга сочилиб ётибди кўнгил.
Адирлар уйғонган зангор хиргойи,
Бахшининг манглайи исённинг йўли.
Тунлари ўғирлаб зарғалдоқ ойни,
Қуёшнинг нуридан кундузни кийгум.
Сўнгра турналарга қўл силккан Ватан —
Кўзимда ҳилпирар мунгли қизғалдоқ.
Отажон, май ичманг, қўшиқ айтаман,
Кетмоқлигим керак жуда ҳам йироқ.
* * *
Ойлар ўртасида бўсанинг ранги,
Йиллар оша эса тонгнинг овози.
Мен сизга эсдалик учун қолдиргум,
Севгига зориққан ўн етти ёзни.
Бўшанг ёғдулардан чақнади юрак,
Отлар дупурини ёдлади алла.
Мен сизга эсдалик учун қолдиргум,
Ўн еттига кирган яна бир дала.
Орзу субҳонининг дардлари йўлда…
Онам кўз ёшига ёпинган осмон.
Мен сизга эсдалик учун қолдиргум,
Сиқтамоқлик учун ўн етти армон.
Сўнгра мунг оралаб қайтмайман ортга,
Майли меҳрларсиз узилгум, толгум.
Олавергим қишлоқ йўлини ёдга,
Кўзингиз чўғларини кўзимга олгум…
* * *
Сувратимдан эзилди гулим,
Қурбонига сузилди гулим.
Қарзларидан тиккан белбоғи,
Рўмолчаси ишқнинг улоғи.
Чимилдиқда ўлтирдик хомуш,
Сарғайди-ей, қарғалган болиш.
У ўзига, мен ўзимга ғарқ,
У ўзича, мен ўзимча Шарқ.
Қон даламдан узилган, гулим,
Кўнгли аркдек бузилган, гулим…
* * *
Мен телба. Ўзимдан енгилган телба,
Дилимни ёндирар ишқнинг чўғлари.
Кимни излаганман, кимгаман эга,
Руҳимни руҳимнинг ўзи бўғади.
Кўчаларда дайди, ишқнинг гадоси,
Ёлвориб қараса, қонайди яра.
Лола нигоҳимда кўрнинг нидоси,
Дилим сенга ташна, фақат қарама.
Бўлдим ожиз, ҳатто қолдим ишончсиз,
Овораман, ғамни кўз-кўз қилолмай.
Жоҳил худосиз, дер, нодон меҳрсиз,
Яшамоғим шартми ўзни билолмай?
Мен телба. Менга ҳеч ўхшамас телба,
Аллалаб ухлатсам, ухламас хотир.
Қулман – орзулари қолган беэга,
Қўрқоқ қўнғироғим сизни уйғотур.
* * *
Йўлларимиз бизларнинг айро,
Тақдиримиз ўзгадан ўзга.
Ким зарга зор, ким меҳр гадо,
Бошқа-бошқа борармиз кузга.
Турланарми во дариғ мардлик?
Турфароқдир номардлик яна.
Гўзаллардан гўзал бахтсизлик
Бахтимизга қилган тантана.
Ортимиздан йиғлоқ чечаклар
Хайрлашар, хушлашар кулиб.
Балки маъни йўқдир эртада,
Юрагимиз олинган юлиб.
Борадирсан, олмагайсан тан
Синган, синиб унган руҳимни.
Юрагим қон, олмагайман тан
Сендайларни туққан тузумни.
Қони кўлмак севимли тўда,
Одамсимон бўри галаси.
Милён марта улардан кўра
Менга тотли онам алласи.
Ким кўкда хор, ким ерда адо,
Қалқиб чиқар армони юзда.
Эҳ, барибир йўлимиз айро,
Тақдиримиз ўзгадан-ўзга…
ЖЎРА
Телба баҳор, келдингми, жўра?
Ўн йилдан сўнг сездим шарпангни.
Келасану ўтасан кўрмай,
Бузганмидим ахир капангни?
Мен зор қолдим, мен ёлғиз қолдим,
Музлаб борди тобора қоним.
На севинчга шерик тополдим,
На-да ғамга, гунгсираб ёндим…
Эркаларди бир вақт ҳаяжон,
Дардларимни ўйнарди гуллар.
Ўн йилдирки, руҳим паришон
Очилмайди, кулмайди гуллар.
Эй, келдингми тўпори жўра,
Изларингга бош қўйиб йиғлай,
Тизларингга бош қўйиб йиғлай,
Ўн йилда бир мени ҳам тингла!..
Мени ҳам англай, мен ҳам уйғонай…
Телба жўра, афанди жўра…
ПАРИЗОД
Ботинимда тун бор…
Ерга тушган юлдуз билан
Елкадош…
Руҳимнинг бўриси изғиган
Сўқмоқда
Жодугарнинг ҳузурига
Кетиб борар паризод…
Ботинимда тун бор…
Мен занжирбанд хаёл ғорида,
Қоронғидан таскин тўқийман,
Кимсасиз уй – зангламаган қиличим
Девлар билан аҳбоб тутиниб
Сулаймоннинг кўзасини излайди…
Ботинимда тун бор…
Асир олган гулни иштиёқ,
У-зу-н-н умри бездирар капалакни,
Янги чиққан ойда эски доғ,
Осмон – қора денгиз, шовуллар.
Ботинимда тун бор…
Сиёҳ саҳро ўлан-тўшаги,
Жонимнинг тушлари ёлборар:
Борма жодугарнинг олдига,
Менинг ҳам кўнглимга қарама,
Икки лаҳза жонон ёруғлик –
Паризод,
Паризод!..
МУҲАББАТСИЗ…
Нималарни қилди бу кекса очун,
Менинг ғўр бошимга нималар келди.
ўуссалардан бўлдим гоҳида оқин,
Йўлини йўқотганлар югурди, елди.
Ивирсиган, ғариб кулбам жонида
Қўнғироқлар чалиб ўтар хаёлинг.
Тоабад севадирман ишқ армонида,
Ойнинг қиличидек чопди заволинг.
Девлар хасмимидинг, кузатибман хуш,
Дилимни ўлдиради парирухсорлар.
Яшаганим чинми, яшаганим туш,
Кўнгил номамизни ўқир ағёрлар…
Тош шаҳарни ташлаб кетгум бор минг бор,
Нафратингни қуйиб ичгим келади.
Гуноҳларим кабир, бўлдим телбавор,
Шафоати азим Эгам билади.
Жазо ҳақ-ку, мендан ўтди хатолик!
Йўлга чиқдим ҳар кун қорлар оралаб,
Қолмасин Қиёматда рози-ризолик,
Меҳр истар жуда муҳаббатсиз қалб!
Манба: «Китоб дунёси», 2014 йил, 21-сон
Dunyoning ismi so’z! Dunyoning ma’nosini So’z ochib beraveradi. Bu yangilanish, nurlanish va go’zallashish
Qiyomat qadar bardavom. Odamga narsa va jarayonlar ochqichi, ismi — So’z berilgani esa basharga in’om etilgan eng oliy ne’mat. Eng ulug’ Zot tomonidan esa u insonga qilingan marhamat. Nazarimda, inson topgan ismlardan topmagani, ma’nolarning esa ochganidan ochmagani hali juda ham ko’p. Shoir buni his qilib to’lqinlanadi, o’rtanib sog’inadi va bir umr ana shu go’zal va yorug’ haqiqatga intiladi (Vafo Fayzulloh bilan suhbatdan. Suhbat mana bu sahifada).
SHARQDAN PAYDO BO’LDI YANA BIR QO’SHIQ!
Vafo Fayzulloh
* * *
Pistoqi ko’zalardan ho’pladim Sharqni,
Xushovoz tuproqlarning imkonini ham.
Shundan keyin meni dillar chaqirdi:
“Bizning dardimizni unutma, bolam”.
Uzoq qish kechalar kampirlar gapdon,
Hovlilari esa munkaygan, pastqam.
Yo’tallarga qo’shib tutdilar ilhom,
Yozmasam o’lgaydirman uyalishdan ham.
Bukri so’qmoqlarga chiqdim otilib,
Ho’ngrab yig’lasam-da yog’averdi qor.
Cheksiz dalalarga ketdim sochilib,
Bundan bir kun unib chiqmog’im-ku bor!
Qo’l silkidi ortda tuproq tom kulba,
Qo’zg’aldi sodda dilda shodlik va og’riq.
Qirlar havosi-la chiqdimmi yo’lga,
Sharqdan paydo bo’ldi yana bir qo’shiq!
NIKKOLO PAGANININING
“ALPOMISH” DOSTONI
Ahay, buzruk qalbning nigohi hovuz,
Alpning yuragini kovlagan Barchin.
Ishqning daryolari toshadi so’ngsiz,
Na’ra egallaydi yer qa’ri, arshni.
Ahay, ko’pkarida oyog’i qon Mart,
Termulgan ko’zlarida tunab Boychibor.
Boysun-Qo’ng’irotning dovrug’i qanot,
O’n to’rt botmon qo’shiq iplari yo’q dor.
Ahay, ovozaning qo’li parli yoy,
Asqartog’in chalgan qudrat dovushi.
Qalmoq taloshida hurkitilgan Oy,
To’qson molning inqilobi qovushib.
Ahay, sevgi dara, siylagan to’ra,
Oqmoqda oriyating misoli jola.
Olti oylik yo’ldir Chilbirdagi baxt,
Tug’yonni qamchilagin, tug’yonni, jo’ra!
Ahay, sarhadlarni oldi g’am Chilla…
* * *
Varraklar osmonga solingan ko’prik,
Zardoli panjasi qonagan ufq.
Bulutlar yugurib horigan xo’tik,
Qirlarning labidan ichaman qo’shiq.
Ko’klam non yopadi, mehrlar qiychi,
Ariqning roshidan izlayman singil.
Chillaning subhida ochilgan kuychi,
Qirlarga sochilib yotibdi ko’ngil.
Adirlar uyg’ongan zangor xirgoyi,
Baxshining manglayi isyonning yo’li.
Tunlari o’g’irlab zarg’aldoq oyni,
Quyoshning nuridan kunduzni kiygum.
So’ngra turnalarga qo’l silkkan Vatan —
Ko’zimda hilpirar mungli qizg’aldoq.
Otajon, may ichmang, qo’shiq aytaman,
Ketmoqligim kerak juda ham yiroq.
* * *
Oylar o’rtasida bo’saning rangi,
Yillar osha esa tongning ovozi.
Men sizga esdalik uchun qoldirgum,
Sevgiga zoriqqan o’n yetti yozni.
Bo’shang yog’dulardan chaqnadi yurak,
Otlar dupurini yodladi alla.
Men sizga esdalik uchun qoldirgum,
O’n yettiga kirgan yana bir dala.
Orzu subhonining dardlari yo’lda…
Onam ko’z yoshiga yopingan osmon.
Men sizga esdalik uchun qoldirgum,
Siqtamoqlik uchun o’n yetti armon.
So’ngra mung oralab qaytmayman ortga,
Mayli mehrlarsiz uzilgum, tolgum.
Olavergim qishloq yo’lini yodga,
Ko’zingiz cho’g’larini ko’zimga olgum…
* * *
Suvratimdan ezildi gulim,
Qurboniga suzildi gulim.
Qarzlaridan tikkan belbog’i,
Ro’molchasi ishqning ulog’i.
Chimildiqda o’ltirdik xomush,
Sarg’aydi-yey, qarg’algan bolish.
U o’ziga, men o’zimga g’arq,
U o’zicha, men o’zimcha Sharq.
Qon dalamdan uzilgan, gulim,
Ko’ngli arkdek buzilgan, gulim…
* * *
Men telba. O’zimdan yengilgan telba,
Dilimni yondirar ishqning cho’g’lari.
Kimni izlaganman, kimgaman ega,
Ruhimni ruhimning o’zi bo’g’adi.
Ko’chalarda daydi, ishqning gadosi,
Yolvorib qarasa, qonaydi yara.
Lola nigohimda ko’rning nidosi,
Dilim senga tashna, faqat qarama.
Bo’ldim ojiz, hatto qoldim ishonchsiz,
Ovoraman, g’amni ko’z-ko’z qilolmay.
Johil xudosiz, der, nodon mehrsiz,
Yashamog’im shartmi o’zni bilolmay?
Men telba. Menga hech o’xshamas telba,
Allalab uxlatsam, uxlamas xotir.
Qulman – orzulari qolgan beega,
Qo’rqoq qo’ng’irog’im sizni uyg’otur.
* * *
Yo’llarimiz bizlarning ayro,
Taqdirimiz o’zgadan o’zga.
Kim zarga zor, kim mehr gado,
Boshqa-boshqa borarmiz kuzga.
Turlanarmi vo darig’ mardlik?
Turfaroqdir nomardlik yana.
Go’zallardan go’zal baxtsizlik
Baxtimizga qilgan tantana.
Ortimizdan yig’loq chechaklar
Xayrlashar, xushlashar kulib.
Balki ma’ni yo’qdir ertada,
Yuragimiz olingan yulib.
Boradirsan, olmagaysan tan
Singan, sinib ungan ruhimni.
Yuragim qon, olmagayman tan
Sendaylarni tuqqan tuzumni.
Qoni ko’lmak sevimli to’da,
Odamsimon bo’ri galasi.
Milyon marta ulardan ko’ra
Menga totli onam allasi.
Kim ko’kda xor, kim yerda ado,
Qalqib chiqar armoni yuzda.
Eh, baribir yo’limiz ayro,
Taqdirimiz o’zgadan-o’zga…
JO’RA
Telba bahor, keldingmi, jo’ra?
O’n yildan so’ng sezdim sharpangni.
Kelasanu o’tasan ko’rmay,
Buzganmidim axir kapangni?
Men zor qoldim, men yolg’iz qoldim,
Muzlab bordi tobora qonim.
Na sevinchga sherik topoldim,
Na-da g’amga, gungsirab yondim…
Erkalardi bir vaqt hayajon,
Dardlarimni o’ynardi gullar.
O’n yildirki, ruhim parishon
Ochilmaydi, kulmaydi gullar.
Ey, keldingmi to’pori jo’ra,
Izlaringga bosh qo’yib yig’lay,
Tizlaringga bosh qo’yib yig’lay,
O’n yilda bir meni ham tingla!..
Meni ham anglay, men ham uyg’onay…
Telba jo’ra, afandi jo’ra…
PARIZOD
Botinimda tun bor…
Yerga tushgan yulduz bilan
Yelkadosh…
Ruhimning bo’risi izg’igan
So’qmoqda
Jodugarning huzuriga
Ketib borar parizod…
Botinimda tun bor…
Men zanjirband xayol g’orida,
Qorong’idan taskin to’qiyman,
Kimsasiz uy – zanglamagan qilichim
Devlar bilan ahbob tutinib
Sulaymonning ko’zasini izlaydi…
Botinimda tun bor…
Asir olgan gulni ishtiyoq,
U-zu-n-n umri bezdirar kapalakni,
Yangi chiqqan oyda eski dog’,
Osmon – qora dengiz, shovullar.
Botinimda tun bor…
Siyoh sahro o’lan-to’shagi,
Jonimning tushlari yolborar:
Borma jodugarning oldiga,
Mening ham ko’nglimga qarama,
Ikki lahza jonon yorug’lik –
Parizod,
Parizod!..
MUHABBATSIZ…
Nimalarni qildi bu keksa ochun,
Mening g’o’r boshimga nimalar keldi.
o’ussalardan bo’ldim gohida oqin,
Yo’lini yo’qotganlar yugurdi, yeldi.
Ivirsigan, g’arib kulbam jonida
Qo’ng’iroqlar chalib o’tar xayoling.
Toabad sevadirman ishq armonida,
Oyning qilichidek chopdi zavoling.
Devlar xasmimiding, kuzatibman xush,
Dilimni o’ldiradi pariruxsorlar.
Yashaganim chinmi, yashaganim tush,
Ko’ngil nomamizni o’qir ag’yorlar…
Tosh shaharni tashlab ketgum bor ming bor,
Nafratingni quyib ichgim keladi.
Gunohlarim kabir, bo’ldim telbavor,
Shafoati azim Egam biladi.
Jazo haq-ku, mendan o’tdi xatolik!
Yo’lga chiqdim har kun qorlar oralab,
Qolmasin Qiyomatda rozi-rizolik,
Mehr istar juda muhabbatsiz qalb!
Manba: «Kitob dunyosi», 2014 yil, 21-son
