Imom G’azzoliy. Nasihatlar & Ey, farzand & Til ofatlari

Muallif Adib: Naqllar, hikmatlar, rivoyatlar, Tasavvuf tarixi, va adabiyoti izoh yo'q

Ashampoo_Snap_2017.02.04_00h25m59s_002_.pngИслом оламининг буюк мутафаккирларидан бири, Шарқда Ҳужжат ул-Ислом ва Ҳужжат ул-Ҳақ рутбаси билан машҳур бўлган Абу Ҳомид Муҳаммад ибн Муҳаммад ал-Ғаззолий ўзининг илмий мероси билан юқорида номлари зикр этилган донишманд алломалар орасида ўзига муносиб жой эгаллаган бетакрор шахсиятдир. Унинг илм-фан, бой маънавиятимиз сарчашмасига қўшган ҳиссаси беқиёсдир.
Аллома ўзининг асарларида ўша вақтда қамраб олиниши мумкин бўлган барча жабҳаларда фикр-мулоҳазалар яратди, инсон тафаккурининг янгидан-янги сирли қирраларини кашф этишга мушарраф бўлди, башариятнинг ёрқин хотирасида абадул-абад ўчмас ном қолдирди.
074Имом Ғаззолий қисқа 53 йиллик умри давомида 100 га яқин асар ёзиб қолдирган. Улар ислом динининг турли тармоқларига тааллуқли бўлиб, далиллар қамрови жиҳатидан жуда катта миқёсга эга. Мазкур асарлар тафсир, ҳадис, тарих, фалсафа, фиқҳ, тасаввуф ва ирфон олимлари учунгина эмас, оддий одамлар учун ҳам муҳим аҳамиятга эгадир. Чунончи фақиҳлар Ғаззолийнинг «Басит», «Важиз», «Восит» каби асарларидан, муфассирлар, калом илмининг олимлари «Қавоид ал-ақоид», «Ар-рисолат ал-қудсия», «Ал-иқтисод фил-эътиқод» сингари китобларидан, мутасаввифлар ва умуман барча ҳақиқат ошиқлари «Иҳё улум ад-дин» номли буюк асаридан баҳраманд бўлсалар, катта руҳий қувончни бошдан кечирадилар

ИМОМ ҒАЗЗОЛИЙ
НАСИҲАТЛАР
082

002 Йўл ва кўчаларда тўпланишиб турманг;

002 Суҳбатлашиш учун дўконларни танламанг;

002 Одобсиз, тарбиясиз ва бадхулқ кишилар билан тортишманг;

002 Фикр билдирганда: «Бу – менинг қарашим», деб айтинг;

002 Бирор нарса ёки бирортасини мақтаганда, ошириб юборманг;

002 Йиғинларда ўзингизгагина алоқадор ишлар билан машғул бўлманг;

002 Яхши гапга диққат билан қулоқ солинг;

002 Хушбўй ҳидли нарсалардан фойдаланганда, меъёрни билинг;

002 Айрим орзулар рўёби учун ўзингизни ўтга-чўққа ураверманг;

002 Сизга нисбатан муомала меъёрини бузганларга ҳам вазмин бўлинг;

002 Бойлар саховати қошида ўзингизни зинҳор камситилгандек ҳис қилманг;

002 Сўз бердингизми, бажаришга қатъийлик билан киришинг;

002 Фақат ва фақат рост гапиринг;

002 Ҳар ерда мақбул сўз айтинг, чиройли гапиришга ҳаракат қилинг;

002 Вужудингиз роҳатини истасангиз, оз енг ва оз ичинг!

002 Тингловчингиз бўлгандагина гапиринг;

002 Битта сўзни қайтараверишдан сақланинг;

002 Ҳеч кимни алдаманг, масхараламанг;

002 Сотган нарсангизни ёқтирмай, қайтариб олиб келишса, қабул қилинг;

002 Ёлғон сўзлашни тажриба қилманг ва одатланманг;

002 Чанқаганда, сув ичишдан олдин оғзингизни чайқанг;

002 Бозорда юрганда, ҳеч кимга озор берманг;

002 Эгасининг рухсатини олмасдан, бировинг нарсасига тегманг;

002 Оғзингизда луқма билан гапирманг;

002 Гапирганда қўл, бармоқлар билан ортиқча ишорат қилманг.

104325720_mosque_casablanca_04.jpg   Islom olamining buyuk mutafakkirlaridan biri, Sharqda Hujjat ul-Islom va Hujjat ul-Haq rutbasi bilan mashhur bo’lgan Abu Homid Muhammad ibn Muhammad al-G’azzoliy o’zining ilmiy merosi bilan yuqorida nomlari zikr etilgan donishmand allomalar orasida o’ziga munosib joy egallagan betakror shaxsiyatdir. Uning ilm-fan, boy ma’naviyatimiz sarchashmasiga qo’shgan hissasi beqiyosdir.Alloma o’zining asarlarida o’sha vaqtda qamrab olinishi mumkin bo’lgan barcha jabhalarda fikr-mulohazalar yaratdi, inson tafakkurining yangidan-yangi sirli qirralarini kashf etishga musharraf bo’ldi, bashariyatning yorqin xotirasida abadul-abad o’chmas nom qoldirdi.

Imom G’azzoliy qisqa 53 yillik umri davomida 100 ga yaqin asar yozib qoldirgan. Ular islom dinining turli tarmoqlariga taalluqli bo’lib, dalillar qamrovi jihatidan juda katta miqyosga ega. Mazkur asarlar tafsir, hadis, tarix, falsafa, fiqh, tasavvuf va irfon olimlari uchungina emas, oddiy odamlar uchun ham muhim ahamiyatga egadir. Chunonchi faqihlar G’azzoliyning «Basit», «Vajiz», «Vosit» kabi asarlaridan, mufassirlar, kalom ilmining olimlari «Qavoid al-aqoid», «Ar-risolat al-qudsiya», «Al-iqtisod fil-e’tiqod» singari kitoblaridan, mutasavviflar va umuman barcha haqiqat oshiqlari «Ihyo ulum ad-din» nomli buyuk asaridan bahramand bo’lsalar, katta ruhiy quvonchni boshdan kechiradilar

IMOM G’AZZOLIY
NASIHATLAR
082

002  Yo’l va ko’chalarda to’planishib turmang;

002  Suhbatlashish uchun do’konlarni tanlamang;

002  Odobsiz, tarbiyasiz va badxulq kishilar bilan tortishmang;

002  Fikr bildirganda: «Bu – mening qarashim», deb ayting;

002  Biror narsa yoki birortasini maqtaganda, oshirib yubormang;

002  Yig’inlarda o’zingizgagina aloqador ishlar bilan mashg’ul bo’lmang;

002  Yaxshi gapga diqqat bilan quloq soling;

002  Xushbo’y hidli narsalardan foydalanganda, me’yorni biling;

002  Ayrim orzular ro’yobi uchun o’zingizni o’tga-cho’qqa uravermang;

002  Sizga nisbatan muomala me’yorini buzganlarga ham vazmin bo’ling;

002  Boylar saxovati qoshida o’zingizni zinhor kamsitilgandek his qilmang;

002  So’z berdingizmi, bajarishga qat’iylik bilan kirishing;

002  Faqat va faqat rost gapiring;

002  Har yerda maqbul so’z ayting, chiroyli gapirishga harakat qiling;

002  Vujudingiz rohatini istasangiz, oz yeng va oz iching!

002  Tinglovchingiz bo’lgandagina gapiring;

002  Bitta so’zni qaytaraverishdan saqlaning;

002  Hech kimni aldamang, masxaralamang;

002  Sotgan narsangizni yoqtirmay, qaytarib olib kelishsa, qabul qiling;

002  Yolg’on so’zlashni tajriba qilmang va odatlanmang;

002  Chanqaganda, suv ichishdan oldin og’zingizni chayqang;

002  Bozorda yurganda, hech kimga ozor bermang;

002  Egasining ruxsatini olmasdan, biroving narsasiga tegmang;

002   Og’zingizda luqma bilan gapirmang;

002  Gapirganda qo’l, barmoqlar bilan ortiqcha ishorat qilmang.

Imom G’azzoliy. Ey, Farzand by Khurshid Davron on Scribd

Imom G’azzoliy. Til ofatlari by Khurshid Davron on Scribd

07

(Tashriflar: umumiy 12 646, bugungi 7)

O'xshash maqolalar.

Izoh qoldiring