Аста-секин тамаддихонани оқшом чулғай бошлади, атроф тобора қоронғулик бағрига сингиб, деворларда узун-қисқа кўланкалар соя ташлади. Алисанинг ҳам кўнглини қандайдир нотинчлик босиб борар, нимадандир ташвишланар, жойида тинч ўтиролмасди. Унинг кўзлари ҳадеб одамлар орасидан жигарранг сочли, сигара тутатиб ўтирган аёлни қидирарди.

Сидони Габриэль КОЛЛЕТ
БЕГОНА АЁЛ
Инглиз тилидан Қандилат ЮСУПОВА таржимаси

    Сидони Габриэль Колетт ХХ аср биринчи ярми француз адабиётининг энг машҳур вакилларидан биридир. Унинг автобиографик романлари туркуми, ҳайвонот оламига бағишланган қисса ва ҳикоялари, айниқса, ишқий мавзудаги романлари ўз даврида жуда машҳур бўлган. У адиба аёллардан биринчи бўлиб Шарафли легион ордени билан тақдирланган ва Гонкур адабиёт академиясининг аъзоси ва президенти мақомига сазовор бўлган эди. У 1954 йили вафот қилганида, бир пайтлар Виктор Гюго мушарраф бўлганидек, унинг дафн маросими умуммиллий миқёсда ўтказилгани ҳам адиба эришган шуҳрат даражасини кўрсатади.

– Икки кишилик дастурхонми? Қани, мана бу ёққа марҳамат қилсинлар, ҳурматли жаноб. О, хонимингиз ниҳоятда латофатли экан! Сиз учун атайлаб дераза олдидаги жойни танладик, кўрфаз манзарасидан баҳра олиб ўтирасизлар-да! Қалай, маъқулми? — деди мулозамат кўрсатиб офицант.

Алиса хурсанд бўлиб эрига қаради:
–Ҳа, албатта! Бўлмасам-чи! – деди аёл қувончдан кўзлари чақнаб. – Марк, азизим, бу ерда биз ўзимизни худди денгизда, қайиқ ичида тушлик қилаётгандай ҳис этамиз! О, қандай ажойиб! Бу ерни…

Аёлнинг гапи оғзида қолиб кетди. Эри хотинининг қўлини қаттиқ қисди.
–У ердан сал берироқдаги жой анча тузукроқ кўринади, чамамда».
– Анави ёқдаги, дейсанми? Нақ одамларнинг ўртасида-я? Лекин менга кўпроқ…
– Алиса, жонгинам, илтимос.

Марк аёлининг қўлларини янаям маҳкамроқ қисди. Бу гал у шундай ҳаракат қилдики, Алиса беихтиёр эрига ўгирилиб қаради.
– Нима гап? Сенга нима бўлди?
– Тисс…, – деди Марк бармоғини лабига оҳиста босиб. У хотинига бор вужуди билан тикилиб турарди. Алисани тамаддихона ўртасидаги стол томон бошлади.

— Нима гап, Марк? Тинчликми? — хавотирланиб сўради Алиса яна.
— Кейин айтиб бераман, азизам. Кел, аввал таом буюртма қилиб олайлик. Хўш, нима еймиз? Майда денгиз қисқичбақасига тобинг қалай? Ё қовурилган тухум хоҳлайсанми?
— Истаганинг, азизим, менга фарқи йўқ.

Икки ёш бир-бирларига меҳр билан жилмайиб қўйишди. Кейин ёнларида тинмай рақсга тушаётган бир тўда одамларни мароқ билан кузатиб ўтирдилар.
— Ундай бўлса, биринчисига майда қисқичбақадан бўла қолсин, — деди Марк. — Кейин тухум ва тузланган чўчқа гўшти ҳам еймиз. Яна жўжа кабоб билан итальянча салат олсак. Бугун бир маза қилиб ўтирайлик, а, Алиса? Шошманг, — деди у шунда официантга юзланиб. — Ёдимдан кўтарилаёзибди, яна иккита қора қаҳвадан ҳам олиб келсангиз.

Шундай деди—да, у яна Алисага қараб гапида давом этди:
— Ҳайдовчимиз ҳам тушлик қилаётгандир ҳозир. Демак, тахминан икки соатлардан сўнг кетсак ҳам бўлади. Буёғидан ташвишланма. Икки соат давомида бемалол дам олсак бўлади.

Бир муддат шундай гаплар билан ўзини нимадандир чалғитган Марк ниҳоят енгил хўрсиниб, гўё ичидаги оғир бир тошни сал бўлса-да қўзғатгандек бироз енгил тортди. Сўнгра у ҳаётининг мазмунига айланган, чиройли шляпаси устидан рўмолини нафис танғиб олган гўзал хилқат —умр йўлдошига нигоҳларини қадади.
— Сен жуда дилбарсан, жоним! — деди у рафиқасининг нурли чеҳрасидан кўзини ололмай. Мана бу денгиз суви эса сенинг жозибали кўзларингга ажиб зангорлик бағишлаб, ҳуснингни янаям оширган. Ўзинг ҳам бир кўргин-а, Алиса! Бунинг устига саёҳатма-саёҳат юравериб, анча вазн ташлагансан ҳам. Фақатгина… Сен ўзинг ҳам шу малоҳатни қалбинг билан худди мендай ҳис қила олишинг керак, Алиса, эшитяпсанми?!

Аёлнинг ихчам  кўкраклари унинг қоматини янада жозибали кўрсатарди. У эрининг сўзларини бутун вужуди билан тинглар, унга бўлган меҳри янада ошарди.

Марк тўсатдан жиддий тортиб, аёлга синчков кўзларини тикди.
— Алис, биласанми, сен ҳозир бу ерда сенга нотаниш бўлган, аммо менга жудаям таниш бўлган одам билан битта тамаддихонада ўтирибсан.
— Менга нотаниш бўлган одам?
— Ҳа… Яъни, ўша одам менинг собиқ хотиним.

Шу пайт аёлнинг кўзлари ҳайратдан катта-катта очилиб кетди, у қандай калима билан айни дамда ичида кечаётган кучли ғалаённи ифодалашни билолмай, сўзсиз қотиб қолди.
— Хўш, нима қипти?.. — деб оғиз очди у ниҳоят. Унинг бу ерда эканлигининг бизга нима аҳамияти бор? Ахир… у сен учун муҳим инсон эмас-ку, Марк… Алиса шундай деб ўзини бироз чалғитгани билан барибир барча аёлларга хос қизиқувчанлик ила эрини қатор саволларга кўмиб ташлади:
— Унинг ўзи сени кўрдими? Ё сенинг унга қараганингни пайқаб қолмадими? У қани ҳозир, қаерда турибди? Марк, ўшани менга кўрсатиб юбора олмайсанми?
— Ҳозир эмас, илтимос. У бизни кузатаётган бўлиши мумкин… Зимдан назар ташла: Ҳув, ана — жигарранг сочли, бошида шляпаси йўқ, ялангбош аёл. Кўрдингми? У шу меҳмонхонада турган бўлса керак.
— Ҳмм, тушунарли.

Алиса кўпгина аёллар орасидан ахийри, уни кўриб олишга эришди. У аёл эрининг ўн беш ой муқаддам турмуш ўртоғи бўлганди.
— Бемаънилик, — деди Марк ғаши келиб. — Менга бу ҳол умуман ёқмаяпти… Турган-битгани бемаънилик! Тўғри, биз тарбияли кишилардай жимгина, жанжалсиз ажралишдик. Кейин менинг ҳаётимга фаришта мисол сен кириб келдинг. Мен сени севиб қолдим ва сен ҳам мен билан бир умрга бахтиёр бўлишни истадинг. Бизнинг бахтимиз, атрофдаги ҳар қандай ғаламислар иғвосию ҳасадгўйлар ҳийласидан омон қолади! Менга ишон, азизам!

Ўша бошяланг, жигарранг сочлари елкасини қоплаб, тўзғитиб ётган аёл ҳеч ким билан иши йўқ, парвойи фалак, кўзларини ярим юмганча сигара тортиб ўтирарди. Алиса ундан кўзларини олди-да, эри тарафга ўгирилди.

Дастурхондаги қовурилган қисқичбақага титроқ қўлларини узатди-да, шошилмай ея бошлади. Орага бир неча сониялик сукунат чўмди. Охири Алиса чидамай сўради:
— Нега сен менга унинг кўзлари кўк эканлигини индамагандинг?
— Буни айтиш ҳечам калламга келмаган экан!

Марк хотинининг нонга узатган қўлларини олиб, оҳиста ўпди, Алиса хотиржам қиёфага кирди.

Аста-секин тамаддихонани оқшом чулғай бошлади, атроф тобора қоронғулик бағрига сингиб, деворларда узун-қисқа кўланкалар соя ташлади. Алисанинг ҳам кўнглини қандайдир нотинчлик босиб борар, нимадандир ташвишланар, жойида тинч ўтиролмасди. Унинг кўзлари ҳадеб одамлар орасидан жигарранг сочли, сигара тутатиб ўтирган аёлни қидирарди.

Марк турмуш қурганларидан буён хотинига қилдек ҳам ёмонлик қилмаган, бор-буди билан Алисани хурсанд қилишга уринарди.

Улар анча пайт гаплашмасдан овқат ейишди, шампан ичишди, мириқиб ўтиргандай бўлишди, аммо ҳар иккисининг ҳам хаёли ўша «жигарранг соч»ли аёлда эди. Ора-орада Алиса қаттиқ кулиб юборар, Марк бўлса унинг ҳар бир хатти-ҳаракатидан ҳушёр ўтирар, Алисанинг бош буришларию, қаерга кўз ташлашларигача назаридан қочирмасди. Улар буюртма қилган қаҳваларини узоқ вақт кутиб қолишди. Уфқ шуъласи остида ётган поёнсиз денгиз сатҳига узоқ тикилиб қолишди. Чинданам, денгиз кўзни қамаштиргудай даражада ял-ял товланиб турарди.

— Марк, — деди Алиса эрига бироз саросима аралаш. У ҳали ҳам шу ерда.
— Бу сени безовта қиляптими? — жавоб берди Марк хотинининг ваҳимасига писанд қилмасликка уриниб. — Қаҳвамизни бошқа бирон холироқ ерга бориб ичайликми? Нима дейсан?
— Йўқ, йўқ! Асло! У менга нимага ҳалал берсин? Менимча, у бу ерда ёмон дам олмаётган кўринади, рафторини кўряпсан-ку ўзинг! Нима, энди уни деб шундай ширин ўтиришимизни бузишимиз керакми? Ҳечам-да!

Марк сигарасини олиб тутатди-да, худди айни дамда собиқ хотини чекаётгани сингари бурунидан паға-паға тутун чиқарди.

Сўнг Марк жиддий қиёфага кирди. У энди ҳеч нарсани яширмай, бор жиноятини фош қилиш фурсати етганини англаган айбдор каби сўзлай кетди:
— Йўқ…Йўқ, — деди у ўйчан бош чайқаб. — Тўғрисини айтганда, у мен билан сираям бахтли бўлолмади. Эҳтимол, мен ўзим у кутган бахтини бера олмагандирман? Эҳтимол, у мен туфайли бахтсиздир…
— О, сен унинг юриш-туришига бир қара. Ғирт такасалтанг-ку! Нега сен ўзингни гуноҳкор ҳисоблашинг керак, азизим?

Марк юзлари кучли ҳаяжондан қизариб, нозик бармоқлари асабий титраётган хотинининг бутун вужудига меҳр-муҳаббат тўла кўзларини қадади.
— Менинг бутун фикру хаёлимни ўғирлаган жиноятчи бу сенсан, жоним… Сен… Сен нақ фариштанинг ўзгинасисан… Сенинг севгинг… Сенинг ишқ тўла нигоҳларингни ҳар он кўрганимда, беихтиёр энтикиб кетаман. Сенинг нигоҳларинг бўлакча, Алиса. Уни мен қандай қилиб сендек масъуд қилишни билолмадим, бор-йўғи шу, холос.
— Унинг ўзи шунга муносиб экан!

Алиса яна асабийлашиб, енгил қалтирай бошлади, яна ўша жигарранг сочли танноз хонимга тез-тез аламнок қарарди. У аёл бўлса ҳамон ҳеч ким билан иши йўқ, парвойи фалак, баланд курсиси орқасига бошини ташлаганча, ҳалиям сигара тортиб ўтирарди. Унинг нигоҳларида ҳорғинлик, лоқайдлик ва алам акс этарди.

— Сен ҳақсан, — деб иқрор бўлди Марк Алисага юзланиб. — Нимаям дердим? Баҳтиқаро одамларга фақат ачиниш керак, холос. Кейин эса ўзгача бир ғурур билан хотинига баланд овозда хитоб қилди:
— Биз эса баҳтиқаро эмасмиз! Биз жуда-жуда бахтлимиз! Шундай эмасми, азизам?

Алиса индамади. У эрининг юзига синчков тикилиб қолганди. У Маркнинг чеҳрасидан ўзи учун хуфия бир белгини, носамимий бирон аломатни қидирар, эрининг қалин, қора сочларию оппоқ, узун-узун бармоқларига зийраклик билан боқар экан, ич-ичини аёвсиз қийноқ тимдаларди. У илк маротаба шунча вақт ардоқлаган, ишонган эридан шубҳа қилди. Қандайдир хавф бордай, ҳушёр тортди. Хаёлидан «Эҳтимол, биринчи хотини ҳалиям эрининг кўйида юргандир?..» деган фикр ўтди.

…Ниҳоят, улар кўнгилсизликларга макон бўлган тамаддихонани тарк этишди. Марк ҳисобни тўлаган заҳоти ҳайдовчисини чақирди. У гўё ҳеч нима юз бермагандай йўл бўйи ҳайдовчиси билан чақчақлашиб кетди. Алисанинг хаёлидан эса ўша сигара тортиб ўтирган Маркнинг ширакайф собиқ хотини кетмас, у ҳар нафас «Балки у эримни қидириб, ортимиздан қувиб келаётгандир» деган ваҳима билан ортига қарар, ташвишдан юраги така-пука урарди.

Sidoni Gabriel  KOLLET
BEGONA AYOL
Ingliz tilidan Qandilat YUSUPOVA tarjimasi

 Sidoni Gabriel  Kolett XX asr birinchi yarmi frantsuz adabiyotining eng mashhur vakillaridan biridir. Uning avtobiografik romanlari turkumi, hayvonot olamiga bag’ishlangan qissa va hikoyalari, ayniqsa, ishqiy mavzudagi romanlari o’z davrida juda mashhur bo’lgan. U adiba ayollardan birinchi bo’lib Sharafli legion ordeni bilan taqdirlangan va Gonkur adabiyot akademiyasining a’zosi va prezidenti maqomiga sazovor bo’lgan edi. U 1954 yili vafot qilganida, bir paytlar Viktor Gyugo musharraf bo’lganidek, uning dafn marosimi umummilliy miqyosda o’tkazilgani ham adiba erishgan shuhrat darajasini ko’rsatadi.

–  Ikki kishilik dasturxonmi? Qani, mana bu yoqqa marhamat qilsinlar, hurmatli janob. O, xonimingiz nihoyatda latofatli ekan! Siz uchun ataylab deraza oldidagi joyni tanladik, ko’rfaz manzarasidan bahra olib o’tirasizlar-da! Qalay, ma’qulmi? – dedi mulozamat ko’rsatib ofitsant.

Alisa xursand bo’lib eriga qaradi:
– Ha, albatta! Bo’lmasam-chi! –  dedi ayol quvonchdan ko’zlari chaqnab. _ Mark, azizim, bu yerda biz o’zimizni xuddi dengizda, qayiq ichida tushlik qilayotganday his etamiz! O, qanday ajoyib! Bu yerni…

Ayolning gapi og’zida qolib ketdi. Eri xotinining qo’lini qattiq qisdi.
– U yerdan sal beriroqdagi joy ancha tuzukroq ko’rinadi, chamamda».
– Anavi yoqdagi, deysanmi? Naq odamlarning o’rtasida-ya? Lekin menga ko’proq…
– Alisa, jonginam, iltimos.

Mark ayolining qo’llarini yanayam mahkamroq qisdi. Bu gal u shunday harakat qildiki, Alisa beixtiyor eriga o’girilib qaradi.
– Nima gap? Senga nima bo’ldi?
–Tiss…, – dedi Mark barmog’ini labiga ohista bosib. U xotiniga bor vujudi bilan tikilib turardi. Alisani tamaddixona o’rtasidagi stol tomon boshladi.

— Nima gap, Mark? Tinchlikmi? — xavotirlanib so’radi Alisa yana.
— Keyin aytib beraman, azizam. Kel, avval taom buyurtma qilib olaylik. Xo’sh, nima yeymiz? Mayda dengiz qisqichbaqasiga tobing qalay? YO qovurilgan tuxum xohlaysanmi?
— Istaganing, azizim, menga farqi yo’q.

Ikki yosh bir-birlariga mehr bilan jilmayib qo’yishdi. Keyin yonlarida tinmay raqsga tushayotgan bir to’da odamlarni maroq bilan kuzatib o’tirdilar.
— Unday bo’lsa, birinchisiga mayda qisqichbaqadan bo’la qolsin, — dedi Mark. — Keyin tuxum va tuzlangan cho’chqa go’shti ham yeymiz. Yana jo’ja kabob bilan ital`yancha salat olsak. Bugun bir maza qilib o’tiraylik, a, Alisa? Shoshmang, — dedi u shunda ofitsiantga yuzlanib. — Yodimdan ko’tarilayozibdi, yana ikkita qora qahvadan ham olib kelsangiz.

Shunday dedi—da, u yana Alisaga qarab gapida davom etdi:
— Haydovchimiz ham tushlik qilayotgandir hozir. Demak, taxminan ikki soatlardan so’ng ketsak ham bo’ladi. Buyog’idan tashvishlanma. Ikki soat davomida bemalol dam olsak bo’ladi.

Bir muddat shunday gaplar bilan o’zini nimadandir chalg’itgan Mark nihoyat yengil xo’rsinib, go’yo ichidagi og’ir bir toshni sal bo’lsa-da qo’zg’atgandek biroz yengil tortdi. So’ngra u hayotining mazmuniga aylangan, chiroyli shlyapasi ustidan ro’molini nafis tang’ib olgan go’zal xilqat —umr yo’ldoshiga nigohlarini qadadi.
— Sen juda dilbarsan, jonim! — dedi u rafiqasining nurli chehrasidan ko’zini ololmay. Mana bu dengiz suvi esa sening jozibali ko’zlaringga ajib zangorlik bag’ishlab, husningni yanayam oshirgan. O’zing ham bir ko’rgin-a, Alisa! Buning ustiga sayohatma-sayohat yuraverib, ancha vazn tashlagansan ham. Faqatgina… Sen o’zing ham shu malohatni qalbing bilan xuddi menday his qila olishing kerak, Alisa, eshityapsanmi?!

Ayolning ixcham ko’kraklari uning qomatini yanada jozibali ko’rsatardi. U erining so’zlarini butun vujudi bilan tinglar, unga bo’lgan mehri yanada oshardi.

Mark to’satdan jiddiy tortib, ayolga sinchkov ko’zlarini tikdi.
— Alis, bilasanmi, sen hozir bu yerda senga notanish bo’lgan, ammo menga judayam tanish bo’lgan odam bilan bitta tamaddixonada o’tiribsan.
— Menga notanish bo’lgan odam?
— Ha… Ya’ni, o’sha odam mening sobiq xotinim.

Shu payt ayolning ko’zlari hayratdan katta-katta ochilib ketdi, u qanday kalima bilan ayni damda ichida kechayotgan kuchli g’alayonni ifodalashni bilolmay, so’zsiz qotib qoldi.
— Xo’sh, nima qipti?.. — deb og’iz ochdi u nihoyat. Uning bu yerda ekanligining bizga nima ahamiyati bor? Axir… u sen uchun muhim inson emas-ku, Mark… Alisa shunday deb o’zini biroz chalg’itgani bilan baribir barcha ayollarga xos qiziquvchanlik ila erini qator savollarga ko’mib tashladi:
— Uning o’zi seni ko’rdimi? YO sening unga qaraganingni payqab qolmadimi? U qani hozir, qaerda turibdi? Mark, o’shani menga ko’rsatib yubora olmaysanmi?
— Hozir emas, iltimos. U bizni kuzatayotgan bo’lishi mumkin… Zimdan nazar tashla: Huv, ana — jigarrang sochli, boshida shlyapasi yo’q, yalangbosh ayol. Ko’rdingmi? U shu mehmonxonada turgan bo’lsa kerak.
— Hmm, tushunarli.

Alisa ko’pgina ayollar orasidan axiyri, uni ko’rib olishga erishdi. U ayol erining o’n besh oy muqaddam turmush o’rtog’i bo’lgandi.
— Bema’nilik, — dedi Mark g’ashi kelib. — Menga bu hol umuman yoqmayapti… Turgan-bitgani bema’nilik! To’g’ri, biz tarbiyali kishilarday jimgina, janjalsiz ajralishdik. Keyin mening hayotimga farishta misol sen kirib kelding. Men seni sevib qoldim va sen ham men bilan bir umrga baxtiyor bo’lishni istading. Bizning baxtimiz, atrofdagi har qanday g’alamislar ig’vosiyu hasadgo’ylar hiylasidan omon qoladi! Menga ishon, azizam!

O’sha boshyalang, jigarrang sochlari yelkasini qoplab, to’zg’itib yotgan ayol hech kim bilan ishi yo’q, parvoyi falak, ko’zlarini yarim yumgancha sigara tortib o’tirardi. Alisa undan ko’zlarini oldi-da, eri tarafga o’girildi.

Dasturxondagi qovurilgan qisqichbaqaga titroq qo’llarini uzatdi-da, shoshilmay yeya boshladi. Oraga bir necha soniyalik sukunat cho’mdi. Oxiri Alisa chidamay so’radi:
— Nega sen menga uning ko’zlari ko’k ekanligini indamaganding?
— Buni aytish hecham kallamga kelmagan ekan!

Mark xotinining nonga uzatgan qo’llarini olib, ohista o’pdi, Alisa xotirjam qiyofaga kirdi.

Asta-sekin tamaddixonani oqshom chulg’ay boshladi, atrof tobora qorong’ulik bag’riga singib, devorlarda uzun-qisqa ko’lankalar soya tashladi. Alisaning ham ko’nglini qandaydir notinchlik bosib borar, nimadandir tashvishlanar, joyida tinch o’tirolmasdi. Uning ko’zlari hadeb odamlar orasidan jigarrang sochli, sigara tutatib o’tirgan ayolni qidirardi.

Mark turmush qurganlaridan buyon xotiniga qildek ham yomonlik qilmagan, bor-budi bilan Alisani xursand qilishga urinardi.

Ular ancha payt gaplashmasdan ovqat yeyishdi, shampan ichishdi, miriqib o’tirganday bo’lishdi, ammo har ikkisining ham xayoli o’sha «jigarrang soch»li ayolda edi. Ora-orada Alisa qattiq kulib yuborar, Mark bo’lsa uning har bir xatti-harakatidan hushyor o’tirar, Alisaning bosh burishlariyu, qaerga ko’z tashlashlarigacha nazaridan qochirmasdi. Ular buyurtma qilgan qahvalarini uzoq vaqt kutib qolishdi. Ufq shu’lasi ostida yotgan poyonsiz dengiz sathiga uzoq tikilib qolishdi. Chindanam, dengiz ko’zni qamashtirguday darajada yal-yal tovlanib turardi.

— Mark, — dedi Alisa eriga biroz sarosima aralash. U hali ham shu yerda.
— Bu seni bezovta qilyaptimi? — javob berdi Mark xotinining vahimasiga pisand qilmaslikka urinib. — Qahvamizni boshqa biron xoliroq yerga borib ichaylikmi? Nima deysan?
— Yo’q, yo’q! Aslo! U menga nimaga halal bersin? Menimcha, u bu yerda yomon dam olmayotgan ko’rinadi, raftorini ko’ryapsan-ku o’zing! Nima, endi uni deb shunday shirin o’tirishimizni buzishimiz kerakmi? Hecham-da!

Mark sigarasini olib tutatdi-da, xuddi ayni damda sobiq xotini chekayotgani singari burunidan pag’a-pag’a tutun chiqardi.

So’ng Mark jiddiy qiyofaga kirdi. U endi hech narsani yashirmay, bor jinoyatini fosh qilish fursati yetganini anglagan aybdor kabi so’zlay ketdi:
— Yo’q…Yo’q, — dedi u o’ychan bosh chayqab. — To’g’risini aytganda, u men bilan sirayam baxtli bo’lolmadi. Ehtimol, men o’zim u kutgan baxtini bera olmagandirman? Ehtimol, u men tufayli baxtsizdir…
— O, sen uning yurish-turishiga bir qara. G’irt takasaltang-ku! Nega sen o’zingni gunohkor hisoblashing kerak, azizim?

Mark yuzlari kuchli hayajondan qizarib, nozik barmoqlari asabiy titrayotgan xotinining butun vujudiga mehr-muhabbat to’la ko’zlarini qadadi.
— Mening butun fikru xayolimni o’g’irlagan jinoyatchi bu sensan, jonim… Sen… Sen naq farishtaning o’zginasisan… Sening sevging… Sening ishq to’la nigohlaringni har on ko’rganimda, beixtiyor entikib ketaman. Sening nigohlaring bo’lakcha, Alisa. Uni men qanday qilib sendek mas’ud qilishni bilolmadim, bor-yo’g’i shu, xolos.
— Uning o’zi shunga munosib ekan!

Alisa yana asabiylashib, yengil qaltiray boshladi, yana o’sha jigarrang sochli tannoz xonimga tez-tez alamnok qarardi. U ayol bo’lsa hamon hech kim bilan ishi yo’q, parvoyi falak, baland kursisi orqasiga boshini tashlagancha, haliyam sigara tortib o’tirardi. Uning nigohlarida horg’inlik, loqaydlik va alam aks etardi.

— Sen haqsan, — deb iqror bo’ldi Mark Alisaga yuzlanib. — Nimayam derdim? Bahtiqaro odamlarga faqat achinish kerak, xolos. Keyin esa o’zgacha bir g’urur bilan xotiniga baland ovozda xitob qildi:
— Biz esa bahtiqaro emasmiz! Biz juda-juda baxtlimiz! Shunday emasmi, azizam?

Alisa indamadi. U erining yuziga sinchkov tikilib qolgandi. U Markning chehrasidan o’zi uchun xufiya bir belgini, nosamimiy biron alomatni qidirar, erining qalin, qora sochlariyu oppoq, uzun-uzun barmoqlariga ziyraklik bilan boqar ekan, ich-ichini ayovsiz qiynoq timdalardi. U ilk marotaba shuncha vaqt ardoqlagan, ishongan eridan shubha qildi. Qandaydir xavf borday, hushyor tortdi. Xayolidan «Ehtimol, birinchi xotini haliyam erining ko’yida yurgandir?..» degan fikr o’tdi.

…Nihoyat, ular ko’ngilsizliklarga makon bo’lgan tamaddixonani tark etishdi. Mark hisobni to’lagan zahoti haydovchisini chaqirdi. U go’yo hech nima yuz bermaganday yo’l bo’yi haydovchisi bilan chaqchaqlashib ketdi. Alisaning xayolidan esa o’sha sigara tortib o’tirgan Markning shirakayf sobiq xotini ketmas, u har nafas «Balki u erimni qidirib, ortimizdan quvib kelayotgandir» degan vahima bilan ortiga qarar, tashvishdan yuragi taka-puka urardi.