Элназар шеърларининг ўзига хос жиҳати уларнинг ўзбек халқ достонлари оҳанглари билан йўғрилганидадир. Бу ўлмас ва ҳикматли оҳанглардан узоқлашиб кетаётгандай туюлган бугунги кунда шоирнинг айни шу жиҳатларига урғу бергим,  ёш дўстим шеърларида ҳали анча маромига етмаган сатрлар борлигига  қарамай қўллагим келди.  Бу достонларнинг мафтункор оламини,  достон қаҳрамонларинининг ўзига хос инсоний қирраларини янгича кашф этиш Элназарга насиб бўлишини тилайман.

ЭЛНАЗАР
ШЕЪРЛАР

Элназар (Элбек Жуманов) 1986 йилнинг 21 январида Қашқадарё вилоятининг Қоратепа қишлоғида туғилган. Қарши Давлат университетининг ўзбек филологияси факультетини тугатган. “Қашқадарё”, “Ҳуррият” ва “Маҳалла” газеталарида ишлаган. Айни пайтда Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги тизимида меҳнат қилмоқда.

 

* * *

Бойбўри боласиз, туғмас Кунтуғмиш,
Ўғил деб, гўрларга топинар миллат.
Ё гўрлар қисирдир, ё миллат есир,
Хизр ҳам карамин қилади миннат.

Оламда тенги йўқ сулув Ойбарчин,
Дилингни худога ёрдингми?
Ултонтоз булғайди тўшагинг,
Юздаги доғларинг дардингми?

Орсизлар еб кетди оримиз,
Қолгани шу қора бетимдир.
Ё худо, бу қандай  ёзуғинг бўлди,
Алпбачча Ёдгор ҳам етимдир.

Бахшилар алдайди элатни,
Боболар ростини айтмайди,
Чинданам бўлганми Алмомиш,
Бор бўлса , не учун қайтмайди?

АЛПОМИШ ЧОҲДА

Тўрт томонга қочиб кетар вақт,
Тўрт томондан сиқиб келар чоҳ,
Билмам, қайда қолиб кетган бахт,
Билмам, қайдан топиб келар оҳ,

ВИСОЛ

Орамизда бир пайт серғунча
Боғларимда гуллайди тикан.
Юрагимни юлиб олганча
Омад қушим сен сори кетган.

ШОҲ ҚИЗИГА

Хаёллари ширин қизгинам,
Кўйлагидай кўнгли озода,
Юрагингга жо бўлар олам,
Туйғуларинг ўйнар фазода.

Кун чиқишда хастадил йигит,
Қайғулари ҳаддан зиёда.
Кор қилмайди дорию ўгит,
Қийналмоқда сенсиз дунёда.

Олисларда чекавериб оҳ,
Йўлга чиқди пойи пиёда.
Ул “Оқ отли” соғинтирган чоғ,
Кириб келар жулдур қабода.

Душман тили қолар эшилиб,
Сени назр қилдим гадога,
Оҳларингга жонинг қўшилиб,
Етиб борсин руҳинг Худога.

СЕҲРСИЗ ЭРТАК

Бор экану йўқ экан,
Сўнгсиз эртак бўлибди.
Халқи оч, у тўқ экан,
Ситам эрмак бўлибди.

Ярми рост, ярми ёлғон,
Ярми бахт, ярми пушмон,
Ботирлар ўлган замон,
Номи достон бўлибди.

Ҳасрати тундан узун,
Қайғуси ундан узун,
Алами чиндан узун
Қайда дармон бўлибди?

Ҳикмат тўла сандиқлар,
Юрагимда чандиқлар,
Сувсиз, тубсиз ариқлар,
Кўздан ниҳон бўлибди.

Ишқ ўтида куйганим,
Минг азобни туйганим,
Ўздан тониб суйганим,
Сўнгсиз армон бўлибди.

Кўнглимиз тушди айро,
Йўлимиз тушди айро,
Бу қандай оғир савдо
Оти ҳижрон бўлибди?

Заҳҳок ўлмас бўлибди,
Кўнгил тўлмас бўлибди,
Ёшлигим юрган йўллар,
Борса келмас бўлибди.

Бойлик аждаҳоники,
Пари рўдапоники,
Талаб дилрабоники,
Жоним арзон бўлибди.

***

Қалбимдан орзулар кетмиш йироқлаб,
Ёшлигим адашган йўллар алдамчи.
Қайта кўришмоқ ҳам этмади насиб,
Видода силкинган йўллар алдамчи.

Бошимиз бекитиб, бобо қуёшдан,
Сочимиз силаган толлар алдамчи,
Бахтиёр бўлмадик, бахт бўлди рўё,
Лўли қизлар очган фоллар алдамчи.

Сочларим оқармиш ғамнинг қасдида,
Армонни авраган йиллар алдамчи,
Иккимиз ажратган жарлик устида,
Кўприклар ясаган қиллар алдамчи.

Мени ёлғизлатиб қўймади ҳижрон,
Кўзларимдан оққан селлар алдамчи.
Сени деб дунёдан кечганим ёлғон,
Оҳларим еткизган еллар алдамчи.

ПАРИ-ҚИЗ

Кўҳи Қофда қолган парилар,
Дев минг куйга солган парилар,
Эртак бўлиб болалик чоғим,
Хаёлимда қолган парилар.

Йиллар ўтди — ўйноқи шамол,
Бугун пари севгига тимсол,
Бошдан оёқ сирга ўраниб,
Кириб келди парилар мисол.

Киприги-ла кўксин беркитиб,
Сочи билан белларин ёпган.
У кўзингга тик қарай олмас,
Киприклари оғирлигидан.

Аста-аста ёқа бошлайди,
Айтар сўзи ўзидан ширин.
Аста-аста юқа бошлайди,
Хаёллари сўзидан ширин.

Бир кун келиб, қартаяр жисмим,
Аммо ул қиз ҳамон навқирон,
Ахир, кўнглим у билан кетган,
У кўнглимни асрар безиён.

“Алпомиш” достонига сайр” туркумидан

ҚАЛДИРҒОЧ

Ичимда дардларнинг ёмони,
Келдима тулкининг замони?
Тупроққа қоришиб кетди-я,
Алпомиш оғамнинг камони.

ОЙБАРЧИН

Дардим ёрсам, тошлар дардим олмади,
Бойсун юртда жургилигим қолмади.
Олисларда увол кетган бегим-а,
Кетсангизам, сиздан кўнглим қолмади.

ҚОРАЖОН

Талпинганим чин дийдор,
Қиёматга қолди-я.
Қитмир экан бу ҳаёт,
Жон жойимдан олди-я.

Дил тубини тўлдирди,
Зардоблари кўзимнинг.
Боқий фалак, не қилай,
Кўнгли ирик дўстимнинг.

Элатимдан давр қайтгандай,
Мен боқсам-да боқмайди замон.
Онам менга алла айтганда,
Ўлар эдим, бўлиб қаҳрамон.

ELNAZAR
SHE’RLAR

Elnazar (Elbek Jumanov) 1986 yilning 21 yanvarida Qashqadaryo viloyatining Qoratepa qishlog’ida tug’ilgan. Qarshi Davlat universitetining o’zbek filologiyasi fakul`tetini tugatgan. “Qashqadaryo”, “Hurriyat” va “Mahalla” gazetalarida ishlagan. Ayni paytda Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi tizimida mehnat qilmoqda.
Elnazar she’rlarining o’ziga xos jihati ularning o’zbek xalq dostonlari ohanglari bilan yo’g’rilganidadir. Bu o’lmas va hikmatli ohanglardan uzoqlashib ketayotganday tuyulgan bugungi kunda shoirning ayni shu hihatlariga urg’u bergim, qo’llagim keldi. Bu dostonlarning maftunkor olamini, doston qahramonlarinining o’ziga xos insoniy qirralarini yangicha kashf etish Elnazarga nasib bo’lishini tilayman

 

* * *

Boybo’ri bolasiz, tug’mas Kuntug’mish,
O’g’il deb, go’rlarga topinar millat.
YO go’rlar qisirdir, yo millat yesir,
Xizr ham karamin qiladi minnat.

Olamda tengi yo’q suluv Oybarchin,
Dilingni xudoga yordingmi?
Ultontoz bulg’aydi to’shaging,
Yuzdagi dog’laring dardingmi?

Orsizlar yeb ketdi orimiz,
Qolgani shu qora betimdir.
YO xudo, bu qanday yozug’ing  bo’ldi,
Alpbachcha Yodgor ham yetimdir.

Baxshilar aldaydi elatni,
Bobolar rostini aytmaydi,
Chindanam bo’lganmi Almomish,
Bor bo’lsa , ne uchun qaytmaydi?

ALPOMISH CHOHDA

To’rt tomonga qochib ketar vaqt,
To’rt tomondan siqib kelar choh,
Bilmam, qayda qolib ketgan baxt,
Bilmam, qaydan topib kelar oh,

Oyog’imdan past kelgan botqoq,
Bugun, hatto boshimdan oshdi,
Bor vujudim taslim bo’lgan chog’,
Bir yuragim tepaga shoshdi.

Umidlarim bir-bir uzilgan,
Tavbaning ham yo’qdir keragi.
Ilinj bilan ko’kka cho’zilgan
Qo’llarimda o’ynar yuragim.

Achchiq-achchiq so’zlar chordevor,
Aqlim yetmas saboqlariga.
Bu yurakning yetmog’i dushvor,
Ona g’ozning oyoqlariga.

Yetti yillab zulmatda yotdim,
Bir uchqunlik hayot ber, xudo.
Yuragimni yuksakka otdim,
Yuragimga qanot ber, xudo!

VISOL

Oramizda bir payt serg’uncha
Bog’larimda gullaydi tikan.
Yuragimni yulib olgancha
Omad qushim sen sori ketgan.

Taqdir baxtmas, sog’inchni bergan,
Yig’lamagin, ichingda bo’zlab.
Bolalaring quvib yuborgan
G’amlar meni keladi izlab.

 

SHOH QIZIGA

Xayollari shirin qizginam,
Ko’ylagiday ko’ngli ozoda,
Yuragingga jo bo’lar olam,
Tuyg’ularing o’ynar fazoda.

Kun chiqishda xastadil yigit,
Qayg’ulari haddan ziyoda.
Kor qilmaydi doriyu o’git,
Qiynalmoqda sensiz dunyoda.

Olislarda chekaverib oh,
Yo’lga chiqdi poyi piyoda.
Ul “Oq otli” sog’intirgan chog’,
Kirib kelar juldur qaboda.

Dushman tili qolar eshilib,
Seni nazr qildim gadoga,
Ohlaringga joning qo’shilib,
Yetib borsin ruhing Xudoga.

SEHRSIZ ERTAK

Bor ekanu yo’q ekan,
So’ngsiz ertak bo’libdi.
Xalqi och, u to’q ekan,
Sitam ermak bo’libdi.

Yarmi rost, yarmi yolg’on,
Yarmi baxt, yarmi pushmon,
Botirlar o’lgan zamon,
Nomi doston bo’libdi.

Hasrati tundan uzun,
Qayg’usi undan uzun,
Alami chindan uzun
Qayda darmon bo’libdi?

Hikmat to’la sandiqlar,
Yuragimda chandiqlar,
Suvsiz, tubsiz ariqlar,
Ko’zdan nihon bo’libdi.

Ishq o’tida kuyganim,
Ming azobni tuyganim,
O’zdan tonib suyganim,
So’ngsiz armon bo’libdi.

Ko’nglimiz tushdi ayro,
Yo’limiz tushdi ayro,
Bu qanday og’ir savdo
Oti hijron bo’libdi?

Zahhok o’lmas bo’libdi,
Ko’ngil to’lmas bo’libdi,
Yoshligim yurgan yo’llar,
Borsa kelmas bo’libdi.

Boylik ajdahoniki,
Pari ro’daponiki,
Talab dilraboniki,
Jonim arzon bo’libdi.

***

Qalbimdan orzular ketmish yiroqlab,
Yoshligim adashgan yo’llar aldamchi.
Qayta ko’rishmoq ham etmadi nasib,
Vidoda silkingan yo’llar aldamchi.

Boshimiz bekitib, bobo quyoshdan,
Sochimiz silagan tollar aldamchi,
Baxtiyor bo’lmadik, baxt bo’ldi ro’yo,
Lo’li qizlar ochgan follar aldamchi.

Sochlarim oqarmish g’amning qasdida,
Armonni avragan yillar aldamchi,
Ikkimiz ajratgan jarlik ustida,
Ko’priklar yasagan qillar aldamchi.

Meni yolg’izlatib qo’ymadi hijron,
Ko’zlarimdan oqqan sellar aldamchi.
Seni deb dunyodan kechganim yolg’on,
Ohlarim yetkizgan yellar aldamchi.

PARI-QIZ

Ko’hi Qofda qolgan parilar,
Dev ming kuyga solgan parilar,
Ertak bo’lib bolalik chog’im,
Xayolimda qolgan parilar.

Yillar o’tdi — o’ynoqi shamol,
Bugun pari sevgiga timsol,
Boshdan oyoq sirga o’ranib,
Kirib keldi parilar misol.

Kiprigi-la ko’ksin berkitib,
Sochi bilan bellarin yopgan.
U ko’zingga tik qaray olmas,
Kipriklari og’irligidan.

Asta-asta yoqa boshlaydi,
Aytar so’zi o’zidan shirin.
Asta-asta yuqa boshlaydi,
Xayollari so’zidan shirin.

Bir kun kelib, qartayar jismim,
Ammo ul qiz hamon navqiron,
Axir, ko’nglim u bilan ketgan,
U ko’nglimni asrar beziyon.

“Alpomish” dostoniga sayr” turkumidan

QALDIRG’OCH

Ichimda dardlarning yomoni,
Keldima tulkining zamoni?
Tuproqqa qorishib ketdi-ya,
Alpomish og’amning kamoni.

OYBARCHIN

Dardim yorsam, toshlar dardim olmadi,
Boysun yurtda jurgiligim qolmadi.
Olislarda uvol ketgan begim-a,
Ketsangizam, sizdan ko’nglim qolmadi.

QORAJON

Talpinganim chin diydor,
Qiyomatga qoldi-ya.
Qitmir ekan bu hayot,
Jon joyimdan oldi-ya.

Dil tubini to’ldirdi,
Zardoblari ko’zimning.
Boqiy falak, ne qilay,
Ko’ngli irik do’stimning.

Elatimdan davr qaytganday,
Men boqsam-da boqmaydi zamon.
Onam menga alla aytganda,
O’lar edim, bo’lib qahramon.