Фазлий Намангоний  шеърий истеъдоди туфайли Умархоннинг марҳаматига сазовор бўлиб, «малик уш-шуаро» номини олган.  Фазлий тузган «Мажмуаи шоирон» («Шоирлар мажмуаси», 1821) тазкираси  ўзбек адабиётшунослиги тарихида илк марта шеърий йўл билан яратилган. Тазкирада 19-аср бошлари Қўқон адабий муҳитининг 100 дан ортиқ вакиллари ҳақидаги қимматли маълумотлар ва асарларидан намуналар мавжуд.

Фазлий
«ДЕВОН»ДАН

Фазлий Намангоний (тахаллуси; асл исми Абдулкарим, 18-аср 2-ярми — 19-аср 1-ярми, Наманган) — шоир, адабиётшунос. 19-аср бошларида Тўрақўрғон ва Наманганда турли мансабларда ишлаган. Умархон ҳукмронлиги йиллари (1810—22) Қўқонга келган. Шеърий истеъдоди туфайли хоннинг марҳаматига сазовор бўлиб, тез орада сарой шоирларининг бошлиғи — «малик уш-шуаро» номини олган. Умархоннинг ҳаёти, фаолияти, ҳарбий юришлари, ҳукмронлиги давридаги воқеаларни «Умарнома» достонида тасвирлаган. Хон топшириғига кўра, Фазлий «Мажмуаи шоирон» («Шоирлар мажмуаси», 1821) тазкирасини тузган. Ўзбек адабиётшунослиги тарихида илк марта шеърий йўл билан яратилган мазкур тазкирада 19-аср бошлари Қўқон адабий муҳитининг 100 дан ортиқ вакиллари ҳақидаги қимматли маълумотлар ва асарларидан намуналар мавжуд. Шу жумладан, унда Фазлийнинг қасида ва ғазаллари, шоира Маҳзуна билан мушоираси ҳам бор. Фазлийнинг «Девон» тузгани маълум, аммо у топилмаган. Унинг ўзбек ва тожик тилларида ёзилган ғазал, маснавий, мухаммас, рубоий ва туюқлари турли мажмуа ва баёзларда учрайди.
Фазлийнинг «Мажмуаи шоирон» тазкираси 19-аср ва 20-аср бошларида қўлёзма ва тошбосма нусхаларда кенг тарқалган, асар адабиёт аҳли орасида катта шуҳрат топган. Унинг мукаммал қўлёзма нусхалари Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институтида сақланади (инв. № 7510, 9914 ва б.). Фазлий Умархон вафотидан сўнг (1822), Наманганга кетган ва ўша ерда вафот этган.

Рустамжон Тожибоев

 

* * *

Бош эгдим муҳаббатга, мен ғариб бечораман,
Топгайдир мени албат йўлида овораман.

Билмаган дер ул Мажнун, ишқида девонаман,
Излаб ҳуснига достон мағрибга равонаман.

Ҳануз ёрдин йўқ хабар, ўзимдан бегонаман,
Илк муҳаббат қасрида, тун шамга ҳамхонаман.

Бергали туҳфа ёрга хун дилим оҳ, ёнаман,
Ул гўзал бўлса йироқ, севгига афсонаман.

Эй санам, хор айлама, воз кечсанг гар тонаман,
Кўзларингдан оқса ёш маржон каби томаман.

Қошларинг мисли камон пайконни қайдан топай,
Топилмас бўлса пайкон кипригимдан оламан.

* * *

Пинҳона ёр ишқида тинмас бўлди ҳижроним,
Оташи сўнмас бало азобдан куйди жоним.

Фош айлаб сирни ҳижрон зулм қилди жонимга,
Мажнун каби дарбадар саҳро бўлди маконим.

Ҳаддидан ошиб кўнгил девона сифат қилди,
Хонавайрон бўлиб дил асқотмас хонумоним.

Эй нозанин париваш, ишқинг ўтида ёндим,
Ғам-ғусса бўлди дардим, кўзимдан оқди қоним.

Тингла, арзим айтайин, мен ошиқ бечораман,
Эй нигор, лутф айлагин куймай боғу бўстоним.

Дод солиб нола қилсам минг пора қилгай ҳижрон,
Муҳаббат шаробидан маст айлади жононим.

Афсона бўлди Фазлий, ул гўзал васлини деб,
Хаёллар оғушида ўтди энг ширин оним.

* * *

Бунчалар нозик экан танда ҳаёт, эй кўнгул,
Гоҳида ўтгай хато минг жароҳат, эй кўнгул.

Бир қўнимда турмагай гоҳи шод, гоҳо маъюс,
Чақса тил қайғурмагин, айла тоқат, эй кўнгул.

Ранжимай йўқдир илож, бесабаб бўлса бўҳтон,
Дил ёришмас ёқса шам беҳаловат, эй кўнгул.

Кезса гулзор ёр ила дунёни тарк айлагай,
Ширин суҳбат даврадан топгай роҳат, эй кўнгул.

Доимо бирдек эмас ҳасратида бор алам,
Дардини этгай баён, гар хиёнат, эй кўнгул.

Тобланар турли-туман, шодлигу ғам ёнма-ён,
Софлигин қилгай аён, бор диёнат, эй кўнгул.

Ишқ-муҳаббат куйида ўртагай шому саҳар,
Дилда ҳижрон уйғотиб оҳ, малоҳат, эй кўнгул.

Ваъдаси ошкорадир ёрнинг кўнглин овласа,
Бол томар тилдан шу он, чин садоқат, эй кўнгул.

Нодонларнинг дастидан, Фазлий, зинҳор ранжима,
Хокисор бўл эл аро, ҳур латофат, эй кўнгул.

* * *

Гул юзунгда зулфунгни боғ аро намоён қил,
Лола бирла сунбулни доғ этиб паришон қил.

Лолагун қабо жайбинг тугмасин очиб гоҳе,
Гул яқосини чок эт, ғунча бағрини қон қил.

Давлати висолингга шукр этмаганларни,
Ғам ўтиға доғ айлаб, мубталойи ҳижрон қил.

Соқиё, юзунг акси қилди бодани гулгун,
Лола ранг соғар тут базмни гулистон қил.

Эй кўнгул харобингга келса ёшурун дарди,
Воқиф ўлмасун мардум кўз уйида меҳмон қил.

Ошиқи талабгоринг мардларни шоҳидур,
Бўсаи даҳонингдин назри шоҳи мардон қил

Фазлиё, Умар султон даргаҳига йўл топсанг,
Кўзларингга туфроғин сурмаи Сулаймон қил.

* * *

Гул чоғи хушдур қилиб сайри гулистон ўйнамоқ,
Ёр ила гулшанда сармасту хиромон ўйнамоқ.

Ёр лаъли бирла ўйнаб бўлмас, эй шайдо кўнгул,
Бас дегил инсоф ила осонмудур жон ўйнамоқ.

Турфа саркашдур саманди ноз сурма тунд ани,
Ким анга одат эрур қилғонда жавлон ўйнамоқ,

Ҳалқаи зулфунгга чиндур кўнгул ўйнаб берганим.
Йўқса ишқ ойинида бордурму ёлғон ўйнамоқ,

Бок эмас гар тарқаса ашким юзум атрофина,
Ёшларға расмдур ҳарён паришон ўйнамоқ.

Келди ёдинг кўнглума ашким югурди ҳар тараф,
Тифлға одат эрур келганда меҳмон ўйнамоқ.

Эй кўнгул, вайроналиғлар бирла хуш тут хотирин,
Гар сенинг бирла тилар ул тифли нодон ўйнамоқ.

Ишқ осондур ва лек жон ўйнамоқ душвор эрур
Булҳавас ҳам ўйнар эрди бўлса осон ўйнамоқ.

Ўйнағил Фазлий вафо нардин қуруб жон нақдини
Гар тилар бўлса санингла табъи жонон ўйнамоқ.

* * *

Соқиё, сенсиз манга бўлди бу оқшом ком талх,
Дамбадам лаълинг хуморидин ичарман жом талх.

Наргисинг айлар нигоҳи тунд, лаълинг заҳрханд,
Ваҳ надиндур бу чаманда пиставу бодом талх.

Зулфу симин соиду майгун лабинг ҳижронида,
Бода йўқким қон ютарман субҳдин то шом талх.

Заҳри ғам ютмак лабинг ҳажрида одатдур манга,
Ким эмас махмурларга бодаи гулфом талх.

Ҳажр оғусидин икроҳ этмазам лаълинг тилаб,
Неча май талх ўлса билмас они май ошом талх.

Сарва кўргузма қадингни, гулға арз этма жамол,
Қилма гулшан айшини, эй сарви гуландом, талх.

Нашъаи саҳбо каби Фазлий гувородур манга,
Гарчи бордур ёр ширин лаълидин дашном талх.

* * *

Эй сабо, кел боғ аро кўрган тамошодин гапур,
Сарв ила гулдин дема, ул сарви раънодин гапур.

Пиставу бодомдин дам урмағил, эй боғбон,
Ул лаби хандондин айтиб, чашми шаҳлодин гапур.

Топсанг, эй шайдо кўнгул, ногаҳ ани кўйиға йўл,
Ул пари олида бу Мажнуни расводин гапур.

Ёр зулфидин гириҳ очмоқ ҳунардур, эй насим,
Нуктадонлар ичра бу мушкил муаммодин гапур.

Зуҳд таърифини қил зоҳидға бўлсанг ҳамнишин,
Риндлар базмида соғар бирла минодин гапур.

Худнамоликдин мукаддардур кўнгул, эй майфуруш,
Урма дам ойинадин, жоми мусаффодин гапур.

Эй мударрис, ишқ дарсини рамузидур дақиқ,
Мухтасар қил ушбу сўзни «Шарҳи мулло»дин гапур.

Сўзла эй Фазлий, Умар султон шукуҳи адлидин,
Мен қачон айдим Скандар бирла Дородин гапур.

* * *

Шамъ боши ёна келди ёна тоб устиндадур,
Бу жиҳатдиндурки «шин» доим шабоб устиндадур.

Онча ул бемор кўз ҳажрида лоғар бўлди тан,
Бошим анда нуқтаидурки хароб устиндадур.

Меҳри рухсор устида пайваста қошингдур сенинг,
Эл гумон айларки «мадде» офтоб устиндадур.

Кўзга қўйғайму қадам деб бир кун ул чобук сувор,
Эгма қаддим рокиби дойим рикоб устиндадур.

Сарвдек яктосен, эй шамшод қадлар сарвари,
Қоматингдур ул «алиф» ким интихоб устиндадур.

Терлаган рухсоринг узра лолагун бурқаъмудур.
Ё тароват бирла гул барги гулоб устиндадур.

Кўзлари мақтулини Фазлийга теъдод этгали,
Қоши ул «ҳе» саргаҳидурким ҳисоб устиндадур.

* * *

Биравким ул гули раъно висолини хаёл этмиш,
Сариғ айлаб юзини ашк селобини ол этмиш.

Тараб шамъини равшан айлаб ул ой чеҳра тобидин,
Кўзум мардумларини маҳрами базми висол этмиш.

Раво қил ҳожатни, айлар дуо, тунд ўлма, эҳсон қил,
Лабингдин ком истаб бўсае кўнглум суол этмиш.

Гул андомеки раъно қад била ҳар дам хиром этгач,
Чаманда сарву гулни соя янглиғ поймол этмиш.

Юзунгдин қатра-қатра хай тароват шикор этгач,
Ҳаё гул шабнамини ғарқи баҳри инфиол этмиш.

Кўруб гул барги рухсорингнию шаҳди каломингни,
Таҳайюр булбулу тўтини гулшан ичра лол этмиш.

Юзин кўрмакка кўз муштоқ, ҳожатманд эди кўнглум,
Надур важҳи букун ойинаким арзи жамол этмиш.

Манга сен анбару сунбул исин эй бод, келтурма,
Насими накҳати зулфи мени ошифта ҳол этмиш.

Тополмас муддао Фазлий хаёлидин ҳалал ҳаргиз,
Нединким хизмати Кайхисрави соҳиб жамол этмиш.

* * *

Ул пари пайкарки мажнунман ани савдосидин,
Бир боқиб ҳолимни сўрмас, ўлдум истиғносидин,

Ҳар неча маҳкам эди сабрим биносида асос,
Қолмади обод ҳижрон хайлини яғмосидин.

Қошлари ёйига қурбон эрди кўнглум ногаҳон,
Ғамза пайкони қадалди наргиси шаҳлосидин.

Ёр азми гулшан этди борди кейнидан рақиб,
Умр боргандек шитоб айлаб ўлум орқосидин,

Хўблар меҳрини тарк эт, дема, эй носиҳ, манга,
Телба ўлғайму парилар ишқини даъвосидин.

Даҳр боғи бевафодур, не учун, эй андалиб,
Кўнгул узмассен бу гулшаннинг гули раъносидин.

Шайх зуҳдидин малул эрдим хушо, пири муғон,
Май била қутқорди ул иблисни васвосидин.

* * *

Кўнгул доғин дедим ишқ ибтилосидин нишондур бу,
Кўзум айдики мандин сачраган бир қатра қондур бу.

Танимда кўр ўқунг заҳмини кўп қилма таажжубким,
Эрур ул дард тоғи ғам қушиға ошиёндур бу.

Қадалган новакингни чекма кўксум заҳмидин ўлмай,
Нединким нотавон жисмим аро руҳи равондур бу.

Ҳужми хат ғуборин лаълидин сўрдум, кулиб айди
Бадахшон мулкига келган хитойи корвондур бу.

Дедим зулфунг на юздин оразингда печутоб айлар,
Деди ўт шуъласида изтироб этган илондур бу.

Ғамингда бу сариғ рухсор ила андоғ заиф ўлдум,
Гумон айлар мени кўрган киши бир пар сомондур бу.

Дегай аҳбобларға ўқугон лавҳи мазоримни,
Шаҳиди новаки бир дилбари абру камондур бу.

Агар ғам лашкаридин бўлса мақсудинг амон топмоқ,
Ҳаробат ичра манзил айлаким дорул-омондур бу.

Ғурур этма насаб пироясига, ҳосил эт маъни,
На суд андин дегайларким фалон ибни фалондур бу.

Хирад аҳли жунун кўйида аҳволимни кўрганда,
Демишлар ошиқи девонаи ҳусни фалондур бу.

Таарруз айлама эй муддаий Фазлий каломиға,
Радифи шоҳбайти хисрави соҳибқирондур бу.

* * *

Чиқти тун киш бўркини эгри қўюб қош устина,
Шамъдек ўтлар туташти шавқидин бош устина.

Гар тазаллум зоҳир этсам солма чин қош устина,
Сурма гавҳар мавжидек тиғи ғазаб бош устина.

Икки золим қошларинг бош эндуруб қатлим учун,
Рўбарў ўлтурдилар бир ерга кенгош устина.

Баски гулгун тўн кийиб рахш узра жавлон айладинг,
Қон ўлуб чиқти жигар парголаси ёш устина.

Кўзни ҳуснунг хонидин ўз ёши қилди бенасиб,
Бўлса бетолиъ ятим бурни қонар ош устина.

Нотавон кўнглумда ғамлардур санамлар жавридин.
Қўйдилар юз тоғни бир дона хашхош устина.

Тира дилларга жамолинг тобидин юз хиралиқ,
Жавр ўлур хуршед партав солса хуффош устина.

Ер қаттиғ кўнгли ашкимдин мулойим бўлмади,
Суд қилмас ҳар неча ёмғур ёғар тош устина.

Шаҳсувориким эрур кўк тоқидин курси анга,
Саҳл ҳимматдур агар ўлтурса Кўктош устина.

Шоҳлардур хирмани эҳсонидин уммидвор,
Оре ҳар ерда гадолар ғавр этар жош устина.

То абад бўлғай мухаллад давлати Султон Умар,
Соя солди раъфати Фазлийи қаллош устина.

Fazliy
«DEVON»DAN

Fazliy Namangoniy (taxallusi; asl ismi Abdulkarim, 18-asr 2-yarmi — 19-asr 1-yarmi, Namangan) — shoir, adabiyotshunos. 19-asr boshlarida To’raqo’rg’on va Namanganda turli mansablarda ishlagan. Umarxon hukmronligi yillari (1810—22) Qo’qonga kelgan. She’riy iste’dodi tufayli xonning marhamatiga sazovor bo’lib, tez orada saroy shoirlarining boshlig’i — «malik ush-shuaro» nomini olgan. Umarxonning hayoti, faoliyati, harbiy yurishlari, hukmronligi davridagi voqealarni «Umarnoma» dostonida tasvirlagan. Xon topshirig’iga ko’ra, Fazliy «Majmuai shoiron» («Shoirlar majmuasi», 1821) tazkirasini tuzgan. O’zbek adabiyotshunosligi tarixida ilk marta she’riy yo’l bilan yaratilgan mazkur tazkirada 19-asr boshlari Qo’qon adabiy muhitining 100 dan ortiq vakillari haqidagi qimmatli ma’lumotlar va asarlaridan namunalar mavjud. Shu jumladan, unda Fazliyning qasida va g’azallari, shoira Mahzuna bilan mushoirasi ham bor. Fazliyning «Devon» tuzgani ma’lum, ammo u topilmagan. Uning o’zbek va tojik tillarida yozilgan g’azal, masnaviy, muxammas, ruboiy va tuyuqlari turli majmua va bayozlarda uchraydi.
Fazliyning «Majmuai shoiron» tazkirasi 19-asr va 20-asr boshlarida qo’lyozma va toshbosma nusxalarda keng tarqalgan, asar adabiyot ahli orasida katta shuhrat topgan. Uning mukammal qo’lyozma nusxalari Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik institutida saqlanadi (inv. № 7510, 9914 va b.). Fazliy Umarxon vafotidan so’ng (1822), Namanganga ketgan va o’sha yerda vafot etgan.

Rustamjon Tojiboev

* * *

Bosh egdim muhabbatga, men g’arib bechoraman,
Topgaydir meni albat yo’lida ovoraman.

Bilmagan der ul Majnun, ishqida devonaman,
Izlab husniga doston mag’ribga ravonaman.

Hanuz yordin yo’q xabar, o’zimdan begonaman,
Ilk muhabbat qasrida, tun shamga hamxonaman.

Bergali tuhfa yorga xun dilim oh, yonaman,
Ul go’zal bo’lsa yiroq, sevgiga afsonaman.

Ey sanam, xor aylama, voz kechsang gar tonaman,
Ko’zlaringdan oqsa yosh marjon kabi tomaman.

Qoshlaring misli kamon paykonni qaydan topay,
Topilmas bo’lsa paykon kiprigimdan olaman.

* * *

Pinhona yor ishqida tinmas bo’ldi hijronim,
Otashi so’nmas balo azobdan kuydi jonim.

Fosh aylab sirni hijron zulm qildi jonimga,
Majnun kabi darbadar sahro bo’ldi makonim.

Haddidan oshib ko’ngil devona sifat qildi,
Xonavayron bo’lib dil asqotmas xonumonim.

Ey nozanin parivash, ishqing o’tida yondim,
G’am-g’ussa bo’ldi dardim, ko’zimdan oqdi qonim.

Tingla, arzim aytayin, men oshiq bechoraman,
Ey nigor, lutf aylagin kuymay bog’u bo’stonim.

Dod solib nola qilsam ming pora qilgay hijron,
Muhabbat sharobidan mast ayladi jononim.

Afsona bo’ldi Fazliy, ul go’zal vaslini deb,
Xayollar og’ushida o’tdi eng shirin onim.

* * *

Bunchalar nozik ekan tanda hayot, ey ko’ngul,
Gohida o’tgay xato ming jarohat, ey ko’ngul.

Bir qo’nimda turmagay gohi shod, goho ma’yus,
Chaqsa til qayg’urmagin, ayla toqat, ey ko’ngul.

Ranjimay yo’qdir iloj, besabab bo’lsa bo’hton,
Dil yorishmas yoqsa sham behalovat, ey ko’ngul.

Kezsa gulzor yor ila dunyoni tark aylagay,
Shirin suhbat davradan topgay rohat, ey ko’ngul.

Doimo birdek emas hasratida bor alam,
Dardini etgay bayon, gar xiyonat, ey ko’ngul.

Toblanar turli-tuman, shodligu g’am yonma-yon,
Sofligin qilgay ayon, bor diyonat, ey ko’ngul.

Ishq-muhabbat kuyida o’rtagay shomu sahar,
Dilda hijron uyg’otib oh, malohat, ey ko’ngul.

Va’dasi oshkoradir yorning ko’nglin ovlasa,
Bol tomar tildan shu on, chin sadoqat, ey ko’ngul.

Nodonlarning dastidan, Fazliy, zinhor ranjima,
Xokisor bo’l el aro, hur latofat, ey ko’ngul.

* * *

Gul yuzungda zulfungni bog’ aro namoyon qil,
Lola birla sunbulni dog’ etib parishon qil.

Lolagun qabo jaybing tugmasin ochib gohe,
Gul yaqosini chok et, g’uncha bag’rini qon qil.

Davlati visolingga shukr etmaganlarni,
G’am o’tig’a dog’ aylab, mubtaloyi hijron qil.

Soqiyo, yuzung aksi qildi bodani gulgun,
Lola rang sog’ar tut bazmni guliston qil.

Ey ko’ngul xarobingga kelsa yoshurun dardi,
Voqif o’lmasun mardum ko’z uyida mehmon qil.

Oshiqi talabgoring mardlarni shohidur,
Bo’sai dahoningdin nazri shohi mardon qil

Fazliyo, Umar sulton dargahiga yo’l topsang,
Ko’zlaringga tufrog’in surmai Sulaymon qil.

* * *

Gul chog’i xushdur qilib sayri guliston o’ynamoq,
Yor ila gulshanda sarmastu xiromon o’ynamoq.

Yor la’li birla o’ynab bo’lmas, ey shaydo ko’ngul,
Bas degil insof ila osonmudur jon o’ynamoq.

Turfa sarkashdur samandi noz surma tund ani,
Kim anga odat erur qilg’onda javlon o’ynamoq,

Halqai zulfungga chindur ko’ngul o’ynab berganim.
Yo’qsa ishq oyinida bordurmu yolg’on o’ynamoq,

Bok emas gar tarqasa ashkim yuzum atrofina,
Yoshlarg’a rasmdur haryon parishon o’ynamoq.

Keldi yoding ko’ngluma ashkim yugurdi har taraf,
Tiflg’a odat erur kelganda mehmon o’ynamoq.

Ey ko’ngul, vayronalig’lar birla xush tut xotirin,
Gar sening birla tilar ul tifli nodon o’ynamoq.

Ishq osondur va lek jon o’ynamoq dushvor erur
Bulhavas ham o’ynar erdi bo’lsa oson o’ynamoq.

O’ynag’il Fazliy vafo nardin qurub jon naqdini
Gar tilar bo’lsa saningla tab’i jonon o’ynamoq.

* * *

Soqiyo, sensiz manga bo’ldi bu oqshom kom talx,
Dambadam la’ling xumoridin icharman jom talx.

Nargising aylar nigohi tund, la’ling zahrxand,
Vah nadindur bu chamanda pistavu bodom talx.

Zulfu simin soidu maygun labing hijronida,
Boda yo’qkim qon yutarman subhdin to shom talx.

Zahri g’am yutmak labing hajrida odatdur manga,
Kim emas maxmurlarga bodai gulfom talx.

Hajr og’usidin ikroh etmazam la’ling tilab,
Necha may talx o’lsa bilmas oni may oshom talx.

Sarva ko’rguzma qadingni, gulg’a arz etma jamol,
Qilma gulshan ayshini, ey sarvi gulandom, talx.

Nash’ai sahbo kabi Fazliy guvorodur manga,
Garchi bordur yor shirin la’lidin dashnom talx.

* * *

Ey sabo, kel bog’ aro ko’rgan tamoshodin gapur,
Sarv ila guldin dema, ul sarvi ra’nodin gapur.

Pistavu bodomdin dam urmag’il, ey bog’bon,
Ul labi xandondin aytib, chashmi shahlodin gapur.

Topsang, ey shaydo ko’ngul, nogah ani ko’yig’a yo’l,
Ul pari olida bu Majnuni rasvodin gapur.

Yor zulfidin girih ochmoq hunardur, ey nasim,
Nuktadonlar ichra bu mushkil muammodin gapur.

Zuhd ta’rifini qil zohidg’a bo’lsang hamnishin,
Rindlar bazmida sog’ar birla minodin gapur.

Xudnamolikdin mukaddardur ko’ngul, ey mayfurush,
Urma dam oyinadin, jomi musaffodin gapur.

Ey mudarris, ishq darsini ramuzidur daqiq,
Muxtasar qil ushbu so’zni «Sharhi mullo»din gapur.

So’zla ey Fazliy, Umar sulton shukuhi adlidin,
Men qachon aydim Skandar birla Dorodin gapur.

* * *

Sham’ boshi yona keldi yona tob ustindadur,
Bu jihatdindurki «shin» doim shabob ustindadur.

Oncha ul bemor ko’z hajrida log’ar bo’ldi tan,
Boshim anda nuqtaidurki xarob ustindadur.

Mehri ruxsor ustida payvasta qoshingdur sening,
El gumon aylarki «madde» oftob ustindadur.

Ko’zga qo’yg’aymu qadam deb bir kun ul chobuk suvor,
Egma qaddim rokibi doyim rikob ustindadur.

Sarvdek yaktosen, ey shamshod qadlar sarvari,
Qomatingdur ul «alif» kim intixob ustindadur.

Terlagan ruxsoring uzra lolagun burqa’mudur.
YO tarovat birla gul bargi gulob ustindadur.

Ko’zlari maqtulini Fazliyga te’dod etgali,
Qoshi ul «he» sargahidurkim hisob ustindadur.

* * *

Biravkim ul guli ra’no visolini xayol etmish,
Sarig’ aylab yuzini ashk selobini ol etmish.

Tarab sham’ini ravshan aylab ul oy chehra tobidin,
Ko’zum mardumlarini mahrami bazmi visol etmish.

Ravo qil hojatni, aylar duo, tund o’lma, ehson qil,
Labingdin kom istab bo’sae ko’nglum suol etmish.

Gul andomeki ra’no qad bila har dam xirom etgach,
Chamanda sarvu gulni soya yanglig’ poymol etmish.

Yuzungdin qatra-qatra xay tarovat shikor etgach,
Hayo gul shabnamini g’arqi bahri infiol etmish.

Ko’rub gul bargi ruxsoringniyu shahdi kalomingni,
Tahayyur bulbulu to’tini gulshan ichra lol etmish.

Yuzin ko’rmakka ko’z mushtoq, hojatmand edi ko’nglum,
Nadur vajhi bukun oyinakim arzi jamol etmish.

Manga sen anbaru sunbul isin ey bod, kelturma,
Nasimi nakhati zulfi meni oshifta hol etmish.

Topolmas muddao Fazliy xayolidin halal hargiz,
Nedinkim xizmati Kayxisravi sohib jamol etmish.

* * *

Ul pari paykarki majnunman ani savdosidin,
Bir boqib holimni so’rmas, o’ldum istig’nosidin,

Har necha mahkam edi sabrim binosida asos,
Qolmadi obod hijron xaylini yag’mosidin.

Qoshlari yoyiga qurbon erdi ko’nglum nogahon,
G’amza paykoni qadaldi nargisi shahlosidin.

Yor azmi gulshan etdi bordi keynidan raqib,
Umr borgandek shitob aylab o’lum orqosidin,

Xo’blar mehrini tark et, dema, ey nosih, manga,
Telba o’lg’aymu parilar ishqini da’vosidin.

Dahr bog’i bevafodur, ne uchun, ey andalib,
Ko’ngul uzmassen bu gulshanning guli ra’nosidin.

Shayx zuhdidin malul erdim xusho, piri mug’on,
May bila qutqordi ul iblisni vasvosidin.

* * *

Ko’ngul dog’in dedim ishq ibtilosidin nishondur bu,
Ko’zum aydiki mandin sachragan bir qatra qondur bu.

Tanimda ko’r o’qung zahmini ko’p qilma taajjubkim,
Erur ul dard tog’i g’am qushig’a oshiyondur bu.

Qadalgan novakingni chekma ko’ksum zahmidin o’lmay,
Nedinkim notavon jismim aro ruhi ravondur bu.

Hujmi xat g’uborin la’lidin so’rdum, kulib aydi
Badaxshon mulkiga kelgan xitoyi korvondur bu.

Dedim zulfung na yuzdin orazingda pechutob aylar,
Dedi o’t shu’lasida iztirob etgan ilondur bu.

G’amingda bu sarig’ ruxsor ila andog’ zaif o’ldum,
Gumon aylar meni ko’rgan kishi bir par somondur bu.

Degay ahboblarg’a o’qugon lavhi mazorimni,
Shahidi novaki bir dilbari abru kamondur bu.

Agar g’am lashkaridin bo’lsa maqsuding amon topmoq,
Harobat ichra manzil aylakim dorul-omondur bu.

G’urur etma nasab piroyasiga, hosil et ma’ni,
Na sud andin degaylarkim falon ibni falondur bu.

Xirad ahli junun ko’yida ahvolimni ko’rganda,
Demishlar oshiqi devonai husni falondur bu.

Taarruz aylama ey muddaiy Fazliy kalomig’a,
Radifi shohbayti xisravi sohibqirondur bu.

* * *

Chiqti tun kish bo’rkini egri qo’yub qosh ustina,
Sham’dek o’tlar tutashti shavqidin bosh ustina.

Gar tazallum zohir etsam solma chin qosh ustina,
Surma gavhar mavjidek tig’i g’azab bosh ustina.

Ikki zolim qoshlaring bosh endurub qatlim uchun,
Ro’baro’ o’lturdilar bir yerga kengosh ustina.

Baski gulgun to’n kiyib raxsh uzra javlon aylading,
Qon o’lub chiqti jigar pargolasi yosh ustina.

Ko’zni husnung xonidin o’z yoshi qildi benasib,
Bo’lsa betoli’ yatim burni qonar osh ustina.

Notavon ko’nglumda g’amlardur sanamlar javridin.
Qo’ydilar yuz tog’ni bir dona xashxosh ustina.

Tira dillarga jamoling tobidin yuz xiraliq,
Javr o’lur xurshed partav solsa xuffosh ustina.

Yer qattig’ ko’ngli ashkimdin muloyim bo’lmadi,
Sud qilmas har necha yomg’ur yog’ar tosh ustina.

Shahsuvorikim erur ko’k toqidin kursi anga,
Sahl himmatdur agar o’ltursa Ko’ktosh ustina.

Shohlardur xirmani ehsonidin ummidvor,
Ore har yerda gadolar g’avr etar josh ustina.

To abad bo’lg’ay muxallad davlati Sulton Umar,
Soya soldi ra’fati Fazliyi qallosh ustina.