Икром Ғаллаоролнинг Авлиё ота қишлоғидан бир даста шеърини кўтариб келганда мен аввал эътибор бермаган, кейин икки соат давомида мук тушиб, унинг шеърларини ўқиган ва шу заҳоти ўзим машинкада биратўла республика семинарига йўлланма ёзиб берган эдим…(Абулқосим Мамарасуловнинг маоласидан)
Икром Искандар
ШЕЪРЛАР
Икром Искандар 1972 йилда Жиззах вилоятининг Ғаллаорол туманида туғилган. Ўзбекистон Миллий университетини тамомлаган. «Ойнинг ичидаги олам», «Баҳорни излайман» шеърий тўпламлари, «Бугунги нақллар» рисоласи эълон қипинган. Шоирнинг шеърлари қисқа ва лўндалиги, самимийлиги ва фикрий тиниқлиги билан диққатни тортади.
БАҲОРДА
Гуллар киприк қоқмай
осмонга боқар,
осмонни тўлдириб
учар
эди
қанотлари синиқ қуш
овози.
* * *
Баҳор. Терак баргларин
ҳаловатсиз, ҳаёли,
туйғуларни тўлғотган
шитирлаган нолиши
теваракка таралар,
тағин тўзғир хаёли —
азоблар бу тун беор
эллар бипан қолиши.
Баҳор. Терак баргларин
салтанати тинтилган,
тағин осмон пойида
туйғулари янчилар —
ёш ва кўркам теракнинг
вужудига интилган
ёмғир ҳирси баргларга
ханжар каби санчилар.
Баҳор. Терак баргларин
шитирлаган нолиши…
КАПАЛАК
Ҳовлида хуш ҳавода
кун нурига бўй чўзган,
озоддил турналар-ла
лак-лак фалакка палак
отган гуллар бўйини
тўтиё айлаб кўзга,
қўшиқларин тинглаган
ўйин тушган капалак,
ўйингга ҳам олмайсан
осмонсизлик қаърида
ҳатто бир титроқ шамнинг
қуёш каби ёнишин,
тингламассан ҳув пастак
деразадан нарида
тувакдаги гулларнинг
хонанишин хонишин…
Ўйнаб учар капалак.
* * *
Қайғу кезган,
Бахт сезмаган
Бир ўлкада
Шамол эсар.
Дарахтларнинг япроқпари тўкилади.
Харсанглар гунг,
Кўзларида на севинч бор,
на ҳасрат, мунг.
Фақат эсноқ тасаввури
Ўйларига уринади—
Дарахтларнинг фарёдлари
Бахтга ўхшаб кўринади.
Шамол эса,
фақат, эсар…
ҚИРДА
Майсалар назарида:
Биз бахтли яшаяпмиз.
Биз бахтли яшаяпмиз майсалар назарида
Майсалар назарида:
Биздан бахтли одам йўқ.
Биздан бахтли одам йўқ майсалар назарида.
Масрур кездик майсаларнинг
ям-яшил назарини…
Бизга кўкламга гўша майсаларнинг назари.
* * *
Кўнглимга йўл топмоқ бўлиб ўксинма,
йиғлама,
тушун, қанча ожиз бу ирмоқ-кўзёш…
Йўлига ғов бўлиб ётар кўксимда
юрак ҳажмича келадиган улкан Тош
АВГУСТ
Тоғларнинг кўксига суянади кўк.
Хаёлдай сокин
жилганинг машқи суст—
кўклам каби кўм-кўк
ва жимжит жимирлаш
юзида юзади…
Жилға (ўзандай ўрамиш ҳасратлар)
тип-тиниқ ва ҳолсиз осмонни кузатиб,
ўйлар: «Ўйлар осмоннинг туби…
ў, баҳор, ишқ каби сачратар —
танини тошларга уради жилға,
гулларнинг юзида жилғанинг тани…
Бутун олам муштоқ — кўк буни илғаб,
гулдирос ва шаррос куйлаганида…
Баҳорги шарқираб ўйнашлар қани!»
Осмон кексанинг ақлидай тиниқ
ва яна… ва яна… ва яна…
(наҳот шул мўйсафид кўкламги оқин?)
тоғларнинг кўксига ҳолсиз суянар…
Баҳорни туш кўриб ичи қизиган
тош каби
жилға
жимирлайди хаёлдай сокин.
Август.
Ёмғир ёғар
Қулоқларга қочиб киради
шитирлаб, ёмғирда ивиб кетган
бир Товуш.
ЧУМОЛИ ҲАҚИДА ШЕЪР
Донсиз кетаётган Чумоли
Мақтанчоқ бўлади:
«Ер шарини юмапатиб кетаяпман»,
Деб ўйлайди у.
ҲОЛАТ
Кўнглим
Кўнгил
Ларзага
Тушар
Даражада
Хотиржам.
* * *
Ташқарида оппоқ қор,
қиш кечаси узундир.
Соғинчли суҳбатимиз
кечадан ҳам узундир.
Печда гуруллар олов,
соғинч ёнар юзингда —
қизиб борар томирим,
қароғингга чўғ ингган…
Ҳеч ким ҳалал бермагай,
туман бизга саркарда —
деразага ташидан
тортади қалин парда.
ТОШОХУР ШАМОЛИ
Бир жуфт садақайрағоч
шохларини қизларнинг
сочидай тараганда
кўринади камоли
тоғдан қуюлиб келган
худди чақмоқдай илдам,
ўжар ва ўйинқароқ
Тошохурнинг шамоли.
Уловларнинг ортидан
чанг кўтариб югурар
қишлоқ кўчаларида
тўзғитади изларни,
қизлар танига чиппа
ёпишар кўйлаклари —
Тошохурнинг шамоли
қаттиқ қучар қизларни.
Кечалари висолга
ошиққанча ошиқлар
шўх ҳуштак чалганича
девордан мўраларкан,
бир дардга чалинганми
Тошохурнинг шамоли
мунча ғамгин бир куйни
чалади мўрилардан.
Севармидим мен уни
хаёлимдай, тушимдай
ҳад билмас вақт қаътида
бетиним елмасайди,
Тошохурнинг шамоли
боладай ўжар ва ғўр,
мен каби жаҳонгашта,
сарсону телба, дайди…
Ғаллаорол ва Бахмал туманлари чегарасидаги қишлоқларда қишин-ёзин бетиним эсгувчи Тошохур шамоли тепа Оқчўғол тоғида охур шаклли улкан тошдан тушиб келади, дейишади.
* * *
Асов отда ўтиб борар
кузнинг бир парча куни
ҳилпираган этаклари
бирров тегар юзимга,
қуруқшаган шохга мезон
илинади юкуниб,
хазонлар жон қадар иссиқ
кўринади кўзимга.
Бу тўрт кунлик дунёсида
сенсиз бир он яшашдан
тополмасдан ҳеч бир маъни
кўнглим ер ич-этини.
Бешафқат Вақт беозордай
кўринсада ташидан,
очиқ тақвимнинг бетини
варақлайди бетиним.
Интиқ юрак хатто бир сўз
айтишга ҳайиқади,
айрилиқнинг денгизида
суза олмасанг ёмон.
Шамол сувни тўлқинлатар
ва ҳайдайди қайгадир,
мавжлантириб дилни соғинч
бошлаб кетар сен томон.
АЗА
Итимнинг оти
Қайғу эди…
Қайғусиз одам каби
Ўлик энди
Занжир.
БАҲОРДА
Гуллар киприк қоқмай осмонга боқар,
осмонни тўлдириб учар эди
қанотлари синиқ қуш овози.
* * *
Қоним жўш уради. Қоним
хасдай оқизади танимни.
Бовурига яширди кимни
қалқиб бораётган жоним?
Дарахт каби тек қотдинг нега,
кўрдингми чап кўксингнинг тошин?
Тағин чимрилмоқда қошинг,
ў, муттасил ақлимни еган
ҳусн… Сен-чун қовоқ уйгулик,
ўзим учун мислсиз, ғоят
ортиқ даражада жиноят
қилдимми ё тағин, суйгулим?
Дарё каби оқар қоним-да,
Гулим, гарчи хас каби танман,
мен ҳамиша сени севганман —
сени яширганман жонимда.
* * *
Ёмғир ёғар…
Қулоқларга қочиб киради шитирлаб
ёмғирда ивиб кетган бир
Товуш.
* * *
Улкан тошдай қотди-ку одам.
Мени эсламайсан, эсмайсан сарин,
тун — узоқ чўзилган уйқумни,
кўзларим тубига чўккан қуйқумни —
тушларимни тўзғитмоқ сари
сарсари елмайсан, шаббодам.
Бир тош каби қотди-ку одам.
Кел, макони қай бир кунжикдир,
ёпинганча юпқа «уҳ»имни
ухлаётган бир норасида —
жисмимдами, дил орасида
танг, қунишиб ётган руҳимни
тонг салқини каби жунжиктир!
Эсла мени, мен сари эсгил,
сарсари ел сарин шаббодам!
ҲОЛАТ
Кўнглим
Кўнгил
Ларзага
Тушар
Даражада
Хотиржам.
* * *
Бутун умрим сенинг ёнингдан ўтдим.
Хаёлинг олишга етмади умрим —
бир оний лавҳадай ёдингдан ўтдим.
* * *
Ташқарида оппоқ қор,
қиш кечаси узундир.
Соғинчли суҳбатимиз
кечадан ҳам узундир.
Печда гуруллар олов,
соғинч ёнар юзингда —
қизиб борар томирим,
қароғингга чўғ ингган…
Ҳеч ким ҳалал бермагай,
туман бизга саркарда —
деразага ташидан
тортади қалин парда.
* * *
Лаҳзалар асрдай қолдиргай асар —
васлингни юз йиллаб кутганим ҳаққи,
кўрганда ҳам сенга бир сўз айтолмай
хатто кўз ташлолмай ўтганим ҳаққи
мен сенга мактублар ёза бошладим —
ниҳоят кўнглимда соғиниб тўзган
фикр сўз ҳажмида шаклга кирар,
соғинч сўз шаклида кўринар кўзга.
Истило этилди истиҳола ҳам,
журъат остонада устин киймоқда.
Ҳисларнинг жиловин бўш қўйиб мана,
мен ўзни тияяпман ўзни тиймоқдан.
ИХТИРО
Мен «йўқ» дан «қўй» қилдим,
«йўқ» сўзини тескари ўқиб.
«Овсар» — «расво» бўлди.
«Нодон» эса…
Барибир «нодон»лигича қолди.
БИР САҲАР
Бу гулшан не янглиғ боғ эди,
қайсики, бир саҳар чоғ эди,
хаётш бунда йўқотмишман,
ногоҳ бир тош каби қотмишман.
Боғ ичра бир пари-пайкардир,
унга сара гуллар навкардир –
бош эгиб этмиш бардор-бардор,
ул ҳусн мулкида тантанавор,
етти иқлим аро яктодир,
не якто, гули нур, дур нодир.
Бу гулнинг ким экан боғбони,
қай тарз ўстирмиш чароғбони.
Билмам, бу ё жонбахш мусиқа,
ёки жон олғучи васиқа –
илкида чолғу, куй таралгай,
не наво, бир олам яралгай.
Бўлсайдим қўлида чолғудай,
оҳ уриб, оламни олгудай
ва ё чолғусининг бир тори,
бир тори демаким бор тори,
зораким, кўнглим бўшатгайдим,
кўнглидан бўлак ушатгайдим.
Бағрига олса ул шикаста,
сиймин бўйига мен ҳавасда.
Менга дил очса ул созим деб,
мен дилим куйласам розим деб,
булбуллар тинглаб лол бу розни,
таниса дард тўла овозни.
Ҳам жўшиб-тинглаб ул тўймаса,
қўймаса, бағридан қўймаса…
Аммо бу бариси хаёлдир,
ёнига бормоқ ҳам маҳолдир,
беҳуда ўй суриб ётмишман,
қотмишшан, тош каби қотмишман.
ЮЗИНГНИ КЎРГАЛИ
Юзингни кўргали ой уёлмишдир.
Сўзларинг инжу, лабларинг болмишдир.
Агарки ҳусн мулкида баҳс этсалар,
Лайлию Ширин пойингда қолмишдир.
Бу не ҳолмишдир, васлинг умидида
кўзларим йўлларинг пойлаб толмишдир.
Орзум рўёби рўё, неча вақтким
бетин вақт каби тинчим йўқолмишдир.
Бу не лашкар каби оҳ эмиш, мудом
айрилиқ кўксима лак-лак солмишдир,
ким, ҳажрингда гар бир оҳ урса Икром
Искандар каби дунёни олмишдир.
* * *
Сен томон борар бўлсам,
Йўллар ўзи йўл бошлар,
гирдида пояндоз гул
шаклига кирган тошлар.
Семиргайман симирган
сарим — саррин ҳаволар.
Дарахтларнинг мавжида
авжланади наволар –
чамамда, дарахтлар ҳам
сен ҳақда ўилагайдир.
шохларида жон қуши
васфингни куйлагайдир.
Яқинлашар олислар,
бир ғубор йўқ орада.
Олам чиройга, нурга,
сирга тўлиб боради.
Шабаданинг қатида
чорловинг илғаюрман.
Юрагимни шабнамнинг
сувларига чаюрман.
Кўкайимни соғинчлар
селдай ювар гулдираб,
оқиб кетар ғам-қайғу,
йўқолади кудурат.
Кўзида қуёш кулган,
сочи тун, қоши қамар,
сенсан борар манзилим,
ошиқман, ошиқаман…
***
Ойпарчам, гулистарам,
нафаси ялпиз ислим.
Сочлари тарам-тарам,
ўйноқи ирмоқ мислим.
Туғён бордир тинида,
боқишидан нур олай –
кипригинг эпкинида
соялар жуфт қуралай.
Гуллаётган боғларнинг
қувнаётган жаранги
юрагимга боғланди –
оппоқ кулгунгнинг ранги.
Теграмда намойишсан,
кўксимдаги ғулуву
ҳайратимга боиссан,
тарчечак, кунсулувим.
* * *
Ёз оқшоми осмоннинг
оқаришиб дараси,
далаларга қуйилар
юлдузлар шаршараси.
Ёришади кўнглим ҳам,
ё шундай туюлади,
хаёлинг юлдузлардай
шовуллаб қуйилади.
Менга шунинг ўзи бас,
Шунинг ўзи бахт кабир,
фақат оқимга қарши
сакраган балиқ каби
ўйинг билан қонмаган
соғинч ўртар ғоҳида…
Ўйинқароқ бир юлдуз
сакрар терак шохида.
* * *
Севмасингни айтдингми,
келмасингни айтдингми,
ёки кўзгуга қараб
айтаяпсанми ҳамон –
боқиб бирор тешикдан
овозингни эшитган,
хар қалай, бир нимани
билиб олган бу шамол.
Ўлай сени севгунча,
севай сени ўлгунча,
одам дегани шунча
қийнарми ошиғини…
Кўча-кўйда увиллар,
увиллар том бошида.
Дил ҳувиллар эшитиб
шамолнинг қўшиғини.
* * *
Сени бир бор кўрдиму,
мен айрилдим ҳушдан, гул,
осмонлардан юракни
поклаш учун тушган гул.
Эй, эгнида либоси
юракдан ранг олган гул,
гулзор эмас, мен билан
саҳроларда қолган гул,
сени севиб қалбимдан
ардоқлашни қўймадим,
ҳар дам ёнимдасан, лек
висолингга тўймадим.
Эй, юзлари фаришта,
эй, маъсуму бийрон гул,
сен кўкда ой, мен ерда
гунгу лолу ҳайрон, гул.
Эй, қалбимга бахт берган,
ҳам айирган ҳушдан, гул,
осмонлардан юракни
поклаш учун тушган гул,
сени ўйлаб дилимни
бир савол эзар карахт:
меи сен билан бахтлиман,
сен топдингми мендан бахт?
ҲАНУЗ
Қалбинг — қоядаги мустаҳкам қалъа.
Ҳануз чоғланурман забт этмоқ сари.
Шахдам қадам ташлаб, саф бўлиб
ўтиб борар Вақтнинг лашкари.
* * *
Тўкилади лак-лак юлдуз,
бўшар қора кўк элаги.
Чекинади жунжикиб тун
янги кун ҳавосидан.
Саҳарни боғ узра соҳир
овоз етаклаб келади –
уйғонади гирд-теварак
булбулнинг навосидан.
Неча вақтки кутиб-кутиб,
муштоқ юрагим англаган
бир ҳақиқат шу бўлди ва
мен ишондим, не тонгким,
куним, булбулзабоним-ай,
оҳанг каби жаранглаган
сўзларингсиз ёришмаскан,
ўзинг экансан тонгим.
Кутаман минг таъма билан —
кун чиқарми… Дилда санчиқ,
ўзимнинг-ку сенинг сари
ҳаддим сиғмас боришга…
«Келдим » деган сўзинг танқис,
«Севдим » деган сўзинг тансиқ.
Кутилган сўз тилга чиқса —
изидан кун ёришгай.
* * *
Хаёлимда чорласам гар,
эшитмагин ноламни,
чунки менга сенинг ўйинг,
хаёл ҳам бир оламдир.
Бу оламда сенинг расминг
парилардан қолишмас.
Бу бир лоф ё муболаға,
гапни катта олишмас,
хаёлимда сен бир ҳилол,
нур таратиб тургайсан,
малакларга малоҳатдан
сабоқ бериб юргайсан.
Сўзларимни симиллатиб
соғинчларинг балқиса,
томиримга мадор кирар
ҳар ўйингдан. Алқисса,
хаёлимда чорласам гар,
келиб қўйма тағинай,
сени тўйиб ўйлаб олай,
мазза қилиб соғинай.
* * *
Саҳардан кечга довур
қувончга тўлиб-тошган
ташна вужуди билан
баҳра олар қуёшдан.
Қуёш билан бирга у
осмонларда сайр этар –
тонгда тутганча қўлин,
кунботар қадар кетар,
чопқиллайди, бу висол
юрагига завқ солар,
унга ҳеч ғала-ғовур
ва тиқилинч автолар.
Кун ботганда қоронғу
Ўйлар ўртаб кўксини,
катта кўча бўйидан
қайтар экан ўксиниб,
таққа қотар ва ногоҳ
тасаввурга қоришар –
кун акси кўз ўнгида
чироқ каби ёришар…
Сен кетганда соғинчинг
қадалгандай юракка,
шаҳарнинг чироқлари
уйқу бермас теракка.
Манба: «Ёшлик» журналидан ва интернетдаги манбалардан олинди.
Ikrom G‘allaorolning Avliyo ota qishlog‘idan – bir dasta she’rini ko‘tarib kelganda men avval e’tibor bermagan, keyin ikki soat davomida muk tushib, uning she’rlarini o‘qigan va shu zahoti o‘zim mashinkada birato‘la respublika seminariga yo‘llanma yozib bergan edim…(Abulqosim Mamarasulovning maolasidan)
Ikrom Iskandar
SHE’RLAR
Ikrom Iskandar 1972 yilda Jizzax viloyatining G‘allaorol tumanida tug‘ilgan. O‘zbekiston Milliy universitetini tamomlagan. «Oyning ichidagi olam», «Bahorni izlayman» she’riy to‘plamlari, «Bugungi naqllar» risolasi e’lon qipingan. Shoirning she’rlari qisqa va lo‘ndaligi, samimiyligi va fikriy tiniqligi bilan diqqatni tortadi.
BAHORDA
Gullar kiprik qoqmay
osmonga boqar,
osmonni to‘ldirib
uchar
edi
qanotlari siniq qush
ovozi.
* * *
Bahor. Terak barglarin
halovatsiz, hayoli,
tuyg‘ularni to‘lg‘otgan
shitirlagan nolishi
tevarakka taralar,
tag‘in to‘zg‘ir xayoli —
azoblar bu tun beor
ellar bipan qolishi.
Bahor. Terak barglarin
saltanati tintilgan,
tag‘in osmon poyida
tuyg‘ulari yanchilar —
yosh va ko‘rkam terakning
vujudiga intilgan
yomg‘ir hirsi barglarga
xanjar kabi sanchilar.
Bahor. Terak barglarin
shitirlagan nolishi…
KAPALAK
Hovlida xush havoda
kun nuriga bo‘y cho‘zgan,
ozoddil turnalar-la
lak-lak falakka palak
otgan gullar bo‘yini
to‘tiyo aylab ko‘zga,
qo‘shiqlarin tinglagan
o‘yin tushgan kapalak,
o‘yingga ham olmaysan
osmonsizlik qa’rida
hatto bir titroq shamning
quyosh kabi yonishin,
tinglamassan huv pastak
derazadan narida
tuvakdagi gullarning
xonanishin xonishin…
O‘ynab uchar kapalak.
* * *
Qayg‘u kezgan,
Baxt sezmagan
Bir o‘lkada
Shamol esar.
Daraxtlarning yaproqpari to‘kiladi.
Xarsanglar gung,
Ko‘zlarida na sevinch bor,
na hasrat, mung.
Faqat esnoq tasavvuri
O‘ylariga urinadi—
Daraxtlarning faryodlari
Baxtga o‘xshab ko‘rinadi.
Shamol esa,
faqat, esar…
QIRDA
Maysalar nazarida:
Biz baxtli yashayapmiz.
Biz baxtli yashayapmiz maysalar nazarida
Maysalar nazarida:
Bizdan baxtli odam yo‘q.
Bizdan baxtli odam yo‘q maysalar nazarida.
Masrur kezdik maysalarning
yam-yashil nazarini…
Bizga ko‘klamga go‘sha maysalarning nazari.
* * *
Ko‘nglimga yo‘l topmoq bo‘lib o‘ksinma,
yig‘lama,
tushun, qancha ojiz bu irmoq-ko‘zyosh…
Yo‘liga g‘ov bo‘lib yotar ko‘ksimda
yurak hajmicha keladigan ulkan Tosh
AVGUST
Tog‘larning ko‘ksiga suyanadi ko‘k.
Xayolday sokin
jilganing mashqi sust—
ko‘klam kabi ko‘m-ko‘k
va jimjit jimirlash
yuzida yuzadi…
Jilg‘a (o‘zanday o‘ramish hasratlar)
tip-tiniq va holsiz osmonni kuzatib,
o‘ylar: «O‘ylar osmonning tubi…
o‘, bahor, ishq kabi sachratar —
tanini toshlarga uradi jilg‘a,
gullarning yuzida jilg‘aning tani…
Butun olam mushtoq — ko‘k buni ilg‘ab,
guldiros va sharros kuylaganida…
Bahorgi sharqirab o‘ynashlar qani!»
Osmon keksaning aqliday tiniq
va yana… va yana… va yana…
(nahot shul mo‘ysafid ko‘klamgi oqin?)
tog‘larning ko‘ksiga holsiz suyanar…
Bahorni tush ko‘rib ichi qizigan
tosh kabi
jilg‘a
jimirlaydi xayolday sokin.
Avgust.
Yomg‘ir yog‘ar
Quloqlarga qochib kiradi
shitirlab, yomg‘irda ivib ketgan
bir Tovush.
CHUMOLI HAQIDA SHE’R
Donsiz ketayotgan Chumoli
Maqtanchoq bo‘ladi:
«Yer sharini yumapatib ketayapman»,
Deb o‘ylaydi u.
HOLAT
Ko‘nglim
Ko‘ngil
Larzaga
Tushar
Darajada
Xotirjam.
* * *
Tashqarida oppoq qor,
qish kechasi uzundir.
Sog‘inchli suhbatimiz
kechadan ham uzundir.
Pechda gurullar olov,
sog‘inch yonar yuzingda —
qizib borar tomirim,
qarog‘ingga cho‘g‘ inggan…
Hech kim halal bermagay,
tuman bizga sarkarda —
derazaga tashidan
tortadi qalin parda.
TOSHOXUR SHAMOLI
Bir juft sadaqayrag‘och
shoxlarini qizlarning
sochiday taraganda
ko‘rinadi kamoli
tog‘dan quyulib kelgan
xuddi chaqmoqday ildam,
o‘jar va o‘yinqaroq
Toshoxurning shamoli.
Ulovlarning ortidan
chang ko‘tarib yugurar
qishloq ko‘chalarida
to‘zg‘itadi izlarni,
qizlar taniga chippa
yopishar ko‘ylaklari —
Toshoxurning shamoli
qattiq quchar qizlarni.
Kechalari visolga
oshiqqancha oshiqlar
sho‘x hushtak chalganicha
devordan mo‘ralarkan,
bir dardga chalinganmi
Toshoxurning shamoli
muncha g‘amgin bir kuyni
chaladi mo‘rilardan.
Sevarmidim men uni
xayolimday, tushimday
had bilmas vaqt qa’tida
betinim yelmasaydi,
Toshoxurning shamoli
boladay o‘jar va g‘o‘r,
men kabi jahongashta,
sarsonu telba, daydi…
G‘allaorol va Baxmal tumanlari chegarasidagi qishloqlarda qishin-yozin betinim esguvchi Toshoxur shamoli tepa Oqcho‘g‘ol tog‘ida oxur shaklli ulkan toshdan tushib keladi, deyishadi.
* * *
Asov otda o‘tib borar
kuzning bir parcha kuni
hilpiragan etaklari
birrov tegar yuzimga,
quruqshagan shoxga mezon
ilinadi yukunib,
xazonlar jon qadar issiq
ko‘rinadi ko‘zimga.
Bu to‘rt kunlik dunyosida
sensiz bir on yashashdan
topolmasdan hech bir ma’ni
ko‘nglim yer ich-etini.
Beshafqat Vaqt beozorday
ko‘rinsada tashidan,
ochiq taqvimning betini
varaqlaydi betinim.
Intiq yurak xatto bir so‘z
aytishga hayiqadi,
ayriliqning dengizida
suza olmasang yomon.
Shamol suvni to‘lqinlatar
va haydaydi qaygadir,
mavjlantirib dilni sog‘inch
boshlab ketar sen tomon.
AZA
Itimning oti
Qayg‘u edi…
Qayg‘usiz odam kabi
O‘lik endi
Zanjir.
BAHORDA
Gullar kiprik qoqmay osmonga boqar,
osmonni to‘ldirib uchar edi
qanotlari siniq qush ovozi.
* * *
Qonim jo‘sh uradi. Qonim
xasday oqizadi tanimni.
Bovuriga yashirdi kimni
qalqib borayotgan jonim?
Daraxt kabi tek qotding nega,
ko‘rdingmi chap ko‘ksingning toshin?
Tag‘in chimrilmoqda qoshing,
o‘, muttasil aqlimni yegan
husn… Sen-chun qovoq uygulik,
o‘zim uchun mislsiz, g‘oyat
ortiq darajada jinoyat
qildimmi yo tag‘in, suygulim?
Daryo kabi oqar qonim-da,
Gulim, garchi xas kabi tanman,
men hamisha seni sevganman —
seni yashirganman jonimda.
* * *
Yomg‘ir yog‘ar…
Quloqlarga qochib kiradi shitirlab
yomg‘irda ivib ketgan bir
Tovush.
* * *
Ulkan toshday qotdi-ku odam.
Meni eslamaysan, esmaysan sarin,
tun — uzoq cho‘zilgan uyqumni,
ko‘zlarim tubiga cho‘kkan quyqumni —
tushlarimni to‘zg‘itmoq sari
sarsari yelmaysan, shabbodam.
Bir tosh kabi qotdi-ku odam.
Kel, makoni qay bir kunjikdir,
yopingancha yupqa “uh”imni
uxlayotgan bir norasida —
jismimdami, dil orasida
tang, qunishib yotgan ruhimni
tong salqini kabi junjiktir!
Esla meni, men sari esgil,
sarsari yel sarin shabbodam!
HOLAT
Ko‘nglim
Ko‘ngil
Larzaga
Tushar
Darajada
Xotirjam.
* * *
Butun umrim sening yoningdan o‘tdim.
Xayoling olishga yetmadi umrim —
bir oniy lavhaday yodingdan o‘tdim.
* * *
Tashqarida oppoq qor,
qish kechasi uzundir.
Sog‘inchli suhbatimiz
kechadan ham uzundir.
Pechda gurullar olov,
sog‘inch yonar yuzingda —
qizib borar tomirim,
qarog‘ingga cho‘g‘ inggan…
Hech kim halal bermagay,
tuman bizga sarkarda —
derazaga tashidan
tortadi qalin parda.
* * *
Lahzalar asrday qoldirgay asar —
vaslingni yuz yillab kutganim haqqi,
ko‘rganda ham senga bir so‘z aytolmay
xatto ko‘z tashlolmay o‘tganim haqqi
men senga maktublar yoza boshladim —
nihoyat ko‘nglimda sog‘inib to‘zgan
fikr so‘z hajmida shaklga kirar,
sog‘inch so‘z shaklida ko‘rinar ko‘zga.
Istilo etildi istihola ham,
jur’at ostonada ustin kiymoqda.
Hislarning jilovin bo‘sh qo‘yib mana,
men o‘zni tiyayapman o‘zni tiymoqdan.
IXTIRO
Men “yo‘q” dan “qo‘y” qildim,
“yo‘q” so‘zini teskari o‘qib.
“Ovsar” — “rasvo” bo‘ldi.
“Nodon” esa…
Baribir “nodon”ligicha qoldi.
BIR SAHAR
Bu gulshan ne yanglig‘ bog‘ edi,
qaysiki, bir sahar chog‘ edi,
xayotsh bunda yo‘qotmishman,
nogoh bir tosh kabi qotmishman.
Bog‘ ichra bir pari-paykardir,
unga sara gullar navkardir –
bosh egib etmish bardor-bardor,
ul husn mulkida tantanavor,
yetti iqlim aro yaktodir,
ne yakto, guli nur, dur nodir.
Bu gulning kim ekan bog‘boni,
qay tarz o‘stirmish charog‘boni.
Bilmam, bu yo jonbaxsh musiqa,
yoki jon olg‘uchi vasiqa –
ilkida cholg‘u, kuy taralgay,
ne navo, bir olam yaralgay.
Bo‘lsaydim qo‘lida cholg‘uday,
oh urib, olamni olguday
va yo cholg‘usining bir tori,
bir tori demakim bor tori,
zorakim, ko‘nglim bo‘shatgaydim,
ko‘nglidan bo‘lak ushatgaydim.
Bag‘riga olsa ul shikasta,
siymin bo‘yiga men havasda.
Menga dil ochsa ul sozim deb,
men dilim kuylasam rozim deb,
bulbullar tinglab lol bu rozni,
tanisa dard to‘la ovozni.
Ham jo‘shib-tinglab ul to‘ymasa,
qo‘ymasa, bag‘ridan qo‘ymasa…
Ammo bu barisi xayoldir,
yoniga bormoq ham maholdir,
behuda o‘y surib yotmishman,
qotmishshan, tosh kabi qotmishman.
YUZINGNI KO‘RGALI
Yuzingni ko‘rgali oy uyolmishdir.
So‘zlaring inju, lablaring bolmishdir.
Agarki husn mulkida bahs etsalar,
Layliyu Shirin poyingda qolmishdir.
Bu ne holmishdir, vasling umidida
ko‘zlarim yo‘llaring poylab tolmishdir.
Orzum ro‘yobi ro‘yo, necha vaqtkim
betin vaqt kabi tinchim yo‘qolmishdir.
Bu ne lashkar kabi oh emish, mudom
ayriliq ko‘ksima lak-lak solmishdir,
kim, hajringda gar bir oh ursa Ikrom
Iskandar kabi dunyoni olmishdir.
* * *
Sen tomon borar bo‘lsam,
Yo‘llar o‘zi yo‘l boshlar,
girdida poyandoz gul
shakliga kirgan toshlar.
Semirgayman simirgan
sarim — sarrin havolar.
Daraxtlarning mavjida
avjlanadi navolar –
chamamda, daraxtlar ham
sen haqda o‘ilagaydir.
shoxlarida jon qushi
vasfingni kuylagaydir.
Yaqinlashar olislar,
bir g‘ubor yo‘q orada.
Olam chiroyga, nurga,
sirga to‘lib boradi.
Shabadaning qatida
chorloving ilg‘ayurman.
Yuragimni shabnamning
suvlariga chayurman.
Ko‘kayimni sog‘inchlar
selday yuvar guldirab,
oqib ketar g‘am-qayg‘u,
yo‘qoladi kudurat.
Ko‘zida quyosh kulgan,
sochi tun, qoshi qamar,
sensan borar manzilim,
oshiqman, oshiqaman…
***
Oyparcham, gulistaram,
nafasi yalpiz islim.
Sochlari taram-taram,
o‘ynoqi irmoq mislim.
Tug‘yon bordir tinida,
boqishidan nur olay –
kipriging epkinida
soyalar juft quralay.
Gullayotgan bog‘larning
quvnayotgan jarangi
yuragimga bog‘landi –
oppoq kulgungning rangi.
Tegramda namoyishsan,
ko‘ksimdagi g‘uluvu
hayratimga boissan,
tarchechak, kunsuluvim.
* * *
Yoz oqshomi osmonning
oqarishib darasi,
dalalarga quyilar
yulduzlar sharsharasi.
Yorishadi ko‘nglim ham,
yo shunday tuyuladi,
xayoling yulduzlarday
shovullab quyiladi.
Menga shuning o‘zi bas,
Shuning o‘zi baxt kabir,
faqat oqimga qarshi
sakragan baliq kabi
o‘ying bilan qonmagan
sog‘inch o‘rtar g‘ohida…
O‘yinqaroq bir yulduz
sakrar terak shoxida.
* * *
Sevmasingni aytdingmi,
kelmasingni aytdingmi,
yoki ko‘zguga qarab
aytayapsanmi hamon –
boqib biror teshikdan
ovozingni eshitgan,
xar qalay, bir nimani
bilib olgan bu shamol.
O‘lay seni sevguncha,
sevay seni o‘lguncha,
odam degani shuncha
qiynarmi oshig‘ini…
Ko‘cha-ko‘yda uvillar,
uvillar tom boshida.
Dil huvillar eshitib
shamolning qo‘shig‘ini.
* * *
Seni bir bor ko‘rdimu,
men ayrildim hushdan, gul,
osmonlardan yurakni
poklash uchun tushgan gul.
Ey, egnida libosi
yurakdan rang olgan gul,
gulzor emas, men bilan
sahrolarda qolgan gul,
seni sevib qalbimdan
ardoqlashni qo‘ymadim,
har dam yonimdasan, lek
visolingga to‘ymadim.
Ey, yuzlari farishta,
ey, ma’sumu biyron gul,
sen ko‘kda oy, men yerda
gungu lolu hayron, gul.
Ey, qalbimga baxt bergan,
ham ayirgan hushdan, gul,
osmonlardan yurakni
poklash uchun tushgan gul,
seni o‘ylab dilimni
bir savol ezar karaxt:
mei sen bilan baxtliman,
sen topdingmi mendan baxt?
HANUZ
Qalbing — qoyadagi mustahkam qal’a.
Hanuz chog‘lanurman zabt etmoq sari.
Shaxdam qadam tashlab, saf bo‘lib
o‘tib borar Vaqtning lashkari.
* * *
To‘kiladi lak-lak yulduz,
bo‘shar qora ko‘k elagi.
Chekinadi junjikib tun
yangi kun havosidan.
Saharni bog‘ uzra sohir
ovoz yetaklab keladi –
uyg‘onadi gird-tevarak
bulbulning navosidan.
Necha vaqtki kutib-kutib,
mushtoq yuragim anglagan
bir haqiqat shu bo‘ldi va
men ishondim, ne tongkim,
kunim, bulbulzabonim-ay,
ohang kabi jaranglagan
so‘zlaringsiz yorishmaskan,
o‘zing ekansan tongim.
Kutaman ming ta’ma bilan —
kun chiqarmi… Dilda sanchiq,
o‘zimning-ku sening sari
haddim sig‘mas borishga…
“Keldim ” degan so‘zing tanqis,
“Sevdim ” degan so‘zing tansiq.
Kutilgan so‘z tilga chiqsa —
izidan kun yorishgay.
* * *
Xayolimda chorlasam gar,
eshitmagin nolamni,
chunki menga sening o‘ying,
xayol ham bir olamdir.
Bu olamda sening rasming
parilardan qolishmas.
Bu bir lof yo mubolag‘a,
gapni katta olishmas,
xayolimda sen bir hilol,
nur taratib turgaysan,
malaklarga malohatdan
saboq berib yurgaysan.
So‘zlarimni simillatib
sog‘inchlaring balqisa,
tomirimga mador kirar
har o‘yingdan. Alqissa,
xayolimda chorlasam gar,
kelib qo‘yma tag‘inay,
seni to‘yib o‘ylab olay,
mazza qilib sog‘inay.
* * *
Sahardan kechga dovur
quvonchga to‘lib-toshgan
tashna vujudi bilan
bahra olar quyoshdan.
Quyosh bilan birga u
osmonlarda sayr etar –
tongda tutgancha qo‘lin,
kunbotar qadar ketar,
chopqillaydi, bu visol
yuragiga zavq solar,
unga hech g‘ala-g‘ovur
va tiqilinch avtolar.
Kun botganda qorong‘u
O‘ylar o‘rtab ko‘ksini,
katta ko‘cha bo‘yidan
qaytar ekan o‘ksinib,
taqqa qotar va nogoh
tasavvurga qorishar –
kun aksi ko‘z o‘ngida
chiroq kabi yorishar…
Sen ketganda sog‘inching
qadalganday yurakka,
shaharning chiroqlari
uyqu bermas terakka.
Manba: “Yoshlik” jurnalidan va internetdagi manbalardan olindi.
