12 сентябрь — Ўзбекнинг ардоқли шоири Шавкат Раҳмон (1950-1996) туғилган кун

 Шоирларнинг баланд овозда шеър ўқишларига кўникиб қолганмиз. Эҳтимол, шундай бўлиши табиийдир. Лекин секин, бир маромда шеър ўқийдиган шоирлар ҳам бўладики, уларнинг овози ортида улкан қалб, буюк идрок яширинганини ҳис этганингда гўё ғафлат уйқусидан уйғониб кетасан киши…

У яқин ўтмишда ҳам орамизда эди. Замондошлари билан елкама-елка, эл дардини ўзиникидек ҳис этиб, оддийгина яшар, юртимиз мустақиллигини жон қадар қадрларди. Унинг умрини қисқа, деб бўлмайди. Буни шоирнинг қаламига мансуб бесамар кетмаган шеърларидан билиш мумкин.

Ўзбек адабиётида Шавкат Раҳмон сингари оловқалб ижодкорлар кўп бўлмаса-да, миллат учун етгулик топилади.

Қадрли, газетхон! Мана шундай қалам соҳибларини вақти-вақти билан хотирлаб туриш ҳаммамизнинг бурчимиздир. Шу мақсадда «Сўнмас сатрлар» номли янги рукнни беназир шоир Шавкат Раҳмоннинг шеърлари билан бошлашни лозим топдик («Hurriyat» газетасидан) .

Шавкат Раҳмон
СЎНМАС САТРЛАР

ДЎСТЛАР

Ўтга ҳам,
Сувга ҳам ўзини урди.
Сира аямади ғайрати, кучин.
Хатарга, кулфатга басма-бас юрди
Дўстлари учун.

Силкитди каттакон қўлчаларини…
Юзида табассум, кўзида учқун.
Ҳамиша тутди у елкаларини
Дўстлари учун.

Дўстлар босиб ўтди
Бахтиёр, шодмон,
Орқалаб дунёнинг вафосиз кўчин.
У зина мисоли яшарди ҳамон
Дўстлари учун.

Дўстлар гуноҳидан қийналди, ёнди,
Дўстлар қилмишига йиғлади беун.
Кечалари танҳо чўчиб уйғонди
Дўстлари учун.

Дўстлар-чи, суяниб буюк бир дастга,
Тобора юксалиб бордилар дуркун.
У эса боради пастга ва пастга
Дўстлари учун!

Халақит бермангиз, айтманг яхши сўз,
Ҳолсиз қўлларини ушламанг букун.
У сўнгги мартаба юмаётир кўз
Дўстлари учун…

* * *

Яшамоғим зарур
Ҳар дақиқани
Ғазаб билан, севги билан тўлдириб.
Дунёдаги барча қора нарсани
Ёруғ лаҳзаларда ўлдириб.

Токим
Бош кўтариб қарай қўёшга,
Токим кўзларимда ёнсин ҳақиқат,
Токим тош мисоли тегмасин бошга
Мен яшай олмаган
Ҳар бир дақиқа…

МУҲАББАТ

Муҳаббат — чиройли капалак,
қўрқаман шўрликни тутгани.
Капалак қувганим ёдимда,
ёдимда йўқ аммо етганим.

Юрагим ранжиган боладай
на эрмак, таскинга кўнади.
Муҳаббат — чиройли капалак,
ҳали ҳам гулларга қўнади.

Ортидан ҳаллослаб чопаман,
хижолат бўламан ғўрликдан —
қанчалик югурмай, барибир
орқада қолардим шўрликдан.

* * *

Нодиражон, Шоиражон,
танам қимир этмайди,
олис-олис воҳалардан
тоғларимни чақиринг,
осмон тўла ҳаволар
фақат менга етмайди.

Нодиражон, Шоиражон,
танам қимир этмайди,
кўзимда бир томчи ёш,
сойлар ювса кетмайди.

Нодиражон, Шоиражон,
танам қимир этмайди,
пешонамнинг шўридан
бино бўлган бу дарё…
осмон тўла ҳаволар
фақат менга етмайди.

Нодиражон, Шоиражон,
танам қимир этмайди,
боринг, қорли тоғларга:
бир шоир ётибди, денг
Худонинг ҳовлисида…
Осмон тўла ҳаволар
фақат менга етмайди…

АФСОНА

Кўкрагимни майсага босиб,
буталарнинг панасида жим,
кенг камарда чўмилаётган
юлдузларни узоқ кузатдим.

Икки кўзим ўйнар мириқиб,
афсонавий хилқат очилар.
Қасирлатиб қуруқ шохларни
чакалакдан чиқар овчилар.

Вужудимга тарқалар титроқ,
юрак тошга айланиб қолди.
Хайриятки, бу ойдин тунда
юлдузларни бўлмайди отиб.

* * *

Айт, эй хаста булбулим,
Ўшга қачон етамиз?
Яшил боғлар сарғарди,
Мағиз бўлди гужумлар.
Оҳ, вой, мунча йўл оғир,
Булбулим…
Улкан соат ўртасида
Мадорим йўқ юрмоққа,
Қашқирлар даврасида
Судраламан турмоққа.

Шунда қолиб кетсам гар
нетамиз?
Абадият оралаб
Ўшга қачон етамиз?
Қорли тоғлар бағрида
Бегим — Ўшим кўринди,
Султон — Ўшим кўринди…

  12 sentabr — O‘zbekning ardoqli shoiri Shavkat Rahmon (1950-1996) tug‘ilgan kun

Shoirlarning baland ovozda she’r o’qishlariga ko’nikib qolganmiz. Ehtimol, shunday bo’lishi tabiiydir. Lekin sekin, bir maromda she’r o’qiydigan shoirlar ham bo’ladiki, ularning ovozi ortida ulkan qalb, buyuk idrok yashiringanini his etganingda go’yo g’aflat uyqusidan uyg’onib ketasan kishi…

U yaqin o’tmishda ham oramizda edi. Zamondoshlari bilan yelkama-yelka, el dardini o’zinikidek his etib, oddiygina yashar, yurtimiz mustaqilligini jon qadar qadrlardi. Uning umrini qisqa, deb bo’lmaydi. Buni shoirning qalamiga mansub besamar ketmagan she’rlaridan bilish mumkin.

O’zbek adabiyotida Shavkat Rahmon singari olovqalb ijodkorlar ko’p bo’lmasa-da, millat uchun yetgulik topiladi.

Qadrli, gazetxon! Mana shunday qalam sohiblarini vaqti-vaqti bilan xotirlab turish hammamizning burchimizdir. Shu maqsadda «So’nmas satrlar» nomli yangi  ruknni benazir shoir Shavkat Rahmonning she’rlari bilan boshlashni lozim topdik («Hurriyat» gazetasidan) .

Shavkat Rahmon
SO‘NMAS SATRLAR

DO‘STLAR

O‘tga ham,
Suvga ham o‘zini urdi.
Sira ayamadi g‘ayrati, kuchin.
Xatarga, kulfatga basma-bas yurdi
Do‘stlari uchun.

Silkitdi kattakon qo‘lchalarini…
Yuzida tabassum, ko‘zida uchqun.
Hamisha tutdi u yelkalarini
Do‘stlari uchun.

Do‘stlar bosib o‘tdi
Baxtiyor, shodmon,
Orqalab dunyoning vafosiz ko‘chin.
U zina misoli yashardi hamon
Do‘stlari uchun.

Do‘stlar gunohidan qiynaldi, yondi,
Do‘stlar qilmishiga yig‘ladi beun.
Kechalari tanho cho‘chib uyg‘ondi
Do‘stlari uchun.

Do‘stlar-chi, suyanib buyuk bir dastga,
Tobora yuksalib bordilar durkun.
U esa boradi pastga va pastga
Do‘stlari uchun!

Xalaqit bermangiz, aytmang yaxshi so‘z,
Holsiz qo‘llarini ushlamang bukun.
U so‘nggi martaba yumayotir ko‘z
Do‘stlari uchun…

* * *

Yashamog‘im zarur
Har daqiqani
G‘azab bilan, sevgi bilan to‘ldirib.
Dunyodagi barcha qora narsani
Yorug‘ lahzalarda o‘ldirib.

Tokim
Bosh ko‘tarib qaray qo‘yoshga,
Tokim ko‘zlarimda yonsin haqiqat,
Tokim tosh misoli tegmasin boshga
Men yashay olmagan
Har bir daqiqa…

MUHABBAT

Muhabbat — chiroyli kapalak,
qo‘rqaman sho‘rlikni tutgani.
Kapalak quvganim yodimda,
yodimda yo‘q ammo yetganim.

Yuragim ranjigan boladay
na ermak, taskinga ko‘nadi.
Muhabbat — chiroyli kapalak,
hali ham gullarga qo‘nadi.

Ortidan halloslab chopaman,
xijolat bo‘laman g‘o‘rlikdan —
qanchalik yugurmay, baribir
orqada qolardim sho‘rlikdan.

* * *

Nodirajon, Shoirajon,
tanam qimir etmaydi,
olis-olis vohalardan
tog‘larimni chaqiring,
osmon to‘la havolar
faqat menga yetmaydi.

Nodirajon, Shoirajon,
tanam qimir etmaydi,
ko‘zimda bir tomchi yosh,
soylar yuvsa ketmaydi.

Nodirajon, Shoirajon,
tanam qimir etmaydi,
peshonamning sho‘ridan
bino bo‘lgan bu daryo…
osmon to‘la havolar
faqat menga yetmaydi.

Nodirajon, Shoirajon,
tanam qimir etmaydi,
boring, qorli tog‘larga:
bir shoir yotibdi, deng
Xudoning hovlisida…
Osmon to‘la havolar
faqat menga yetmaydi…

AFSONA

Ko‘kragimni maysaga bosib,
butalarning panasida jim,
keng kamarda cho‘milayotgan
yulduzlarni uzoq kuzatdim.

Ikki ko‘zim o‘ynar miriqib,
afsonaviy xilqat ochilar.
Qasirlatib quruq shoxlarni
chakalakdan chiqar ovchilar.

Vujudimga tarqalar titroq,
yurak toshga aylanib qoldi.
Xayriyatki, bu oydin tunda
yulduzlarni bo‘lmaydi otib.

* * *

Ayt, ey xasta bulbulim,
O‘shga qachon yetamiz?
Yashil bog‘lar sarg‘ardi,
Mag‘iz bo‘ldi gujumlar.
Oh, voy, muncha yo‘l og‘ir,
Bulbulim…
Ulkan soat o‘rtasida
Madorim yo‘q yurmoqqa,
Qashqirlar davrasida
Sudralaman turmoqqa.

Shunda qolib ketsam gar
netamiz?
Abadiyat oralab
O‘shga qachon yetamiz?
Qorli tog‘lar bag‘rida
Begim — O‘shim ko‘rindi,
Sulton — O‘shim ko‘rindi…