Раҳмат Бобожон бугунги ўзбек шеърияти иқлимида янги шеърлари баробар таржима соҳасида энг фаол ишлаётган ижодкорлардан биридир.
Раҳмат Бобожон
ЯНГИ ШЕЪРЛАР ДАФТАРИДАН
Раҳмат Бобожон (Раҳматжон Бобожонов) – 1998 йили Хоразм вилояти Шовот туманида туғилган. Урганч ижтимоий-иқтисодиёт коллежини тамомлаган. “Хоразм” нашриётида муҳаррир, “Жайҳун” газетасида мухбир сифатида ишлаб келяпти. Мақолалари, шеърлари, таржималари “Тамаддун нури”, “Эзгу сўз”, “Хоразм ҳақиқати” каби нашрларда чоп этилган. 2016 йилда “Кўнгил ғунчаси” номли шеърлар тўплами чоп қилинган. Ижод намуналари “Жилғалар қўшиғи”, “Митти ҳикоялар: кеча ва бугун”, “Шовот мавжлари” алманахларидан ҳам жой олган.
САРОБ
На сен борсан,
На ғамзада дил,
На дорул Ишқ, на дорул Бақо.
Менким, кўнгли умрбод залил,
Дардинг қайта ичганим-ичган.
Етти олам жам бўлгунча то —
Ким руҳимга руҳингни бичган?
Ким Лайлига оҳдан берган дарс,
Ким Мажнунга қайғудан таълим.
Ким жонига яшаб қасдма-қасд,
Ким вужудин асраган салим.
Кимни асир этган мангу ҳис,
Кимни йўқлик қўллари қучган.
Ким ўзига келмаган илкис,
Ким ўзидан бутунлай кечган?
Унинг кўнгли ишқ аҳлига хос,
Ғами — телба, ғуссаси — расо.
Бир дарвеш бор, Атодан мерос,
Қўлларида қақшаган асо.
Борми келар йўлингдан белги,
Борми кетар йўлингдан бир из.
Қайлардасан, сўйла, эй севги,
Қайлардасан, сўйла, Ҳавво қиз?
Лабларингда қон талашар лаб,
Кўзларингда жон талашар кўз.
Ва жонингга жонимни хатлаб
Қаршинг узра турсам, айт, бесўз, —
Қандай тутқун жонимда жонинг,
Ким руҳингга руҳимни бичган?
Ёлворсамми сен деб, Худонинг
Мен ёдидан ўчганим-ўчган.
На сен борсан,
На ғамзада дил…
УРГАНЧГА САФАР
1
Қариб бораверар асрим йилма-йил,
Милодий муҳаббат,
ҳижрий муҳаббат, —
Урганчда кун кўрган интизор кўнгил,
Бир сени излаган, бир сени, фақат, —
Фақат, оғир келган ғамда пишмоқ ҳам,
Ўзини ҳар кимга атаб эрта-кеч,
Бирдайин қуламоқ, бирдай учмоқ ҳам.
Бир шаҳарда яшаб учрашмаслик ҳеч,
Бир шаҳарда яшаб айро тушмоқ ҳам.
Руҳидан қайғусин айлаб бадарға,
Масрурлик қидирган, сўнгра топган ранж
Бир йўл кўрсатмаган Ёрга кетарга,
Эскирган бўлса ҳам эс кирмас Урганч.
Насиб қилолмаган шодлик васлини,
Минглаган лаҳзадан ёп-ёлғиз палла.
Исмимга қўшмаган Ёрнинг исмини,
На Дишон қалъаю,
На Ичон қалъа.
Мен сени кашф этдим.
Йўқ, ундан аввал,
Бетоқат кунларнинг сочи оқарди.
Умримдан кунларим учди — дарбадар.
Энди англаяпман, балки, у маҳал,
Ҳисларимни ўқий олмасди шаҳар,
Ўғуз лаҳжасида ёмғир ёғарди.
Сен унда бедору мен бунда бедор,
Сен унда сокинсан ва мен бунда жим.
Бу ёлғон умрида бир ҳақиқат бор —
Мен сени изладим,
мен сени топдим…
2
Ҳузурингга чорла,
айни субҳидам,
Иккимиз кезайлик бу ерларни то, —
Кўнглимга кўнглингдан етти олам жам,
Руҳимдан руҳингга йўллар салламно.
Кўксингда заррача қолгайми ҳасрат,
Ахир кетаверсак ишққа сари биз.
Достон қилар эди,
бу шаҳар — ҳазрат,
Шеърга айланарди юракларимиз.
Ҳаётига кириб бамисли офтоб,
Қаламидан тўкиб, бир нурни — саҳий.
Бизнинг ишқимизга ахир бобма-боб,
Бағишлов ёзарди Мунис, Огаҳий.
Қисмат бирлаштирган у гўзал дамлар,
Қаттиқ бўлажакдир орзуйинг, ахдинг.
Қирқ кун шодиёна қилар одамлар,
Қирқ кун тантанси тугамас бахтнинг.
Бу ёлғон умримда бир ҳақиқат бор —
Мен сени изладим,
мен сени топдим…
* * *
Шарифим: Ғамўғли…
Борлигим мерос,
Жаннатдан бир сакраб тушган Атодан.
Ошиқ-маъшуқларнинг қисматига хос,
Сен ҳам хатодирсан, мен ҳам хатоман.
Ҳаётим: Қоришиқ…
Тубсиз хавф-хатар,
Руҳимга тегинма — таъқиқ меваси.
Яшайман соғинчинг исканжасида.
Мунграйман исмингни айтиб ҳар саҳар,
Излайман ялдоли кечалар аро,
Андуҳинг англами дард лаҳжасида,
Кўзларинг — мен билмас, қайғу шеваси.
Ўзини тополмас Баҳорлар бу пайт,
Ўзини унутар бечора Куз ҳам.
Сенга хаёлимни етказарми, айт,
Туркона оҳанглар сўйлаган ғуссам.
Менга берма, берма мени балоға,
Кўксим тўйиб кетар бўлса жонидан.
Сенсиз ёлғизликка оғаман, оға,
Сенсиз туйғуларнинг саргардониман.
Осийман, юрагим бахт истаган кун,
Жаннатдан қувилдим…
Ишқ — жаннатмаъво.
Мени қабул айла, эй дунёю дун,
Мени қабул айла, эй Момо Ҳавво.
* * *
Бродвей.
Энг улкан фонус остида,
Шошиб борарканман, билдим, шу сафар:
Шеър бу — соғинч асли,
шеър бу — бир ситам,
Узоққа чўзилмас бахтнинг талқини.
Оқ-қора суратлар — томошабинлар,
Бунда жим кузатар, икки кўзи лўқ.
Телба дарахтлар теварагимда
Гитара чаларкан эркаланиб, шўх.
Ипак ёмғирларга ўранган шаҳар,
Ялло айтаётган кўчалар бўйлаб,
Сен қайдан
билардинг
кезмоқ завқини…
Сен буни биласан, сен биласан, йўқ…
Хаёлинг дўнганда аҳволим ўйлаб —
Барча шодликларни йиғиб келасан,
Изтироб йўқотар ранггин кўзлардан.
Югуриб келасан йўлкалар бўйлаб,
Метролардан шошиб чиқиб келасан,
Тушиб келасан ҳув автобуслардан.
Бағримда уйғонар сочларинг ҳиди,
Бирма-бир оҳиста кафтлар қовушар,
Бирма-бир оҳиста лаблар қовушар,
Бирма-бир оҳиста тафтлар қовушар…
Жим юрсанг, бу бахтмас, хато бўлади,
Сен гапир.
Бу вақтда шодлик болалаб.
Қўлинга тегмоқ-чун фидо бўлади,
Ўзини бандидан кесган лолалар.
Мен шеърлар ўқийман ёнингда масрур:
“Бағримда уйғонар сочларинг ҳиди…
Бағримда уйғонар сочларинг…
Бағримда уйғонар…
Бағримда…”
ТУПРОҚ МОНОЛОГИ
Гўзал қайғуларда англанган шаҳар
Оралаб кўзимдан ёш олиб кетдинг.
Озод қушча эдинг,
мангу дарбадар —
Кўнгил олиб кетдинг, бош олиб кетдинг.
Шарафим осийлик,
Бор гуноҳим — ишқ,
Жазойим — ғариблик, қатлим — ҳар кунлик.
Сенга муборакдир биридан кечиб,
Бошқа бир осмонга гўзал тутқунлик.
На Куз дош беролди,
На чидам Баҳор,
Бағрим яралади гулдурак, чақин.
Сен яхши билардинг — мен абадий хор,
Сен яхши билардинг — қиёмат яқин.
Дардману, дарддан ҳам ортиқроқ бўлдим,
Буюк ҳасратингни яшириб келдинг.
Арш остонасида бир тупроқ бўлдим —
Сен эса пойимга бош уриб келдинг.
* * *
Ёмғирлар ёғади
сен бор шаҳарга,
Ёриқлардан бир-бир сакраб ўтар тун.
Умрингни тилайсан дақиқаларга,
Умринг — талошми, айт,
қисмат — талотум?
Мен эса умрингда оний йилдирим,
Гумбурлаб-сумбурлаб, чақнаб ўтарман.
Бору йўқ ишқимни сенга билдириб,
Фақат англамоғинг хоҳлаб ўтарман.
Ёмғирлар ёғади
сен бор шаҳарга, —
Иккимиз борамиз ёмғирларга дўст.
Севгилим, бариси рўё, ичикма,
Жоним, унутилар бари саҳарда.
Ёмғирга қўшилиб майдаланар сўз:
“Ижара уйингга, боргин, кечикма…”
Панага гизланиб жон сақлайди, жон,
Елкаси ивиган минглаб ҳаловат.
Одамлар ўзини урар бекатга,
Сен эса,
кетмайсан, сен эса фақат,
Кўкка қўндирасан мовий кўзингни, —
Ва кўзимга боқиб тўймайсан менинг.
Заминга оқликни тиланар осмон,
Ёмғирлар тинмайди, томчилар минг-минг,
Йиғиб ололмайман фақат ўзимни,
Ёмғирлар ёғади
сен бор шаҳарга…
Сесканиб қўяди муштоқ бағирлар,
Ёмғирлар мавсуми…
Январ, феврал, март.
Ахир, сен билмайсан, балки ёмғирлар —
Кўчада унутиб қолдирилган дард.
Ёмғир — бахт.
Бахт бизнинг яноқдан ўпди,
Ёмғирпўш остида қийналмас жонинг.
Сен бор шаҳарларнинг ёмғири кўпми,
Ёмғирлари кўпми
сен бор дунёнинг?
* * *
Бу шаҳарнинг мунис кечаларида,
Минг қисмат ёзиғи бўлар экан ҳал, —
Изғирин изғиган кўчаларида,
Бир бор Куз истадим,
баҳордан аввал…
Феврал охирламай ўрик гуллари,
Аёзда қалтирар бетиним дир-дир.
Қорлар ёғаётир ва ёғган сари,
Баҳор олислашар бизлардан, ахир.
Таққа тўхтайману, дейман шу ерда:
Масрурлик бормисан, омонмисан-ай.
Мен сенинг исмингни куйладим шеърда,
Дардим чалсин рубоб, соғинчимни най, —
Бахтимни куйлаган
дутордан аввал.
Совуқ деразага босганча юзим,
Ўйлайман.
Ёнимда совиган қаҳва.
Ўргатарди тирик қолиш сирларин,
Ишхона.
Мендан талант излаган оға,
Бир даста қоғоздек ўз ташвишларин,
Уйидан кўчага, кўчадан уйга,
Ташиётган одам — бу мен, ҳа, ўзим.
Бир маҳал қўнғироқ қилади онам:
— Ўғлим, яхшимисан, сиз тараф совуқ.
Қалин кийиндингми, ҳавотирдаман.
Суратингни кўрдим.
Оҳиста кулди.
— Келиним тўлишган, кўз тегмасин, кўз.
Дейман: — У овқатни ейди завқ билан,
Шунга кам еса ҳам дарров бўлар юқ.
Ҳазиллашар: — Бизни емаса бўлди,
Тўйингдан олдинроқ,
ёр-ёрдан аввал.
Тўкилиб кетмадим бу қиш ҳам, шукр.
Юрагим гуноҳи, кўксимнинг айби, —
Ишқ учун ўтларга кирдим ҳар маҳал.
Сени ўйлаяпман, ҳа, айни ҳозир,
Кўзингга боқсайдим, қўлинг тутсайдим, —
Сени учратсайдим,
бу қордан аввал.
Сени учратсайдим бу қордан аввал…
Rahmat Bobojon bugungi o’zbek she’riyati iqlimida yangi she’rlari barobar tarjima sohasida eng faol ishlayotgan ijodkorlardan biridir.
Rahmat Bobojon
YANGI SHE’RLAR DAFTARIDAN
Rahmat Bobojon (Rahmatjon Bobojonov) – 1998 yili Xorazm viloyati Shovot tumanida tug’ilgan. Urganch ijtimoiy-iqtisodiyot kollejini tamomlagan. “Xorazm” nashriyotida muharrir, “Jayhun” gazetasida muxbir sifatida ishlab kelyapti. Maqolalari, she’rlari, tarjimalari “Tamaddun nuri”, “Ezgu so’z”, “Xorazm haqiqati” kabi nashrlarda chop etilgan. 2016 yilda “Ko’ngil g’unchasi” nomli she’rlar to’plami chop qilingan. Ijod namunalari “Jilg’alar qo’shig’i”, “Mitti hikoyalar: kecha va bugun”, “Shovot mavjlari” almanaxlaridan ham joy olgan.
SAROB
Na sen borsan,
Na g’amzada dil,
Na dorul Ishq, na dorul Baqo.
Menkim, ko’ngli umrbod zalil,
Darding qayta ichganim-ichgan.
Yetti olam jam bo’lguncha to —
Kim ruhimga ruhingni bichgan?
Kim Layliga ohdan bergan dars,
Kim Majnunga qayg’udan ta’lim.
Kim joniga yashab qasdma-qasd,
Kim vujudin asragan salim.
Kimni asir etgan mangu his,
Kimni yo’qlik qo’llari quchgan.
Kim o’ziga kelmagan ilkis,
Kim o’zidan butunlay kechgan?
Uning ko’ngli ishq ahliga xos,
G’ami — telba, g’ussasi — raso.
Bir darvesh bor, Atodan meros,
Qo’llarida qaqshagan aso.
Bormi kelar yo’lingdan belgi,
Bormi ketar yo’lingdan bir iz.
Qaylardasan, so’yla, ey sevgi,
Qaylardasan, so’yla, Havvo qiz?
Lablaringda qon talashar lab,
Ko’zlaringda jon talashar ko’z.
Va joningga jonimni xatlab
Qarshing uzra tursam, ayt, beso’z, —
Qanday tutqun jonimda joning,
Kim ruhingga ruhimni bichgan?
Yolvorsammi sen deb, Xudoning
Men yodidan o’chganim-o’chgan.
Na sen borsan,
Na g’amzada dil…
URGANCHGA SAFAR
1
Qarib boraverar asrim yilma-yil,
Milodiy muhabbat,
hijriy muhabbat, —
Urganchda kun ko’rgan intizor ko’ngil,
Bir seni izlagan, bir seni, faqat, —
Faqat, og’ir kelgan g’amda pishmoq ham,
O’zini har kimga atab erta-kech,
Birdayin qulamoq, birday uchmoq ham.
Bir shaharda yashab uchrashmaslik hech,
Bir shaharda yashab ayro tushmoq ham.
Ruhidan qayg’usin aylab badarg’a,
Masrurlik qidirgan, so’ngra topgan ranj
Bir yo’l ko’rsatmagan Yorga ketarga,
Eskirgan bo’lsa ham es kirmas Urganch.
Nasib qilolmagan shodlik vaslini,
Minglagan lahzadan yop-yolg’iz palla.
Ismimga qo’shmagan Yorning ismini,
Na Dishon qal’ayu,
Na Ichon qal’a.
Men seni kashf etdim.
Yo’q, undan avval,
Betoqat kunlarning sochi oqardi.
Umrimdan kunlarim uchdi — darbadar.
Endi anglayapman, balki, u mahal,
Hislarimni o’qiy olmasdi shahar,
O’g’uz lahjasida yomg’ir yog’ardi.
Sen unda bedoru men bunda bedor,
Sen unda sokinsan va men bunda jim.
Bu yolg’on umrida bir haqiqat bor —
Men seni izladim,
men seni topdim…
2
Huzuringga chorla,
ayni subhidam,
Ikkimiz kezaylik bu yerlarni to, —
Ko’nglimga ko’nglingdan yetti olam jam,
Ruhimdan ruhingga yo’llar sallamno.
Ko’ksingda zarracha qolgaymi hasrat,
Axir ketaversak ishqqa sari biz.
Doston qilar edi,
bu shahar — hazrat,
She’rga aylanardi yuraklarimiz.
Hayotiga kirib bamisli oftob,
Qalamidan to’kib, bir nurni — sahiy.
Bizning ishqimizga axir bobma-bob,
Bag’ishlov yozardi Munis, Ogahiy.
Qismat birlashtirgan u go’zal damlar,
Qattiq bo’lajakdir orzuying, axding.
Qirq kun shodiyona qilar odamlar,
Qirq kun tantansi tugamas baxtning.
Bu yolg’on umrimda bir haqiqat bor —
Men seni izladim,
men seni topdim…
* * *
Sharifim: G’amo’g’li…
Borligim meros,
Jannatdan bir sakrab tushgan Atodan.
Oshiq-ma’shuqlarning qismatiga xos,
Sen ham xatodirsan, men ham xatoman.
Hayotim: Qorishiq…
Tubsiz xavf-xatar,
Ruhimga teginma — ta’qiq mevasi.
Yashayman sog’inching iskanjasida.
Mungrayman ismingni aytib har sahar,
Izlayman yaldoli kechalar aro,
Anduhing anglami dard lahjasida,
Ko’zlaring — men bilmas, qayg’u shevasi.
O’zini topolmas Bahorlar bu payt,
O’zini unutar bechora Kuz ham.
Senga xayolimni yetkazarmi, ayt,
Turkona ohanglar so’ylagan g’ussam.
Menga berma, berma meni balog’a,
Ko’ksim to’yib ketar bo’lsa jonidan.
Sensiz yolg’izlikka og’aman, og’a,
Sensiz tuyg’ularning sargardoniman.
Osiyman, yuragim baxt istagan kun,
Jannatdan quvildim…
Ishq — jannatma’vo.
Meni qabul ayla, ey dunyoyu dun,
Meni qabul ayla, ey Momo Havvo.
* * *
Brodvey.
Eng ulkan fonus ostida,
Shoshib borarkanman, bildim, shu safar:
She’r bu — sog’inch asli,
she’r bu — bir sitam,
Uzoqqa cho’zilmas baxtning talqini.
Oq-qora suratlar — tomoshabinlar,
Bunda jim kuzatar, ikki ko’zi lo’q.
Telba daraxtlar tevaragimda
Gitara chalarkan erkalanib, sho’x.
Ipak yomg’irlarga o’rangan shahar,
Yallo aytayotgan ko’chalar bo’ylab,
Sen qaydan
bilarding
kezmoq zavqini…
Sen buni bilasan, sen bilasan, yo’q…
Xayoling do’nganda ahvolim o’ylab —
Barcha shodliklarni yig’ib kelasan,
Iztirob yo’qotar ranggin ko’zlardan.
Yugurib kelasan yo’lkalar bo’ylab,
Metrolardan shoshib chiqib kelasan,
Tushib kelasan huv avtobuslardan.
Bag’rimda uyg’onar sochlaring hidi,
Birma-bir ohista kaftlar qovushar,
Birma-bir ohista lablar qovushar,
Birma-bir ohista taftlar qovushar…
Jim yursang, bu baxtmas, xato bo’ladi,
Sen gapir.
Bu vaqtda shodlik bolalab.
Qo’linga tegmoq-chun fido bo’ladi,
O’zini bandidan kesgan lolalar.
Men she’rlar o’qiyman yoningda masrur:
“Bag’rimda uyg’onar sochlaring hidi…
Bag’rimda uyg’onar sochlaring…
Bag’rimda uyg’onar…
Bag’rimda…”
TUPROQ MONOLOGI
Go’zal qayg’ularda anglangan shahar
Oralab ko’zimdan yosh olib ketding.
Ozod qushcha eding,
mangu darbadar —
Ko’ngil olib ketding, bosh olib ketding.
Sharafim osiylik,
Bor gunohim — ishq,
Jazoyim — g’ariblik, qatlim — har kunlik.
Senga muborakdir biridan kechib,
Boshqa bir osmonga go’zal tutqunlik.
Na Kuz dosh beroldi,
Na chidam Bahor,
Bag’rim yaraladi guldurak, chaqin.
Sen yaxshi bilarding — men abadiy xor,
Sen yaxshi bilarding — qiyomat yaqin.
Dardmanu, darddan ham ortiqroq bo’ldim,
Buyuk hasratingni yashirib kelding.
Arsh ostonasida bir tuproq bo’ldim —
Sen esa poyimga bosh urib kelding.
* * *
Yomg’irlar yog’adi
sen bor shaharga,
Yoriqlardan bir-bir sakrab o’tar tun.
Umringni tilaysan daqiqalarga,
Umring — taloshmi, ayt,
qismat — talotum?
Men esa umringda oniy yildirim,
Gumburlab-sumburlab, chaqnab o’tarman.
Boru yo’q ishqimni senga bildirib,
Faqat anglamog’ing xohlab o’tarman.
Yomg’irlar yog’adi
sen bor shaharga, —
Ikkimiz boramiz yomg’irlarga do’st.
Sevgilim, barisi ro’yo, ichikma,
Jonim, unutilar bari saharda.
Yomg’irga qo’shilib maydalanar so’z:
“Ijara uyingga, borgin, kechikma…”
Panaga gizlanib jon saqlaydi, jon,
Yelkasi ivigan minglab halovat.
Odamlar o’zini urar bekatga,
Sen esa,
ketmaysan, sen esa faqat,
Ko’kka qo’ndirasan moviy ko’zingni, —
Va ko’zimga boqib to’ymaysan mening.
Zaminga oqlikni tilanar osmon,
Yomg’irlar tinmaydi, tomchilar ming-ming,
Yig’ib ololmayman faqat o’zimni,
Yomg’irlar yog’adi
sen bor shaharga…
Seskanib qo’yadi mushtoq bag’irlar,
Yomg’irlar mavsumi…
Yanvar, fevral, mart.
Axir, sen bilmaysan, balki yomg’irlar —
Ko’chada unutib qoldirilgan dard.
Yomg’ir — baxt.
Baxt bizning yanoqdan o’pdi,
Yomg’irpo’sh ostida qiynalmas joning.
Sen bor shaharlarning yomg’iri ko’pmi,
Yomg’irlari ko’pmi
sen bor dunyoning?
* * *
Bu shaharning munis kechalarida,
Ming qismat yozig’i bo’lar ekan hal, —
Izg’irin izg’igan ko’chalarida,
Bir bor Kuz istadim,
bahordan avval…
Fevral oxirlamay o’rik gullari,
Ayozda qaltirar betinim dir-dir.
Qorlar yog’ayotir va yog’gan sari,
Bahor olislashar bizlardan, axir.
Taqqa to’xtaymanu, deyman shu yerda:
Masrurlik bormisan, omonmisan-ay.
Men sening ismingni kuyladim she’rda,
Dardim chalsin rubob, sog’inchimni nay, —
Baxtimni kuylagan
dutordan avval.
Sovuq derazaga bosgancha yuzim,
O’ylayman.
Yonimda sovigan qahva.
O’rgatardi tirik qolish sirlarin,
Ishxona.
Mendan talant izlagan og’a,
Bir dasta qog’ozdek o’z tashvishlarin,
Uyidan ko’chaga, ko’chadan uyga,
Tashiyotgan odam — bu men, ha, o’zim.
Bir mahal qo’ng’iroq qiladi onam:
— O’g’lim, yaxshimisan, siz taraf sovuq.
Qalin kiyindingmi, havotirdaman.
Suratingni ko’rdim.
Ohista kuldi.
— Kelinim to’lishgan, ko’z tegmasin, ko’z.
Deyman: — U ovqatni yeydi zavq bilan,
Shunga kam yesa ham darrov bo’lar yuq.
Hazillashar: — Bizni yemasa bo’ldi,
To’yingdan oldinroq,
yor-yordan avval.
To’kilib ketmadim bu qish ham, shukr.
Yuragim gunohi, ko’ksimning aybi, —
Ishq uchun o’tlarga kirdim har mahal.
Seni o’ylayapman, ha, ayni hozir,
Ko’zingga boqsaydim, qo’ling tutsaydim, —
Seni uchratsaydim,
bu qordan avval.
Seni uchratsaydim bu qordan avval…
