14 март — Шоир Барот Бойқобилов таваллудининг 85 йиллиги

    1973 йил нашр этилган “Муҳаббат хиёбони” тўплами сўз бошисида шоирнинг ўз китобхонларига айтган мана бу сўзларни ўқийсиз: “Муҳтарам китобхон!  Сиз билан учрашиш мен учун ғоят катта бахт. Шу бахт муяссар бўлсин деб, ҳар гал шеърларимни саралаган пайтимда, энг аввало сизни ўйлайман, кўнглимдаги севинчу дардимни сиз билан баҳам кўришга ошиқаман”.

Барот Бойқобилов
ШЕЪРЛАР

Барот Бойқобилов 1937 йил 14 мартда Самарқанд вилоятининг Ургут туманидаги Кенагас қишлоғида туғилган. Ўзбекистон халқ шоири (1997). СамДУнинг филология факультетини тамомлаган (1962). «Самарқанд сатрлари» (1962), «Висол» (1965), «Сени излайман» (1968), «Самарқанд ушшоғи» (1969), «Афросиёб» (1970), «Сонетлар» (1982), «Ким сокин яшайди Ўзбекистонда» (1990) ва бошқа шеърий тўпламлари нашр этилган. Алишер Навоий ҳаёти ва ижодига бағишланган «Шукуҳли карвон» (1981), «Нотинч Хуросон» (1985), «Сокин Хуросон» (1992) ва «Қонли Хуросон» (1992) достонлари, «Ҳайрат ул-Аброр» (1997) шеърий романи ҳам бор. Б. Петрарка, В. Шекспир, П. Неруда, Р. Ҳамзатов сонетларини ўзбек тилига таржима қилган. 2006 йилда  вафот этган. Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Республикаси Давлат мукофоти лауреати (1994).

* * *
Юр, чиқайлик сайрга, дўстим,
Соғинганман Сиёб бўйини.
Тарк этайлик шаҳарни бир зум
Кўрмоқ учун кўклам тўйини.

Капалакдай айлаб сайри гул,
Боғлар аро кезайлик хуррам.
Сендан фақат илтимосим шул,
Биздан ризо бўлсин бу кўклам.

Қўлингдаги чинни пиёла,
Майли, менга тутмасин шароб.
Юр, азизим, тезроқ Сиёбга,
Май ўрнида ичайлик гулоб.

Ёшлигимиз ўтган гул боғлар
Ҳар баҳорда бизни сўроқлар.

* * *

Ургут чиноридан менинг қаламим,
Қалбимнинг софлиги — булоқларидан.
Одамларин меҳри — ўтли каломим,
Қаддим расолиги — алп тоғларидан.

Кўклам хандасидан — табассум, кулгим,
Шеър битган қоғозим — сахий даласи.
Кимё тупроғидан тўлган илигим,
Нафасим — шифобахш субҳи сабоси.

Бедор сойларида — умрим кемаси,
Чарх урган каптари — ўй-орзуларим.
Тилидаги ғазал — севгим шеваси,
Чўққига кетган йўл — менинг изларим.

Таржимаи ҳолим — Ургут қиссаси,
Шеърим — ургутликлар олтин бўсаси.

* * *

Муҳаббат чироғи ёнмаса,
Кўнгил уйи зулматдир.
Дунё боғи ғурбатдир
Муҳаббат чироғи ёнмаса.

Муҳаббат чироғи ёнмаса,
Кечган умр ғафлатдир.
Яшаш бахтмас, кулфатдир,
Муҳаббат чироғи ёнмаса.

Муҳаббат инсонга қўшқанот,
Дунёни кўргувчи кўзидир,
Авлодлар топинган бахт, нажот.

Инсоннинг у айтар сўзидир,
У билан гўзалдир бу ҳаёт,
Муҳаббат инсоннинг ўзидир!

* * *

Эй менинг гўзалим, менинг фариштам,
Сенга тушганида дастлаб нигоҳим,
Юлдуздай бешумор балки гуноҳим,
Эй менинг гўзалим, менинг фариштам.

Қалбингта туташдир менинг жон риштам,
Эй менинг дилбарим, чашми сиёҳим,
Бу чигал дунёда сенсан паноҳим.
Қалбингга туташдир менинг жон риштам.

Жоним риштасини узма қалбингдан,
Самони тутундек тутмасин оҳим,
Офтоб ҳам куймасин сенинг қаҳрингдан.

Севмаклик айб эмас, эй менинг моҳим,
Ишқимни ҳайдама кўнгил қасрингдан,
Қалбингдир топинган менинг меҳробим.

МEН СEНИ СОҒИНДИМ

Ким кашф этмиш Ўзбекистонни,
Қайдан пайдо бўлмиш бу диёр?
Шарққа маёқ бундай маконни
Яратгандир қайси бунёдкор?

Ким кашф этмиш Ўзбекистонни,
Қайдан пайдо бўлмиш бу диёр?
Шарққа маёқ бундай маконни
Яратгандир қайси бунёдкор?

Боши узра кулган осмонни
Ким айламиш тонгдек беғубор?
Мафтун айлаб шу кенг жаҳонни,
Ким мунча ҳам этмиш бахтиёр?

Жаҳон ичра қўйиб қутлуғ ном,
Ким ўпгандир пешонасини,
Саодатга йўллаб субҳу шом?

Бу ҳаётнинг кошонасини
Халқимизга ким этган инъом,
Олтин айлаб остонасини?

* * *

Шунинг учун қалбида янграр
Коинотнинг буюк хитоби.
Бошин силаб ҳар шому саҳар
Парвонадир толе’ офтоби.

Осиёда тенгсиз бу кишвар,
Шарқнинг олтин меҳроби эрур.
Ер қалбига бўлгандай меҳвар
Токи жаҳон тургунча турур.

Чунки уни яратиб Худо
Пешонасин ўпган субҳидам,
Бахти кундай туғилди аъло,
Истиқболин этгали кўркам.

Шунинг учун бу гўзал диёр
Юрагида Оллоҳ меҳри бор.

* * *

Инсон билан бирга яралган
Бир чашма бор — мангу муқаддас.
Ҳаёт боғи ундан кўрк олган
Сўлмоқни ҳам билмас бир нафас.

Бу чашмага тушса хору хас
Киприги-ла териб олар кун.
Юракларда қўзғаб зўр ҳавас
Шайдо этган ҳаётга бутун.

Ундан баҳра топмаган одам
Туғилмаган онадан ҳали,
Ёнмагандир кўзларида шам.

Ишқ чашмасин сеҳри туфайли
Танидигу ҳаётни, эркам,
Бошланди чин муҳаббат сайли!

* * *

Тонг билан кўрдим ёр юзида ханда,
Кўзларим нурланди шарорасидан,
Юрак туғён урди наззорасидан,
Тонг билан кўрдим ёр кўзида ханда.

Чиннидек жаранглар сўзида ханда,
Кўнгилга бол томар иборасидан;
Руҳга жон югурар ишорасидан,
Гул бўлиб яшнайди изида ханда.

Бу висол айёмин айламай канда,
Маст бўлиб кўнгилнинг иштиёқидан,
Бошимда чарақлаб қуёш кулганда,

Ҳайратланиб Ишқнинг ихтиросидан,
Шеър айтгим келади ушбу чаманда,
Ёр рози эрса бас ҳар мисрасидан!

* * *

Ҳаёт гулшанида бир умр мастман,
Севги шаробидан бир қултум ичиб,
Гўёки юрибман кўкларда учиб,
Зуҳро юлдузига жони пайвастман.

Фарҳоду Тоҳирлар билан ҳамдастман,
Қайсдек овораман оромдан кечиб,
Дардимни шеър билан тошларга чекиб,
Тоғ аро адашган ишқи сарбастман.

Гар қўйсам муҳаббат жумбоғин ечиб,
Бу чигал ҳаётнинг қолмас қизиғи,
Бахт қуши кетади бошимдан учиб.

Нишонга олсада, айрилиқ тиғи,
Сархушман, муҳаббат парисин қучиб,
Йўлдан адашма, дер, ёрнинг чизиғи.

* * *

Мен сени изладим, сен эса мени
Муҳаббат аталмиш бир хиёбондан.
Мен сени сўзладим, сен эса мени,
Кўнгилга саодат битган достондан.

Мен сенга гул тердим, сен эса менга
Ошиқлар қадами етмаган ердан.
Мен сенга қўл бердим, сен эса менга
Аму бўса олиб тургандек Сирдан.

Мен сени соғиндим, сен эса мени,
Ҳижронда висолга чорлади мактуб.
Мен сени соғиндим, сен эса мени,
Тоҳиру Зуҳродек бўлолдик маҳбуб.

Муҳаббат бўлмаса икки дунё ҳам,
Қовуштиролмасди бизларни, эркам.

14 mart — Shoir Barot Boyqobilov tavalludining 85 yilligi   

1973 yil nashr etilgan “Muhabbat xiyoboni” to‘plami so‘z boshisida shoirning o‘z kitobxonlariga aytgan mana bu so‘zlarni o‘qiysiz: “Muhtaram kitobxon!  Siz bilan uchrashish men uchun g‘oyat katta baxt. Shu baxt muyassar bo‘lsin deb, har gal she’rlarimni saralagan paytimda, eng avvalo sizni o‘ylayman, ko‘nglimdagi sevinchu dardimni siz bilan baham ko‘rishga oshiqaman”.

Barot Boyqobilov
SHE’RLAR

Barot Boyqobilov 1937 yil 14 martda Samarqand viloyatining Urgut tumanidagi Kenagas qishlog‘ida tug‘ilgan. O‘zbekiston xalq shoiri (1997). SamDUning filologiya fakultetini tamomlagan (1962). «Samarqand satrlari» (1962), «Visol» (1965), «Seni izlayman» (1968), «Samarqand ushshog‘i» (1969), «Afrosiyob» (1970), «Sonetlar» (1982), «Kim sokin yashaydi O‘zbekistonda» (1990) va boshqa she’riy to‘plamlari nashr etilgan. Alisher Navoiy hayoti va ijodiga bag‘ishlangan «Shukuhli karvon» (1981), «Notinch Xuroson» (1985), «Sokin Xuroson» (1992) va «Qonli Xuroson» (1992) dostonlari, «Hayrat ul-Abror» (1997) she’riy romani ham bor. B. Petrarka, V. Shekspir, P. Neruda, R. Hamzatov sonetlarini o‘zbek tiliga tarjima qilgan. 2006 yilda vafot etgan. Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Respublikasi Davlat mukofoti laureati (1994).

* * *
Yur, chiqaylik sayrga, do‘stim,
Sog‘inganman Siyob bo‘yini.
Tark etaylik shaharni bir zum
Ko‘rmoq uchun ko‘klam to‘yini.

Kapalakday aylab sayri gul,
Bog‘lar aro kezaylik xurram.
Sendan faqat iltimosim shul,
Bizdan rizo bo‘lsin bu ko‘klam.

Qo‘lingdagi chinni piyola,
Mayli, menga tutmasin sharob.
Yur, azizim, tezroq Siyobga,
May o‘rnida ichaylik gulob.

Yoshligimiz o‘tgan gul bog‘lar
Har bahorda bizni so‘roqlar.

* * *

Urgut chinoridan mening qalamim,
Qalbimning sofligi — buloqlaridan.
Odamlarin mehri — o‘tli kalomim,
Qaddim rasoligi — alp tog‘laridan.

Ko‘klam xandasidan — tabassum, kulgim,
She’r bitgan qog‘ozim — saxiy dalasi.
Kimyo tuprog‘idan to‘lgan iligim,
Nafasim — shifobaxsh subhi sabosi.

Bedor soylarida — umrim kemasi,
Charx urgan kaptari — o‘y-orzularim.
Tilidagi g‘azal — sevgim shevasi,
Cho‘qqiga ketgan yo‘l — mening izlarim.

Tarjimai holim — Urgut qissasi,
She’rim — urgutliklar oltin bo‘sasi.

* * *

Muhabbat chirog‘i yonmasa,
Ko‘ngil uyi zulmatdir.
Dunyo bog‘i g‘urbatdir
Muhabbat chirog‘i yonmasa.

Muhabbat chirog‘i yonmasa,
Kechgan umr g‘aflatdir.
Yashash baxtmas, kulfatdir,
Muhabbat chirog‘i yonmasa.

Muhabbat insonga qo‘shqanot,
Dunyoni ko‘rguvchi ko‘zidir,
Avlodlar topingan baxt, najot.

Insonning u aytar so‘zidir,
U bilan go‘zaldir bu hayot,
Muhabbat insonning o‘zidir!

* * *

Ey mening go‘zalim, mening farishtam,
Senga tushganida dastlab nigohim,
Yulduzday beshumor balki gunohim,
Ey mening go‘zalim, mening farishtam.

Qalbingta tutashdir mening jon rishtam,
Ey mening dilbarim, chashmi siyohim,
Bu chigal dunyoda sensan panohim.
Qalbingga tutashdir mening jon rishtam.

Jonim rishtasini uzma qalbingdan,
Samoni tutundek tutmasin ohim,
Oftob ham kuymasin sening qahringdan.

Sevmaklik ayb emas, ey mening mohim,
Ishqimni haydama ko‘ngil qasringdan,
Qalbingdir topingan mening mehrobim.

MEN SENI SOG‘INDIM

Kim kashf etmish O‘zbekistonni,
Qaydan paydo bo‘lmish bu diyor?
Sharqqa mayoq bunday makonni
Yaratgandir qaysi bunyodkor?

Kim kashf etmish O‘zbekistonni,
Qaydan paydo bo‘lmish bu diyor?
Sharqqa mayoq bunday makonni
Yaratgandir qaysi bunyodkor?

Boshi uzra kulgan osmonni
Kim aylamish tongdek beg‘ubor?
Maftun aylab shu keng jahonni,
Kim muncha ham etmish baxtiyor?

Jahon ichra qo‘yib qutlug‘ nom,
Kim o‘pgandir peshonasini,
Saodatga yo‘llab subhu shom?

Bu hayotning koshonasini
Xalqimizga kim etgan in’om,
Oltin aylab ostonasini?

* * *

Shuning uchun qalbida yangrar
Koinotning buyuk xitobi.
Boshin silab har shomu sahar
Parvonadir tole’ oftobi.

Osiyoda tengsiz bu kishvar,
Sharqning oltin mehrobi erur.
Yer qalbiga bo‘lganday mehvar
Toki jahon turguncha turur.

Chunki uni yaratib Xudo
Peshonasin o‘pgan subhidam,
Baxti kunday tug‘ildi a’lo,
Istiqbolin etgali ko‘rkam.

Shuning uchun bu go‘zal diyor
Yuragida Olloh mehri bor.

* * *

Inson bilan birga yaralgan
Bir chashma bor — mangu muqaddas.
Hayot bog‘i undan ko‘rk olgan
So‘lmoqni ham bilmas bir nafas.

Bu chashmaga tushsa xoru xas
Kiprigi-la terib olar kun.
Yuraklarda qo‘zg‘ab zo‘r havas
Shaydo etgan hayotga butun.

Undan bahra topmagan odam
Tug‘ilmagan onadan hali,
Yonmagandir ko‘zlarida sham.

Ishq chashmasin sehri tufayli
Tanidigu hayotni, erkam,
Boshlandi chin muhabbat sayli!

* * *

Tong bilan ko‘rdim yor yuzida xanda,
Ko‘zlarim nurlandi sharorasidan,
Yurak tug‘yon urdi nazzorasidan,
Tong bilan ko‘rdim yor ko‘zida xanda.

Chinnidek jaranglar so‘zida xanda,
Ko‘ngilga bol tomar iborasidan;
Ruhga jon yugurar ishorasidan,
Gul bo‘lib yashnaydi izida xanda.

Bu visol ayyomin aylamay kanda,
Mast bo‘lib ko‘ngilning ishtiyoqidan,
Boshimda charaqlab quyosh kulganda,

Hayratlanib Ishqning ixtirosidan,
She’r aytgim keladi ushbu chamanda,
Yor rozi ersa bas har misrasidan!

* * *

Hayot gulshanida bir umr mastman,
Sevgi sharobidan bir qultum ichib,
Go‘yoki yuribman ko‘klarda uchib,
Zuhro yulduziga joni payvastman.

Farhodu Tohirlar bilan hamdastman,
Qaysdek ovoraman oromdan kechib,
Dardimni she’r bilan toshlarga chekib,
Tog‘ aro adashgan ishqi sarbastman.

Gar qo‘ysam muhabbat jumbog‘in yechib,
Bu chigal hayotning qolmas qizig‘i,
Baxt qushi ketadi boshimdan uchib.

Nishonga olsada, ayriliq tig‘i,
Sarxushman, muhabbat parisin quchib,
Yo‘ldan adashma, der, yorning chizig‘i.

* * *

Men seni izladim, sen esa meni
Muhabbat atalmish bir xiyobondan.
Men seni so‘zladim, sen esa meni,
Ko‘ngilga saodat bitgan dostondan.

Men senga gul terdim, sen esa menga
Oshiqlar qadami yetmagan yerdan.
Men senga qo‘l berdim, sen esa menga
Amu bo‘sa olib turgandek Sirdan.

Men seni sog‘indim, sen esa meni,
Hijronda visolga chorladi maktub.
Men seni sog‘indim, sen esa meni,
Tohiru Zuhrodek bo‘loldik mahbub.

Muhabbat bo‘lmasa ikki dunyo ham,
Qovushtirolmasdi bizlarni, erkam.

Barot Boyqobilov. Sonetlar