Tanikava Syuntaro. She’rlar (01)

011

    Таниқли  япон шоири  Таникава Сюнтаро болалигидан шеър машқ қилган ва илк шеърлари 1948 йилда матбуотда чоп этилган. Йигирма бир ёшли шоирнинг илк китоби “Икки миллиард ёлғизлик йили билан ўлчанган ёлғизлик” номи билан 1952 йилда нашрдан чиққан. ХХ асрнинг иккинчи ярмида япон адабиётшунослари таъкидлаганидек, шоир Япониянинг энг машҳур шоирига айланди. Бугунгача унинг 70 дан ортиқ китоби чоп этилган.

011
Таникава Сюнтаро
ШЕЪРЛАР
Хуршид Даврон таржималари
08

08Машҳур япон шоири, гэндайси — янги замон япон шеъриятининг ёрқин намояндаси, қўшиқнавис, таржимон ва болаларга мўлжалланган рангли китоблари билан довруқ қозонган адиб Таникава Сюнтаро ( 谷川 俊太郎) 1931 йилнинг 15 декабрида Токио шаҳрида файласуф Тэтсудзо Таникава оиласида туғилган. Болалигидан шеър машқ қилган ва илк шеърлари 1948 йилда чоп этилган. Йигирма бир ёшли шоирнинг илк китоби “Икки миллиард ёлғизлик йили билан ўлчанган ёлғизлик” номи билан 1952 йилда нашрдан чиққан. ХХ асрнинг иккинчи ярмида япон адабиётшунослари таъкидлаганидек, шоир Япониянинг энг машҳур шоирига айланди. Бугунгача унинг 70 дан ортиқ китоби чоп этилган. Шеърлари йигирмадан ортиқ давлатда таржима қилинган. Таникава Сюнтаро ҳаёт ва ижод ҳақида шундай ёзади: “Биз шеър ёзиш учун яшамаймиз.Биз яшаётганимиз учун шеър ёзамиз.Асл шоир шеърларини эмас,ҳаётни суяди.Мен сўз қидириб эмас,ҳаёт моҳиятини қидириб ижод қиламан”.

08

УМР

Уч ёшимда
Ўтмишим йўқ эди ҳали.
Беш ёшимда
Кеча – бўлди ўтмишим.

Еттига тўлганда
Самурайлар асри ўтиб бўлди.
Ўн бир ёшимда
Ўтмишга айланди динозаврлар.

Ўн тўртда эса
Ўтмиш китобда ёзилгандек бўлиб қолди.
Ўн олти ёшимда –
Қўрқувга тўлиб боқдим
Ўтмиш харобаларига.

Ўн саккиз ёшимда –
Қандай замон эди,билмайман.

ИНСОНПАРВАРЛИК

Ким душман?
Душман – одам.
Дўст-чи,ким?
Дўст ҳам одам.
Қотил ким?
Одам – қотил.
Ким ўлди?
Одам ўлди.
Ким одам?
Одам – бу дўст.
Эҳ,қандай оғир
Олий одамлару…
Маймунлар аро.

УЙ ВАЗИФАСИ

Кўзни қисиб қарасанг –
Худо бордек туюлар.
Кўзингни бироз очсанг –
Туюлар худо йўқдек.
Агар кўзни катта очсанг –
Худони кўрасанми,йўқми?
Мана шуни билиб кел.

БАҲОР КЕЛГАНДА

Гуллар узра
Оппоқ булутлар.
Булутлар узра
Осмон – чексиз,мовийранг.
Гуллар узра,
Булутлар узра,
Осмон узра
Учсайдим дейман!
Баҳор келганда
Худди шу тарзда
Суҳбат қурдим
Мен худо билан.

ЁМҒИР МАВСУМИ

Ёмғир ёғиб қора тортди
Дарахту осмон,
Қора тортди юрак ҳам.

Булутларнинг четида
Минг рангли ёғду,
Боғда эса жўякларда
Қизармоқда қулупнай.

Вақт ўтмоқда –
Булутлар кетмас.
Фақат бир маромда
Томчилайди томчилар.

Ёмғир ёғиб ювинди осмон,
Ювинди япроқлар,
Ювинди диллар.

ТУНГИ ЁМҒИР ШИВИРИ ОСТИДА

Мангу ўтирай дейман
Деразамнинг олдида,
Қўрқинчу хотиралар
Дилни тарк этар экан,
Худога ишонмасдан
Илоҳий ифорларни
Ичимга ютарканман,
Олисдаги пойтахтлар
Аро ерга тўкилган
Хазонни терарканман,
Ўзимни топшираркан
Тунги денгиз майлига,
Ўзимни ўзим севиб
Мангу ўтирай дейман

098

Tanikava Syuntaro
SHE’RLAR
Xurshid Davron tarjimalari
08

Taniqli yapon shoiri, gendaysi — yangi zamon yapon she’riyatining yorqin namoyandasi, qo’shiqnavis, tarjimon va bolalarga mo’ljallangan rangli kitoblari bilan dovruq qozongan  adib Tanikava Syuntaro ( Tanikava Syuntaro) 1931 yilning 15 dekabrida Tokio shahrida  faylasuf Tetsudzo Tanikava oilasida tug’ilgan. Bolaligidan she’r mashq qilgan va ilk she’rlari 1948 yilda chop etilgan. Yigirma bir yoshli shoirning ilk kitobi “Ikki milliard yolg’izlik yili bilan o’lchangan yolg’izlik” nomi bilan 1952 yilda nashrdan chiqqan. XX asrning ikkinchi yarmida yapon adabiyotshunoslari ta’kidlaganidek, shoir Yaponiyaning eng mashhur shoiriga aylandi. Bugungacha uning 70 dan ortiq kitobi chop etilgan. She’rlari yigirmadan ortiq davlatda tarjima qilingan. Tanikava Syuntaro hayot va ijod haqida shunday yozadi: “Biz she’r yozish uchun yashamaymiz.Biz yashayotganimiz uchun she’r yozamiz.Asl shoir she’rlarini emas,hayotni suyadi.Men so’z qidirib emas,hayot mohiyatini qidirib ijod qilaman”.

021

 UMR

Uch yoshimda
O’tmishim yo’q edi hali.
Besh yoshimda
Kecha – bo’ldi o’tmishim.

Yettiga to’lganda
Samuraylar asri o’tib bo’ldi.
O’n bir yoshimda
O’tmishga aylandi dinozavrlar.

O’n to’rtda esa
O’tmish kitobda yozilgandek bo’lib qoldi.
O’n olti yoshimda –
Dahshatga to’lib boqdim
O’tmish xarobalariga.

O’n sakkiz yoshimda –
Qanday zamon edi,bilmayman.

INSONPARVARLIK

022

Kim dushman?
Dushman – odam.
Do’st-chi,kim?
Do’st ham odam.
Qotil kim?
Odam – qotil.
Kim o’ldi?
Odam o’ldi.
Kim odam?
Odam – bu do’st.
Eh,qanday og’ir
Oliy odamlaru…
Maymunlar aro.

UY VAZIFASI

Ko’zni qisib qarasang –
Xudo bordek tuyular.
Ko’zingni biroz ochsang –
Tuyular xudo yo’qdek.
Agar ko’zni katta ochsang –
Xudoni ko’rasanmi,yo’qmi?
Mana shuni bilib kel.

BAHOR KELGANDA

Gullar uzra
Oppoq bulutlar.
Bulutlar uzra
Osmon – cheksiz,moviyrang.
Gullar uzra,
Bulutlar uzra,
Osmon uzra
Uchsaydim deyman!
Bahor kelganda
Xuddi shu tarzda
Suhbat qurdim
Men xudo bilan.

YOMG’IR MAVSUMI

Yomg’ir yog’ib qora tortdi
Daraxtu osmon,
Qora tortdi yurak ham.

Bulutlarning chetida
Mingrangli yog’du,
Bog’da esa jo’yaklarda
Qizarmoqda qulupnay.

Vaqt o’tmoqda –
Bulutlar ketmas.
Faqat bir maromda
Tomchilaydi tomchilar.

Yomg’ir yog’ib yuvindi osmon,
Yuvindi yaproqlar,
Yuvindi dillar.

TUNGI YOMG’IR SHIVIRI OSTIDA

Mangu o’tiray deyman
Derazamning oldida,
Qo’rqinchu xotiralar
Dilni tark etar ekan,
Xudoga ishonmasdan
Ilohiy iforlarni ichimga yutarkanman,
Olisdagi poytaxtlar
Aro yerga to’kilgan
Xazonni terarkanman,
O’zimni topshirarkan
Tungi dengiz mayliga,
O’zimni o’zim sevib
Mangu o’tiray deyman
Derazaning oldida.

Manba: «Dengiz yaproqlari» (Mumtoz va zamonaviy yapon she’riyatidan. Xurshid Davron tarjimalari). Toshkent, «Yosh gvardiya» nashriyoti, 1987

09

(Tashriflar: umumiy 221, bugungi 1)

Izoh qoldiring