Колумб Америка соҳилига илк бор қадам қўйган 1492 йилда яна бир тарихий воқеа содир бўлди — Испания ерларидаги сўнгги араб-мусулмон амирлиги, қарийб 780 йиллик ҳукмронликдан сўнг, насроний қўшинлар зарбалари остида тугатилди. Илм зиёсига чўмган бутун бошли давр поёнига етди.
Шарифжон Аҳмедов
БОРХЕС ИЗИДАН АЛ-АНДАЛУС САРИ
Хорхе Луис Борхес ХII асрда Кордова ҳалифалигида яшаб ўтган ва Ғарб илм дунёсида бир қанча ўзлаштирилган исмлар билан машҳур бўлган араб файласуфи Ибн Рушднинг илмий изланишлари ҳақида ҳикоя қилар экан, ўқувчи бу ўринда воқеалар эмас, балки фикрлар сюжети йўналишидан боришга маҳкум. Борхеснинг ўзига хос тадқиқий услуби ҳикоя сўнгида бир мушоҳадавий жумбоқ ясашга олиб келади – “Сўнгги саҳифани қоралаб тугатаётганимда англаб етдимки, менинг ушбу ҳикоям–буни ёзаётган чоғимдаги қиёфамнинг инъикосидир ва айни шу ҳикояни ёза олиш учун айнан ўша одам бўлишим лозим эди, айнан ўша одам бўлишим учун эса мен мана шу ҳикояни ёзишим керак эди ва шу тақлид чексизликка қадар…”
Аммо биз ҳикоянинг муфассал тадқиқидан кўра Борхес қаҳрамони яшаб ўтган замон ва макон ҳақида сўзлашни лозим топамиз. Аверроэс, яъни Бенраис, Авенрист, Абен-Рассад ва Филиус Росадис, аслида эса Абулҳолид Муҳаммад ибн Аҳмад ибн Муҳаммад ибн Рушд (1126-1198), мана, тўрт асрдирки араблар истилоси остида бўлган Испанияда, ал-Андалусда яшаб, башарият фалсафий илмини, бу вақтга қадар қарийб унутилаёзган, қадим юнон файласуфлари асарлари тадқиқоти ва уларга битилган тазкиралар билан тенгсиз тарзда бойитди. Ўша даврлар ал-Андалуси VIII-XV асрларда Иберия ярим оролида гуллаб-яшнаган араб-ислом тамаддуни эди. Уни яна мусулмонлар Испанияси ёки Кордова ҳалифалиги, деб номласалар-да, бу у қадар тўғри эмас, чунки ал- Андалус биргина Испания эмас, Португалия ҳудудларини ҳам ўз ичига олган улкан бир мамлакат эди. ХI асрга қадар Кордова ал-Андалуснинг пойтахти бўлса, сўнгроқ Севиля ва Гранада муҳим рол ўйнай бошлади.Аслида Иберия ярим оролида Ислом байроғи 711 йилдан ҳилпирай бошлади. Бунга қадар бу ерларда ҳукмронлик қилган вестготлар маҳаллий аҳолига чексиз зулмлар кўрсатаётган эди. Мусулмонларнинг у қадар йирик бўлмаган лашкари сўнгги вестгот қироли Родерик қўшинига қақшатқич зарба бериб, ярим оролда ислом ҳукмронлигига асос солди. 713 йилга келиб, ҳозирги Испания ва Португалиянинг бутун ерлари забт этилди. Кўп ҳолларда айни истило тинч йўллар билан олиб борилгани айтилади. Бу эса алоҳида вилоят ва шаҳар ҳукмдорлари билан тузилган битимларга кўра амалга оширилар, агар улар Дамашқ ҳалифаси ҳокимиятини эътироф қилиб, ўз садоқатини изҳор қилсалар, ер-мулклари ўзларида қолар ва аввалгидек носаро динига эътиқод қилаверишлари кафолатланар эди. Ҳалифаликнинг барча юртларида каби бу ерда ҳам яҳудий ва носаролар “зиммий”, яъни муҳофаза остидаги “Китоб аҳли” деб эълон қилинарди. Истилочиларнинг бағрикенглиги (вестготларнинг жоҳиллиги ва тоқатсизлигидан фарқли равишда) аксар аҳолини уларга мойил қилди.
Араблар ўзлари забт этган мамлакатни Нуҳ алайҳиссаломнинг шавкатли зурриёди – Андалус ибн Тубал шарафига номлашган, деб ҳисобланарди. Бошқа бир фаразга кўра эса араблар маҳаллий барбарлардан денгиз ортида “вандаллар мамлакати” (арабчада “биллод алвандалус”) борлигидан воқиф бўлишган эди. Ал-Андалус мамлакати Христофор Колумб Американи кашф қилиши билан бир вақтда ғойиб бўлди, аммо у ҳақдаги хотиралар ҳамон тирик. Унинг номи Испания ва Португалия жанубидаги тарихий вилоятга мерос бўлиб ўтди. Ал-Андалуснинг арабий ислом маданияти ҳозирги бу икки мамлакатнинг кейинги тараққиётига мислсиз таъсир кўрсатди. Биргина тил масаласини олиб қаралса, арабий лисон унсурлари ҳар икки тилга уйғунлашиб кетгандир. Испан тилида 4 мингдан ортиқ, португалчада эса мингдан ортиқ ўзаги арабий бўлган сўзлар ҳамон муомалада. Португалия номининг ўзи Порту-қалъа демакдир. “Порту” роман лаҳжасида қалъа маъносини билдирса, “қалъа”нинг ўзи изоҳ талаб этмайди. Мусулмонлар бу ерларга цитрус етиштириш маданияти олиб келишди ва бу соҳани шу қадар такомил қилдиларки, оқибатда арабчада “Буртуқалъа” узоқ вақт “Португалия”нинг ўзи ва “апелсин”ни англатиб келди. Эҳтимол, ҳатто Андижоннинг баъзи бўлгаларида ҳозирга қадар “пўртаҳол” деб юритиладиган ҳурмо меваси номи ҳам шундан қолгандир.
Португалиянинг жанубий Алгарви (арабчада “ал-ғарб”) вилоятидаги араб даврининг маҳобатли ёдгорликлари ҳамон асраб-авайланади. Қолаверса, ХII асрда бутун Португалия Алгабрия деб юритилган, негаки, ҳозирга келиб қолоқлашган вилоят у вақтларда маданий юксак даражада бўлганди.Шотланд шарқшунос олими Монтгомери Уоттга кўра, “Испаниянинг ҳозирги мусаввир ва ҳунармандлари ҳали ҳамон ўша исломий манбалардан илҳомланишларини ҳар қандай холис назар соҳиблари этироф этадилар”. Уотт “носаро қиролликлари томонидан ал-Андалуснинг моддий ва маънавий маданияти ўзлаштирилиши оқибатида юзага келган ўзига хос қоришма” ҳақида гапиради. Араб мероси қудрати ва таъсирининг испан маданиятидаги эътирофи ҳамда Бласко Ибаньес, Федерико Гарсия Лорка, Хуан Гойтисоло каби улуғ адибларнинг бу борадаги мушоҳадалари араб-андалус унсурининг миллий маданият ва испанлар руҳиятига сингиши табиий ва шаксиз жараён бўлганлигидан далолатдир. Араблар ҳукмронлигининг ўша дастлабки йилларидаёқ аҳолининг оммавий тарзда Исломни қабул қилиши кузатилган эди.
Янги мусулмонлар “мусалимлар”, уларнинг авлодлари – “муваллад” (“исломда таваллуд топганлар”) деб аталдилар. Савдогар ва ҳунармандлар, деҳқон ва қуллар (вестготлар асир олган ажнабийлар ҳам) ёппасига исломни қабул қилдилар. Ислом паноҳига ўтиш улар учун шахсий озодликка эришиш, хусусий мулкка эгалик қилиш ҳуқуқини қўлга киритишни англатар эди. Шунингдек, аксар вестгот зодагонлари ҳам шу йўлни маъқул кўришган эди.
Ал-Андалус шуҳратини элларга достон қилган маҳобатли ва гўзал маданияти араб-испан тамаддунининг узвий бўлаги сифатида шаклланди. Ўртаер денгизини “Сурия баҳри” деб атаган ал-Андалус аҳолиси Сурия ёҳуд Мисрда, Боғдод ва Қоҳирада кечаётган воқеалардан, барча ислом дунёси ютуқларидан, хусусан, Ибн Сино, ал-Беруний ва ал-Форобий асарларидан яхшигина бохабар эдилар. Шу билан бирга, ал-Андалус маданиятининг бу қадар шиддат билан гуллаб-яшнаши сири араб ва барбарлар интилишларининг маҳаллий аҳоли барча қатламлари – муваллад, мусараб, яҳудий, ибер ва готлар, юнон ва бошқа миллатлар авлодлари ижодиёти билан тамомила бирлашувида эди. Бир улуғ уйғунлик ҳукмрон эди.
Мусулмон ал-Андалусида диний бағрикенглик, маданий ҳамкорлик ҳукм сурган, носаролар исталган лавозимларни эгаллаши мумкин эди. Улар шу тариқа мамлакат тараққиётига ҳисса қўшиб, хўжалик юритиш, илм-фан, маданият ва сиёсат соҳаларида салоҳиятларини тўла-тўкис намоён қила билган эдилар. У замонларда бутун ғарбу шарқда шу жиҳатлари билан ал-Андалусга тенг келадиган йўқ эди.
Шу ўринда америкалик атоқли ёзувчи Вашингтон Ирвингдан бир иқтибос будир:
“Забардаст араб истилосининг сўнгги тўлқини Оврўпа соҳилига шиддат билан ёпирилди. Араблар баайни Сурия ва Мисрни ишғол қилганлари каби шиддат ва шижоат ила Жибралтар қояларидан Пиреней тоғларига қадар юриб ўтдилар. Агар улар Тур текислигида тўхтатиб қолинмаганда эди, бутун Франция, бутун Оврўпа шарқий салтанатлар қўлга олингани каби осонлик билан забт этилган ва ислом ҳилоли ҳозирга қадар Париж ва Лондон ибодатхоналари узра музайяна бўлурми эди. Африка ва Осиё галалари Пиреней ортига улоқтириб юборилди. Келгиндилар оламни тасарруф этишдек исломий қарорларидан чекиниб, энди Испанияда сокин ва ҳам собит идора услубини қарор топдиришга бошладилар. Жаҳонгирларнинг жасорати уларнинг бағрикенглиги билан эш эди, ҳар икки сифатлари билан улар ўзлари таслим этган халқлар узра улуғвор бўлдилар. Ота маконларидан олисларда, ўзларининг ишонишларича, Оллоҳ томонидан инъом этилган юртга кўнгил қўйдилар ва фароғат учун неки зарур бўлса, барчаси билан бу мамлакатни зиёда қилдилар. Оқил ва адолатпеша қонунлар асосида ҳокимият жорий этдилар, фан ва санъатга чексиз рағбат қилдилар, зироатчилик, ҳунар ва тижоратни шу қадар тараққий қилдиларки, уларнинг гуллаб-яшнаган салтанати насроний юртларнинг чексиз ҳасадларига боис бўлди. Ўз даврининг юксак чўққиларига етган осиёлик араблар ютуқларидан истифода этган Пиреней ҳукмдорлари Ғарбий Оврўпанинг зулматга чўмган овлоқ элларини шарқий тафаккур зиёси ила асрлар оша мунаввар этиб турдилар”.
Хорхе Луис Борхес “Аверроэс изидан” ҳикоясида сўз юритган макон ва замоннинг мухтасар сурати шудир. Аверроэс ХII аср Испания ёҳуд Кордова ҳалифалигида яшаб ўтди. Реконкистанинг аёвсиз ҳужумларига қадар ҳали яна қарийб уч аср вақт бор эди. Авантюрист Христофор Колумб Ҳиндистонни назарда тутиб, ногаҳон Американи “кашф” этишига қадар ҳали яна қарийб уч аср вақт бор эди. Колумб Америка соҳилига илк бор қадам қўйган 1492 йилда эса Испания ерларидаги сўнгги араб-мусулмон амирлиги, қарийб 780 йиллик ҳукмронликдан сўнг, насроний қўшинлар зарбалари остида тугатилди. Илм зиёсига чўмган бутун бошли давр поёнига етди. Сўнгра, бағрикенгликка асосланган ислом ҳукмронлигидан фарқли ўлароқ, насроний ҳукмдорлар томонидан қайта қўлга киритилган бутун Испания бўйлаб инквизиция гулханлари баралла ёна бошлади. Ислом паноҳи остида омонликда яшаган португал ва испан яҳудийларининг ўрта асрлар тарихидаги илк ялпи кўчиши бошланди. Аммо, бу энди бошқа ҳикоядир…
Sharifjon Ahmedov
BORXES IZIDAN AL-ANDALUS SARI
Xorxe Luis Borxes XII asrda Kordova halifaligida yashab o’tgan va G’arb ilm dunyosida bir qancha
o’zlashtirilgan ismlar bilan mashhur bo’lgan arab faylasufi Ibn Rushdning ilmiy izlanishlari haqida hikoya qilar ekan, o’quvchi bu o’rinda voqealar emas, balki fikrlar syujeti yo’nalishidan borishga mahkum. Borxesning o’ziga xos tadqiqiy uslubi hikoya so’ngida bir mushohadaviy jumboq yasashga olib keladi – “So’nggi sahifani qoralab tugatayotganimda anglab yetdimki, mening ushbu hikoyam–buni yozayotgan chog’imdagi qiyofamning in’ikosidir va ayni shu hikoyani yoza olish uchun aynan o’sha odam bo’lishim lozim edi, aynan o’sha odam bo’lishim uchun esa men mana shu hikoyani yozishim kerak edi va shu taqlid cheksizlikka qadar…”
Ammo biz hikoyaning mufassal tadqiqidan ko’ra Borxes qahramoni yashab o’tgan zamon va makon haqida so’zlashni lozim topamiz. Averroes, ya’ni Benrais, Avenrist, Aben-Rassad va Filius Rosadis, aslida esa Abulholid Muhammad ibn Ahmad ibn Muhammad ibn Rushd (1126-1198), mana, to’rt asrdirki arablar istilosi ostida bo’lgan Ispaniyada, al-Andalusda yashab, bashariyat falsafiy ilmini, bu vaqtga qadar qariyb unutilayozgan, qadim yunon faylasuflari asarlari tadqiqoti va ularga bitilgan tazkiralar bilan tengsiz tarzda boyitdi. O’sha davrlar al-Andalusi VIII-XV asrlarda Iberiya yarim orolida gullab-yashnagan arab-islom tamadduni edi. Uni yana musulmonlar Ispaniyasi yoki Kordova halifaligi, deb nomlasalar-da, bu u qadar to’g’ri emas, chunki al- Andalus birgina Ispaniya emas, Portugaliya hududlarini ham o’z ichiga olgan ulkan bir mamlakat edi. XI asrga qadar Kordova al-Andalusning poytaxti bo’lsa, so’ngroq Sevilya va Granada muhim rol o’ynay boshladi.Aslida Iberiya yarim orolida Islom bayrog’i 711 yildan hilpiray boshladi. Bunga qadar bu yerlarda hukmronlik qilgan vestgotlar mahalliy aholiga cheksiz zulmlar ko’rsatayotgan edi. Musulmonlarning u qadar yirik bo’lmagan lashkari so’nggi vestgot qiroli Roderik qo’shiniga qaqshatqich zarba berib, yarim orolda islom hukmronligiga asos soldi. 713 yilga kelib, hozirgi Ispaniya va Portugaliyaning butun yerlari zabt etildi. Ko’p hollarda ayni istilo tinch yo’llar bilan olib borilgani aytiladi. Bu esa alohida viloyat va shahar hukmdorlari bilan tuzilgan bitimlarga ko’ra amalga oshirilar, agar ular Damashq halifasi hokimiyatini e’tirof qilib, o’z sadoqatini izhor qilsalar, yer-mulklari o’zlarida qolar va avvalgidek nosaro diniga e’tiqod qilaverishlari kafolatlanar edi. Halifalikning barcha yurtlarida kabi bu yerda ham yahudiy va nosarolar “zimmiy”, ya’ni muhofaza ostidagi “Kitob ahli” deb e’lon qilinardi. Istilochilarning bag’rikengligi (vestgotlarning johilligi va toqatsizligidan farqli ravishda) aksar aholini ularga moyil qildi.
Arablar o’zlari zabt etgan mamlakatni Nuh alayhissalomning shavkatli zurriyodi – Andalus ibn Tubal sharafiga nomlashgan, deb hisoblanardi. Boshqa bir farazga ko’ra esa arablar mahalliy barbarlardan dengiz ortida “vandallar mamlakati” (arabchada “billod alvandalus”) borligidan voqif bo’lishgan edi. Al-Andalus mamlakati Xristofor Kolumb Amerikani kashf qilishi bilan bir vaqtda g’oyib bo’ldi, ammo u haqdagi xotiralar hamon tirik. Uning nomi Ispaniya va Portugaliya janubidagi tarixiy viloyatga meros bo’lib o’tdi. Al-Andalusning arabiy islom madaniyati hozirgi bu ikki mamlakatning keyingi taraqqiyotiga mislsiz ta’sir ko’rsatdi. Birgina til masalasini olib qaralsa, arabiy lison unsurlari har ikki tilga uyg’unlashib ketgandir. Ispan tilida 4 mingdan ortiq, portugalchada esa mingdan ortiq o’zagi arabiy bo’lgan so’zlar hamon muomalada. Portugaliya nomining o’zi Portu-qal’a demakdir.
“Portu” roman lahjasida qal’a ma’nosini bildirsa, “qal’a”ning o’zi izoh talab etmaydi. Musulmonlar bu yerlarga sitrus yetishtirish madaniyati olib kelishdi va bu sohani shu qadar takomil qildilarki, oqibatda arabchada “Burtuqal’a” uzoq vaqt “Portugaliya”ning o’zi va “apelsin”ni anglatib keldi. Ehtimol, hatto Andijonning ba’zi bo’lgalarida hozirga qadar “po’rtahol” deb yuritiladigan hurmo mevasi nomi ham shundan qolgandir.
Portugaliyaning janubiy Algarvi (arabchada “al-g’arb”) viloyatidagi arab davrining mahobatli yodgorliklari hamon asrab-avaylanadi. Qolaversa, XII asrda butun Portugaliya Algabriya deb yuritilgan, negaki, hozirga kelib qoloqlashgan viloyat u vaqtlarda madaniy yuksak darajada bo’lgandi.Shotland sharqshunos olimi Montgomeri Uottga ko’ra, “Ispaniyaning hozirgi musavvir va hunarmandlari hali hamon o’sha islomiy manbalardan ilhomlanishlarini har qanday xolis nazar sohiblari etirof etadilar”. Uott “nosaro qirolliklari tomonidan al-Andalusning moddiy va ma’naviy madaniyati o’zlashtirilishi oqibatida yuzaga kelgan o’ziga xos qorishma” haqida gapiradi. Arab merosi qudrati va ta’sirining ispan madaniyatidagi e’tirofi hamda Blasko Iban`es, Federiko Garsiya Lorka, Xuan Goytisolo kabi ulug’ adiblarning bu boradagi mushohadalari arab-andalus unsurining milliy madaniyat va ispanlar ruhiyatiga singishi tabiiy va shaksiz jarayon bo’lganligidan dalolatdir. Arablar hukmronligining o’sha dastlabki yillaridayoq aholining ommaviy tarzda Islomni qabul qilishi kuzatilgan edi.
Yangi musulmonlar “musalimlar”, ularning avlodlari – “muvallad” (“islomda tavallud topganlar”) deb ataldilar. Savdogar va hunarmandlar, dehqon va qullar (vestgotlar asir olgan ajnabiylar ham) yoppasiga islomni qabul qildilar. Islom panohiga o’tish ular uchun shaxsiy ozodlikka erishish, xususiy mulkka egalik qilish huquqini qo’lga kiritishni anglatar edi. Shuningdek, aksar vestgot zodagonlari ham shu yo’lni ma’qul ko’rishgan edi.
Al-Andalus shuhratini ellarga doston qilgan mahobatli va go’zal madaniyati arab-ispan tamaddunining uzviy bo’lagi sifatida shakllandi. O’rtaer dengizini “Suriya bahri” deb atagan al-Andalus aholisi Suriya yohud Misrda, Bog’dod va Qohirada kechayotgan voqealardan, barcha islom dunyosi yutuqlaridan, xususan, Ibn Sino, al-Beruniy va al-Forobiy asarlaridan yaxshigina boxabar edilar. Shu bilan birga, al-Andalus madaniyatining bu qadar shiddat bilan gullab-yashnashi siri arab va barbarlar intilishlarining mahalliy aholi barcha qatlamlari – muvallad, musarab, yahudiy, iber va gotlar, yunon va boshqa millatlar avlodlari ijodiyoti bilan tamomila birlashuvida edi. Bir ulug’ uyg’unlik hukmron edi.
Musulmon al-Andalusida diniy bag’rikenglik, madaniy hamkorlik hukm surgan, nosarolar istalgan lavozimlarni egallashi mumkin edi. Ular shu tariqa mamlakat taraqqiyotiga hissa qo’shib, xo’jalik yuritish, ilm-fan, madaniyat va siyosat sohalarida salohiyatlarini to’la-to’kis namoyon qila bilgan edilar. U zamonlarda butun g’arbu sharqda shu jihatlari bilan al-Andalusga teng keladigan yo’q edi.
Shu o’rinda amerikalik atoqli yozuvchi Vashington Irvingdan bir iqtibos budir:“Zabardast arab istilosining so’nggi to’lqini Ovro’pa sohiliga shiddat bilan yopirildi. Arablar baayni Suriya va Misrni ishg’ol qilganlari kabi shiddat va shijoat ila Jibraltar qoyalaridan Pireney tog’lariga qadar yurib o’tdilar. Agar ular Tur tekisligida to’xtatib qolinmaganda edi, butun Frantsiya, butun Ovro’pa sharqiy saltanatlar qo’lga olingani kabi osonlik bilan zabt etilgan va islom hiloli hozirga qadar Parij va London ibodatxonalari uzra muzayyana bo’lurmi edi. Afrika va Osiyo galalari Pireney ortiga uloqtirib yuborildi. Kelgindilar olamni tasarruf etishdek islomiy qarorlaridan chekinib, endi Ispaniyada sokin
va ham sobit idora uslubini qaror topdirishga boshladilar. Jahongirlarning jasorati ularning bag’rikengligi bilan esh edi, har ikki sifatlari bilan ular o’zlari taslim etgan xalqlar uzra ulug’vor bo’ldilar. Ota makonlaridan olislarda, o’zlarining ishonishlaricha, Olloh tomonidan in’om etilgan yurtga ko’ngil qo’ydilar va farog’at uchun neki zarur bo’lsa, barchasi bilan bu mamlakatni ziyoda qildilar. Oqil va adolatpesha qonunlar asosida hokimiyat joriy etdilar, fan va san’atga cheksiz rag’bat qildilar, ziroatchilik, hunar va tijoratni shu qadar taraqqiy qildilarki, ularning gullab-yashnagan saltanati nasroniy yurtlarning cheksiz hasadlariga bois bo’ldi. O’z davrining yuksak cho’qqilariga yetgan osiyolik arablar yutuqlaridan istifoda etgan Pireney hukmdorlari G’arbiy Ovro’paning zulmatga cho’mgan ovloq ellarini sharqiy tafakkur ziyosi ila asrlar osha munavvar etib turdilar”.
Xorxe Luis Borxes “Averroes izidan” hikoyasida so’z yuritgan makon va zamonning muxtasar surati shudir. Averroes XII asr Ispaniya yohud Kordova halifaligida yashab o’tdi. Rekonkistaning ayovsiz hujumlariga qadar hali yana qariyb uch asr vaqt bor edi. Avantyurist Xristofor Kolumb Hindistonni nazarda tutib, nogahon Amerikani “kashf” etishiga qadar hali yana qariyb uch asr vaqt bor edi. Kolumb Amerika sohiliga ilk bor qadam qo’ygan 1492 yilda esa Ispaniya yerlaridagi so’nggi arab-musulmon amirligi, qariyb 780 yillik hukmronlikdan so’ng, nasroniy qo’shinlar zarbalari ostida tugatildi. Ilm ziyosiga cho’mgan butun boshli davr poyoniga yetdi.
So’ngra, bag’rikenglikka asoslangan islom hukmronligidan farqli o’laroq, nasroniy hukmdorlar tomonidan qayta qo’lga kiritilgan butun Ispaniya bo’ylab inkvizitsiya gulxanlari baralla yona boshladi. Islom panohi ostida omonlikda yashagan portugal va ispan yahudiylarining o’rta asrlar tarixidagi ilk yalpi ko’chishi boshlandi. Ammo, bu endi boshqa hikoyadir…
Муаллиф ҳақида: Шарифжон Аҳмедов – 1969 йилда Андижонда туғилган. 1992 йили ТошДУ журналистика факултетини тамомлаган. Дастлабки ҳикоялари ўтган асрнинг 9-йилларида «Ёш куч» журналида эълон қилинган.Лотин Америкаси адабиёти тадқиқи билан шуғулланади. Узоқ йиллар давомида Хорхе Луис Борхес ижодий дунёсини чуқур ўрганиб, машҳур адиб яшаган ўлкаларга бориб илҳомланган ва ҳикоялари билан бизни таништириб келмоқда. «Хуршид Даврон кутубхонаси» саҳифаларида унинг Xorxe Луис Борхес, Хулио Кортасар,Жуброн Халил Жуброн асарларидан қилган таржималари мунтазам эълон қилиб борилмоқда.
Muallif haqida: Sharifjon Ahmedov – 1969 yilda Andijonda tug’ilgan. 1992 yili ToshDU jurnalistika fakultetini tamomlagan. Dastlabki hikoyalari o’tgan asrning 9-yillarida «Yosh kuch» jurnalida e’lon qilingan.Lotin Amerikasi adabiyoti tadqiqi bilan shug’ullanadi. Uzoq yillar davomida Xose Luis Borxes ijodiy dunyosini chuqur o’rganib, mashhur adib yashagan o’lkalarga borib ilhomlangan va hikoyalari bilan bizni tanishtirib kelmoqda. «Xurshid Davron kutubxonasi» sahifalarida uning Xose Luis Borxes, Xulio Kortasar,Jubron Xalil Jubron asarlaridan qilgan tarjimalari muntazam e’lon qilib borilmoqda.
