Машҳур туркман ёзувчиси адиби Аннақули Нурмаммедни мен энг аввало романнавис адиб сифатида билардим. Унинг «Ўғиз юрти»,»Чархи фалак»,»Нуҳ тўфони»,»Буюк кўчув» ва бошқа романлари дунёнинг жуда кўп тилларига таржима қилинган. Кейин «Гўрўғлиси»ни ўқиб,уни тажрибали туркшунос олим сифатида танидим. Бугун эса Аннақули Нурмаммед шеърларини сизга тақдим этиш билан адиб ижодининг яна бир қиррасини кўрсатмоқ истадим.
Аннақули Нурмаммед
“СЕВГИ” КИТОБИДАН ШЕЪРЛАР
(Таржималарга оригинал шеърлар илова қилинмоқда)
Қиз
қиз
қошим
кўзимдир
айтар сўзимдир
қиз гўзалликдир
дунё гўзал қиздир
шу боис дунё азиздир.
1978
Gyz
gyz
gasym
gözumdir
eda sözumdir
gyz gözellikdir
dunya gözel gyzdyr
son ucin dunya ezizdir.
1978
Севги
Бўлмагай ҳеч қачон иккинчи севгим,
Ишонгил, бу ҳақда кўнгилдан айтдим.
Бўлмагай ҳеч қачон иккинчи севгим,
Бу сенгада маълум, менгада маълум.
Бу дуркун ҳаётнинг гўзал йўлида,
Лафзу вафоларни тушуниб очиқ,
Ажиб ва фусункор ёшлик чоғимда
Ёниб севдим сени жонимдан кечиб.
Ошиқлар аҳлидан сўнгги дамда ҳам
Қолар ошиқ деган жунунваш бир ном.
Токи мавжуд экан биринчи севги
Ўзга севги кимга бахт этгай инъом.
Танҳо бўлганидек ота ва она,
Танҳо бўлганидек осмон ва замин.
Севги танҳо эрур,
Севги тоқ эрур…
1983.
SÖYGI
Bolmandy hic hacan ikinji söygim,
Cykmandy ol hakda könulden aydym.
Bolmandy hic hacan ikinji söygim,
Ol sana-da aydyn,
Mana-da aydyn.
Bu täsin durmusyn kötel yolinda,
Lebiz-wepalara dusunip acyk.
Täk dilberi yedi asyk sanynda,
Yoqsa söyup gördum janymdan gecip.
Asyklar neslinin yol gecip sunca,
Ayan ysk odundan köyulmäni-de.
Yone söygi in ilkinjä, ikinjä…
Böluner ekeni söyulmäninde.
Atanyn-enänin bölunmeysi dek,
Asmanyn – zeminin bölunmeysi dek,
Söygi yalnyz eken,
yeke-täk eken.
1983
* * *
Дердим бир кўрсайдим Мақтумқулини
(Қўшиқ)
Бошимга келганда ҳар турли бало,
Дердим, бир кўрсайдим Мақтумқулини.
Ё ишқ, сабаб дилга тушса пўртана,
Дердим, бир кўрсайдим Мақтумқулини.
Юлдузлардан порлоқ кўзини кўрдим,
Осмонимдан нурли юзини кўрдим.
Шеърларида гарчанд ўзини кўрдим,
Дердим, бир кўрсайдим Мақтумқулини.
Бу дунёда саргардондир бу таним,
Сендан кўзим йироқ бўлиб ўтганим,
Ҳасратингдан жафо чекиб ватаним,
Дердим, бир кўрсайдим Мақтумқулини.
Билиб, дейман кетмоқ улуғ хатоми,
Ёшлигимда кўп ўқирдим китобин,
Тушда кўриб, шайх Озодий отани,
Дейман, бир кўрсайдим Мақтумқулини.
Айбдур Аннакули ишққа етмасам,
Ражаб Малик дўстга сўзим тутмасам,
Улуғ хато бўлур ёзиб кетмасам,
Қандай кўрганимни Мақтумқулини.
2010
DIYDIM BIR GÖRSEDIM MAGTYMGULYNY
(Aydym)
Basa geljek wagty her hili bela,
Diydim, bir görsedim Magtymgulyny.
Ya keypine yurek dusse howsala,
Diydim, ,bir görsedim Magtymgulyny.
Yyldyzlardan parlak gözuni gördum,
Asmanymdan nurly yuzuni gördum,
Sygyrlardan gercek özuni gördum,
Diydim, bir görsedim Magtymgulyny.
Bu dunyäde sergezdandyr satanym,
Senden gözum yrak bolup ötenim,
Hasratyndan jepa cekip vatanym,
Diydim, bir görsedim Magtymgulyny.
Bilip, diymän gitmek uly hatamy,
Yaslygymda köp okamda kitaby,
Duysde görup kyblan Azady atany,
Diydim, bir görsedim Magtymgulyny.
Ayyp Annaguly söygä yetmesem,
Rejep Mejik dosta sözum tutmasam,
Uly hata bolar yazyp gitmesem,
Nädip görenimi Magtymgulyny.
2010
Хоразмий
(Қўшиқ)
Бир қўлида қалам,бирида китоб,
Яхшилар илмига ҳайрон Хоразмий.
Тупроғи ҳар замон энг улуғ аҳбоб,
Минг ҳунар дилида сайрон Хоразмий.
Бошидаги телпак “Оқ уй”га менгзар,
Суҳбати ҳар доим бир тўйга менгзар,
Ҳар сўзин маъноси буғдойа менгзар,
Асло кам бўлмасин қардош Хоразмий.
Аслини олмишдир ул Ўғузхондан,
Навоийдан, Мақтумқули уммондан.
Яна бир авлоди – устоз Комилжон,
Тинглар чоғи бағри гирён Хоразмий.
Ҳақ Хоразмий ёзмиш “Муҳаббатнома”,
Аҳмад ҳожи, сенинг китобинг нима?
Боши ҳақ сўз, сўнгги ҳасрат ва нола,
Ёт элларда кезар сайрон Хоразмий.
Илмда боқ, кимлар чекмади заҳмат,
Ҳар ақл сўнггида йўқ эрур раҳмат,
Боши Муҳаммаддур, охири Аҳмад,
Тўрт юз йигирмадир бу сон Хоразмий.
Ким яшар дунёда сенингдек бўйла,
Кимлар олтин йиғар дунёю дунла,
Кирмоқ осон эрмас сендек бу йўлга,
Бор бойлиги илм бўлган Хоразмий.
Аннақули айтар, будир Ҳақ зикр,
Ўзгаларни кўриб, этарсан фикр,
Йўқса, айтмоқ учун бу кунга шукр,
Илминг билан Ҳаққа етгин Хоразмий.
2010
ХORAZMIY
(Aydym)
Bir elinde galam, birinde kitap,
II-gunler ylmyna hayron Horazmiy.
Topragy her zaman in uly ahbap,
Mun hunär dilinde sayran Horazmiy.
Basyndaky telpek ak öye menzes,
Söhbetin her zaman bir toya menzes,
Her sözun manysy bugdaya menzes,
Asla kem bolmasyn dogan Horazmiy.
Kökuni alypdyr ol Oguz handan,
Nowayydan,Magtymguly ummandan,
Yene bir syrdasy ussat Kamiljan,
Dinlär ony bagry-giryan Horazmiy.
Hak Horazmiy yazmys “Muhabbetnama”,
Ahmet Hajy senin, kitabyn näme,
Basy hak söz, sony hasrat we nala,
Yat illerde gezer seyran Horazmiy.
Ylymda,gör, kimler cekmedi zähmet,
Her akyl sonunda yokdur rahmet,
Basy Muhammetdir, sonrasy Ahmet,
Dört yuz yigrimidir bu san Horazmiy.
Kim durar jahanda boyly-boyuna,
Kimler altyn ceker dunyä öyune,
Hergiz acys girer senin kuyune,
Bar baylygyn ylym-deryan Horazmiy.
Annaguly aydar budur hak zikir,
Basgany görersin, edersin pikir,
Yogsa yetmek ucin bu gune sukur,
Ylmyn bilen Haka yetgin Horazmiy.
2010
Туркман тилидан Саодат Пўлканова таржималари
Manba: www.pulkan.org
Annaquli Nurmammedning ayrim kitoblari bilan «Turkiston Kutubxonasi» sahifalarida tanishishingiz mumkin.