У ёшида ҳарф таниб, китоб ўқий болаган болакай жуда эрта шеър ёза бошлади. Йигит ёшида кичик Никарагуага сиғмаётганини сезгач Чилига бориб яшай бошлади. “Мовий” деб номланган илк китобидан кейин ёш шоир шуҳрати бутун Лотин Америкасида ёйилди.
Шоирнинг бутун ҳаёти саргардонлигу саёҳатларда ўтди. У биринчи бўлиб адабиёт оламига “Модернизм” атамасини ктотьди ва шу ном аталган оқим асосчиси сифатида, испан тилли шеъриятга “янги тил” ва “янгича оҳанг” бахш этган шоир сифатида тан олинди. Рубен Дарио бир мақоласида “Шеър бу фикр яратадиган оҳанг, фикр мусиқаси” деб ёзди. У испан тилли шеъриятнинг забардаст шоирлари, жумладан Хуан Рамон Хименесни кашф этди. Шоир 49 ёшида вафот этди. Унинг шеърлари ўзбек таржимони, Дарио шеърияти чуқур англаб, идрок эта оладиган ёш таржимони кутмоқда.
Рубен Дарио (Dario) (тахаллуси; асл исм-шарифи Феликс Рубен Гарсиа Сармьенто; 1867.18.1, Метапа – 1916.6.2, Леон) – Никарагуа шоири, журналист. Узоқ вақт Европада яшаган. “Эпистолалар ва шеърлар. Биринчи оҳанглар” ( 1885) номли илк тўплами романтик руҳда. “Мовийлик” (1888), “Мажусийлик қўшиқлари” (1896) шеърий тўпламлари ҳамда замонавий ёзувчилар тўғрисидаги “Буюклар”(1893) эсселар китоби америкалик испан тили адабиётга янги модернизм руҳини олиб кирган. Дарио ижодига француз адабиётида мавжуд бўлган парнас оқими кучли таъсир кўрсатган.”Умр ва умид қўшиқлари” (1905) шеърий тўпламида ижтимоий мавзу асосий ўринни эгаллайди. “Дайди қўшиқ” (1907) тўпламидаги кўпгина шеърлари ҳаётга муҳаббат руҳи билан суғорилган. Замондошларини маънавий изланишларини, руҳий азоб-уқубатларини ҳаққоний акс эттирган. Дарио шеърият ислоҳотчиси сифатида испан тили Америка адабиёти тараққиётига муносиб улуш қўшган. 20-аср 80- йилларида Лотин Америкаси адабиётини жаҳон миқиёсига олиб чиққан. Г.Г.Маркес, Х. Кортосар, Х. Рульфо каби ёзувчилар Дарио ижодидан унумли фойдаланишган.
Bugun o’tgan asrda Lotin Amerikasi she’riyatining qiroli deb ta’riflangan Ruben Dario tug’ilgan kun. U 1867 yilning 18 yanvarida Nikaraguaning tog’li qishloqlaridan birida dunyoga keldi. Hozir bu qishloqni Sьyudad Dario, ya’ni Dario shaharchasi deb atashadi. U yoshida harf tanib, kitob o’qiy bolagan bolakay juda erta she’r yoza boshladi. Yigit yoshida kichik Nikaraguaga sig’mayotganini sezgach Chiliga borib yashay boshladi. “Moviy” deb nomlangan ilk kitobidan keyin yosh shoir shuhrati butun Lotin Amerikasida yoyildi.
Shoirning butun hayoti sargardonligu sayohatlarda o’tdi. U birinchi bo’lib adabiyot olamiga “Modernizm” atamasini ktotьdi va shu nom atalgan oqim asoschisi sifatida, ispan tilli she’riyatga “yangi til” va “yangicha ohang” baxsh etgan shoir sifatida tan olindi. Ruben Dario bir maqolasida “She’r bu fikr yaratadigan ohang, fikr musiqasi” deb yozdi. U ispan tilli she’riyatning zabardast shoirlari, jumladan Xuan Ramon Ximenesni kashf etdi. Shoir 49 yoshida vafot etdi. Uning she’rlari o’zbek tarjimoni, Dario she’riyati chuqur anglab, idrok eta oladigan yosh tarjimoni kutmoqda.
Ruben Dario (Dario) (taxallusi; asl ism-sharifi Feliks Ruben Garsia Sarmento; 1867.18.1, Metapa – 1916.6.2, Leon) – Nikaragua shoiri, jurnalist. Uzoq vaqt Yevropada yashagan. “Epistolalar va she’rlar. Birinchi ohanglar” ( 1885) nomli ilk to‘plami romantik ruhda. “Moviylik” (1888), “Majusiylik qo‘shiqlari” (1896) she’riy to‘plamlari hamda zamonaviy yozuvchilar to‘g‘risidagi “Buyuklar”(1893) esselar kitobi amerikalik ispan tili adabiyotga yangi modernizm ruhini olib kirgan. Dario ijodiga fransuz adabiyotida mavjud bo‘lgan parnas oqimi kuchli ta’sir ko‘rsatgan.”Umr va umid qo‘shiqlari” (1905) she’riy to‘plamida ijtimoiy mavzu asosiy o‘rinni egallaydi. “Daydi qo‘shiq” (1907) to‘plamidagi ko‘pgina she’rlari hayotga muhabbat ruhi bilan sug‘orilgan. Zamondoshlarini ma’naviy izlanishlarini, ruhiy azob-uqubatlarini haqqoniy aks ettirgan. Dario she’riyat islohotchisi sifatida ispan tili Amerika adabiyoti taraqqiyotiga munosib ulush qo‘shgan. 20-asr 80- yillarida Lotin Amerikasi adabiyotini jahon miqiyosiga olib chiqqan. G.G.Markes, X. Kortosar, X. Rulfo kabi yozuvchilar Dario ijodidan unumli foydalanishgan.
O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi T:. 2002
