20 январь — Ўзбекистон халқ шоири Хуршид Даврон таваллуд топган кун

Ван Гог умуман санъатни назарда тутиб: “Энг юксак баддият – одамларни севишдир”, — деган эди. Одамларни севиш, Ватанга, табиатга, халққа муҳаббат – ҳаммаси умуман шоирнинг борлиққа поэтик муносабатини, шеъриятнинг ижтимоий моҳиятини белгилайди. Хуршид дунёни узвий алоқадорликда, умумий меҳрда кўришга мойил. У бундай мураккаб ҳаётий фалсафани содда поэтик талқин этадики, бу камолот йўлидан бораётган маҳоратдир (Аҳмад Аъзамнинг «Навқирон ёмғир» мақоласидан. Мақола мана бу саҳифада.).

Хуршид ДАВРОН
ЯНГИ ШЕЪРЛАР

* * *

Ҳар тонг туғиламан
Яна қайтадан —
Уйғонишим кутиб,
Бошим устида
Ўтирган ҳаётга қувониб:
“Ассалому алайкум!” деб айтаман.

Ҳаёт ҳам ҳеч нима бўлмаган каби —
Орзуларим,
Дўстларим
Ўлмаган каби —
“Ваалайкум ассалом!” дейди
Меҳр билан менга тикилиб…

САМАРҚАНД

Бир шивир мисоли Самарқанд
Бисмиллоҳ каби ложувард

Юлдузлар остида дунёнинг
Энг гўзал аёли мисоли
Соғинчим тимсоли
Сочлари шамолда ёйилган
Навбаҳор тоширган Ёйиқдай

Симобий либосга ўранган
Темур эркалашларига ўрганган
Улуғбек қонидай сочилган
Қизғалдоқлардай очилган
Юлдузлар остида дунёнинг
Энг гўзал аёли мисоли
Дунёнинг энг гўзал шеърини
Болалик чоғимда қучоқлаб
Сочларидан райҳон анқиган
Онамдай эркалаб шивирлар
Самарқанд Самарқанд Самарқанд

Бир шивир мисоли мунгли дард
Бисмиллоҳ мисоли ложувард

БОКУДА МИКОЙИЛ МУШФИҚНИ ХОТИРЛАБ

Тунда сездим:
Денгиз томондан
Сарин шамол келди сўзларинг билан.
Оқ чорлоқлар келди кўзларинг билан.

Кейин юлдуз тўла осмондан,
Кейин Апшерондан,
Қорабоғ, Нахчевондан,
Ганжа, Оқсув,Ширвондан,
Ўғузу Қобустондан
Шеъринг шивирлади юз минглаб овоз.
Улар орасида мен ҳам бор эдим…

Кейин қонталашган уфқ томондан
Шуша билан Хўжали томондан
Мени бир пайтлар қаттиқ йиғлатган
Шаҳид болалар қўл ушлашиб
Шеъринг айтиб келавердилар,
Улар орасида мен ҳам бор эдим…

НАБИРАМ ХУРШИДАГА

Сен олис, жуда олис
Денгизлар ортидасан.
Мен чеку йўқ даштлару
Поёни йўқ саҳролар
Ўртасида турибман танҳо —
Соғинчга айланган бобо.

Сенга кўриняптими
Юрагимдан балқиб чиққан
Соғинчимнинг мунгли юлдузи?…

2017

МУҲАББАТ

I

Ҳатто ойдан
шивирласанг
эшитаман

Чечак бўлиб
Қорда унсанг
эшитаман

Чироқ бўлиб
Тунда ёнсанг
эшитаман

Хотирамнинг
ичидасан
эшитаман

II

Дунёнинг энг баланд тоғида туриб
Исмингни қичқираман

Исмингни ёзаман
Ям-яшил Муҳаббат боғининг
Дарвозасига

Хаёлимнинг қирмизи гули япроғига
Расмингни чизаман

Хаёлим сен ҳақингда
Эртаклар тўқиган дам
Фалакдан юлдузлар тўкилганда
Исмингни ўргатаман уларга
Исмингни ўрайман
Соғинчимдан унган гулларга

Лайли деб Карбало даштида
Қирқ бир кун адашган Мажнунга
Қиссалар айтаман сен  ҳақингда

Сен бекинган хотирамни
Даллоли кўп Жумабозорда
Минг тилла берсинлар бермайман

Қиёматгача кутаман сени
Самарқанднинг бир чеккасида
Соғинчдан сарғайган мозорда

2017

ҚАЛДИРҒОЧ ИНИДА ЯШАГАН ЧОЛНИНГ…

Қалдирғоч инида яшаган чолнинг
Олис-олисларда яшар хаёли.
Олис-олисларга,  уммонларнинг  ортига
Хаёлини олиб кетган  набиралари…

Қалдирғоч инида яшаган чолнинг
Юрагида уйқусиз  оғриқ бор —
Уммонлару даштларгача чўзилган,
Армон чечаклари чулғаган озор.

Қалдирғоч инида яшаган чолнинг
Соғинчи қалдирғоч инига сиғмас,
Зирқирар вужуди ҳасратларидан.

Қалдирғоч инида яшаган чолнинг
Ғамлари ойдин тун мисоли ёруғ…
Субҳи азон  пирпираган шамдайин ёруғ.

Соғинчи дилини қушдай кўтарар,
Кўксида ичиккан  туйғулар
Қайғу ёруғида тушдай кўкарар.

Қалдирғоч инида яшаган чолнинг
Кўксида бир мунис қушча яшайди,
Юрагидан мўралаган қушчанинг кўзи
Набираси кўзига жуда ўхшайди.

Ҳар куни қалдирғоч инини ташлаб,
Соғинч тоғига кўтарилар чол
Ёлғиз суҳбатдоши — Худога ёлворгани.

Соғинч тоғининг энг тепасида
Шивирлаб айтилган мунгли сўзларни
Шамол олиб кетар узоқ-узоқларга.

Ўша узоқларда бўрон қўзғалар,
Боғлар ўрмалаб чиқар тоғларга,
Дарёлар ортига қайтар денгиздан.

Тун сўнгида, саҳарга яқин
Шамол олиб қайтар
Булутлар кўз ёши ювган сўзларни
Қалдирғоч инидан мўлтирайвериб,
Соғинчдан кичрайган чол юрагига.

Аммо, яна бутун мадорин йиғиб
Тоққа кўтарилар Худога ёлворгани —
Қалдирғоч инида яшаган чолнинг
Қанотлари йўқ учиб боргани…

Van Gog umuman san’atni nazarda tutib: “Eng yuksak baddiyat – odamlarni sevishdir”, — degan edi. Odamlarni sevish, Vatanga, tabiatga, xalqqa muhabbat – hammasi umuman shoirning borliqqa poetik munosabatini, she’riyatning ijtimoiy mohiyatini belgilaydi. Xurshid dunyoni uzviy aloqadorlikda, umumiy mehrda ko‘rishga moyil. U bunday murakkab hayotiy falsafani sodda poetik talqin etadiki, bu kamolot yo‘lidan borayotgan mahoratdir (Ahmad A’zamning “Navqiron yomg‘ir” maqolasidan. Maqola mana bu sahifada.).

Xurshid DAVRON
YANGI SHE’RLAR

* * *

Har tong tug‘ilaman
Yana qaytadan —
Uyg‘onishim kutib,
Boshim ustida
O‘tirgan hayotga quvonib:
“Assalomu alaykum!” deb aytaman.

Hayot ham hech nima bo‘lmagan kabi —
Orzularim,
Do‘stlarim
O‘lmagan kabi —
“Vaalaykum assalom!” deydi
Mehr bilan menga tikilib…

SAMARQAND

Bir shivir misoli Samarqand
Bismilloh kabi lojuvard

Yulduzlar ostida dunyoning
Eng go‘zal ayoli misoli
Sog‘inchim timsoli
Sochlari shamolda yoyilgan
Navbahor toshirgan Yoyiqday

Simobiy libosga o‘rangan
Temur erkalashlariga o‘rgangan
Ulug‘bek qoniday sochilgan
Qizg‘aldoqlarday ochilgan
Yulduzlar ostida dunyoning
Eng go‘zal ayoli misoli
Dunyoning eng go‘zal she’rini
Bolalik chog‘imda quchoqlab
Sochlaridan rayhon anqigan
Onamday erkalab shivirlar
Samarqand Samarqand Samarqand

Bir shivir misoli mungli dard
Bismilloh misoli lojuvard

BOKUDA MIKOYIL MUSHFIQNI XOTIRLAB

Tunda sezdim:
Dengiz tomondan
Sarin shamol keldi so‘zlaring bilan.
Oq chorloqlar keldi ko‘zlaring bilan.

Keyin yulduz to‘la osmondan,
Keyin Apsherondan,
Qorabog‘, Naxchevondan,
Ganja, Oqsuv,Shirvondan,
O‘g‘uzu Qobustondan
She’ring shivirladi yuz minglab ovoz.
Ular orasida men ham bor edim…

Keyin qontalashgan ufq tomondan
Shusha bilan Xo‘jali tomondan
Meni bir paytlar qattiq yig‘latgan
Shahid bolalar qo‘l ushlashib
She’ring aytib kelaverdilar,
Ular orasida men ham bor edim…

NABIRAM XURSHIDAGA

Sen olis, juda olis
Dengizlar ortidasan.
Men cheku yo‘q dashtlaru
Poyoni yo‘q sahrolar
O‘rtasida turibman tanho —
Sog‘inchga aylangan bobo.

Senga ko‘rinyaptimi
Yuragimdan balqib chiqqan
Sog‘inchimning mungli yulduzi?…

2017

MUHABBAT

I

Hatto oydan
shivirlasang
eshitaman

Chechak bo‘lib
Qorda unsang
eshitaman

Chiroq bo‘lib
Tunda yonsang
eshitaman

Xotiramning
ichidasan
eshitaman

II

Dunyoning eng baland tog‘ida turib
Ismingni qichqiraman

Ismingni yozaman
Yam-yashil Muhabbat bog‘ining
Darvozasiga

Xayolimning qirmizi guli yaprog‘iga
Rasmingni chizaman

Xayolim sen haqingda
Ertaklar to‘qigan dam
Falakdan yulduzlar to‘kilganda
Ismingni o‘rgataman ularga
Ismingni o‘rayman
Sog‘inchimdan ungan gullarga

Layli deb Karbalo dashtida
Qirq bir kun adashgan Majnunga
Qissalar aytaman sen haqingda

Sen bekingan xotiramni
Dalloli ko‘p Jumabozorda
Ming tilla bersinlar bermayman

Qiyomatgacha kutaman seni
Samarqandning bir chekkasida
Sog‘inchdan sarg‘aygan mozorda

2017

QALDIRG‘OCH INIDA YASHAGAN CHOLNING…

Qaldirg‘och inida yashagan cholning
Olis-olislarda yashar xayoli.
Olis-olislarga, ummonlarning ortiga
Xayolini olib ketgan nabiralari…

Qaldirg‘och inida yashagan cholning
Yuragida uyqusiz og‘riq bor —
Ummonlaru dashtlargacha cho‘zilgan,
Armon chechaklari chulg‘agan ozor.

Qaldirg‘och inida yashagan cholning
Sog‘inchi qaldirg‘och iniga sig‘mas,
Zirqirar vujudi hasratlaridan.

Qaldirg‘och inida yashagan cholning
G‘amlari oydin tun misoli yorug‘…
Subhi azon pirpiragan shamdayin yorug‘.

Sog‘inchi dilini qushday ko‘tarar,
Ko‘ksida ichikkan tuyg‘ular
Qayg‘u yorug‘ida tushday ko‘karar.

Qaldirg‘och inida yashagan cholning
Ko‘ksida bir munis qushcha yashaydi,
Yuragidan mo‘ralagan qushchaning ko‘zi
Nabirasi ko‘ziga juda o‘xshaydi.

Har kuni qaldirg‘och inini tashlab,
Sog‘inch tog‘iga ko‘tarilar chol
Yolg‘iz suhbatdoshi — Xudoga yolvorgani.

Sog‘inch tog‘ining eng tepasida
Shivirlab aytilgan mungli so‘zlarni
Shamol olib ketar uzoq-uzoqlarga.

O‘sha uzoqlarda bo‘ron qo‘zg‘alar,
Bog‘lar o‘rmalab chiqar tog‘larga,
Daryolar ortiga qaytar dengizdan.

Tun so‘ngida, saharga yaqin
Shamol olib qaytar
Bulutlar ko‘z yoshi yuvgan so‘zlarni
Qaldirg‘och inidan mo‘ltirayverib,
Sog‘inchdan kichraygan chol yuragiga.

Ammo, yana butun madorin yig‘ib
Toqqa ko‘tarilar Xudoga yolvorgani —
Qaldirg‘och inida yashagan cholning
Qanotlari yo‘q uchib borgani…

Xurshid Davron. Bahordan bir kun oldin. 1997 by Khurshid Davron on Scribd