Мутриб Хонахаробий қолдирган ижодий мерос асосини ишқ-муҳаббат мавзуида битилган ғазал, мурабба, маснавий, мухаммас, мусаддас ва рубоийлар ташкил этади. Унинг хон ва шоир Феруз шаънига бағишланган қасидалари ҳам мавжуд.

Мутриб Хонахаробий
ҒАЗАЛЛАР

Мутриб Хонахаробий (тахаллуси; асл исми Муҳаммад Ҳасан Ҳожи Табиб ўғли), (1865-Хива-1925) – шоир. Хивадаги Муҳаммад Аминхон мадрасасияа таҳсил олган. Мақомчи-бастакор сифатида ҳам машҳур бўлган (Мутриб—созанда, тахаллуси шундан). Мутриб Хонахаробийнинг серқирра иқтидорини юқори баҳолаган Феруз уни саройга жалб этиб, девонбегилик вазифасига тайинлаган. Бу йилларда Мутриб Хонахаробий ёзган ғазал ва мухаммаслар кўплаб баёз-мажмуалардан ўрин олган, жумладан, Табибий тузган иккала тазкирада шоир асарларидан кўплаб намуналар учрайди. Мутриб Хонахаробий 20-асрнинг 20-йилларида сарой тугатилгач, Хоразмда пайдо бўлган маҳаллий матбуотда фаол иштирок этади, «Хоразм хабарлари», «Инқилоб қуёши» газеталарида адабий ходим лавозимида хизмат қилади. Илк шеърларини 1890 йилда ёза бошлаган. Унинг баёз, девон ва мажмуалар орқали 14 минг мисрага яқин ғазал, мухаммас, мусаддас, қасидалардан иборат адабий мероси етиб келган.
Мутриб Хонахаробий қолдирган ижодий мерос асосини ишқ-муҳаббат мавзуида битилган ғазал, мурабба, маснавий, мухаммас, мусаддас ва рубоийлар ташкил этади. Унинг хон ва шоир Феруз шаънига бағишланган қасидалари ҳам мавжуд. Мутриб Хонахаробийнинг илм-маърифатга даъват, ҳуррият мавзуларида ёзилган шеърлари маҳаллий матбуот саҳифаларида, шунингдек, Хивада 1924 йилда нашр этилган «Юғурмия» тўпламида чоп этилган. Бу туркум шеърларида («Кўрунг эмди халойиққа…», «Билинглар, эй халойиқ», «Кўнглума бир турфа сўз келди равон» ва б.) тарғибий-ташвиқий руҳ, хитоб, даъват оҳанглари ҳукмронлик қилади.
Мутриб Хонахаробий меросининг асосий қисми 1909 йилда Муҳаммад Шариф ибн Муҳаммад Ёқуб — Ҳаррот тартиб берган девон (300 саҳифа)да жамланган. Ўзбекистон Фанлар Академияси Шарқшунослик институти фондида 2 кичик девони (инв. №903, 906) сақланади. Лаффасийнинг Феруз давридаги хоразмлик ижодкорларга бағишланган тазкирасида М.Х.нинг «Шоҳ Комрон» шеърий асари борлиги хақида маълумот берилган (Абдурашид Абдуғафуров).

* * *

Жонон, юзинг мен зордин бир лаҳза пинҳон айлама,
Тийғи фироқинг захмидин бағрим тўла қон айлама.

Доим жунун саҳросида Мажнун каби қон ютдуруб,
Зиндони ҳажр ичра ики чашмимни гирён айлама.

Зотинга ҳар саҳву хато қилсам, кечиргил ёзуқим,
Ҳар дам фироқинг ўтиға жонимни сўзон айлама.

Ширин тилингдин истасам бўйи вафонинг муждасин,
Бир нуқта изҳор этмайин ноз ила ҳайрон айлама.

Васлинг шабистонига юз қўйсам бурунғи аҳд ила,
Юз турфа афсунлар қилиб, эй гул, пушаймон айлама.

Ажзу ниёз айлаб кўнгул комин таманно айласам,
Ул лаҳза ғамза тийғини қатлимға буррон айлама.

Шамъи руҳингға истасам парвоналиғ, эй гульузор,
Мутрибни ҳижрон қайдиға ташлаб, паришон айлама.

* * *

Айлай нечук ишрат мен, ул оромижоним келмаса,
Бермакка жон оромини руҳи равоним келмаса.

Топгай ҳазин кўнглум нечук ғам қайдидин озодлиғ,
Айларга ҳижрондин халос Азро нишоним келмаса.

Партав солиб рухсоридин, маст этгали саршоридин,
Жон бергали гуфторидин, ширин забоним келмаса.

Фарёдким, андуҳу ғам давр этмиш атрофим шукун,
Тарқатғали ғам лашкарим соҳибқироним келмаса.

Тузмакка ишрат созини, билмак учун дил розини,
Айлаб малак парвозини, сирри ниҳоним келмаса.

Ҳар дам боқиб мастонғина, лутф этгали жононғина,
Лаъли лаби хандонғина, қоши камоним келмаса.

Ваҳ, не қиёматдур букун мен Мутриби бечораға,
Ҳусн авжининг сардафтари, олий маконим келмаса.

* * *

Ҳижрон ўтиға мунча кўп, эй меҳрибоним, ўртама,
Айёми ишрат бўлди, кел, ороми жоним, ўртама.

Ҳуснинг хуморидин кўнгул беихтиёр ўлған чоғи,
Бир лаҳза раҳм айлаб манга, жисм ичра жоним, ўртама.

Васлинг таманноси учун ошуфта ҳол ўлсам агар,
Дарди фироқ ичра қўйиб, сарви равоним, ўртама.

Лаълинг зулолин истасам, ғайр ила сен ишрат тузуб,
Эй орази гул, сарв қади, қоши камоним, ўртама.

Нутқи каломингдин ҳазин кўнглум вафо истар эса,
Ноз айлабон, эй тўтийи ширин забоним, ўртама.

Эҳсони лутфингдин мени маҳрум этиб ишрат аро,
Ҳусн авжининг сардафтари Азро нишоним, ўртама.

Изҳор лутфингни сўрар чоғда табассумлар била,
Юз нукта ёлғондин деб, эй шаккарфишоним, ўртама.

Лаълингдин истаб жонфизо, нутқингга зор ўлсам агар,
Тишлаб дурафшон лабларинг, эй нуктадоним, ўртама.

Ноз айлабон қршииг қоқиб, оҳиста Мутрибға боқиб,
Ҳар жилвада жоним ёқиб, эй навжувоним, ўртама.

* * *

Қатл этарга кўзларинг қилса ғазаб,
Бергусидур жисмима жон икки лаб.

Гар муяссар бўлса васлинг суҳбати,
Нўш этарман тинмайин жоми тараб.

Бодаи лаълинг хумори ичраким,
Ҳажр даштида юрурман ташналаб.

Солди ўт жонимға чашминг ғамзаси,
Кўрмишам васлинг тилаб ранжу тааб.

Базми васлингдин даме шод этмайин,
Йиғлатурсан зору ҳайрон рўзу шаб.

Ваҳ, қачон васлингга етгайман дебон,
Тортиб ҳижрон жаврин айларман талаб

Фурқатингда дам-бадам қон йиғлатиб,
Бўлмағил Мутрибни қатлиға сабаб.

* * *

Тушди ҳажрингдин тану жон ичра ўт,
Зулфи зуннорингдин иймон ичра ўт.

Солғусидур икки чашминг ғамзаси,
Бир боқишда бу дили қон ичра ўт.

Гулшани ҳуснингни жонон ҳажридин,
Тушди кўкда моҳи тобон ичра ўт.

Не гуноҳим бор эрур, ҳар дам солур,
Дарди ишқинг жисми вайрон ичра ўт.

Чеккан оҳимдин ғамингда ўртаниб,
Тушғуси гардуни гардон ичра ўт.

Ишқ аро Мутрибни чеккан оҳидин
Тонг эмас тушса гулистон ичра ўт.

* * *

Ҳар кун юзинг кўрмак тилаб икки кўзум гирён эрур,
Топмай ҳазин кўнглум лабинг шаҳдини, саргардон эрур.

Кўргач тазарруъ айласам, дерман висол уммидидин,
Билмам насибам не учун хунобаи ҳижрон эрур.

Тийғи фироқингдин тани зоримда сар тосар яро,
Қилсанг мурувват заррача ҳар мушкулим осон эрур.

Комиға йўл топмоқ учун, эй тўтийи ширин мақол,
Етмай жанобингға тану жонимда минг армон эрур.

Вобастаи зулфинг бўлиб, бўйи вафо истар эсам,
Мажнун каби йиғлаб, нки чашмимда ашким қон эрур.

Мен хастаға эрмас ажаб, кўргач сени топсам шифо,
Нечунки айш ичра менга лаълинг майи дармон эрур.

Ишрат этарга майл этиб, кулбамға келсанг ноз ила,
Бу Мутриби бечоранинг жони сенга қурбон эрур.

* * *

Эй кўнгул, ўртанма кўп сарви хиромонинг келур,
Васлидин шод этгали гулбарги хандонинг келур.

Шому фурқат ичра бўлган кўзларингни тийрасин,
Қилғали равшан бу тун хуршиди рахшонинг келур.

Тўкмағил ҳажр ичра йиғлаб кўздин ашки лолагун,
Ким тараҳҳум айлаб ул ёри нигаҳбонинг келур.

Лутф бирла заҳр ҳижронидин ўлган жисмишта,
Тозадин жон берғали Исои давронинг келур.

Бодаи васли била бу кеча сармаст эткали,
Хуш такаллум, гулбадан, шўхи суҳандонинг келур.

Гул юзи бирла машомингни муаттар қилғали,
Сарв қомат, маҳжабин, себи занахдонинг келур.

Бўлма ғамгин, Мутрибо, гар етса ишқ ичра ситам,
Ҳолинга раҳм этгали ёри қадрдонинг келур.

* * *

Эрмасам ошиқ, кўзум ҳайрони бўлғайму эди.
Танда жон парвонадек сўзони бўлғайму эди.

Истамас эрсам агар сарви қади зебосини,
Жисми зоримда ғами ҳижрони бўлғайму эди.

Гар ҳазин кўнглумни шавқ ўти мақом этмас эса,
Икки чашмим рўз, шаб гирёни бўлғайму эди.

Бўлмаса вобаста икки наргиси шаҳлосига,
Нотавон кўнглумда юз армони бўлғайму эди.

Тори зулфи жонима қуллобдек банд эрмаса,
Риштаи жоним онинг қурбони бўлғайму эди.

Интизор ўлмас эсам юз узра мушкин ҳолиға,
Қумридек ҳар кун ишим нолони бўлғайму эди.

Отмаган бўлса агар ҳар ғамзасида новакин,
Жисмида Мутрибни юз пайкони бўлғайму эди.

* * *

Кел, эй дилбар. чаман сайриға, гулшан лолазор ўлди,
Тамошойи жамолингға кўзим беҳад хумор ўлди.

Ниҳоли қоматинг ёдида қаддим хам, кўзум пурнам,
Висоли базмига маҳзун дилим кўп интизор ўлди.

Гули ҳуснингни шавқида чекиб булбул каби афғон,
Нетай зуҳд аҳлиға пинҳон розим ошкор ўлди.

Ишим ҳижрон тунида кеча-кундуз оҳ-воҳ бирла,
Икки чашмим фироқинг шиддатидан ошкор ўлди.

Асир бўлмас эса кўнглум сочинг ториға, эй гулруҳ,
Не деб жисмимда жоним зарра янглиғ беқарор ўлди.

Бўлиб мажнуни беморинг фироқинг кишвари ичра,
Чекиб ташвиши ҳижронингни жисмим бемадор ўлди.

Агар раҳм этмасанг, эй нозанин, Мутрибни ҳолиға,
Улусға нолишидин дойимо бе эътибор ўлди.

* * *

Билинглар, эй халойиқ, сизга бу бир яхши даврондур,
Тамоми юртимизда нозу неъматлар фаровондур.

Топиб осойиши пиру жувон, озурдадил бўлмай,
Бари маҳзун ўлан эллар дамодам шоду хандондур.

Худойим раҳм этиб бизга, биродарлар бўлиб ёру,
Кўрунг эмди ситамгарларни, саргардону ҳайрондур.

Бўлуб қурултою Ижрои Қўмита шаҳр аро барпо,
Бу давлат файзидин бизларға ҳар мушкиллар осондур.

Биродарлар, ўзин ҳар кеча бизга посбон айлаб,
Биҳамдиллаҳ, аларнинг мақдами осойиши жондур.

Алардин баҳра олмоққа тараддуд айламак лозим,
Буларнинг эътиқоди мунча бизларга фаровондур.

Мудом, эй сода диллар, Мутрибосо шод ўлунгларким,
Бори душманлар аҳволини кўрким хонавайрондур.

Mutrib Xonaxarobiy
G’AZALLAR

Mutrib Xonaxarobiy (taxallusi; asl ismi Muhammad Hasan Hoji Tabib o’g’li), (1865-Xiva-1925) – shoir. Xivadagi Muhammad Aminxon madrasasiyaa tahsil olgan. Maqomchi-bastakor sifatida ham mashhur bo’lgan (Mutrib—sozanda, taxallusi shundan). Mutrib Xonaxarobiyning serqirra iqtidorini yuqori baholagan Feruz uni saroyga jalb etib, devonbegilik vazifasiga tayinlagan. Bu yillarda Mutrib Xonaxarobiy yozgan g’azal va muxammaslar ko’plab bayoz-majmualardan o’rin olgan, jumladan, Tabibiy tuzgan ikkala tazkirada shoir asarlaridan ko’plab namunalar uchraydi. Mutrib Xonaxarobiy 20-asrning 20-yillarida saroy tugatilgach, Xorazmda paydo bo’lgan mahalliy matbuotda faol ishtirok etadi, «Xorazm xabarlari», «Inqilob quyoshi» gazetalarida adabiy xodim lavozimida xizmat qiladi. Ilk she’rlarini 1890 yilda yoza boshlagan. Uning bayoz, devon va majmualar orqali 14 ming misraga yaqin g’azal, muxammas, musaddas, qasidalardan iborat adabiy merosi yetib kelgan.
Mutrib Xonaxarobiy qoldirgan ijodiy meros asosini ishq-muhabbat mavzuida bitilgan g’azal, murabba, masnaviy, muxammas, musaddas va ruboiylar tashkil etadi. Uning xon va shoir Feruz sha’niga bag’ishlangan qasidalari ham mavjud. Mutrib Xonaxarobiyning ilm-ma’rifatga da’vat, hurriyat mavzularida yozilgan she’rlari mahalliy matbuot sahifalarida, shuningdek, Xivada 1924 yilda nashr etilgan «Yug’urmiya» to’plamida chop etilgan. Bu turkum she’rlarida («Ko’rung emdi xaloyiqqa…», «Bilinglar, ey xaloyiq», «Ko’ngluma bir turfa so’z keldi ravon» va b.) targ’ibiy-tashviqiy ruh, xitob, da’vat ohanglari hukmronlik qiladi.
Mutrib Xonaxarobiy merosining asosiy qismi 1909 yilda Muhammad Sharif ibn Muhammad Yoqub — Harrot tartib bergan devon (300 sahifa)da jamlangan. O’zbekiston Fanlar Akademiyasi Sharqshunoslik instituti fondida 2 kichik devoni (inv. №903, 906) saqlanadi. Laffasiyning Feruz davridagi xorazmlik ijodkorlarga bag’ishlangan tazkirasida M.X.ning «Shoh Komron» she’riy asari borligi xaqida ma’lumot berilgan (Abdurashid Abdug’afurov).

* * *

Jonon, yuzing men zordin bir lahza pinhon aylama,
Tiyg’i firoqing zaxmidin bag’rim to’la qon aylama.

Doim junun sahrosida Majnun kabi qon yutdurub,
Zindoni hajr ichra iki chashmimni giryon aylama.

Zotinga har sahvu xato qilsam, kechirgil yozuqim,
Har dam firoqing o’tig’a jonimni so’zon aylama.

Shirin tilingdin istasam bo’yi vafoning mujdasin,
Bir nuqta izhor etmayin noz ila hayron aylama.

Vasling shabistoniga yuz qo’ysam burung’i ahd ila,
Yuz turfa afsunlar qilib, ey gul, pushaymon aylama.

Ajzu niyoz aylab ko’ngul komin tamanno aylasam,
Ul lahza g’amza tiyg’ini qatlimg’a burron aylama.

Sham’i ruhingg’a istasam parvonalig’, ey gul`uzor,
Mutribni hijron qaydig’a tashlab, parishon aylama.

* * *

Aylay nechuk ishrat men, ul oromijonim kelmasa,
Bermakka jon oromini ruhi ravonim kelmasa.

Topgay hazin ko’nglum nechuk g’am qaydidin ozodlig’,
Aylarga hijrondin xalos Azro nishonim kelmasa.

Partav solib ruxsoridin, mast etgali sarshoridin,
Jon bergali guftoridin, shirin zabonim kelmasa.

Faryodkim, anduhu g’am davr etmish atrofim shukun,
Tarqatg’ali g’am lashkarim sohibqironim kelmasa.

Tuzmakka ishrat sozini, bilmak uchun dil rozini,
Aylab malak parvozini, sirri nihonim kelmasa.

Har dam boqib mastong’ina, lutf etgali jonong’ina,
La’li labi xandong’ina, qoshi kamonim kelmasa.

Vah, ne qiyomatdur bukun men Mutribi bechorag’a,
Husn avjining sardaftari, oliy makonim kelmasa.

* * *

Hijron o’tig’a muncha ko’p, ey mehribonim, o’rtama,
Ayyomi ishrat bo’ldi, kel, oromi jonim, o’rtama.

Husning xumoridin ko’ngul beixtiyor o’lg’an chog’i,
Bir lahza rahm aylab manga, jism ichra jonim, o’rtama.

Vasling tamannosi uchun oshufta hol o’lsam agar,
Dardi firoq ichra qo’yib, sarvi ravonim, o’rtama.

La’ling zulolin istasam, g’ayr ila sen ishrat tuzub,
Ey orazi gul, sarv qadi, qoshi kamonim, o’rtama.

Nutqi kalomingdin hazin ko’nglum vafo istar esa,
Noz aylabon, ey to’tiyi shirin zabonim, o’rtama.

Ehsoni lutfingdin meni mahrum etib ishrat aro,
Husn avjining sardaftari Azro nishonim, o’rtama.

Izhor lutfingni so’rar chog’da tabassumlar bila,
Yuz nukta yolg’ondin deb, ey shakkarfishonim, o’rtama.

La’lingdin istab jonfizo, nutqingga zor o’lsam agar,
Tishlab durafshon lablaring, ey nuktadonim, o’rtama.

Noz aylabon qrshiig qoqib, ohista Mutribg’a boqib,
Har jilvada jonim yoqib, ey navjuvonim, o’rtama.

* * *

Qatl etarga ko’zlaring qilsa g’azab,
Bergusidur jismima jon ikki lab.

Gar muyassar bo’lsa vasling suhbati,
No’sh etarman tinmayin jomi tarab.

Bodai la’ling xumori ichrakim,
Hajr dashtida yururman tashnalab.

Soldi o’t jonimg’a chashming g’amzasi,
Ko’rmisham vasling tilab ranju taab.

Bazmi vaslingdin dame shod etmayin,
Yig’latursan zoru hayron ro’zu shab.

Vah, qachon vaslingga yetgayman debon,
Tortib hijron javrin aylarman talab

Furqatingda dam-badam qon yig’latib,
Bo’lmag’il Mutribni qatlig’a sabab.

* * *

Tushdi hajringdin tanu jon ichra o’t,
Zulfi zunnoringdin iymon ichra o’t.

Solg’usidur ikki chashming g’amzasi,
Bir boqishda bu dili qon ichra o’t.

Gulshani husningni jonon hajridin,
Tushdi ko’kda mohi tobon ichra o’t.

Ne gunohim bor erur, har dam solur,
Dardi ishqing jismi vayron ichra o’t.

Chekkan ohimdin g’amingda o’rtanib,
Tushg’usi garduni gardon ichra o’t.

Ishq aro Mutribni chekkan ohidin
Tong emas tushsa guliston ichra o’t.

* * *

Har kun yuzing ko’rmak tilab ikki ko’zum giryon erur,
Topmay hazin ko’nglum labing shahdini, sargardon erur.

Ko’rgach tazarru’ aylasam, derman visol ummididin,
Bilmam nasibam ne uchun xunobai hijron erur.

Tiyg’i firoqingdin tani zorimda sar tosar yaro,
Qilsang muruvvat zarracha har mushkulim oson erur.

Komig’a yo’l topmoq uchun, ey to’tiyi shirin maqol,
Yetmay janobingg’a tanu jonimda ming armon erur.

Vobastai zulfing bo’lib, bo’yi vafo istar esam,
Majnun kabi yig’lab, nki chashmimda ashkim qon erur.

Men xastag’a ermas ajab, ko’rgach seni topsam shifo,
Nechunki aysh ichra menga la’ling mayi darmon erur.

Ishrat etarga mayl etib, kulbamg’a kelsang noz ila,
Bu Mutribi bechoraning joni senga qurbon erur.

* * *

Ey ko’ngul, o’rtanma ko’p sarvi xiromoning kelur,
Vaslidin shod etgali gulbargi xandoning kelur.

Shomu furqat ichra bo’lgan ko’zlaringni tiyrasin,
Qilg’ali ravshan bu tun xurshidi raxshoning kelur.

To’kmag’il hajr ichra yig’lab ko’zdin ashki lolagun,
Kim tarahhum aylab ul yori nigahboning kelur.

Lutf birla zahr hijronidin o’lgan jismishta,
Tozadin jon berg’ali Isoi davroning kelur.

Bodai vasli bila bu kecha sarmast etkali,
Xush takallum, gulbadan, sho’xi suhandoning kelur.

Gul yuzi birla mashomingni muattar qilg’ali,
Sarv qomat, mahjabin, sebi zanaxdoning kelur.

Bo’lma g’amgin, Mutribo, gar yetsa ishq ichra sitam,
Holinga rahm etgali yori qadrdoning kelur.

* * *

Ermasam oshiq, ko’zum hayroni bo’lg’aymu edi.
Tanda jon parvonadek so’zoni bo’lg’aymu edi.

Istamas ersam agar sarvi qadi zebosini,
Jismi zorimda g’ami hijroni bo’lg’aymu edi.

Gar hazin ko’nglumni shavq o’ti maqom etmas esa,
Ikki chashmim ro’z, shab giryoni bo’lg’aymu edi.

Bo’lmasa vobasta ikki nargisi shahlosiga,
Notavon ko’nglumda yuz armoni bo’lg’aymu edi.

Tori zulfi jonima qullobdek band ermasa,
Rishtai jonim oning qurboni bo’lg’aymu edi.

Intizor o’lmas esam yuz uzra mushkin holig’a,
Qumridek har kun ishim noloni bo’lg’aymu edi.

Otmagan bo’lsa agar har g’amzasida novakin,
Jismida Mutribni yuz paykoni bo’lg’aymu edi.

* * *

Kel, ey dilbar. chaman sayrig’a, gulshan lolazor o’ldi,
Tamoshoyi jamolingg’a ko’zim behad xumor o’ldi.

Niholi qomating yodida qaddim xam, ko’zum purnam,
Visoli bazmiga mahzun dilim ko’p intizor o’ldi.

Guli husningni shavqida chekib bulbul kabi afg’on,
Netay zuhd ahlig’a pinhon rozim oshkor o’ldi.

Ishim hijron tunida kecha-kunduz oh-voh birla,
Ikki chashmim firoqing shiddatidan oshkor o’ldi.

Asir bo’lmas esa ko’nglum soching torig’a, ey gulruh,
Ne deb jismimda jonim zarra yanglig’ beqaror o’ldi.

Bo’lib majnuni bemoring firoqing kishvari ichra,
Chekib tashvishi hijroningni jismim bemador o’ldi.

Agar rahm etmasang, ey nozanin, Mutribni holig’a,
Ulusg’a nolishidin doyimo be e’tibor o’ldi.

* * *

Bilinglar, ey xaloyiq, sizga bu bir yaxshi davrondur,
Tamomi yurtimizda nozu ne’matlar farovondur.

Topib osoyishi piru juvon, ozurdadil bo’lmay,
Bari mahzun o’lan ellar damodam shodu xandondur.

Xudoyim rahm etib bizga, birodarlar bo’lib yoru,
Ko’rung emdi sitamgarlarni, sargardonu hayrondur.

Bo’lub qurultoyu Ijroi Qo’mita shahr aro barpo,
Bu davlat fayzidin bizlarg’a har mushkillar osondur.

Birodarlar, o’zin har kecha bizga posbon aylab,
Bihamdillah, alarning maqdami osoyishi jondur.

Alardin bahra olmoqqa taraddud aylamak lozim,
Bularning e’tiqodi muncha bizlarga farovondur.

Mudom, ey soda dillar, Mutriboso shod o’lunglarkim,
Bori dushmanlar ahvolini ko’rkim xonavayrondur.