Жонтемир бир китоб бўлгучалик ҳажмда шеърлар юборибди. Уларнинг ҳаммасини бир саҳифада жойлаштиришнинг техник иложи бўлмагани учун, саралаб олдим. Бугун ана шу сараланган шеърларни сизга тақдим этмоқдаман.
ЖОНТЕМИР
ЯНГИ ШЕЪРЛАР
“Савдойи туркулар” туркумидан
ҚАРЗ
Дада – суягимни синдирар бу сўз,
Дада – мен кучини билмаган қудрат.
Қарз – эгаси-ла келмай юзма-юз,
Йигирма беш йилки юрибман судраб.
Болалик – очилмай сўлган ғунчадек,
Аждаҳо хотира ямлаган, ютган.
Меҳр кўргизмаган кучугимчалик,
Негадир “ўша”ни кутганим-кутган.
Тунлар онам билан ётиб сўрида,
Қасам ичишардик: айрилмаймиз деб.
Юракка санчилган ишонч зўридан,
Йиғини ўзимга кўрмас эдим эп.
Ва у ҳам ёлғизлаб кетди, ҳаё-ҳу…
Баджаҳл қисматин измида бадар.
Ўшанда изладим сени изиллаб,
Елкамнинг энг чуқур ерига қадар.
Топмадим, анқонинг уруғимидинг?
На бобом, на бувим бўлолди малҳам.
Пошшонинг севимли тўриғимидинг?..
Тилимда сўкиниш, дилимда алҳам.
Аламнинг бағри кенг: туртмас, қарғамас,
Шунчаки ўзгартар ҳаёт тарзингни.
Қайларда бўлсанг-да, етиб келу бас,
Ол, мендан моғорлаб кетган қарзингни!
Дада – суягимни синдирар бу сўз,
Дада – мен кучини билмаган қудрат.
Қарз – эгаси-ла келмай юзма-юз,
Йигирма беш йилки юрибман судраб.
* * *
1.
Офтобга паранжи кийдириб,
Соғинди осмонни ийдириб,
Шеър айтиб,
Ағанаб,
Қийқириб,
Яйрасак яйрабмиз телбадай.
Булбулнинг тумшуғи – най бўлса,
Ҳар ёғмур томчиси – май бўлса…
Зағизғон, қарғаю битларни,
Оғзига тош солиб итларни,
Чалғитиб хуноби хитларни,
Яйрасак яйрабмиз телбадай.
Кўзингдан ўпарман –
Дурланар,
Вужудинг ҳурланар,
Нурланар…
Пошшодан нима кам жойим бор?
Осмоним, қуёшим, ойим бор,
Аллоҳим, қиёмат қойим бор,
Яйрасак яйрабмиз телбадай.
2.
Ётоғига тортқилаб ойни
эркалаб ётганда
тоғлар тонг маҳал,
тўшагидан қаримсиқ бойнинг
чиқиб келар
яланғоч саҳар.
Ўргимчакнинг нафис тўридан
сийнабанд тўқитиб арига,
худдики зўрланган чўридай
тақиб олар маммаларига.
Оғиз чаяр қушлар сайроғи,
чала-чулпа тушларни ҳўплаб.
Гулларга артинар, найроғи –
нонуштага издиҳом тўплар.
Хуллас ҳамма ишонар рўй-рост,
Бокира деб…
Санчар юрагим.
Туғдирмайди наҳот эътироз,
уйқудаги бойнинг хурраги?..
3.
ёпиниб хушмашраб кечани
ухласак
уп узун тунларда
бедо о ор
кеча йўқ
бугун бор
эрта йўқ
кишнаса кишнаса
муҳаббат бедов
тараллабедо о од
шовуллаб тўкилсанг руҳимга
гулиффор пуркаса
ҳарёқ
гоҳ олов кечинсак
гоҳ дарё
ФАРЙО О ОД
танимиз ям яшил чирмовуқ
сирғалиб йиқилса қаболар
«уҳ» десак
қўзғалса саболар
кеча йўқ
бугун бор
эрта йўқ
лаҳзани сипқорсак
лабо лаб
лабо лаб
лабо лаб
* * *
Кўприк ости,
сув бўйи –
зиқна шаҳардан беҳроқ.
Соғинч ёшларин уйиб
тикладик шаффоф эҳром.
Кўзларинг тилар хирож,
шамол эсар сўлқиллаб.
Бир-биридан сандилоч –
қубба ўқир тўлқинлар.
Севасанми?
Бош ирға,
коса кўтаргай Хайём.
Осмон,
Ёғмур,
Қасирға,
бари менда муҳайё!
Тасаддуқ жон, айланай,
Анҳор, юлдузлар карахт.
Лаблар орасида, айй,
Эзғиланиб кетди вақт…
* * *
Сув юзида йўрғалайди ой,
Ялпизларни оралаб юзар.
Сув юзида йўрғалайди ой –
Киприкларинг остидай гўзал.
Лабларимда кўз ёради сўз,
Соғинч мени олмиш елкалаб.
Лабларимда кўз ёради сўз –
Куйга солар шўх чигрткалар.
Ажриққа тўр ёйган ўргимчак,
Ёғдуланар томчилар лаби.
Ажриққа тўр ёйган ўргимчак –
Панглаб кетган юрагим каби.
Нилуфар ҳидлагим келди, лек,
Осмонни ёпиниб полизда…
Нилуфар ҳидлагим келди, лек –
Сочларинг жудаям олисда…
Сув юзида йўрғалайди ой.
* * *
Қучоғинга қама, ўлсам
Кафанлигим шай мени.
Сени ўпиш гуноҳ бўлса,
Гуноҳинга чай мени.
Дўзах ўзинг, жаннат ўзинг,
Кўр қисматим ҳавола.
Олиб қочма шахло кўзинг,
Ишқлашайлик лабо-лаб.
Бу шаҳарнинг ярми ғофил,
Ярми иғвогар тараф.
Бизга хилват керак эй дил,
Хужраки Асҳоби Каф.
Зуҳҳод эдим, сен бодасан,
Гар ичсам мотам эмас.
Мен-ку дарвеш, ҳурзодасан,
Ҳайтовур одам эмас.
Айланиб Қайс, Заҳроларга,
– Лол қолишсин тергашиб –
Юр, кетайлик саҳроларга,
Бир-бировга эргашиб.
Кулгичинга қама, эй ёр,
Ёлғизлатма валлоҳ, йўқ.
Сен йўқ ерда менга не бор?
Сен йўқ ерда Аллоҳ йўқ…
* * *
Қайғу менга қилолмас хужум,
Табиатим – ўйинқароқ, шўх.
Туғилганман муҳаббат учун,
Аттанг сўзи луғатимда йўқ.
Пошшолардай тарбияланган
Озод руҳим, сўкманг, ҳайқирманг.
Эргашганча тар бияларга,
Тоғдан тушган дуззи айғирман.
Нон талашар бир гала сўтак,
Донг қотаман, ахир, нафс бу – дор.
Келмасидан дунёга гўдак,
Ризқин бериб қўяр-ку Худо…
Ўйна кўнглим, гўзалликка боқ,
Қанотлига замин етти ёт.
Кўпир, қайна, пўртанадай оқ,
Эҳтиросга лиммо-лим ҳаёт.
Тўпиғингга чиқолмасин ғам,
Умрингни соф йилларга улаш.
Қўрқма ажал ҳуркитганда ҳам –
Завқли бўлар юксакдан қулаш!..
* * *
Шаҳрисабз, далаларингда,
Бас дегунча кездим дарбадар.
Ўйин тушиб яллаларинга,
Кутиб олдим кунни ҳар саҳар.
Кўчалардан ўтдим от қўйиб,
Давраларда олишдим ҳалол.
Бир қиз учун теракни ўйиб…
Хотиралар топмайди завол.
Эргаштириб тақдир зайлига,
Ўн биримда чорлади Насаф.
Суви бироз шўру майлига,
Совитилган сутдай ичасан.
У кунларнинг аччиғи, тоти,
Бир умрлик хотирамда жам.
Қайсар ўпичларнинг новвоти,
Айрилиқлар карбалоси ҳам.
Бало эдим, тағин ўта ғўр,
Бундайларни атайдилар – жиш.
Сермуҳаббат, дайди, шаробхўр…
Қилмишлари афсона ўтмиш.
Шаҳрисабз, ҳамон йўлдаман,
Сен-ла ўтган йилларим тушдай.
Гоҳи дарё, гоҳи чўлдаман,
Фасл танлар арзанда қушдай.
Йўлиқтирмас излаганимни,
Гарчи тўзғиб кетгандир тўним.
Муршид тутиб, тизлаганимнинг
Пойгагида топгайман қўним.
То унгача… о, юрагим ғаш,
Балки ҳозир узилар нафас…
Ота туфроқ, даллию саркаш,
Шоирингни унутмасанг бас.
Шаҳрисабз, далаларингда,
Бас дегунча кездим дарбадар…
* * *
Тошсанг тошу
ўзимга қуйил,
узанмасин сенга бировлар.
Ўлмоқ бўлсанг
қўлимда сўйил,
ханжарини чиқармай ёвлар.
Заҳар тутгил,
қабр азоби,
қизғанганча ҳамма-ҳаммадан.
Ҳатто Айюб инграр
жазо бер,
хилватингга қўйгин тамбалаб.
Мурғи руҳим сенга чалинган,
ихтиёрин топширган гадо.
Тилкалатсанг, парчаларимдан,
“Анал Ишқ” деб янграгай садо.
Мана бўйним,
чилвирингни сол,
кўчалардан ўтгин етаклаб.
Ошиқларга кўринай ғизол,
маъшуқалар кулсин эрмаклаб.
Ва унутма,
ҳеч бир дайди кас,
қўрқитолмас ажалнинг эни.
Тамуғнафас бўсаларингмас,
Хиёнатинг ўлдирар мени!
ДАЙДИ ИТГА
Алам тўкиб кўзингдан селдай
Жовдирама, суймайди жиним.
Дунёсига худдики сендай
Руҳиятим қовушмас, иним.
Эгизакмиз сен билан қисман,
Иккимиз ҳам беватан, дайди.
Тилла тишли, дўғбўйин қисмат,
Дарбадарни ҳеч сийламайди.
Қўй, ортимдан эргашма ҳалак,
Кўрётганинг бор-йўғи соя.
На юрак бут, на сўз – замбарак,
Қилолмайман ғамдан ҳимоя.
Афсус, омад боқмади қиё,
Дарвозасин тинмай чертганмиз.
Бизлар ҳали туғулмадик, ё
Аллақачон ўлиб кетганмиз.
Алам тўкиб кўзингдан селдай
Жовдирама, суймайди жиним.
Дунёсига худдики сендай
Руҳиятим қовушмас, иним.
Телбалик ҳам аслида шараф,
Йўқса Қайсни севмасди Лайли.
Кел, яхшиси осмонга қараб,
Бир-бировни суяб увлайлик.
ШАРПА
Мени таъқиб қиляпти кимдир,
Алаҳлайман телбаларга хос.
Аччиқ йиғи келар ичимдан,
Қуршаб олган ғалати вос-вос.
Ишхонада, уйда, кўчада,
Автобусга ўтирганим чоғ.
Севгилим-ла сутли кечада,
Қўлтиқлашиб кезганимда боғ.
Ёстиққа бош қўйганим кўйи,
Ё қоғозга эгилганим дам,
Ўқраяди қовоғин уйиб,
Тинч қўймайди мени муттаҳам.
Майхонада шаробга шерик,
Тамакимнинг тутунида бор.
Жанта соқол, жасади йирик,
Гоҳ қилтироқ, гоҳи қориндор.
Ер остига тушаман. Қўрқув,
Одам гавжум: четроқ ўт, четроқ.
Шу ерда ҳам пайдо бўлар у –
Имиллама ширакайф метро!..
Кимдир мени таъқиб этмоқда,
Юнусмасман, аммо наҳанг.
Этак қоқиб кириб кетмоққа,
Бирор хилват еринг йўқ, шаҳар.
Тушларимга игна санчади,
Тўрт оёқлаб югуртирар гоҳ.
Қувғинликдан жуда чарчадим,
Юрагимни озод қил, Аллоҳ.
Мана ҳозир, азобдан чекиб
Турганимда, ҳаммаси камдай,
Соқоллари юзимга тегиб,
Ўлтирибди шундоқ елкамда…
* * *
Ой – қайралган туннинг ханжари,
Ваҳимага тутқун теварак.
Руҳи уйғоқ ҳофиз ахтариб,
Юлдузлардан оҳанг севалар.
Ёлғиз ўзим ҳўплайман қониб,
Киприкларим пичирлар дуо.
Деразалар боқмас уйғониб,
Фақат сарсон шарпалар гувоҳ.
Чўзиламан намхуш тупроққа,
Куй тусланар: яшил, оч сариқ.
Кўмилади кўзларим оққа,
Илдиз отиб кетар сочларим…
* * *
1.
Шамоллар чалганда сибизға,
Шафақлар кийганда абришим.
Болиға парилар эмизган
Тонгларда йўқланг, Шамс Табризим.
Кетяпман ёғмурлар оралаб,
Жисмимда, руҳимда аланга.
Келинг-э, маҳбубим, қоралаб,
Мавлони йиғлатган Қаландар.
Маҳаббат майидан махмурмиз,
Қайда ман? Қайда ишқ? Қайда у?
На Одам наслидан, на ҳурмиз,
Осмонлар гумбурлар: найда у!
Нетайки, мусиқор эмасман,
Тумшуғим шариат бойлаган.
Ҳайқириб Анал-Ҳақ демасман,
…бўғзимга Ҳалложни жойлаган.
Эй Шамсим, кўзимнинг гавҳари,
Сиз кирган тушларим – навбаҳор.
Сукунат уфурган замҳарир
қалбимга марҳабо, марҳабо!
Қайда ман? Қайда ишқ? Қайда у?..
2.
Жодугар аёллар чорлови,
Ҳирс тўла ўйларга чулғанмак.
Ёпинган иблиснинг шолворин
Кечалар пинжида тўлғанмак.
Ҳуққабоз дунёдан ёшиниб,
Кўнглимдан ишратни қуварман.
Томизиб жигарим ёшини,
Иймоним яфроғин юварман.
Ичимга қаранглар бош суқиб,
Айланиб рақс тушар кўр гадо.
Мақсадинг не ўзи? Бир нуқинг,
«Кутиш» деб бергайдир акс-садо.
Ҳўпиқиб боряпман бу ғамдан,
Байъатинг олмасдан, Ҳазратим,
Юз минг байт “Маснавий” ёзсам-да,
Ўзимга юқмагай лаззати.
3.
Дарахтлар, самоъ тушинг,
Қушлар, заминга тушинг,
«Ўнгингми бу ё тушинг?»
Махмурим келаяпти,
Маҳбубим келаяпти.
Арслон қайтди овидан.
Йиғлаб қолди жовидон,
Парилар қуршовида
Махмурим келаяпти,
Маҳбубим келаяпти.
Бир ёнида кийиклар,
Бир ёнида буюклар,
Қалқинг, хору куюклар,
Махмурим келаяпти,
Маҳбубим келаяпти.
Босмасин деб нафс юки,
Кибрини етти букиб,
Качкулидан нур тўкиб,
Махмурим келаяпти,
Маҳбубим келаяпти.
Дарвешу ошиқ мақом,
Жой ҳозирланг, аҳли ҳол,
Сарви фирдавс, махлиқо,
Махмурим келаяпти,
Маҳбубим келаяпти.
Қайтгандай тоза руҳим,
Нафасларим сабуҳий,
Гарчи эмасман Румий,
Махмурим келаяпти,
Маҳбубим келаяпти.
4.
Ичиндамиз – алвон ҳижоб,
Икки лайли кўзимга чўк.
Оҳангимга бўлгин ҳижо,
Кўзимгамас, ўзимга чўк.
Ё Ҳу, ё Ҳу!
Санъондан айт, Юсуфдан айт,
Йиғлаб тинглай, тинглаб йиғлай.
Далли руҳлар қовушар пайт,
Қолмасинлар тағин илғаб.
Ё Ҳу, ё Ҳу!
Жинларнинг ҳам жини қўзир,
Малакларда урчир ҳавас.
Осмон тўзир, замин тўзир,
Раббим, тутиб қўйгин қафас.
Ё Ҳу, ё Ҳу!
Ман ичойин, азоб қуйгин,
Узо-оқ кутдим бу кунни, ваҳ!
Пойгагингга михлаб қўйгин,
Қулсан дея қилгин мазах.
Ё Ҳу, ё Ҳу!
Етаклаб юр мисоли ит,
Сен коинот, қаро ерман…
Кетар бўлсанг, ўлдириб кет,
Қолар бўлсанг, ҳурлик берма!
Ё Ҳу, ё Ҳу!
Икки лайли кўзимга чўк,
Кўзимгамас, ўзимга чўк.
Кўзимгамас, ўзимга чўк…
* * *
сўнгагим қовжирар
саксовул мисол
ёғмурлар ундирар хокимдан бир гул
баргида арвоҳинг ўлтирар, Нисо
сур чалиб чорлагай
увайс довушим
шамол либосида чайқалган денгиз
жами саҳроларга кетар қовушиб
ишқталаб чанқоғим одимлар шаҳдам
илдизга
ер ости йўллари қулай
лабимга томизгин гулоби ваҳдат
ярадор балиқлар фарёди
бўғзимда жон берар соатлар
кипригимдан учган оққушнинг
парвозидай гўзал айрилиқ
* * *
1.
Тутун. Моцарт. Чуқу-ур хўрсиниқ.
Тингласин деб руҳи ҳасталар
Эгам бизга – қайғу курсини
Яъни тунни берган басталаб.
Ёруғликка йўқдир хушимиз,
Нобуд қилар: шовқин, бақириқ.
Кундузнимас, туннинг қушимиз –
Ўртамизда юз минг чақирим.
2.
Сен бошқасан,
Сен алохида,
Кипригингда ўйнамас найранг.
Улғайгансан бахт паноҳида,
Ўйлайману уйғонар ҳайрат.
Ёмғир ёғса, соябонинг тахт,
Қадамингни санаб чиқар қор.
Йўриғингга йўрғалайди вақт,
Кулгичингда куртаклар баҳор…
Орамизда оқиб ётар йўл,
Мен шодликка, …тунга ёқмайсан.
Чорламайман,
Бахоналар мўл,
Сен ҳам келиб эшик қоқмайсан.
3.
Юлдузларнинг алағда жони,
Кўз ўнгимда чирт-чирт узилар.
Халқумимга тиқилар жоним,
Билмам бу ҳол қанча чўзилар?
Узлатимга кетганча бадар,
Тутун. Моцарт.
Сендан бенасиб
Эмиб ётгум саҳарга қадар,
Болалаган ғамнинг сийнасин…
Кундузнимас, туннинг қушимиз.
* * *
1.
Кўзларимда юрасан юзиб,
Дилфинлар шаталоқ отгандай
сувда.
Йиғлайман,
На жазавам қўзир,
Ўн йетти йил ўтди осуда.
Воз кечолмай тақдир ўйнидан,
Соясига эргашиб тушнинг.
Маҳкам қучиб хаёл бўйнидан,
Тумшуғида улғайдинг қушнинг.
Аста-секин торайди кенглик,
Бир нуқтага жойланди бари.
Қарабсанки қувончинг – менлик,
Қайғуларинг ўзингдек қари.
2.
Қолмагандай бўшлиқда бўш жой,
Тентирайди сиғинди афсус.
Хотира бу – совиб қолган чой,
Ё бемаврид оёқлаган куз.
Оғирлашиб бораверар руҳ,
Тасодифий бахтга сиғиниб.
Эшитмаслик мумкинми, мажруҳ
Туйғуларнинг чинқириғини?!
3.
Денгиз ҳиди келар ҳаводан,
Парда тутган хонам елпинар.
Чайқаламан ғамгин наводай —
Кўзларимда сузар делфинлар…
ХАЙҚИРИҚ
Миллат шоири РАУФ ПАРФИ ЎЗТУРК хотирасига
1.
Сўқирлар ичида ёлғиз басирман,
Борлигинг ёзғирсам, ким ҳам инонгай?
Кўкрак қафасимда миллион қасирға,
Бу юрак, бу миллат қачон уйғонгай?
Танглайга қапишган тилларга лаънат,
Юракдан томмаган сатрлар шеърми?
Ҳаром панжасида алайҳилаъна,
Токай эзғилайди художўй ерни.
Миррих, бад руҳимга тутингин устод,
Шамширлар етарли, жўмард топилмас.
Оппоқ тушларимда юрган Туркистон,
Наҳот аждаҳонинг боши чопилмас?!
2.
Кўчаларда юрибман судраб,
Тутқунликка сиғмас лошимни.
Қайга қўяй, илоҳий Қудрат,
Орзулардан шишган бошимни?
Қутурган итлардай талайсиз,
Туркистоним, мўматалоқ, гунг.
Тўкилган қонини ялайсиз,
Сўнг ёлғондан йиғлайсиз ҳўнг-ҳўнг.
Бутун бир халқ қолмас-ку, сағир,
Эрлар, нахс тушганми орингга?
Жойлаб бўлмас ватанни ахир,
На қабрга ва на қоринга.
3.
Кўнглимни қай ҳур олғон,
Кимларга хушдорлигим…
Менинг мастлигим ёлғон,
Ёлғондир хушёрлигим.
Ёнинггиздаману лек,
Самодан тушганим чин.
Теграмда сон мингта бек,
Беватан юрганимчи?
Аччиқ қўшиқ улашиб,
Кезгум издиҳом аро.
Хушомадга дўлашиб,
Тутгайсиз бадбўй шароб.
Туфлаб товоғинггизга,
Жўнайман ниқтаб тойни.
Шукр, ётоғинггизга,
Обкиролмайсиз ойни.
Чўнтагимни ковламанг,
Унга қамалган фарёд.
Йўлларимни ғовламанг,
Жумбушга келар дарё.
Ит эмганлар қафаси,
Меҳроб эмасдир менга.
Охир эрким нафаси,
Юқиб бўлди халқимга.
Энди озод чалгум най,
Қонга исён қўшганлар –
Ҳали замон қўзғалгай,
Самовотдан тушганлар!
Самовотдан тушганлар!
* * *
Қайғу шимиб қорайди осмон,
Қанотлари синганлар, ухланг.
Тасаввурим – саркаш Пикассо,
Ён-веримда алағда руҳлар.
Яфроқларнинг юзида ҳадик,
Кузак – таранг тортилган камон.
Емакка нон топган телбадек,
Қийқиргани-қийқирган шамол.
Шивирлайман хаста булбулдай,
Гуноҳимга истиғфор қалаб.
Пайғамбарга тушган дулдулдай,
Ҳуркитгайдир руҳимни алам…
* * *
Хотирамда чатнар сўзларинг:
Айланиб оташин Широққа,
Олиб кетар мени кўзларинг,
Денгиз ювиб турган қирғоққа.
Елканқанот балиқчиқушлар
Парвозига маҳлиё бўлиб.
Ўнгимда ҳам кўраман тушлар –
Чиғаноққа айланар қўлим.
Ўпич пуркар тўлқинлар лаби,
Унга жиндек олов қўшаман.
Мени илк бор қучганинг каби,
Оҳиста титроққа тушаман.
Ёқимли товуши денггизнинг,
Қулоғимга сирғалиб кирар.
Сочлари бўйига тенг қизнинг,
Уйғонгиси келмайди сира…
Олиб кетар мени кўзларинг,
Бундан бошқа кетар йўлим йўқ.
Олиб кетар мени кўзларинг,
Фақат шу кетишда ўлим йўқ.
Фақат шу кетишда ўлим йўқ.
СЕНУ МЕН
1.
Исонинг чўнтагидай
бўм-бўш юрагимдасан.
На Жаброил,
На Азроил,
На Микоил,
На Исрофил,
Сену мен — Сену мен.
Тушдаги ўнгдагидай,
Ўнгдаги тушдагидай.
Кундаги тундагидай,
Тундаги кундагидай
Махфий суратимдасан.
Сену мен — Сену мен.
Ногоҳ тегса нафасинг,
Тўзғир галдир сочларим.
Эркимдан кенг қафасинг,
Кўзим – қалдирғочларим
Уча-уча толиқмас.
Руҳим – ёввойи йўрға,
Чавандози холиқ, бас!
Сену мен — Сену мен.
2.
Шайтоннинг қитиғин топган ҳам,
Осмоннинг йиртиғин ёпган ҳам,
Балиқнинг қилтиғин сотган ҳам –
Ўзимман!
Илоннинг тилида тиш изин,
Чаённинг белида ниш изин,
Баҳорнинг феълида қиш изин –
…Ўзимман!
Тўкиб қўйиб жойномозга май,
Порсоларнинг сўнгагидан най
Ясаб чалган ғаддора сухайл –
Ўзимман!
3.
Бокира тонгларга чанг солган ошо,
Инсу-жинс қавмини ўйнатган нағма.
Қашқир нигоҳидан тизиб каҳкашон,
Вулқоннинг оғзида тикланган саҳна.
Уммонлар кўзини шўрлатган қайғу,
Осмон кийиб олган парсимон совут.
Ярмиси художўй, ярмиси майхўр,
Икки манзил аро тирик тафовут.
Серпушт ваҳшатобод бачадонидан
Яралгандан буён бобур эр туриб.
Бир аёл қорнига қайноқ қонидан,
Томчи нутфа туҳфа этмасдан бурун
Илкис қўл силтаган
борига мутлақ,
Руҳини занжирлаб муножот ва ҳол.
Кимсасиз ёқларда бошпана бутлаб,
Навбатин интизор кутётган махов.
4.
Манов ниҳол дор ўлмас,
Гадо ҳукумдор ўлмас.
Ҳукумдори хор ўлмас,
Дея ким кафил ўтгай?
Созандасиз тор ўлмас –
Сену мен — Сену мен.
Очнинг бўғзидай дунё,
Зорнинг бўзидай дунё.
Ҳалим қўзидай дунё,
Ҳам маҳзун ҳам бешафқат,
Итнинг кўзидай дунё.
Сену мен — Сену мен.
Куйлатдинг – жунундаман,
Гоҳ алиф, гоҳ нундаман.
Илоҳий афсундаман,
Қўйворма жиловимни,
Қайда бўлсанг шундаман.
Қайда бўлсанг шундаман!
Сену мен — Сену мен.
Исонинг чўнтагидай
бўм-бўш юрагимдасан…
* * *
1.
Тоқатим бўшатди сўнгги косани,
Пичоққа талпинар
сархил мевалар.
Севилмаган қиздай нозанин,
Ташқарида ёмғир севалар.
Томиримда бўғиқ эҳтирос,
Тирноғини кўзимга санчиб
Кўрсатдию аччиқ эътироз,
Туйғуларим тортди паранжи.
2.
Шляпамни черткилар ёмғир.
Халал берманг сукунатга,
Жим-м!
Ахмоқликми, олар хавотир,
Кимлигини билмай қувончим?!
Автобусга чиқаман, маъсум
чеҳраларга қоқилар хушим.
Чиптачининг қўлига минг сўм
узатаман табассум қўшиб.
Бор муаммо бўлгандайин ҳал,
Қулагандай елкамдаги тоғ.
Энди ҳеч ким бермайди ҳалал,
Фақат, фақат жиққа ҳўл пальто…
Йўқ, тарс этиб чатнар ўткир ўй —
Тутгандайин биров настарин,
Димоғимга ёприлар хушбўй,
Чақалоқнинг исидай ширин.
3.
У ким? Руҳим занжирлаб олиб?
Ҳужум қилаётган басма-бас.
Хилватимга шовқин юбориб,
Менда мендек олётган нафас.
У ким?
Қашқир вужуд ичида,
Пайқаб қолиб оҳу юрагин
Ажал ўйнатиб кулгичида,
Сиреналар мисол ўраган.
Май ҳўплаган хаёлга бўкиб,
Йўқлигига этиб мубтало
Қўзғаётган киштимни –
У ким?
— Сўнгги бекат, тушасизми, ё…
4.
Сафарим қариди,
Алвидо,
Осмон эзиб
Эзиб куй чалади.
Қайтаман,
Очилсам унинг (?) қалбида,
Тошкент кўчалари.
Тошкент кечалари,
Сизга ташлаб кетяпман буюк севгимни.
Қувиб етолмаган кийик севгимни…
Халал берманг сукунатга,
Жим-м!
* * *
Кўр ғафлатдан уйғон, сарвиноз,
Уммонларнинг қаъридаман мен.
Томирингда оққан эҳтирос –
Коинотдан наридаман мен.
Яфроқларнинг титроғидаги,
Ваҳимага чулғанган дунё.
Ишратбозлик сиртмоғидаги,
Қабоҳатга булғанган дунё.
Оқшом қулар оғриққа тўлиб,
Тун – қиёмат, чалинмас бурғу.
Аждаҳодек оғзини юмиб,
Юлдузларни чайнайди қўрқув.
Хўрозларнинг томоғи бўғиқ.
Авж нуқтада узилиб тушар –
Сониялик қувончлар туғиб,
Эмизолмай жон берган тушлар.
Эсла, гуллар қовушган тунда,
Киприклари остида толнинг.
Бир-бировга сингиб афсундай,
Баҳам кўрган эдик висолни.
Эсла, тирик эдикми у пайт?
Ўлик дея айтолмайсан ҳам.
Чиқилламас ал-мийсоқий вақт,
Гўё бари топгандай барҳам.
Олов ичра ёнардик, холос,
Кўпирганча сўнгаклар ёғи.
Истакларга сачратиб қасос…
Яратганга аён нар ёғи.
Бир чақиниб ўтгандай чақмоқ,
Руҳни қайта жойлагандай тан,
Яна ушбу жирканч ва аҳмоқ,
Дунёсига қайтдик дафъатан…
Қара, ойдай тўлишган зулмат,
Пўпанакнинг чилвирида – ишқ.
Масофалар пуркаган ғурбат,
Сукунатнинг шивирида – ишқ.
Бошқасининг суфла қадрига,
Афсунгарим, мўъжизаман-ку.
Кел, қолайлик чўмиб атрига,
Қизил гуллар ичида мангу.
Фақат уйғон, уйғон, сарвиноз…
ГАЛЛЮЦИНАЦИЯ
Марҳум шерикларин мозорга
Судраб кетаётир бақалар.
Қармоқ ташлаб гавжум бозорга,
Одам тутар танга-чақалар.
Бир-бирининг кўзини чўқиб,
Қағиллайди шум қарғалар, оч.
Белидаги эълонни ўқиб,
Ижара уй излар симёғоч.
Дум учида зўрға чўзилиб,
Қуёшга сув пуркагайдир кит.
Кондукторга қисиб кўзини,
Автобусдан тушди дайди ит.
Сартарош қўй очган салонда,
Силлиқлатар тирноғин бўри.
Эшак миниб юрар «орландо»,
Қўриб келар йўлбарслар – чўри.
Ёқимли куй янграр хонадан –
Саккизоёқ чертаяпти чанг.
Елкасида япроқ – соябон,
Ёмғирда сайр қилар чувалчанг…
Тасаввурим мавҳум иероглиф,
Руҳим – ўктам, жасадда куч кам.
Жазавамга бардош беролмай,
Мени тўкиб ташлади ручкам.
ТАШРИФ
Эскириб, кирланган туйғулар,
Ҳилпираркан мезондай дорда.
Ёмғир чанқоқ кечани сувлар,
Изиллайди шамол айбдордай.
Эшигингни черткилайди куз,
Қўзғаласан ёшингни артиб
Ва тўхтайсан,
Қалбингдан ҳануз,
Кетмаганда баҳорнинг дарди.
Юрак ҳамон тақиллар: тиқ-тиқ,
Сени севар! Оғринмай кутмиш.
Кўзларингга санчилар қаттиқ,
Дорга осиб қўйилган ўтмиш.
Ташқарида бахт турар, диққат,
Эгнида лов ёниб беқасам.
…хотирани жойлаб сандиққа,
Муҳаббатни кийиб чиқасан!
Гул тутолмас табиат фақир,
Қувончдан-ку лабинг бурганинг.
Англадингми, қизғанчиқ тақдир,
Сени нега асраб юрганин?..
* * *
1.
Кимсасиз хона,
Бир қути қайғу,
Иқрор тўкилмаган бокира қоғоз…
2.
Ўша тун
Зирвалар қоридек шаффоф чоғингни
шаробдай сипқордим
майда-майдалаб
ва синдирдим чиғаноғингни –
Кўз олдимда очилдинг қийғос.
Тун қўйнида оппоқ атиргул
яфроғидан таралар ифор,
Тасаввурга сиғмас сархушлик.
3.
Осмон таққан шодалар мисол
ўтятканда эгиз лаҳзалар,
Тўсатдан зерикдим.
Ғазабим билан
яраладим бола феълингни.
Билардим, фожиа –
менсиз қолмагинг,
Мумкинмас
сипқорилган майни узумга жойлаб,
синган чиғаноқни қайта бутламак.
Барибир
сувингдан чанқоғин қондирган касдай
Кетдим.
Худодан тиландинг жазо.
Аламдан қорайди борлиқнинг ранги,
Булутга бурканди яланғоч азоб.
4.
Каттаймасдан дийдангдаги тош,
Йиғлаб ташла уни асабий.
Йиғи – маъюс кўздаги исён,
Йиғи – ўчнинг илоҳий шакли.
5.
Қайғунинг аччиқ тутунига ғарқ
кимсасиз хона,
Стулда букчайиб ўтирар Мотам.
Ғижимлаб ташланган ўтмиш уюми…
* * *
Боққа тортдик чимилдиқ,
Мафтункор Шош оқшоми.
Эҳтиросга чўмилдик,
Тўлиб гуноҳнинг жоми.
Тилинг тишла, чигиртка!
Сен ўзингни йўқотдинг,
Қучоғимга тўлди ой.
Лабларимдан ўқ отдим –
Яраландинг, ҳойна-ҳой?!
Гуллаб кетди телбаҳол,
Юзингга тегиб соқол.
Ошиқ ўйнар соямиз,
Осмон соқов, ер соқов…
Тилинг тишла, чигиртка!
Айғоқчи майсаларга,
Либосинг ечиб отдим.
Қайралган лаҳзаларга,
Ширин жонимни сотдим.
Тилинг тишла, чигиртка!
Бу ўлим, қандай сўлим,
Гур-гуриллаб ёнамиз.
Тонг саҳарда ҳур бўлиб,
Жаннатда уйғонамиз.
Тилинг тишла, чигиртка!
* * *
1.
Сенсиз тунлар увласам.
Оҳу бўлсанг, қувласам.
Икки чашмимни сиқиб,
Чанқоғингни сувласам.
Гуриллар қалб – самандар,
Вужуд – пир, руҳ – қаландар.
«Кулоҳимни қабул эт»,
Чопар келса Ямандан.
Ёғдирса ҳуру ғар роз,
Тўкилсам сенга шаррос.
Тинчимни телбаликка
Алмашиб берса сарроф.
«Бундан баттар бало йўқ!»
Дор тикласа халойиқ.
Дулдулига ўнгариб,
Олиб кетса малоик.
2.
Қайта туғиб олсанг кўнглимни,
Қиқирласам тиззангда,
Лайло.
Дудоғингга топшир сўнгимни,
Вовайло.
Дақиқалар ўйнатгай шамшир,
Соатларга оғу-май томиз.
Қулоғингга айтмасин ғамшеър,
Ялмоғиз.
Тар руҳимни жиловла, Вужуд,
Икки дунё ўзинг сариман.
Суякларим қотгунича кут –
Қарима!
3.
Покланарми кулгичингда
Юракни етти чайсам?
Асов ҳисларинг овлаб
Жунун,
Ўлгудай қайсар
қайноқлигинг жиловлаб
Қатл этсам васлингни.
Сабристонни бузгай чақин.
Токай жабр ютгайсан?
Ҳукм онлари яқин,
Лайло,
Калима қайтар! –
Менга кўчиб ўтгайсан,
Қолган бари садқаисар…
Ўтдим пардани бузиб,
Бизни улғайтгай бу дор.
Сендан бу ёғи – ўзим,
Сендан у ёғи – Худо!
* * *
Менинг дардим,
Сенинг сочларинг узун…
Руҳингдан руҳланган руҳим-да сархуш.
Осмон томган кўзлар ўқийди афсун,
Соясин кўнглимга ташлаб ўтган қуш.
Кулгичларинг томир ёйган тасаввур
Кенгликларида-ей
Девона кезмак.
Туйғулар чирмашиб, тирноққа довур,
Мастона титроқлар лаззатин сезмак.
Эркингдан сипқориб коса-коса май,
Хилватим ақлимдек кетсайди тўзиб.
Яфроқларин шамол юлқиган гулдай,
Басир қобирғамдан чиқсайдинг ўсиб.
Ҳофизга айлансам,
Сочинг торларин
Чертганча дунёни бузиб куйласам.
Ном чиқарган севги ҳукмдорларин,
Жон томирларини узиб куйласам.
Куйласам –
Синдирса созин Исрофил,
Беватан арвоҳлар ҳўнграса тизлаб.
Кўзага жойланиб иблиси ғофил,
Ҳурлар-ла қовушса мужаддар ҳислар…
Ғарибман, гадонинг тўрвасидай бўш,
Кунба — кун ортади дил – хирожларинг.
Соясин кўнглимга ташлаб ўтган қуш,
Менинг дардим узун,
Сенинг сочларинг…
ХАНЖАР
Тоғларда улғайдим, бургутлар гувоҳ,
Барлослар ошини кўрганча баҳам.
Ҳаддимдан сал ошиб қилинган гуноҳ,
Тоғликларга хосдир муҳаббатим ҳам.
Бошқача яшашни этмангиз талаб,
Осмонни туфроққа қориб бўларми?
Ўзлигин йўқотса: нимта-нимталаб,
Жарга улоқтирар халқим уларни.
Шамол оғам бўлса, тулпорим – кенглик,
Дарёси отамдир, тошар йиқилсанг.
Меҳрибон дарахтлар опам ё синглим,
Номус – энг севимли ханжарим, билсанг.
Қоялар энгкайиб турмайди, илло,
Ўқ уз! Шу заҳоти жавоб қайтарар.
Ҳар ишин бошида айтиб бисмилло
Юрган жўмардларга макон чор тараф.
Уларга бегона занчалиш қўрқув,
Ва асло унутма, ёзиб қўй, майли.
Тоғлик ҳаётидан кечса кечару,
Ханжарин бировга бериб қўймайди!
* * *
Осмон қаро киймиш шойидан,
Хиёбонда сукунат – мотам.
Ҳидланмаган гуллар пойида
Туғилмаган бўсалар ётар.
Кетиб боргум овоз чиқармай,
Уйқу қўнган киприкларим маст.
Жилдир-жилдир ариқчадан най
Товушини илғайман элас.
Ситоралар улкан қафасда,
Ой-балиқнинг чеҳраси тутун.
Сездирмасдан руҳимни аста
Мовий шеърга сола бошлар тун…
* * *
…Ўкирдим,
Кўксимга урдим муштимни,
Йигитлар қутурди,
Йиғлади қизлар.
Уятга қолдириб етти пуштимни,
Тентираб юрибман пиримни излаб.
Ичдаги тўфоннинг лаззатига ғарқ,
Йўлдаман, дарбадар лўлиларга хос.
Йўқ, мени жиловлаб ололмади Шарқ,
Тулпор ҳам бермади тақдир – чавандоз.
Баҳорда кузладим,
Ёзда қишладим,
Ойдин тушларимда қашқирлар увлар.
Сизни пиширдим-у, ўзим пишмадим,
Ҳурлигини туҳфа этган сулувлар.
Ёғмурнинг сўнгги томчисидай соф,
Кетолсам қанийди туфроққа ботиб…
Ҳаётнинг кўкларга кўтаргани – лоф,
Ҳеч нарса йўқотмас мени йўқотиб…
Барибир Машрабин излар пири маст,
Телбага йўйинг-у,
Фақат ранжиманг.
Жимликка бўялган дунёдан, абас
Яшаб ўтаяпкан
Ёлғиз жангчиман!
***
Бу қорлар баҳордан олдинги жазба,
бу қорлар –
заминга тўкилган қўшиқ.
Куйлатиб юборар қилтомоқ сой ва
ўлимтик боғларни авжига қўшиб.
Аммо эритолмас мендаги ўтни,
Жуфтини йўқотган
илондай ўчкор
шиддати жойланган овчи бургутнинг
ичимда бўйсунмас
шайтоний куч бор.
Оҳангга тушмайди мендаги овоз,
бўкириғ,
қандайдир қалқама товуш.
Қарғага ўхшамас
эшитимли ғоз,
Олдимда булбулдай сайрайди товус.
Бу қорлар туфроққа йўлланган малай,
бу қорлар
қўрқувдан қути ўчган шаб.
Ожизлар чалиши мумкин бўлган най –
менинг юрагимда интиқом яшар!
***
Ғаразгўй шамоллар эсар асабий,
Девона шоирдек жунжикар анҳор.
Сени йўқлолмадим, пирим Насафий,
Бувим омонмикин, тўпаланг Танҳоз.
Боғларни қопламиш оғир жудолик,
Бир совуқ илжаяр тонгги қуёш ҳам.
Қаҳрига учраган чоғи Худонинг,
Аждаҳо руҳимнинг уч боши-да хам.
На ортга қайтаман, на шаҳар маъқул,
Ёввойи жазбалар қонимга ташна.
Бу йўллар измига лўлилардек қул —
лигим тобора бормакда яшнаб.
Шоирнинг дарди бут, қувончи юпун,
То туфроқ ютгунча билмайди тиним.
Синглимга салом де, елкадошим тун,
Бобомни йўқлаб тур, ёлғизлик иним.
ТЎКИЛДИМ
Лим-лим тошиб косадан, эй ёр,
Қайтадан узумга тўкилдим.
Сархушликдан бузилди меъёр,
Мастона сўзимга тўкилдим.
Айланиб ғамфуруш арига,
Тим қора нигоҳинг қаърига,
Тириклик, ўлимдан нарига,
Ҳам баҳор, кузимга тўкилдим.
Жилмайиб чорлаган эдилар,
Келавер, бу жаннат дедилар,
Нимталаб жонимни едилар,
Пешона тузимга тўкилдим.
Донолар оғзига қулф уриб,
Зеболар қўйнида айш суриб,
Юргандим осмонга туфуриб,
Оқибат юзимга тўкилдим.
Ёт билан висолнинг сайлига
Ёр кетди, ёшлигим – хайрия,
Қўлимда соз қолди, хайрият,
Чайқалиб бўзимга тўкилдим.
Йиртилди дунёнинг зоҳири,
Мажнуни, Фарҳоди, Тоҳири…
Томчилаб-томчилаб, охири,
Ўзимдан-ўзимга тўкилдим.
* * *
Бир шароб бўлсайди,
тўйгунча ичиб,
дунёни унутсам,
сени унутсам.
Бу сохта сийратим илондай ечиб,
яланғоч руҳимни
Аллоҳга тутсам.
Калтабин пошшолар тикламасдан дор,
занчалиш кимсалар қўймасдан тузоқ.
Рақибга йўлиқсам –
ўзимдай додор,
майдонни тўлдириб олишсам узоқ.
Қиёмат ажратгай
порсоми, жуҳуд,
унгача тугамай мендаги чидам.
Олиб чиқолсайдим иймонимни бут
Фаришта сийратли жинлар ичидан.
Тунлари алаҳлаб чиқаман гоҳи,
Самовий эранлар руҳи чорлагай.
Иккала жаҳоннинг олампаноҳи,
Бир кун борар бўлсам,
Ўзинг ёрлақа.
Бир шароб бўлсайди…
* * *
Ҳали ҳаётман…
Видога таяниб, қолмадим мункиб.
жим йиғлаётган
кўзларингдан ўпишим мумкин.
Ҳали осмон қорайгани йўқ,
шамол, қуёш, ишқ ўша-ўша.
Киприкдаги ёшингдек қуюқ
сочларингни кўксимга тўша.
Аллақайдан денгиз шовуллар –
нафасингми, юзимга теккан?
Ловуллар, чап кўксим ловуллар –
балки ажал имзосин чеккан…
Хайриятки, қучоғингдаман,
севаман де, ёқимли жилмай.
Ҳаққим борми учиб кетмоққа,
сенга, айнан сенга сездирмай.
Ҳали боғлар тўймади бизга,
Тасодифий учрашувлар мўл.
Қайғумас-ку бахтимиз чизган,
Коинотга бошлаб берган йўл.
Очилмаган бинафша сирлар,
Яшил тушлар чорлар ёлқиндай.
Ҳали шаррос-шаррос ёмғирлар,
Ўпилмаган тунлар олдинда.
Қўйгин, аччиқ йиғлаблар ётма,
Кечагидай ошиқман, чунки
Худо бўлиб термилаётган
кўзларингдан ўпишим мумкин.
Ҳали…
ГЎЯНДА
Миясига қурт тушган
Суяги мўрт замона.
Шайтон арава қўшган
Кетар тортган томона.
Сезмайди, йиринглаган
Елкасининг яғрини.
Ҳолига ҳиринглаган
Гўрсўхтага бағрини
Ланг очиб чорлагай, хуш,
Тепса мункимас, дўлвор.
Гарданига солиб мушт,
Чақарлар мисли кўлвор.
Сиғинган пири гўрда,
Иблисжўйга эланиб.
Ишрат суриб, майхўрдай,
Ётар наҳсга беланиб.
2.
Самовотдан туш, Ғирот,
Туёғингга муштоқ ер.
Энажоним, Қўнғирот,
Алпомишлар туғиб бер.
Қодирий туғ, Чўлпон туғ,
Узлатдан чиқ, Яссавий.
Етти оламда улуғ –
Рақси самоъ, “Маснавий” –
Хомиладор Румийга,
Аёлларинг қолдими?
Шолворин бошга кийган,
Дажжоллар уйғондими?!
Кунда шакаргуфторлик,
Авжига чиқар қимор.
Қўй гўштида ифторлик,
Ялло-ялло, айш, жимоъ…
Киндигимда зилзила,
Томиримга кетар зил.
Тугарми бу силсила?
Сен ғолибсан, Азозил!
Анбиёлар туғилмас,
Ё Қипчоқ, ё Ўғузда.
Аллоҳ деган нидо ҳам,
Чиқса… чиқар бўғиздан…
3.
Саратоннинг бетидай
дардлар ўтиб бороди,
дардлар ўтиб бороди.
Нажмиддиннинг итидай
мардлар ўтиб бороди,
мардлар ўтиб бороди.
Етмасдан чимилдиққа
сийнасини эздирган,
чеҳраси нур, шамшоди
қадлар ўтиб бороди,
қадлар ўтиб бороди.
На аёлу на эркак,
Бошдин оёғи – хато.
Издиҳом ичра ҳеза-
лаклар ўтиб бороди,
лаклар ўтиб бороди.
Шоирлари жон берса
соч юларми сулувлар?
Еру кўкдан балойи
бадлар ўтиб бороди,
бадлар ўтиб бороди.
4.
Яссавий, қилмишинг ҳақ,
Риҳлатнинг кўп кори бор.
Бу замоннинг на фараҳ,
На осгани дори бор.
Кўнгил айтар: маҳбуб бўл,
Пири Муғомдек солим.
Олам аҳли мағлубу
Мозористонлар ғолиб.
Ўнгмиди бундан аввал?
Ҳеч ердан чиқмади сас.
Фақат телбалик қолди,
Шундан айирмасанг, бас.
Шундан айирмасанг, бас.
* * *
Чўққилар, анҳорда чўмилган қиздай,
Қонимни маввожлаб чорлар ҳаёсиз.
Қуёшга тик қараб ўсган илдиздай,
Шимол ёғдусининг оҳанрабоси…
Ёввойи бўкириғ уйқумни кесар,
Кўпириб кетади ғужурим, шаштим.
Шаҳар сукунати, сиполик эса,
Бўрифеъл руҳимни ғижимлар ғашлик.
Мен – илвасин овчи,
Мен – додори қалб,
Наҳот чурқ этмайин, наҳот зўриқмай
Бургутлар ин қурган тоғларни ташлаб,
Илонлар ичида яшаб юрибман?!
Жазавам босилмас, тамаки шўрлик,
Зуҳрони кузатиб азон ўқилар.
Олисдан солланиб чорлар суқсурдек,
Кўзимга санчилиб қолган чўққилар…
* * *
Исфаҳоний қиличларда занг,
Сўзлар ҳаддан зиёда майин.
Бирор эрга хезлаб қарасанг,
Ожизадай ўтар жилмайиб.
Ишқ излайсан қизлар кўзидан,
Сени итдай топтагувчи ғам.
Ошиқлари олса бўғзингдан,
“Бор, йўлингдан қолма, муттаҳам!”
Девоналар учраса саф-саф,
Тилда зикру қўлида таёқ.
Бирга кезсанг Бухоро, Насаф,
Яланг тўшу ҳам яланг оёқ.
Мавлонодай (келсайди замон)
Ташвишларга ўралашмай ҳеч.
Эс-хушингдан айрилиб тамом,
Жазавада шеър ёзсанг ҳар кеч.
Ҳу-у тоғларда жангга қўшилсанг,
Шаррос-шаррос қуйса булутлар.
Душман туғин чангаллаб ўлсанг,
Жасадингни еса бургутлар.
Ув-в, дамашқий қиличларда занг,
Сўзлар ҳаддан зиёда майин.
Бошқалардай яша, яшасанг,
Сипқорганча сукунат майин…
Парвардигор, бандангни қўлла,
Йигит умрим ўтмасин бекор.
Ҳалложсифат талваса йўлла,
Менинг дорга эҳтиёжим бор!
* * *
Чанқоғингга тутаман гулоб,
Соғинчларинг тарс-тарс ёрилгай.
Жисму руҳим измингда ғулом –
Сенга шундай етиб борилгай.
Қашқирга дуч келгандай ғизол,
Сазолатиб бад-офатингни.
Кўз ёриган чиғаноқ мисол,
Ошкорлайсан латофатингни.
Сочларингни сийпалар ўпич,
Бу ваҳдатга етмас ҳеч кимса.
Томирларим шаробини ич –
Менга айлан. Ортиқ ҳеч кимсан!
Тириклигим ёлғон манинг-да,
Бари масиҳ тунга боғлиқдай.
Нафис титраб турган танингга
Жим ёйилиб кетдим оғриқдай…
* * *
Давраларнинг тўридалигим,
Ўз йўлига телбалигим ҳам.
Шоир бобом бор эди менинг –
Азон айтиб дунёни саҳар
Уйғотгувчи оғир ғафлатдан…
У кетган тун шамол тутоқиб,
Ёқасини йиртди ҳавонинг.
Чўллаб кетган боғлар ютоқиб,
Кўкракларин эмди самонинг.
Тумшуғига қўндириб ойни,
Увлаб чиқди қишлоқи бир ит.
Тизгинидан бўшалган тойни,
Тутолмади қирқ абжир йигит.
Қувноқларни жеркиб, ётсираб,
Уйиб олди қовоғин бозор.
“Менда ётсин, менда ётсин”лаб,
Гўр талашди ўн бошли мозор.
…Экиб келдик. Тинди ғалаён,
Отасига қўшни тутинди.
Авлиёлар ётган қабристон,
Мана, энди бағринг бутунми?
Шоир бобом бор эди менинг,
Соқолидан нур ёғарди, воҳ.
Нимаси пеш телбалигимнинг,
Ёнимда у бўлмаса, Аллоҳ!
Тунлар қабрин бошида мулзам
Шеър ўқийман зорланиб, ёниб:
“Шоирлари кун кўрмай ўлса,
Ким уйғотар ғофил дунёни?!..”
* * *
Ёмғирларда сайр этмоқ завқли…
Балиққа айланиш мумкин
бу пайтда.
Сув ўтлари каби дарахтлар –
Сузасан шаҳарнинг юзаси томон…
Ўпкасидан аччиқ дуд пуркаб
бир гала қанотсиз балиқни ортган
каноэлар ўтиб-қайтади.
Хомиладор чиғаноқларнинг
кўз ёришин кутгандай илҳақ
итбалиқлар ғингшир пана-пасқамда.
2.
Нилуфарга ошиқ балиқман.
У юксакда,
жудаям олис –
қуёш билан ёнма-ён яшар.
Ҳар ёмғирда йўлга тушаман –
Сузаман шаҳарнинг юзаси томон,
ва етиб боролмам ҳеч қачон.
…йўлнинг охирида охир йўқ
Сен бор,
Сен эса янги бир йўлнинг бошисан,
Нилуфар…
* * *
Кичрай осмон,
Кўзимдай кичрай,
Йиғлашайлик, дағи хомушман.
Ижтимоий шовқинлар ичра
Гангиб юрган қадим товушман.
На аёлга дўнди қовурғам,
На севгидан юрагим яро.
Қувватини айшга совурган
Хоқонлардан аҳволим хароб.
“Ё пирим”лаб олдга талпиниш,
Доирада айланмак малол.
Коинотга чиққан альпинист –
Жаҳонгашта тушларим ҳалол.
Қолган бари майда-чуйдалар,
Йўл-йўлакай ичилган қасам.
“Қани-қани”, “ҳуйда-ҳуйдалар” –
Илдизимни чуритган ҳасад.
Қабрнафас саволлар ичра,
Қарамагин қовоғинг уйиб.
Кичрай осмон,
Кўзимдай кичрай,
Симирайин ўзимни қуйиб.
Қолган бари майда-чуйдалар…
* * *
Тунда бошланади ҳаётим,
Телбаликка берилар муҳлат.
Деразани очар қанотим,
Аста кириб келади руҳлар…
Қоронғунинг ойдин йўли бор,
Ҳиргойиси: ингичка, майин.
Кафтлар орасидан беғубор
Тўкилаётган қумдайин…
Яна ўхшар занжи жувонга,
Қучоғингда тўлғанару маст,
Азобласанг чандон қувонгай,
Сўнг жонингга қилмайди ҳам қасд…
Тун – иқрорга энг маъқул маҳал
Издиҳомда сиғарми ҳаддинг?
Қабристонга айланар шаҳар,
Сукунати чўкар лаҳаднинг…
Кундуз. Умрим тўхтар тақа-тақ,
Қовушмайди нур-ла насабим.
Руҳлар билан кетганман, фақат
Орангизда юрган – жасадим…
* * *
Мен жоҳилман,
Ўз эркига қул,
Яшаш тарзим ғарибдан-ғариб.
Коинотни лойиқ кўрмай Ул,
Заминига қўймиш қантариб.
Алламаҳал ёввойи отлар
Кишноғидан сапчиб тураман.
Туғилсайди самовий зотлар,
Токай ёлғиз умр кўраман?!
Аён, қайта тушмайди Буроқ,
Ҳурлар, қачон бурғу чаласиз?
Ғужуримни қўзғайди мудроқ,
Енгилган жасадлар галаси.
Кимдир борми-и?
Қиламан довуш,
Гадо майли, сас чиқармас шайх.
Қуллигидан миннатдор, сархуш
Чеҳраларга тупугинг ҳам ҳайф.
Узоқ қолмам,
Келар сўнгги дам,
Бир кечада – яқин йўламанг! –
Мен ҳамманинг кўзин ўнгида,
Исо каби ғойиб бўлман.
* * *
Ижарама-ижара юрмаймиз –
Ўлимдан кейин.
Эшитмаймиз йиғи товушин.
Дор эмас,
Чимилдиқ тортар қирқ пари,
Асал қўшиб ичамиз туя сутига.
Оҳу эмиб ўсажак туйғуларимиз –
Ўлимдан кейин.
Қонли ўқлар шовқин-суронин
Босиб кетар гўдак кулгуси.
Ягона ватанда яшайди ҳамма,
Бир сўздан иборат қонун бўлар –
ЭРК!
Фақат,
Фақат ўлимдан кейин…
Азоб-уқубатлар кони – жаҳаннам,
Ундан ҳам покланиб ўтишинг мумкин.
Бироқ
Абадий роҳатга дош
берармикин у –
Заминда юрган дўзахдир шоир!
…ўлимдан кейин…
Jontemir bir kitob boʻlguchalik hajmda sheʼrlar yuboribdi. Ularning hammasini bir sahifada joylashtirishning texnik iloji boʻlmagani uchun, saralab oldim. Bugun ana shu saralangan sheʼrlarni sizga taqdim etmoqdaman.
JONTЕMIR
YANGI SHEʼRLAR
“Savdoyi turkular” turkumidan
QARZ
Dada – suyagimni sindirar bu soʻz,
Dada – men kuchini bilmagan qudrat.
Qarz – egasi-la kelmay yuzma-yuz,
Yigirma besh yilki yuribman sudrab.
Bolalik – ochilmay soʻlgan gʻunchadek,
Ajdaho xotira yamlagan, yutgan.
Mehr koʻrgizmagan kuchugimchalik,
Negadir “oʻsha”ni kutganim-kutgan.
Tunlar onam bilan yotib soʻrida,
Qasam ichishardik: ayrilmaymiz deb.
Yurakka sanchilgan ishonch zoʻridan,
Yigʻini oʻzimga koʻrmas edim ep.
Va u ham yolgʻizlab ketdi, hayo-hu…
Badjahl qismatin izmida badar.
Oʻshanda izladim seni izillab,
Yelkamning eng chuqur yeriga qadar.
Topmadim, anqoning urugʻimiding?
Na bobom, na buvim boʻloldi malham.
Poshshoning sevimli toʻrigʻimiding?..
Tilimda soʻkinish, dilimda alham.
Alamning bagʻri keng: turtmas, qargʻamas,
Shunchaki oʻzgartar hayot tarzingni.
Qaylarda boʻlsang-da, yetib kelu bas,
Ol, mendan mogʻorlab ketgan qarzingni!
Dada – suyagimni sindirar bu soʻz,
Dada – men kuchini bilmagan qudrat.
Qarz – egasi-la kelmay yuzma-yuz,
Yigirma besh yilki yuribman sudrab.
* * *
1.
Oftobga paranji kiydirib,
Sogʻindi osmonni iydirib,
Sheʼr aytib,
Agʻanab,
Qiyqirib,
Yayrasak yayrabmiz telbaday.
Bulbulning tumshugʻi – nay boʻlsa,
Har yogʻmur tomchisi – may boʻlsa…
Zagʻizgʻon, qargʻayu bitlarni,
Ogʻziga tosh solib itlarni,
Chalgʻitib xunobi xitlarni,
Yayrasak yayrabmiz telbaday.
Koʻzingdan oʻparman –
Durlanar,
Vujuding hurlanar,
Nurlanar…
Poshshodan nima kam joyim bor?
Osmonim, quyoshim, oyim bor,
Allohim, qiyomat qoyim bor,
Yayrasak yayrabmiz telbaday.
2.
Yotogʻiga tortqilab oyni
erkalab yotganda
togʻlar tong mahal,
toʻshagidan qarimsiq boyning
chiqib kelar
yalangʻoch sahar.
Oʻrgimchakning nafis toʻridan
siynaband toʻqitib ariga,
xuddiki zoʻrlangan choʻriday
taqib olar mammalariga.
Ogʻiz chayar qushlar sayrogʻi,
chala-chulpa tushlarni hoʻplab.
Gullarga artinar, nayrogʻi –
nonushtaga izdihom toʻplar.
Xullas hamma ishonar roʻy-rost,
Bokira deb…
Sanchar yuragim.
Tugʻdirmaydi nahot eʼtiroz,
uyqudagi boyning xurragi?..
3.
yopinib xushmashrab kechani
uxlasak
up uzun tunlarda
bedo o or
kecha yoʻq
bugun bor
erta yoʻq
kishnasa kishnasa
muhabbat bedov
tarallabedo o od
shovullab toʻkilsang ruhimga
guliffor purkasa
haryoq
goh olov kechinsak
goh daryo
FARYO O OD
tanimiz yam yashil chirmovuq
sirgʻalib yiqilsa qabolar
“uh” desak
qoʻzgʻalsa sabolar
kecha yoʻq
bugun bor
erta yoʻq
lahzani sipqorsak
labo lab
labo lab
labo lab
* * *
Koʻprik osti,
suv boʻyi –
ziqna shahardan behroq.
Sogʻinch yoshlarin uyib
tikladik shaffof ehrom.
Koʻzlaring tilar xiroj,
shamol esar soʻlqillab.
Bir-biridan sandiloch –
qubba oʻqir toʻlqinlar.
Sevasanmi?
Bosh irgʻa,
kosa koʻtargay Xayyom.
Osmon,
Yogʻmur,
Qasirgʻa,
bari menda muhayyo!
Tasadduq jon, aylanay,
Anhor, yulduzlar karaxt.
Lablar orasida, ayy,
Ezgʻilanib ketdi vaqt…
* * *
Suv yuzida yoʻrgʻalaydi oy,
Yalpizlarni oralab yuzar.
Suv yuzida yoʻrgʻalaydi oy –
Kipriklaring ostiday goʻzal.
Lablarimda koʻz yoradi soʻz,
Sogʻinch meni olmish yelkalab.
Lablarimda koʻz yoradi soʻz –
Kuyga solar shoʻx chigrtkalar.
Ajriqqa toʻr yoygan oʻrgimchak,
Yogʻdulanar tomchilar labi.
Ajriqqa toʻr yoygan oʻrgimchak –
Panglab ketgan yuragim kabi.
Nilufar hidlagim keldi, lek,
Osmonni yopinib polizda…
Nilufar hidlagim keldi, lek –
Sochlaring judayam olisda…
Suv yuzida yoʻrgʻalaydi oy.
* * *
Quchogʻinga qama, oʻlsam
Kafanligim shay meni.
Seni oʻpish gunoh boʻlsa,
Gunohinga chay meni.
Doʻzax oʻzing, jannat oʻzing,
Koʻr qismatim havola.
Olib qochma shaxlo koʻzing,
Ishqlashaylik labo-lab.
Bu shaharning yarmi gʻofil,
Yarmi igʻvogar taraf.
Bizga xilvat kerak ey dil,
Xujraki Asʼhobi Kaf.
Zuhhod edim, sen bodasan,
Gar ichsam motam emas.
Men-ku darvesh, hurzodasan,
Haytovur odam emas.
Aylanib Qays, Zahrolarga,
– Lol qolishsin tergashib –
Yur, ketaylik sahrolarga,
Bir-birovga ergashib.
Kulgichinga qama, ey yor,
Yolgʻizlatma valloh, yoʻq.
Sen yoʻq yerda menga ne bor?
Sen yoʻq yerda Alloh yoʻq…
* * *
Qaygʻu menga qilolmas xujum,
Tabiatim – oʻyinqaroq, shoʻx.
Tugʻilganman muhabbat uchun,
Attang soʻzi lugʻatimda yoʻq.
Poshsholarday tarbiyalangan
Ozod ruhim, soʻkmang, hayqirmang.
Ergashgancha tar biyalarga,
Togʻdan tushgan duzzi aygʻirman.
Non talashar bir gala soʻtak,
Dong qotaman, axir, nafs bu – dor.
Kelmasidan dunyoga goʻdak,
Rizqin berib qoʻyar-ku Xudo…
Oʻyna koʻnglim, goʻzallikka boq,
Qanotliga zamin yetti yot.
Koʻpir, qayna, poʻrtanaday oq,
Ehtirosga limmo-lim hayot.
Toʻpigʻingga chiqolmasin gʻam,
Umringni sof yillarga ulash.
Qoʻrqma ajal hurkitganda ham –
Zavqli boʻlar yuksakdan qulash!..
* * *
Shahrisabz, dalalaringda,
Bas deguncha kezdim darbadar.
Oʻyin tushib yallalaringa,
Kutib oldim kunni har sahar.
Koʻchalardan oʻtdim ot qoʻyib,
Davralarda olishdim halol.
Bir qiz uchun terakni oʻyib…
Xotiralar topmaydi zavol.
Ergashtirib taqdir zayliga,
Oʻn birimda chorladi Nasaf.
Suvi biroz shoʻru mayliga,
Sovitilgan sutday ichasan.
U kunlarning achchigʻi, toti,
Bir umrlik xotiramda jam.
Qaysar oʻpichlarning novvoti,
Ayriliqlar karbalosi ham.
Balo edim, tagʻin oʻta gʻoʻr,
Bundaylarni ataydilar – jish.
Sermuhabbat, daydi, sharobxoʻr…
Qilmishlari afsona oʻtmish.
Shahrisabz, hamon yoʻldaman,
Sen-la oʻtgan yillarim tushday.
Gohi daryo, gohi choʻldaman,
Fasl tanlar arzanda qushday.
Yoʻliqtirmas izlaganimni,
Garchi toʻzgʻib ketgandir toʻnim.
Murshid tutib, tizlaganimning
Poygagida topgayman qoʻnim.
To ungacha… o, yuragim gʻash,
Balki hozir uzilar nafas…
Ota tufroq, dalliyu sarkash,
Shoiringni unutmasang bas.
Shahrisabz, dalalaringda,
Bas deguncha kezdim darbadar…
* * *
Toshsang toshu
oʻzimga quyil,
uzanmasin senga birovlar.
Oʻlmoq boʻlsang
qoʻlimda soʻyil,
xanjarini chiqarmay yovlar.
Zahar tutgil,
qabr azobi,
qizgʻangancha hamma-hammadan.
Hatto Ayyub ingrar
jazo ber,
xilvatingga qoʻygin tambalab.
Murgʻi ruhim senga chalingan,
ixtiyorin topshirgan gado.
Tilkalatsang, parchalarimdan,
“Anal Ishq” deb yangragay sado.
Mana boʻynim,
chilviringni sol,
koʻchalardan oʻtgin yetaklab.
Oshiqlarga koʻrinay gʻizol,
maʼshuqalar kulsin ermaklab.
Va unutma,
hech bir daydi kas,
qoʻrqitolmas ajalning eni.
Tamugʻnafas boʻsalaringmas,
Xiyonating oʻldirar meni!
DAYDI ITGA
Alam toʻkib koʻzingdan selday
Jovdirama, suymaydi jinim.
Dunyosiga xuddiki senday
Ruhiyatim qovushmas, inim.
Egizakmiz sen bilan qisman,
Ikkimiz ham bevatan, daydi.
Tilla tishli, doʻgʻboʻyin qismat,
Darbadarni hech siylamaydi.
Qoʻy, ortimdan ergashma halak,
Koʻryotganing bor-yoʻgʻi soya.
Na yurak but, na soʻz – zambarak,
Qilolmayman gʻamdan himoya.
Afsus, omad boqmadi qiyo,
Darvozasin tinmay chertganmiz.
Bizlar hali tugʻulmadik, yo
Allaqachon oʻlib ketganmiz.
Alam toʻkib koʻzingdan selday
Jovdirama, suymaydi jinim.
Dunyosiga xuddiki senday
Ruhiyatim qovushmas, inim.
Telbalik ham aslida sharaf,
Yoʻqsa Qaysni sevmasdi Layli.
Kel, yaxshisi osmonga qarab,
Bir-birovni suyab uvlaylik.
SHARPA
Meni taʼqib qilyapti kimdir,
Alahlayman telbalarga xos.
Achchiq yigʻi kelar ichimdan,
Qurshab olgan gʻalati vos-vos.
Ishxonada, uyda, koʻchada,
Avtobusga oʻtirganim chogʻ.
Sevgilim-la sutli kechada,
Qoʻltiqlashib kezganimda bogʻ.
Yostiqqa bosh qoʻyganim koʻyi,
Yo qogʻozga egilganim dam,
Oʻqrayadi qovogʻin uyib,
Tinch qoʻymaydi meni muttaham.
Mayxonada sharobga sherik,
Tamakimning tutunida bor.
Janta soqol, jasadi yirik,
Goh qiltiroq, gohi qorindor.
Yer ostiga tushaman. Qoʻrquv,
Odam gavjum: chetroq oʻt, chetroq.
Shu yerda ham paydo boʻlar u –
Imillama shirakayf metro!..
Kimdir meni taʼqib etmoqda,
Yunusmasman, ammo nahang.
Etak qoqib kirib ketmoqqa,
Biror xilvat yering yoʻq, shahar.
Tushlarimga igna sanchadi,
Toʻrt oyoqlab yugurtirar goh.
Quvgʻinlikdan juda charchadim,
Yuragimni ozod qil, Alloh.
Mana hozir, azobdan chekib
Turganimda, hammasi kamday,
Soqollari yuzimga tegib,
Oʻltiribdi shundoq yelkamda…
* * *
Oy – qayralgan tunning xanjari,
Vahimaga tutqun tevarak.
Ruhi uygʻoq hofiz axtarib,
Yulduzlardan ohang sevalar.
Yolgʻiz oʻzim hoʻplayman qonib,
Kipriklarim pichirlar duo.
Derazalar boqmas uygʻonib,
Faqat sarson sharpalar guvoh.
Choʻzilaman namxush tuproqqa,
Kuy tuslanar: yashil, och sariq.
Koʻmiladi koʻzlarim oqqa,
Ildiz otib ketar sochlarim…
* * *
1.
Shamollar chalganda sibizgʻa,
Shafaqlar kiyganda abrishim.
Boligʻa parilar emizgan
Tonglarda yoʻqlang, Shams Tabrizim.
Ketyapman yogʻmurlar oralab,
Jismimda, ruhimda alanga.
Keling-e, mahbubim, qoralab,
Mavloni yigʻlatgan Qalandar.
Mahabbat mayidan maxmurmiz,
Qayda man? Qayda ishq? Qayda u?
Na Odam naslidan, na hurmiz,
Osmonlar gumburlar: nayda u!
Netayki, musiqor emasman,
Tumshugʻim shariat boylagan.
Hayqirib Anal-Haq demasman,
…boʻgʻzimga Hallojni joylagan.
Ey Shamsim, koʻzimning gavhari,
Siz kirgan tushlarim – navbahor.
Sukunat ufurgan zamharir
qalbimga marhabo, marhabo!
Qayda man? Qayda ishq? Qayda u?..
2.
Jodugar ayollar chorlovi,
Hirs toʻla oʻylarga chulgʻanmak.
Yopingan iblisning sholvorin
Kechalar pinjida toʻlgʻanmak.
Huqqaboz dunyodan yoshinib,
Koʻnglimdan ishratni quvarman.
Tomizib jigarim yoshini,
Iymonim yafrogʻin yuvarman.
Ichimga qaranglar bosh suqib,
Aylanib raqs tushar koʻr gado.
Maqsading ne oʻzi? Bir nuqing,
“Kutish” deb bergaydir aks-sado.
Hoʻpiqib boryapman bu gʻamdan,
Bayʼating olmasdan, Hazratim,
Yuz ming bayt “Masnaviy” yozsam-da,
Oʻzimga yuqmagay lazzati.
3.
Daraxtlar, samoʼ tushing,
Qushlar, zaminga tushing,
“Oʻngingmi bu yo tushing?”
Maxmurim kelayapti,
Mahbubim kelayapti.
Arslon qaytdi ovidan.
Yigʻlab qoldi jovidon,
Parilar qurshovida
Maxmurim kelayapti,
Mahbubim kelayapti.
Bir yonida kiyiklar,
Bir yonida buyuklar,
Qalqing, xoru kuyuklar,
Maxmurim kelayapti,
Mahbubim kelayapti.
Bosmasin deb nafs yuki,
Kibrini yetti bukib,
Kachkulidan nur toʻkib,
Maxmurim kelayapti,
Mahbubim kelayapti.
Darveshu oshiq maqom,
Joy hozirlang, ahli hol,
Sarvi firdavs, maxliqo,
Maxmurim kelayapti,
Mahbubim kelayapti.
Qaytganday toza ruhim,
Nafaslarim sabuhiy,
Garchi emasman Rumiy,
Maxmurim kelayapti,
Mahbubim kelayapti.
4.
Ichindamiz – alvon hijob,
Ikki layli koʻzimga choʻk.
Ohangimga boʻlgin hijo,
Koʻzimgamas, oʻzimga choʻk.
Yo Hu, yo Hu!
Sanʼondan ayt, Yusufdan ayt,
Yigʻlab tinglay, tinglab yigʻlay.
Dalli ruhlar qovushar payt,
Qolmasinlar tagʻin ilgʻab.
Yo Hu, yo Hu!
Jinlarning ham jini qoʻzir,
Malaklarda urchir havas.
Osmon toʻzir, zamin toʻzir,
Rabbim, tutib qoʻygin qafas.
Yo Hu, yo Hu!
Man ichoyin, azob quygin,
Uzo-oq kutdim bu kunni, vah!
Poygagingga mixlab qoʻygin,
Qulsan deya qilgin mazax.
Yo Hu, yo Hu!
Yetaklab yur misoli it,
Sen koinot, qaro yerman…
Ketar boʻlsang, oʻldirib ket,
Qolar boʻlsang, hurlik berma!
Yo Hu, yo Hu!
Ikki layli koʻzimga choʻk,
Koʻzimgamas, oʻzimga choʻk.
Koʻzimgamas, oʻzimga choʻk…
* * *
soʻngagim qovjirar
saksovul misol
yogʻmurlar undirar xokimdan bir gul
bargida arvohing oʻltirar, Niso
sur chalib chorlagay
uvays dovushim
shamol libosida chayqalgan dengiz
jami sahrolarga ketar qovushib
ishqtalab chanqogʻim odimlar shahdam
ildizga
yer osti yoʻllari qulay
labimga tomizgin gulobi vahdat
yarador baliqlar faryodi
boʻgʻzimda jon berar soatlar
kiprigimdan uchgan oqqushning
parvoziday goʻzal ayriliq
* * *
1.
Tutun. Motsart. Chuqu-ur xoʻrsiniq.
Tinglasin deb ruhi hastalar
Egam bizga – qaygʻu kursini
Yaʼni tunni bergan bastalab.
Yorugʻlikka yoʻqdir xushimiz,
Nobud qilar: shovqin, baqiriq.
Kunduznimas, tunning qushimiz –
Oʻrtamizda yuz ming chaqirim.
2.
Sen boshqasan,
Sen aloxida,
Kiprigingda oʻynamas nayrang.
Ulgʻaygansan baxt panohida,
Oʻylaymanu uygʻonar hayrat.
Yomgʻir yogʻsa, soyaboning taxt,
Qadamingni sanab chiqar qor.
Yoʻrigʻingga yoʻrgʻalaydi vaqt,
Kulgichingda kurtaklar bahor…
Oramizda oqib yotar yoʻl,
Men shodlikka, …tunga yoqmaysan.
Chorlamayman,
Baxonalar moʻl,
Sen ham kelib eshik qoqmaysan.
3.
Yulduzlarning alagʻda joni,
Koʻz oʻngimda chirt-chirt uzilar.
Xalqumimga tiqilar jonim,
Bilmam bu hol qancha choʻzilar?
Uzlatimga ketgancha badar,
Tutun. Motsart.
Sendan benasib
Emib yotgum saharga qadar,
Bolalagan gʻamning siynasin…
Kunduznimas, tunning qushimiz.
* * *
1.
Koʻzlarimda yurasan yuzib,
Dilfinlar shataloq otganday
suvda.
Yigʻlayman,
Na jazavam qoʻzir,
Oʻn yetti yil oʻtdi osuda.
Voz kecholmay taqdir oʻynidan,
Soyasiga ergashib tushning.
Mahkam quchib xayol boʻynidan,
Tumshugʻida ulgʻayding qushning.
Asta-sekin toraydi kenglik,
Bir nuqtaga joylandi bari.
Qarabsanki quvonching – menlik,
Qaygʻularing oʻzingdek qari.
2.
Qolmaganday boʻshliqda boʻsh joy,
Tentiraydi sigʻindi afsus.
Xotira bu – sovib qolgan choy,
Yo bemavrid oyoqlagan kuz.
Ogʻirlashib boraverar ruh,
Tasodifiy baxtga sigʻinib.
Eshitmaslik mumkinmi, majruh
Tuygʻularning chinqirigʻini?!
3.
Dengiz hidi kelar havodan,
Parda tutgan xonam yelpinar.
Chayqalaman gʻamgin navoday —
Koʻzlarimda suzar delfinlar…
XAYQIRIQ
Millat shoiri RAUF PARFI OʻZTURK xotirasiga
1.
Soʻqirlar ichida yolgʻiz basirman,
Borliging yozgʻirsam, kim ham inongay?
Koʻkrak qafasimda million qasirgʻa,
Bu yurak, bu millat qachon uygʻongay?
Tanglayga qapishgan tillarga laʼnat,
Yurakdan tommagan satrlar sheʼrmi?
Harom panjasida alayhilaʼna,
Tokay ezgʻilaydi xudojoʻy yerni.
Mirrix, bad ruhimga tutingin ustod,
Shamshirlar yetarli, joʻmard topilmas.
Oppoq tushlarimda yurgan Turkiston,
Nahot ajdahoning boshi chopilmas?!
2.
Koʻchalarda yuribman sudrab,
Tutqunlikka sigʻmas loshimni.
Qayga qoʻyay, ilohiy Qudrat,
Orzulardan shishgan boshimni?
Quturgan itlarday talaysiz,
Turkistonim, moʻmataloq, gung.
Toʻkilgan qonini yalaysiz,
Soʻng yolgʻondan yigʻlaysiz hoʻng-hoʻng.
Butun bir xalq qolmas-ku, sagʻir,
Erlar, naxs tushganmi oringga?
Joylab boʻlmas vatanni axir,
Na qabrga va na qoringa.
3.
Koʻnglimni qay hur olgʻon,
Kimlarga xushdorligim…
Mening mastligim yolgʻon,
Yolgʻondir xushyorligim.
Yoninggizdamanu lek,
Samodan tushganim chin.
Tegramda son mingta bek,
Bevatan yurganimchi?
Achchiq qoʻshiq ulashib,
Kezgum izdihom aro.
Xushomadga doʻlashib,
Tutgaysiz badboʻy sharob.
Tuflab tovogʻinggizga,
Joʻnayman niqtab toyni.
Shukr, yotogʻinggizga,
Obkirolmaysiz oyni.
Choʻntagimni kovlamang,
Unga qamalgan faryod.
Yoʻllarimni gʻovlamang,
Jumbushga kelar daryo.
It emganlar qafasi,
Mehrob emasdir menga.
Oxir erkim nafasi,
Yuqib boʻldi xalqimga.
Endi ozod chalgum nay,
Qonga isyon qoʻshganlar –
Hali zamon qoʻzgʻalgay,
Samovotdan tushganlar!
Samovotdan tushganlar!
* * *
Qaygʻu shimib qoraydi osmon,
Qanotlari singanlar, uxlang.
Tasavvurim – sarkash Pikasso,
Yon-verimda alagʻda ruhlar.
Yafroqlarning yuzida hadik,
Kuzak – tarang tortilgan kamon.
Yemakka non topgan telbadek,
Qiyqirgani-qiyqirgan shamol.
Shivirlayman xasta bulbulday,
Gunohimga istigʻfor qalab.
Paygʻambarga tushgan duldulday,
Hurkitgaydir ruhimni alam…
* * *
Xotiramda chatnar soʻzlaring:
Aylanib otashin Shiroqqa,
Olib ketar meni koʻzlaring,
Dengiz yuvib turgan qirgʻoqqa.
Yelkanqanot baliqchiqushlar
Parvoziga mahliyo boʻlib.
Oʻngimda ham koʻraman tushlar –
Chigʻanoqqa aylanar qoʻlim.
Oʻpich purkar toʻlqinlar labi,
Unga jindek olov qoʻshaman.
Meni ilk bor quchganing kabi,
Ohista titroqqa tushaman.
Yoqimli tovushi denggizning,
Qulogʻimga sirgʻalib kirar.
Sochlari boʻyiga teng qizning,
Uygʻongisi kelmaydi sira…
Olib ketar meni koʻzlaring,
Bundan boshqa ketar yoʻlim yoʻq.
Olib ketar meni koʻzlaring,
Faqat shu ketishda oʻlim yoʻq.
Faqat shu ketishda oʻlim yoʻq.
SЕNU MЕN
1.
Isoning choʻntagiday
boʻm-boʻsh yuragimdasan.
Na Jabroil,
Na Azroil,
Na Mikoil,
Na Isrofil,
Senu men — Senu men.
Tushdagi oʻngdagiday,
Oʻngdagi tushdagiday.
Kundagi tundagiday,
Tundagi kundagiday
Maxfiy suratimdasan.
Senu men — Senu men.
Nogoh tegsa nafasing,
Toʻzgʻir galdir sochlarim.
Erkimdan keng qafasing,
Koʻzim – qaldirgʻochlarim
Ucha-ucha toliqmas.
Ruhim – yovvoyi yoʻrgʻa,
Chavandozi xoliq, bas!
Senu men — Senu men.
2.
Shaytonning qitigʻin topgan ham,
Osmonning yirtigʻin yopgan ham,
Baliqning qiltigʻin sotgan ham –
Oʻzimman!
Ilonning tilida tish izin,
Chayonning belida nish izin,
Bahorning feʼlida qish izin –
…Oʻzimman!
Toʻkib qoʻyib joynomozga may,
Porsolarning soʻngagidan nay
Yasab chalgan gʻaddora suxayl –
Oʻzimman!
3.
Bokira tonglarga chang solgan osho,
Insu-jins qavmini oʻynatgan nagʻma.
Qashqir nigohidan tizib kahkashon,
Vulqonning ogʻzida tiklangan sahna.
Ummonlar koʻzini shoʻrlatgan qaygʻu,
Osmon kiyib olgan parsimon sovut.
Yarmisi xudojoʻy, yarmisi mayxoʻr,
Ikki manzil aro tirik tafovut.
Serpusht vahshatobod bachadonidan
Yaralgandan buyon bobur er turib.
Bir ayol qorniga qaynoq qonidan,
Tomchi nutfa tuhfa etmasdan burun
Ilkis qoʻl siltagan
boriga mutlaq,
Ruhini zanjirlab munojot va hol.
Kimsasiz yoqlarda boshpana butlab,
Navbatin intizor kutyotgan maxov.
4.
Manov nihol dor oʻlmas,
Gado hukumdor oʻlmas.
Hukumdori xor oʻlmas,
Deya kim kafil oʻtgay?
Sozandasiz tor oʻlmas –
Senu men — Senu men.
Ochning boʻgʻziday dunyo,
Zorning boʻziday dunyo.
Halim qoʻziday dunyo,
Ham mahzun ham beshafqat,
Itning koʻziday dunyo.
Senu men — Senu men.
Kuylatding – junundaman,
Goh alif, goh nundaman.
Ilohiy afsundaman,
Qoʻyvorma jilovimni,
Qayda boʻlsang shundaman.
Qayda boʻlsang shundaman!
Senu men — Senu men.
Isoning choʻntagiday
boʻm-boʻsh yuragimdasan…
* * *
1.
Toqatim boʻshatdi soʻnggi kosani,
Pichoqqa talpinar
sarxil mevalar.
Sevilmagan qizday nozanin,
Tashqarida yomgʻir sevalar.
Tomirimda boʻgʻiq ehtiros,
Tirnogʻini koʻzimga sanchib
Koʻrsatdiyu achchiq eʼtiroz,
Tuygʻularim tortdi paranji.
2.
Shlyapamni chertkilar yomgʻir.
Xalal bermang sukunatga,
Jim-m!
Axmoqlikmi, olar xavotir,
Kimligini bilmay quvonchim?!
Avtobusga chiqaman, maʼsum
chehralarga qoqilar xushim.
Chiptachining qoʻliga ming soʻm
uzataman tabassum qoʻshib.
Bor muammo boʻlgandayin hal,
Qulaganday yelkamdagi togʻ.
Endi hech kim bermaydi halal,
Faqat, faqat jiqqa hoʻl palto…
Yoʻq, tars etib chatnar oʻtkir oʻy —
Tutgandayin birov nastarin,
Dimogʻimga yoprilar xushboʻy,
Chaqaloqning isiday shirin.
3.
U kim? Ruhim zanjirlab olib?
Hujum qilayotgan basma-bas.
Xilvatimga shovqin yuborib,
Menda mendek olyotgan nafas.
U kim?
Qashqir vujud ichida,
Payqab qolib ohu yuragin
Ajal oʻynatib kulgichida,
Sirenalar misol oʻragan.
May hoʻplagan xayolga boʻkib,
Yoʻqligiga etib mubtalo
Qoʻzgʻayotgan kishtimni –
U kim?
— Soʻnggi bekat, tushasizmi, yo…
4.
Safarim qaridi,
Alvido,
Osmon ezib
Ezib kuy chaladi.
Qaytaman,
Ochilsam uning (?) qalbida,
Toshkent koʻchalari.
Toshkent kechalari,
Sizga tashlab ketyapman buyuk sevgimni.
Quvib yetolmagan kiyik sevgimni…
Xalal bermang sukunatga,
Jim-m!
* * *
Koʻr gʻaflatdan uygʻon, sarvinoz,
Ummonlarning qaʼridaman men.
Tomiringda oqqan ehtiros –
Koinotdan naridaman men.
Yafroqlarning titrogʻidagi,
Vahimaga chulgʻangan dunyo.
Ishratbozlik sirtmogʻidagi,
Qabohatga bulgʻangan dunyo.
Oqshom qular ogʻriqqa toʻlib,
Tun – qiyomat, chalinmas burgʻu.
Ajdahodek ogʻzini yumib,
Yulduzlarni chaynaydi qoʻrquv.
Xoʻrozlarning tomogʻi boʻgʻiq.
Avj nuqtada uzilib tushar –
Soniyalik quvonchlar tugʻib,
Emizolmay jon bergan tushlar.
Esla, gullar qovushgan tunda,
Kipriklari ostida tolning.
Bir-birovga singib afsunday,
Baham koʻrgan edik visolni.
Esla, tirik edikmi u payt?
Oʻlik deya aytolmaysan ham.
Chiqillamas al-miysoqiy vaqt,
Goʻyo bari topganday barham.
Olov ichra yonardik, xolos,
Koʻpirgancha soʻngaklar yogʻi.
Istaklarga sachratib qasos…
Yaratganga ayon nar yogʻi.
Bir chaqinib oʻtganday chaqmoq,
Ruhni qayta joylaganday tan,
Yana ushbu jirkanch va ahmoq,
Dunyosiga qaytdik dafʼatan…
Qara, oyday toʻlishgan zulmat,
Poʻpanakning chilvirida – ishq.
Masofalar purkagan gʻurbat,
Sukunatning shivirida – ishq.
Boshqasining sufla qadriga,
Afsungarim, moʻjizaman-ku.
Kel, qolaylik choʻmib atriga,
Qizil gullar ichida mangu.
Faqat uygʻon, uygʻon, sarvinoz…
GALLYUTSINATSIYA
Marhum sheriklarin mozorga
Sudrab ketayotir baqalar.
Qarmoq tashlab gavjum bozorga,
Odam tutar tanga-chaqalar.
Bir-birining koʻzini choʻqib,
Qagʻillaydi shum qargʻalar, och.
Belidagi eʼlonni oʻqib,
Ijara uy izlar simyogʻoch.
Dum uchida zoʻrgʻa choʻzilib,
Quyoshga suv purkagaydir kit.
Konduktorga qisib koʻzini,
Avtobusdan tushdi daydi it.
Sartarosh qoʻy ochgan salonda,
Silliqlatar tirnogʻin boʻri.
Eshak minib yurar “orlando”,
Qoʻrib kelar yoʻlbarslar – choʻri.
Yoqimli kuy yangrar xonadan –
Sakkizoyoq chertayapti chang.
Yelkasida yaproq – soyabon,
Yomgʻirda sayr qilar chuvalchang…
Tasavvurim mavhum iyeroglif,
Ruhim – oʻktam, jasadda kuch kam.
Jazavamga bardosh berolmay,
Meni toʻkib tashladi ruchkam.
TASHRIF
Eskirib, kirlangan tuygʻular,
Hilpirarkan mezonday dorda.
Yomgʻir chanqoq kechani suvlar,
Izillaydi shamol aybdorday.
Eshigingni chertkilaydi kuz,
Qoʻzgʻalasan yoshingni artib
Va toʻxtaysan,
Qalbingdan hanuz,
Ketmaganda bahorning dardi.
Yurak hamon taqillar: tiq-tiq,
Seni sevar! Ogʻrinmay kutmish.
Koʻzlaringga sanchilar qattiq,
Dorga osib qoʻyilgan oʻtmish.
Tashqarida baxt turar, diqqat,
Egnida lov yonib beqasam.
…xotirani joylab sandiqqa,
Muhabbatni kiyib chiqasan!
Gul tutolmas tabiat faqir,
Quvonchdan-ku labing burganing.
Angladingmi, qizgʻanchiq taqdir,
Seni nega asrab yurganin?..
* * *
1.
Kimsasiz xona,
Bir quti qaygʻu,
Iqror toʻkilmagan bokira qogʻoz…
2.
Oʻsha tun
Zirvalar qoridek shaffof chogʻingni
sharobday sipqordim
mayda-maydalab
va sindirdim chigʻanogʻingni –
Koʻz oldimda ochilding qiygʻos.
Tun qoʻynida oppoq atirgul
yafrogʻidan taralar ifor,
Tasavvurga sigʻmas sarxushlik.
3.
Osmon taqqan shodalar misol
oʻtyatkanda egiz lahzalar,
Toʻsatdan zerikdim.
Gʻazabim bilan
yaraladim bola feʼlingni.
Bilardim, fojia –
mensiz qolmaging,
Mumkinmas
sipqorilgan mayni uzumga joylab,
singan chigʻanoqni qayta butlamak.
Baribir
suvingdan chanqogʻin qondirgan kasday
Ketdim.
Xudodan tilanding jazo.
Alamdan qoraydi borliqning rangi,
Bulutga burkandi yalangʻoch azob.
4.
Kattaymasdan diydangdagi tosh,
Yigʻlab tashla uni asabiy.
Yigʻi – maʼyus koʻzdagi isyon,
Yigʻi – oʻchning ilohiy shakli.
5.
Qaygʻuning achchiq tutuniga gʻarq
kimsasiz xona,
Stulda bukchayib oʻtirar Motam.
Gʻijimlab tashlangan oʻtmish uyumi…
* * *
Boqqa tortdik chimildiq,
Maftunkor Shosh oqshomi.
Ehtirosga choʻmildik,
Toʻlib gunohning jomi.
Tiling tishla, chigirtka!
Sen oʻzingni yoʻqotding,
Quchogʻimga toʻldi oy.
Lablarimdan oʻq otdim –
Yaralanding, hoyna-hoy?!
Gullab ketdi telbahol,
Yuzingga tegib soqol.
Oshiq oʻynar soyamiz,
Osmon soqov, yer soqov…
Tiling tishla, chigirtka!
Aygʻoqchi maysalarga,
Libosing yechib otdim.
Qayralgan lahzalarga,
Shirin jonimni sotdim.
Tiling tishla, chigirtka!
Bu oʻlim, qanday soʻlim,
Gur-gurillab yonamiz.
Tong saharda hur boʻlib,
Jannatda uygʻonamiz.
Tiling tishla, chigirtka!
* * *
1.
Sensiz tunlar uvlasam.
Ohu boʻlsang, quvlasam.
Ikki chashmimni siqib,
Chanqogʻingni suvlasam.
Gurillar qalb – samandar,
Vujud – pir, ruh – qalandar.
“Kulohimni qabul et”,
Chopar kelsa Yamandan.
Yogʻdirsa huru gʻar roz,
Toʻkilsam senga sharros.
Tinchimni telbalikka
Almashib bersa sarrof.
“Bundan battar balo yoʻq!”
Dor tiklasa xaloyiq.
Dulduliga oʻngarib,
Olib ketsa maloik.
2.
Qayta tugʻib olsang koʻnglimni,
Qiqirlasam tizzangda,
Laylo.
Dudogʻingga topshir soʻngimni,
Vovaylo.
Daqiqalar oʻynatgay shamshir,
Soatlarga ogʻu-may tomiz.
Qulogʻingga aytmasin gʻamsheʼr,
Yalmogʻiz.
Tar ruhimni jilovla, Vujud,
Ikki dunyo oʻzing sariman.
Suyaklarim qotgunicha kut –
Qarima!
3.
Poklanarmi kulgichingda
Yurakni yetti chaysam?
Asov hislaring ovlab
Junun,
Oʻlguday qaysar
qaynoqliging jilovlab
Qatl etsam vaslingni.
Sabristonni buzgay chaqin.
Tokay jabr yutgaysan?
Hukm onlari yaqin,
Laylo,
Kalima qaytar! –
Menga koʻchib oʻtgaysan,
Qolgan bari sadqaisar…
Oʻtdim pardani buzib,
Bizni ulgʻaytgay bu dor.
Sendan bu yogʻi – oʻzim,
Sendan u yogʻi – Xudo!
* * *
Mening dardim,
Sening sochlaring uzun…
Ruhingdan ruhlangan ruhim-da sarxush.
Osmon tomgan koʻzlar oʻqiydi afsun,
Soyasin koʻnglimga tashlab oʻtgan qush.
Kulgichlaring tomir yoygan tasavvur
Kengliklarida-yey
Devona kezmak.
Tuygʻular chirmashib, tirnoqqa dovur,
Mastona titroqlar lazzatin sezmak.
Erkingdan sipqorib kosa-kosa may,
Xilvatim aqlimdek ketsaydi toʻzib.
Yafroqlarin shamol yulqigan gulday,
Basir qobirgʻamdan chiqsayding oʻsib.
Hofizga aylansam,
Soching torlarin
Chertgancha dunyoni buzib kuylasam.
Nom chiqargan sevgi hukmdorlarin,
Jon tomirlarini uzib kuylasam.
Kuylasam –
Sindirsa sozin Isrofil,
Bevatan arvohlar hoʻngrasa tizlab.
Koʻzaga joylanib iblisi gʻofil,
Hurlar-la qovushsa mujaddar hislar…
Gʻaribman, gadoning toʻrvasiday boʻsh,
Kunba — kun ortadi dil – xirojlaring.
Soyasin koʻnglimga tashlab oʻtgan qush,
Mening dardim uzun,
Sening sochlaring…
XANJAR
Togʻlarda ulgʻaydim, burgutlar guvoh,
Barloslar oshini koʻrgancha baham.
Haddimdan sal oshib qilingan gunoh,
Togʻliklarga xosdir muhabbatim ham.
Boshqacha yashashni etmangiz talab,
Osmonni tufroqqa qorib boʻlarmi?
Oʻzligin yoʻqotsa: nimta-nimtalab,
Jarga uloqtirar xalqim ularni.
Shamol ogʻam boʻlsa, tulporim – kenglik,
Daryosi otamdir, toshar yiqilsang.
Mehribon daraxtlar opam yo singlim,
Nomus – eng sevimli xanjarim, bilsang.
Qoyalar engkayib turmaydi, illo,
Oʻq uz! Shu zahoti javob qaytarar.
Har ishin boshida aytib bismillo
Yurgan joʻmardlarga makon chor taraf.
Ularga begona zanchalish qoʻrquv,
Va aslo unutma, yozib qoʻy, mayli.
Togʻlik hayotidan kechsa kecharu,
Xanjarin birovga berib qoʻymaydi!
* * *
Osmon qaro kiymish shoyidan,
Xiyobonda sukunat – motam.
Hidlanmagan gullar poyida
Tugʻilmagan boʻsalar yotar.
Ketib borgum ovoz chiqarmay,
Uyqu qoʻngan kipriklarim mast.
Jildir-jildir ariqchadan nay
Tovushini ilgʻayman elas.
Sitoralar ulkan qafasda,
Oy-baliqning chehrasi tutun.
Sezdirmasdan ruhimni asta
Moviy sheʼrga sola boshlar tun…
* * *
…Oʻkirdim,
Koʻksimga urdim mushtimni,
Yigitlar quturdi,
Yigʻladi qizlar.
Uyatga qoldirib yetti pushtimni,
Tentirab yuribman pirimni izlab.
Ichdagi toʻfonning lazzatiga gʻarq,
Yoʻldaman, darbadar loʻlilarga xos.
Yoʻq, meni jilovlab ololmadi Sharq,
Tulpor ham bermadi taqdir – chavandoz.
Bahorda kuzladim,
Yozda qishladim,
Oydin tushlarimda qashqirlar uvlar.
Sizni pishirdim-u, oʻzim pishmadim,
Hurligini tuhfa etgan suluvlar.
Yogʻmurning soʻnggi tomchisiday sof,
Ketolsam qaniydi tufroqqa botib…
Hayotning koʻklarga koʻtargani – lof,
Hech narsa yoʻqotmas meni yoʻqotib…
Baribir Mashrabin izlar piri mast,
Telbaga yoʻying-u,
Faqat ranjimang.
Jimlikka boʻyalgan dunyodan, abas
Yashab oʻtayapkan
Yolgʻiz jangchiman!
***
Bu qorlar bahordan oldingi jazba,
bu qorlar –
zaminga toʻkilgan qoʻshiq.
Kuylatib yuborar qiltomoq soy va
oʻlimtik bogʻlarni avjiga qoʻshib.
Ammo eritolmas mendagi oʻtni,
Juftini yoʻqotgan
ilonday oʻchkor
shiddati joylangan ovchi burgutning
ichimda boʻysunmas
shaytoniy kuch bor.
Ohangga tushmaydi mendagi ovoz,
boʻkirigʻ,
qandaydir qalqama tovush.
Qargʻaga oʻxshamas
eshitimli gʻoz,
Oldimda bulbulday sayraydi tovus.
Bu qorlar tufroqqa yoʻllangan malay,
bu qorlar
qoʻrquvdan quti oʻchgan shab.
Ojizlar chalishi mumkin boʻlgan nay –
mening yuragimda intiqom yashar!
***
Gʻarazgoʻy shamollar esar asabiy,
Devona shoirdek junjikar anhor.
Seni yoʻqlolmadim, pirim Nasafiy,
Buvim omonmikin, toʻpalang Tanhoz.
Bogʻlarni qoplamish ogʻir judolik,
Bir sovuq iljayar tonggi quyosh ham.
Qahriga uchragan chogʻi Xudoning,
Ajdaho ruhimning uch boshi-da xam.
Na ortga qaytaman, na shahar maʼqul,
Yovvoyi jazbalar qonimga tashna.
Bu yoʻllar izmiga loʻlilardek qul —
ligim tobora bormakda yashnab.
Shoirning dardi but, quvonchi yupun,
To tufroq yutguncha bilmaydi tinim.
Singlimga salom de, yelkadoshim tun,
Bobomni yoʻqlab tur, yolgʻizlik inim.
TOʻKILDIM
Lim-lim toshib kosadan, ey yor,
Qaytadan uzumga toʻkildim.
Sarxushlikdan buzildi meʼyor,
Mastona soʻzimga toʻkildim.
Aylanib gʻamfurush ariga,
Tim qora nigohing qaʼriga,
Tiriklik, oʻlimdan nariga,
Ham bahor, kuzimga toʻkildim.
Jilmayib chorlagan edilar,
Kelaver, bu jannat dedilar,
Nimtalab jonimni yedilar,
Peshona tuzimga toʻkildim.
Donolar ogʻziga qulf urib,
Zebolar qoʻynida aysh surib,
Yurgandim osmonga tufurib,
Oqibat yuzimga toʻkildim.
Yot bilan visolning sayliga
Yor ketdi, yoshligim – xayriya,
Qoʻlimda soz qoldi, xayriyat,
Chayqalib boʻzimga toʻkildim.
Yirtildi dunyoning zohiri,
Majnuni, Farhodi, Tohiri…
Tomchilab-tomchilab, oxiri,
Oʻzimdan-oʻzimga toʻkildim.
* * *
Bir sharob boʻlsaydi,
toʻyguncha ichib,
dunyoni unutsam,
seni unutsam.
Bu soxta siyratim ilonday yechib,
yalangʻoch ruhimni
Allohga tutsam.
Kaltabin poshsholar tiklamasdan dor,
zanchalish kimsalar qoʻymasdan tuzoq.
Raqibga yoʻliqsam –
oʻzimday dodor,
maydonni toʻldirib olishsam uzoq.
Qiyomat ajratgay
porsomi, juhud,
ungacha tugamay mendagi chidam.
Olib chiqolsaydim iymonimni but
Farishta siyratli jinlar ichidan.
Tunlari alahlab chiqaman gohi,
Samoviy eranlar ruhi chorlagay.
Ikkala jahonning olampanohi,
Bir kun borar boʻlsam,
Oʻzing yorlaqa.
Bir sharob boʻlsaydi…
* * *
Hali hayotman…
Vidoga tayanib, qolmadim munkib.
jim yigʻlayotgan
koʻzlaringdan oʻpishim mumkin.
Hali osmon qoraygani yoʻq,
shamol, quyosh, ishq oʻsha-oʻsha.
Kiprikdagi yoshingdek quyuq
sochlaringni koʻksimga toʻsha.
Allaqaydan dengiz shovullar –
nafasingmi, yuzimga tekkan?
Lovullar, chap koʻksim lovullar –
balki ajal imzosin chekkan…
Xayriyatki, quchogʻingdaman,
sevaman de, yoqimli jilmay.
Haqqim bormi uchib ketmoqqa,
senga, aynan senga sezdirmay.
Hali bogʻlar toʻymadi bizga,
Tasodifiy uchrashuvlar moʻl.
Qaygʻumas-ku baxtimiz chizgan,
Koinotga boshlab bergan yoʻl.
Ochilmagan binafsha sirlar,
Yashil tushlar chorlar yolqinday.
Hali sharros-sharros yomgʻirlar,
Oʻpilmagan tunlar oldinda.
Qoʻygin, achchiq yigʻlablar yotma,
Kechagiday oshiqman, chunki
Xudo boʻlib termilayotgan
koʻzlaringdan oʻpishim mumkin.
Hali…
GOʻYANDA
Miyasiga qurt tushgan
Suyagi moʻrt zamona.
Shayton arava qoʻshgan
Ketar tortgan tomona.
Sezmaydi, yiringlagan
Yelkasining yagʻrini.
Holiga hiringlagan
Goʻrsoʻxtaga bagʻrini
Lang ochib chorlagay, xush,
Tepsa munkimas, doʻlvor.
Gardaniga solib musht,
Chaqarlar misli koʻlvor.
Sigʻingan piri goʻrda,
Iblisjoʻyga elanib.
Ishrat surib, mayxoʻrday,
Yotar nahsga belanib.
2.
Samovotdan tush, Gʻirot,
Tuyogʻingga mushtoq yer.
Enajonim, Qoʻngʻirot,
Alpomishlar tugʻib ber.
Qodiriy tugʻ, Choʻlpon tugʻ,
Uzlatdan chiq, Yassaviy.
Yetti olamda ulugʻ –
Raqsi samoʼ, “Masnaviy” –
Xomilador Rumiyga,
Ayollaring qoldimi?
Sholvorin boshga kiygan,
Dajjollar uygʻondimi?!
Kunda shakarguftorlik,
Avjiga chiqar qimor.
Qoʻy goʻshtida iftorlik,
Yallo-yallo, aysh, jimoʼ…
Kindigimda zilzila,
Tomirimga ketar zil.
Tugarmi bu silsila?
Sen gʻolibsan, Azozil!
Anbiyolar tugʻilmas,
Yo Qipchoq, yo Oʻgʻuzda.
Alloh degan nido ham,
Chiqsa… chiqar boʻgʻizdan…
3.
Saratonning betiday
dardlar oʻtib borodi,
dardlar oʻtib borodi.
Najmiddinning itiday
mardlar oʻtib borodi,
mardlar oʻtib borodi.
Yetmasdan chimildiqqa
siynasini ezdirgan,
chehrasi nur, shamshodi
qadlar oʻtib borodi,
qadlar oʻtib borodi.
Na ayolu na erkak,
Boshdin oyogʻi – xato.
Izdihom ichra heza-
laklar oʻtib borodi,
laklar oʻtib borodi.
Shoirlari jon bersa
soch yularmi suluvlar?
Yeru koʻkdan baloyi
badlar oʻtib borodi,
badlar oʻtib borodi.
4.
Yassaviy, qilmishing haq,
Rihlatning koʻp kori bor.
Bu zamonning na farah,
Na osgani dori bor.
Koʻngil aytar: mahbub boʻl,
Piri Mugʻomdek solim.
Olam ahli magʻlubu
Mozoristonlar gʻolib.
Oʻngmidi bundan avval?
Hech yerdan chiqmadi sas.
Faqat telbalik qoldi,
Shundan ayirmasang, bas.
Shundan ayirmasang, bas.
* * *
Choʻqqilar, anhorda choʻmilgan qizday,
Qonimni mavvojlab chorlar hayosiz.
Quyoshga tik qarab oʻsgan ildizday,
Shimol yogʻdusining ohanrabosi…
Yovvoyi boʻkirigʻ uyqumni kesar,
Koʻpirib ketadi gʻujurim, shashtim.
Shahar sukunati, sipolik esa,
Boʻrifeʼl ruhimni gʻijimlar gʻashlik.
Men – ilvasin ovchi,
Men – dodori qalb,
Nahot churq etmayin, nahot zoʻriqmay
Burgutlar in qurgan togʻlarni tashlab,
Ilonlar ichida yashab yuribman?!
Jazavam bosilmas, tamaki shoʻrlik,
Zuhroni kuzatib azon oʻqilar.
Olisdan sollanib chorlar suqsurdek,
Koʻzimga sanchilib qolgan choʻqqilar…
* * *
Isfahoniy qilichlarda zang,
Soʻzlar haddan ziyoda mayin.
Biror erga xezlab qarasang,
Ojizaday oʻtar jilmayib.
Ishq izlaysan qizlar koʻzidan,
Seni itday toptaguvchi gʻam.
Oshiqlari olsa boʻgʻzingdan,
“Bor, yoʻlingdan qolma, muttaham!”
Devonalar uchrasa saf-saf,
Tilda zikru qoʻlida tayoq.
Birga kezsang Buxoro, Nasaf,
Yalang toʻshu ham yalang oyoq.
Mavlonoday (kelsaydi zamon)
Tashvishlarga oʻralashmay hech.
Es-xushingdan ayrilib tamom,
Jazavada sheʼr yozsang har kech.
Hu-u togʻlarda jangga qoʻshilsang,
Sharros-sharros quysa bulutlar.
Dushman tugʻin changallab oʻlsang,
Jasadingni yesa burgutlar.
Uv-v, damashqiy qilichlarda zang,
Soʻzlar haddan ziyoda mayin.
Boshqalarday yasha, yashasang,
Sipqorgancha sukunat mayin…
Parvardigor, bandangni qoʻlla,
Yigit umrim oʻtmasin bekor.
Hallojsifat talvasa yoʻlla,
Mening dorga ehtiyojim bor!
* * *
Chanqogʻingga tutaman gulob,
Sogʻinchlaring tars-tars yorilgay.
Jismu ruhim izmingda gʻulom –
Senga shunday yetib borilgay.
Qashqirga duch kelganday gʻizol,
Sazolatib bad-ofatingni.
Koʻz yorigan chigʻanoq misol,
Oshkorlaysan latofatingni.
Sochlaringni siypalar oʻpich,
Bu vahdatga yetmas hech kimsa.
Tomirlarim sharobini ich –
Menga aylan. Ortiq hech kimsan!
Tirikligim yolgʻon maning-da,
Bari masih tunga bogʻliqday.
Nafis titrab turgan taningga
Jim yoyilib ketdim ogʻriqday…
* * *
Davralarning toʻridaligim,
Oʻz yoʻliga telbaligim ham.
Shoir bobom bor edi mening –
Azon aytib dunyoni sahar
Uygʻotguvchi ogʻir gʻaflatdan…
U ketgan tun shamol tutoqib,
Yoqasini yirtdi havoning.
Choʻllab ketgan bogʻlar yutoqib,
Koʻkraklarin emdi samoning.
Tumshugʻiga qoʻndirib oyni,
Uvlab chiqdi qishloqi bir it.
Tizginidan boʻshalgan toyni,
Tutolmadi qirq abjir yigit.
Quvnoqlarni jerkib, yotsirab,
Uyib oldi qovogʻin bozor.
“Menda yotsin, menda yotsin”lab,
Goʻr talashdi oʻn boshli mozor.
…Ekib keldik. Tindi gʻalayon,
Otasiga qoʻshni tutindi.
Avliyolar yotgan qabriston,
Mana, endi bagʻring butunmi?
Shoir bobom bor edi mening,
Soqolidan nur yogʻardi, voh.
Nimasi pesh telbaligimning,
Yonimda u boʻlmasa, Alloh!
Tunlar qabrin boshida mulzam
Sheʼr oʻqiyman zorlanib, yonib:
“Shoirlari kun koʻrmay oʻlsa,
Kim uygʻotar gʻofil dunyoni?!..”
* * *
Yomgʻirlarda sayr etmoq zavqli…
Baliqqa aylanish mumkin
bu paytda.
Suv oʻtlari kabi daraxtlar –
Suzasan shaharning yuzasi tomon…
Oʻpkasidan achchiq dud purkab
bir gala qanotsiz baliqni ortgan
kanoelar oʻtib-qaytadi.
Xomilador chigʻanoqlarning
koʻz yorishin kutganday ilhaq
itbaliqlar gʻingshir pana-pasqamda.
2.
Nilufarga oshiq baliqman.
U yuksakda,
judayam olis –
quyosh bilan yonma-yon yashar.
Har yomgʻirda yoʻlga tushaman –
Suzaman shaharning yuzasi tomon,
va yetib borolmam hech qachon.
…yoʻlning oxirida oxir yoʻq
Sen bor,
Sen esa yangi bir yoʻlning boshisan,
Nilufar…
* * *
Kichray osmon,
Koʻzimday kichray,
Yigʻlashaylik, dagʻi xomushman.
Ijtimoiy shovqinlar ichra
Gangib yurgan qadim tovushman.
Na ayolga doʻndi qovurgʻam,
Na sevgidan yuragim yaro.
Quvvatini ayshga sovurgan
Xoqonlardan ahvolim xarob.
“Yo pirim”lab oldga talpinish,
Doirada aylanmak malol.
Koinotga chiqqan alpinist –
Jahongashta tushlarim halol.
Qolgan bari mayda-chuydalar,
Yoʻl-yoʻlakay ichilgan qasam.
“Qani-qani”, “huyda-huydalar” –
Ildizimni churitgan hasad.
Qabrnafas savollar ichra,
Qaramagin qovogʻing uyib.
Kichray osmon,
Koʻzimday kichray,
Simirayin oʻzimni quyib.
Qolgan bari mayda-chuydalar…
* * *
Tunda boshlanadi hayotim,
Telbalikka berilar muhlat.
Derazani ochar qanotim,
Asta kirib keladi ruhlar…
Qorongʻuning oydin yoʻli bor,
Hirgoyisi: ingichka, mayin.
Kaftlar orasidan begʻubor
Toʻkilayotgan qumdayin…
Yana oʻxshar zanji juvonga,
Quchogʻingda toʻlgʻanaru mast,
Azoblasang chandon quvongay,
Soʻng joningga qilmaydi ham qasd…
Tun – iqrorga eng maʼqul mahal
Izdihomda sigʻarmi hadding?
Qabristonga aylanar shahar,
Sukunati choʻkar lahadning…
Kunduz. Umrim toʻxtar taqa-taq,
Qovushmaydi nur-la nasabim.
Ruhlar bilan ketganman, faqat
Orangizda yurgan – jasadim…
* * *
Men johilman,
Oʻz erkiga qul,
Yashash tarzim gʻaribdan-gʻarib.
Koinotni loyiq koʻrmay Ul,
Zaminiga qoʻymish qantarib.
Allamahal yovvoyi otlar
Kishnogʻidan sapchib turaman.
Tugʻilsaydi samoviy zotlar,
Tokay yolgʻiz umr koʻraman?!
Ayon, qayta tushmaydi Buroq,
Hurlar, qachon burgʻu chalasiz?
Gʻujurimni qoʻzgʻaydi mudroq,
Yengilgan jasadlar galasi.
Kimdir bormi-i?
Qilaman dovush,
Gado mayli, sas chiqarmas shayx.
Qulligidan minnatdor, sarxush
Chehralarga tupuging ham hayf.
Uzoq qolmam,
Kelar soʻnggi dam,
Bir kechada – yaqin yoʻlamang! –
Men hammaning koʻzin oʻngida,
Iso kabi gʻoyib boʻlman.
* * *
Ijarama-ijara yurmaymiz –
Oʻlimdan keyin.
Eshitmaymiz yigʻi tovushin.
Dor emas,
Chimildiq tortar qirq pari,
Asal qoʻshib ichamiz tuya sutiga.
Ohu emib oʻsajak tuygʻularimiz –
Oʻlimdan keyin.
Qonli oʻqlar shovqin-suronin
Bosib ketar goʻdak kulgusi.
Yagona vatanda yashaydi hamma,
Bir soʻzdan iborat qonun boʻlar –
ERK!
Faqat,
Faqat oʻlimdan keyin…
Azob-uqubatlar koni – jahannam,
Undan ham poklanib oʻtishing mumkin.
Biroq
Abadiy rohatga dosh
berarmikin u –
Zaminda yurgan doʻzaxdir shoir!
…oʻlimdan keyin…
