Бугун (26.04)  шоирнинг туғилган куни

Йигирманчи аср бошида яшаган Абдулла Тўқай шеърияти татар туркларининг, Ҳусайн Жовид шеърияти озори туркларининг, Яҳё Камол шеърияти Туркия туркларининг, Абдулҳамид Сулаймон Чўлпон шеърияти ўзбек туркларининг, Абдухолиқ Уйғур шеърияти эса уйғур туркларининг юрак саси бўлган эди.
Атоқли татар шоири Абдулла Муҳаммадғорифович Тўқаев ((тат. Габдулла Тукай, Ğabdulla Tuqay, عبدالله توقاي) — Абдулла Тўқай (1886-1913) Қозон губернасига қарашли Қушлауч қишлоғида туғилди. Абдулла Тўқай Уральск шаҳридаги мадрасада ўқиди.

Абдулла Тўқай ижодининг илк даврида яратилган «Озодлик ҳақида» (1905),«Текинхўрларга» (1906), «Давлат думаси» (1906) шеърларида халқ манфаатини куйлаш,озодлик учун курашга даъват этиш ғояси кучлидир. Абдулла Тўқайнинг

Ярқираб юлдуз ёнодур тун қаро бўлган сайин,
Ёдима Тангрим тушар бахтим қаро бўлган сайин, —

каби сатрлари қарайиб бир аср давомида турк дунёсида юракларни ҳаяжонга солади. Ўзбек шоири Таваллонинг татар шоири билан ҳам шоир, ҳам шахс сифатида муносабатлари самимий бўлган. 1913 йилда Абдулла Тўқайнинг вафотидан чуқур қайғурган шоир матбуотда «шеърларидан кўп баҳралар олғонлиғи»ни, турмуши ҳам Тўқайнинг «таржимаи ҳолига ниҳоятда ўхшаб кетганлигини» ёзади. «Татар қардошларимизнинг машҳур шоири марҳум Абдулла Афанди Тўқаевнинг шеърина тазмин» номи билан унинг «Жумла фикрим кеча кундуз Сизга оид миллатим», — деб бошланадиган шеърига назирасини эълон қилади.

Орадан узоқ йиллар ўтиб устоз Абдулла Орипов татар шоирига бағишланган ушбу сатрларни битган:

Мен демам асло сени: шўрлик Тўқай,
Дардлисан, лекин мудом нурли Тўқай,
Чунки сен озод замонни истадинг,
Мақсадинг ҳурлик эди, ҳурлик, Тўқай.
Ўзбегу тотор, қозоқ, бошқирд бўлиб,
Кўринарсан менга гоҳ турлик Тўқай.
Сен қоронғу кечалар битдинг ёниб,
Чиқди гўрга аслида зўрлик, Тўқай.
Ҳақ сўзингга миллатинг кўз тикса ҳам,
Неча зотлар қилдилар кўрлик Тўқай.
Ҳеч ажаб эрмас Сени ёд айласам,
Иккимиз ҳам бир қия, ўрлик, Тўқай.

АБДУЛЛА ТЎҚАЙ
ШЕЪРЛАРИДАН НАМУНАЛАР

ШОИР

Йиллар ўтиб, умр кечиб бел букилса,
Қариб қолсам, дармон кетса, тиш тўкилса.
Кўнглим менинг ёш қолғуси, ҳеч қартаймас,
Иродам ҳеч синмас, асло ҳолдан тоймас.
Кўкрагимда шеър оташи сўнмас ҳеч ҳам,
Қарисам-да кўтаргайман тоғни бардам.
Кўнглим кундуз каби ёруғ, кўкламдай ёш,
Қиш ва қор йўқ, шоир кўнгли — мангу кўклам.
Қарисам-да ҳеч қаридай бўлмагайман,
Ақлим кетиб, асло алжиб қолмагайман.
Худо билар, ўтирмасман ўт ёнида,
Шеърларимдан ўт олгайман, толмагайман.
Куйлай-куйлай ўларман мен ўлганда ҳам,
Куйлагайман азроилни кўрганда ҳам.
«Биз кетармиз, сиз қоларсиз!» деб куйларман,
Жасадимни тупроқ билан кўмганда ҳам.

Миртемир таржимаси

ТЕКИНХЎРЛАР

Текинхўр, оқсуяк зотлар, қорин солган насоратлар,
Демас тўйдим, очофатлар, ажаб ҳай-ҳай, ажаб ҳай-ҳай!

Ва ҳар қайси губернатор, кекирмоқ бирла кўп мағрур,
Тўйиб бўлгач улар базўр, ичу тоши фақат мой-мой!

Бир айланиб келар мурдор, сўнг чўзилиб ётар беор,
Ташқарига қатнаб бедор, шудир ҳимматлари, бай-бай!

Халқ ўлса ҳам парвойи йўқ, бўлса басдир қурсоғи тўқ,
Оғизлари қурдим қудуқ, нимангки бор: «Дай сюда, дай-дай!»

Битиргай еб, қараб турсак, агар бирпас қўйиб берсак,
Аё қурсоқ ва ё қурсоқ, жаҳонни қопларин, вой-вой!

Буларнинг ҳар бири Қофдир ва ё Кавказга ўхшабдир,
Булардан не омон қобдир? Гапир, эй Минглибой бобой!

Бўларди яхши, қарши чора кўрсак бу қоринларга,
Тутиб ёрмоқ керакдир, бў ғанимат дамни ўткармай!

Ёрайлик бу қоринни, чунки бизнинг бахтимиз шунда,
Шулар ютган умид-иқболимизни асти қизғанмай.

Етар энди, етар энди, «давайте» бошлайик ишни,
Шимармоқ вақти келди енгни, бўлмас энди қўзғалмай!

Ҳужум вақти эшонларга, текинхўр каллахумларга,
Битир, қир, парчалаб ташла, югур, урра ва «билбанзай»!

Пайғамбар динин ўрнин қоплаган мечкай маразлардан,—
Қутулмоқ лозим энди, қайдадир исломимиз, ҳай-ҳай!

Изи ҳам қолмади диннинг, тамом мажусилар босди,
Сезиб турган мусулмонга чидаш мумкинми жон куймай?!

Сўриб ётган текинхўрга қадалдим мисли ханжар мен,
Буларнинг маслаги бизни талаш-ку битта ҳам қўймай.

Етар, Абдулла, энди ёза кўрма, бунда сургун бор,
Осарлар дорга, тил тийгин бутунлай энди қўзғалмай!

Йўқ, асло тўхтамай ёзғум, улардан мутлақо қўрқмай,
Нечундир бу юрак куйлар ажалдан асти сесканмай!

Чивиндек жисми жоним, майли, бу йўлда ҳалок ўлса,
Менинг чин маслагим шулдир, бутунлай социаллардай!

Бу мазҳаб бебаҳо мазҳаб, қутулмоқ йўли шул йўлдир,
Бунинг ҳомийлари ўлгунча боргай шунда алданмай!

Туроб Тўла таржимаси

БИР ТАТАР ШОИРИНИНГ ДЕГАНИ

Мен куйлайман, турган ерим тор бўлса ҳам,
Қўрқмайман севган халқим татар бўлса ҳам.
Кўкрак кериб турадирман, менга миллат
Бу кун милтиқдан ўқлар отар бўлса ҳам.

Унгга, сўлга оғмай олға мен бораман,
Йўлда бир сад кўрсам тепиб ағдараман;
Қўлда қалам бўла туриб ёш шоирга,
Маълумдирки, қўрқиш билан ҳуркиш ҳаром.

Душманларнинг зўридан биз ҳеч қўрқмаймиз,
Ботирликда Али, Рустамларга тенгмиз.
Шоир умри қайғу-ҳасрат кўрса кўрар,—
Тўлқинланмай туролмайди улкан денгиз.

Куйлайман яхшиликни кеча-кундуз мен,
Севаман эзгу ишни ва ширин сўз мен.
Ёмонликни сўкаман, мақтай олмайман,
Ёмонликни кўрганда, жуда ёвуз мен.

Ёмонликлар жаҳлимни кўп кўпиртади,
Таёқ билан гўё қорнимга туртади.
«Нега бундай? Ярамас», деб вайсатишиб,
«Тьфу, чортлар! Аҳмоқлар!» деб тукиртади.

Агар ноҳақ отса ўқни менга томон,
Бир оғиз сўз қилмайман унга ҳеч қачон.
Янглиш отдинг, қайтиб олгин ўқингни деб,
Ўқ ботса ҳам дўстликни қиламан баён.

Дил заҳар бўлганидан шеърим ҳам заҳар,
Пишган десам хом чиқар у баъзи сафар.
Булбул каби қалбимни сайратай десам,
Мушуксимон кўнгилсиз у миёвлаб кетар.

Ранг-баранг кўринади мақталган нарса,
Нордон мева бўлади кўпинча сара.
Мен ҳозир аччиқ-чучук ёзсам ҳам, аммо
Яхши ният бор унда, синчиклаб қара!

Пушкин, Лермонтовдан ўрнак оламан,
Аста-секин юқорилаб мен бораман,
Тоғ бошига чиқиб мен қичқирай десам,
Юксакликдан йиларман деб мен қўрқаман.

Манзил яқин, юра бергач йўл қисқарар,
Аллақайда ётган ҳиссиёт қўзғалар.
Мен букирмас, тузалишга қабр керакмас,
Тангри файзи кўнглимга изин солар.

Рамз Бобожон таржимаси

НАСИҲАТ

Эҳтиёжин арз этиб келса тиланчи қопқангга,
Қаттиқ сўзлар бирла сен инсонлигини топтама.
Сенга ўхшаш ул «тиланчилар»да оллонинг қули,
Қўл чўзар бечора бахтсизлик ва очлик орқали.
Юрмангиз бир ёқли деб сиз бу вафосиз дунёни;
У икки ёқли: унинг бор ҳам қора, ҳам кун ёғи.
Ғилдиракдай айланар бойлик ва шуҳрат, мартаба,—
Сен бугун бой, балки, шайтондан ҳам йўқсул эртага!
Бўлса—бергин, бўлмаса аста гапиргин йўқлигинг,—
Билмай қолма: оқ соқолли чол Хизир — Илъёслигин!

Мамарасул Бобоев таржимаси

БЎРОН

Тинчгина турган ҳавони қоплади бирдан туман,
Қор учиб, қор сепкилаб, қорга кўмилди ҳар томон.
Қор урар юзга раҳмсиз кўз очиб бўлмас сира,
Ҳар қора нарса бўри ёки қароқчига ўхшар, қара!
Қорни енггандек тушар ерга тиниқ ой ёғдуси,
Гоҳ сариқ, гоҳо кумуш: қўрққан каби ойнинг юзи.
Кун бўйи ётган эди ўлган илондек йўл тинч,
Чиқди қайдан бу бўрон — йўлдан адашсанг қўрқинч.
Не бало! Қоф тоғидан жинлар тўзиб солган йиғи?
Ё тешилганми худонинг тенги йўқ зўр ёстиғи?
Қор бўлиб ерда учарми ушбу ёстиқ парлари?
Изғишиб парлар йиғарми ёки Қоф тоғ жинлари?
Мен не ғамда, қор орасидан термулиб ул ой кулар,
Мен ғариб заҳматда, гўё — чорбоғиндан бой кулар!

Шуҳрат таржимаси

БОЛАЛАРГА

Қўрқма зинҳор, бор деб айтса, жин, ажина, шурали,
Барчаси йўқ гап, буларни кўрмаган ҳеч ким ҳали.
Жин — фалон деб гап сотишлик эскилардан қолган у,
Сўзлаши яхши, кўнгилли, шоирона ёлғон у.
Аслида — алвасти бўлган саҳролар, сайҳон ҳам йўқ,
Шурали сақлаб турувчи қоп-қора ўрмон ҳам йўқ.
Сен ҳали ўс ҳам ўқи кўп, шунда англарсан барин,
Маърифат нури очар кўп нарсалар ёлғонлигин.

Шукрулло таржимаси

ОНА ТИЛИ

Эй азиз тил, эй гўзал тил, ота-онамнинг тили,
Дунёда кўп нарса билдим сен она тил орқали.
Аввало, бу тил билан онам бешикда куйлаган,
Сўнг узун тунлар бўйи бувим ҳикоят сўйлаган.
Эй она тил, ҳар замон бўлдинг мададкорим менинг,
Сен туфайли англатарман шодлигим, зорим менинг.

Миртемир таржимаси

ҚИТЪА

Кучларимни мен қора кунларга сақлай олмадим,
Кунларимнинг ҳеч бирини ҳам, чунки оқлай олмадим.

Учради йўлда тўсиқ, итдан кўпайди душманим,
Чунки золимларни, устунларни ёқлай олмадим.

Олмадим ўч, битди куч, синди қилич, шул бўлди иш:
Кирланиб битдим ўзим, дунёни поклай олмадим.

Мамарасул Бобоев таржимаси

Bugun (26.04)  shoirning tug‘ilgan kuni

Yigirmanchi asr boshida yashagan Abdulla To’qay she’riyati tatar turklarining, Husayn Jovid she’riyati ozori turklarining, Yahyo Kamol she’riyati Turkiya turklarining, Abdulhamid Sulaymon Cho’lpon she’riyati o’zbek turklarining, Abduxoliq Uyg’ur she’riyati esa uyg’ur turklarining yurak sasi bo’lgan edi.

Atoqli tatar shoiri Abdulla Muhammadg’orifovich To’qaev ((tat. Ğabdulla Tuqay, عبدالله توقاي) — Abdulla To’qay (1886-1913) Qozon gubernasiga qarashli Qushlauch qishlog’ida tug’ildi. Abdulla To’qay Ural`sk shahridagi madrasada o’qidi. Abdulla To’qay ijodining ilk davrida yaratilgan «Ozodlik haqida» (1905),«Tekinxo’rlarga» (1906), «Davlat dumasi» (1906) she’rlarida xalq manfaatini kuylash,ozodlik uchun kurashga da’vat etish g’oyasi kuchlidir. Abdulla To’qayning

Yarqirab yulduz yonodur tun qaro bo’lgan sayin,
Yodima Tangrim tushar baxtim qaro bo’lgan sayin, —

kabi satrlari qarayib bir asr davomida turk dunyosida yuraklarni hayajonga soladi. O’zbek shoiri Tavalloning tatar shoiri bilan ham shoir, ham shaxs sifatida munosabatlari samimiy bo’lgan. 1913 yilda Abdulla To’qayning vafotidan chuqur qayg’urgan shoir matbuotda «she’rlaridan ko’p bahralar olg’onlig’i»ni, turmushi ham To’qayning «tarjimai holiga nihoyatda o’xshab ketganligini» yozadi. «Tatar qardoshlarimizning mashhur shoiri marhum Abdulla Afandi To’qaevning she’rina tazmin» nomi bilan uning «Jumla fikrim kecha kunduz Sizga oid millatim», — deb boshlanadigan she’riga nazirasini e’lon qiladi.

Oradan uzoq yillar o’tib ustoz Abdulla Oripov tatar shoiriga bag’ishlangan ushbu satrlarni bitgan::

Men demam aslo seni: sho’rlik To’qay,
Dardlisan, lekin mudom nurli To’qay,
Chunki sen ozod zamonni istading,
Maqsading hurlik edi, hurlik, To’qay.
O’zbegu totor, qozoq, boshqird bo’lib,
Ko’rinarsan menga goh turlik To’qay.
Sen qorong’u kechalar bitding yonib,
Chiqdi go’rga aslida zo’rlik, To’qay.
Haq so’zingga millating ko’z tiksa ham,
Necha zotlar qildilar ko’rlik To’qay.
Hech ajab ermas Seni yod aylasam,
Ikkimiz ham bir qiya, o’rlik, To’qay.

ABDULLA TO’QAY
SHE’RLARIDAN NAMUNALAR

SHOIR

Yillar o’tib, umr kechib bel bukilsa,
Qarib qolsam, darmon ketsa, tish to’kilsa.
Ko’nglim mening yosh qolg’usi, hech qartaymas,
Irodam hech sinmas, aslo holdan toymas.
Ko’kragimda she’r otashi so’nmas hech ham,
Qarisam-da ko’targayman tog’ni bardam.
Ko’nglim kunduz kabi yorug’, ko’klamday yosh,
Qish va qor yo’q, shoir ko’ngli — mangu ko’klam.
Qarisam-da hech qariday bo’lmagayman,
Aqlim ketib, aslo aljib qolmagayman.
Xudo bilar, o’tirmasman o’t yonida,
She’rlarimdan o’t olgayman, tolmagayman.
Kuylay-kuylay o’larman men o’lganda ham,
Kuylagayman azroilni ko’rganda ham.
«Biz ketarmiz, siz qolarsiz!» deb kuylarman,
Jasadimni tuproq bilan ko’mganda ham.

Mirtemir tarjimasi

TEKINXO’RLAR

Tekinxo’r, oqsuyak zotlar, qorin solgan nasoratlar,
Demas to’ydim, ochofatlar, ajab hay-hay, ajab hay-hay!

Va har qaysi gubernator, kekirmoq birla ko’p mag’rur,
To’yib bo’lgach ular bazo’r, ichu toshi faqat moy-moy!

Bir aylanib kelar murdor, so’ng cho’zilib yotar beor,
Tashqariga qatnab bedor, shudir himmatlari, bay-bay!

Xalq o’lsa ham parvoyi yo’q, bo’lsa basdir qursog’i to’q,
Og’izlari qurdim quduq, nimangki bor: «Day syuda, day-day!»

Bitirgay yeb, qarab tursak, agar birpas qo’yib bersak,
Ayo qursoq va yo qursoq, jahonni qoplarin, voy-voy!

Bularning har biri Qofdir va yo Kavkazga o’xshabdir,
Bulardan ne omon qobdir? Gapir, ey Mingliboy boboy!

Bo’lardi yaxshi, qarshi chora ko’rsak bu qorinlarga,
Tutib yormoq kerakdir, bo’ g’animat damni o’tkarmay!

Yoraylik bu qorinni, chunki bizning baxtimiz shunda,
Shular yutgan umid-iqbolimizni asti qizg’anmay.

Yetar endi, yetar endi, «davayte» boshlayik ishni,
Shimarmoq vaqti keldi yengni, bo’lmas endi qo’zg’almay!

Hujum vaqti eshonlarga, tekinxo’r kallaxumlarga,
Bitir, qir, parchalab tashla, yugur, urra va «bilbanzay»!

Payg’ambar dinin o’rnin qoplagan mechkay marazlardan,—
Qutulmoq lozim endi, qaydadir islomimiz, hay-hay!

Izi ham qolmadi dinning, tamom majusilar bosdi,
Sezib turgan musulmonga chidash mumkinmi jon kuymay?!

So’rib yotgan tekinxo’rga qadaldim misli xanjar men,
Bularning maslagi bizni talash-ku bitta ham qo’ymay.

Yetar, Abdulla, endi yoza ko’rma, bunda surgun bor,
Osarlar dorga, til tiygin butunlay endi qo’zg’almay!

Yo’q, aslo to’xtamay yozg’um, ulardan mutlaqo qo’rqmay,
Nechundir bu yurak kuylar ajaldan asti seskanmay!

Chivindek jismi jonim, mayli, bu yo’lda halok o’lsa,
Mening chin maslagim shuldir, butunlay sotsiallarday!

Bu mazhab bebaho mazhab, qutulmoq yo’li shul yo’ldir,
Buning homiylari o’lguncha borgay shunda aldanmay!

Turob To’la tarjimasi

BIR TATAR SHOIRINING DEGANI

Men kuylayman, turgan yerim tor bo’lsa ham,
Qo’rqmayman sevgan xalqim tatar bo’lsa ham.
Ko’krak kerib turadirman, menga millat
Bu kun miltiqdan o’qlar otar bo’lsa ham.

Ungga, so’lga og’may olg’a men boraman,
Yo’lda bir sad ko’rsam tepib ag’daraman;
Qo’lda qalam bo’la turib yosh shoirga,
Ma’lumdirki, qo’rqish bilan hurkish harom.

Dushmanlarning zo’ridan biz hech qo’rqmaymiz,
Botirlikda Ali, Rustamlarga tengmiz.
Shoir umri qayg’u-hasrat ko’rsa ko’rar,—
To’lqinlanmay turolmaydi ulkan dengiz.

Kuylayman yaxshilikni kecha-kunduz men,
Sevaman ezgu ishni va shirin so’z men.
Yomonlikni so’kaman, maqtay olmayman,
Yomonlikni ko’rganda, juda yovuz men.

Yomonliklar jahlimni ko’p ko’pirtadi,
Tayoq bilan go’yo qornimga turtadi.
«Nega bunday? Yaramas», deb vaysatishib,
«T`fu, chortlar! Ahmoqlar!» deb tukirtadi.

Agar nohaq otsa o’qni menga tomon,
Bir og’iz so’z qilmayman unga hech qachon.
Yanglish otding, qaytib olgin o’qingni deb,
O’q botsa ham do’stlikni qilaman bayon.

Dil zahar bo’lganidan she’rim ham zahar,
Pishgan desam xom chiqar u ba’zi safar.
Bulbul kabi qalbimni sayratay desam,
Mushuksimon ko’ngilsiz u miyovlab ketar.

Rang-barang ko’rinadi maqtalgan narsa,
Nordon meva bo’ladi ko’pincha sara.
Men hozir achchiq-chuchuk yozsam ham, ammo
Yaxshi niyat bor unda, sinchiklab qara!

Pushkin, Lermontovdan o’rnak olaman,
Asta-sekin yuqorilab men boraman,
Tog’ boshiga chiqib men qichqiray desam,
Yuksaklikdan yilarman deb men qo’rqaman.

Manzil yaqin, yura bergach yo’l qisqarar,
Allaqayda yotgan hissiyot qo’zg’alar.
Men bukirmas, tuzalishga qabr kerakmas,
Tangri fayzi ko’nglimga izin solar.

Ramz Bobojon tarjimasi

NASIHAT

Ehtiyojin arz etib kelsa tilanchi qopqangga,
Qattiq so’zlar birla sen insonligini toptama.
Senga o’xshash ul «tilanchilar»da olloning quli,
Qo’l cho’zar bechora baxtsizlik va ochlik orqali.
Yurmangiz bir yoqli deb siz bu vafosiz dunyoni;
U ikki yoqli: uning bor ham qora, ham kun yog’i.
G’ildirakday aylanar boylik va shuhrat, martaba,—
Sen bugun boy, balki, shaytondan ham yo’qsul ertaga!
Bo’lsa—bergin, bo’lmasa asta gapirgin yo’qliging,—
Bilmay qolma: oq soqolli chol Xizir — Il’yosligin!

Mamarasul Boboev tarjimasi

BO’RON

Tinchgina turgan havoni qopladi birdan tuman,
Qor uchib, qor sepkilab, qorga ko’mildi har tomon.
Qor urar yuzga rahmsiz ko’z ochib bo’lmas sira,
Har qora narsa bo’ri yoki qaroqchiga o’xshar, qara!
Qorni yenggandek tushar yerga tiniq oy yog’dusi,
Goh sariq, goho kumush: qo’rqqan kabi oyning yuzi.
Kun bo’yi yotgan edi o’lgan ilondek yo’l tinch,
Chiqdi qaydan bu bo’ron — yo’ldan adashsang qo’rqinch.
Ne balo! Qof tog’idan jinlar to’zib solgan yig’i?
YO teshilganmi xudoning tengi yo’q zo’r yostig’i?
Qor bo’lib yerda ucharmi ushbu yostiq parlari?
Izg’ishib parlar yig’armi yoki Qof tog’ jinlari?
Men ne g’amda, qor orasidan termulib ul oy kular,
Men g’arib zahmatda, go’yo — chorbog’indan boy kular!

Shuhrat tarjimasi

BOLALARGA

Qo’rqma zinhor, bor deb aytsa, jin, ajina, shurali,
Barchasi yo’q gap, bularni ko’rmagan hech kim hali.
Jin — falon deb gap sotishlik eskilardan qolgan u,
So’zlashi yaxshi, ko’ngilli, shoirona yolg’on u.
Aslida — alvasti bo’lgan sahrolar, sayhon ham yo’q,
Shurali saqlab turuvchi qop-qora o’rmon ham yo’q.
Sen hali o’s ham o’qi ko’p, shunda anglarsan barin,
Ma’rifat nuri ochar ko’p narsalar yolg’onligin.

Shukrullo tarjimasi

ONA TILI

Ey aziz til, ey go’zal til, ota-onamning tili,
Dunyoda ko’p narsa bildim sen ona til orqali.
Avvalo, bu til bilan onam beshikda kuylagan,
So’ng uzun tunlar bo’yi buvim hikoyat so’ylagan.
Ey ona til, har zamon bo’lding madadkorim mening,
Sen tufayli anglatarman shodligim, zorim mening.

Mirtemir tarjimasi

QIT ‘A

Kuchlarimni men qora kunlarga saqlay olmadim,
Kunlarimning hech birini ham, chunki oqlay olmadim.

Uchradi yo’lda to’siq, itdan ko’paydi dushmanim,
Chunki zolimlarni, ustunlarni yoqlay olmadim.

Olmadim o’ch, bitdi kuch, sindi qilich, shul bo’ldi ish:
Kirlanib bitdim o’zim, dunyoni poklay olmadim.

Mamarasul Boboev tarjimasi