Шавкат Раҳмон
ИККИ ШЕЪР
Шавкат Раҳмон 1950 йил 12 сентябрда Ўш вилоятининг Қорасув туманига қарашли Помир маҳалласида туғилган. Москвадаги Адабиёт институтини тугатган (1975). Дастлабки шеърий тўплами — «Рангин лаҳзалар» (1977). «Юрак қирралари» (1981), «Очиқ кунлар» (1984), «Гуллаётган тош» (1985), «Уйғоқ тоғлар» (1986), «Ҳулво» (1988), «Сайланма» (1997) сингари шеърий китоблари эълон қилинган. Ф. Г. Лорка («Сайланма», 1979), X. Р. Хименас, А. Альберти шеърларини ўзбек тилига таржима қилган. 1996 йил 2 октябрда Тошкент шаҳрида вафот этган.
УЧАЁТГАН ОДАМ
Тобора тушларим қизиқ тус олар,
тобора қисқарар қуш тушларидай.
Кўпинча учаман,
узоқ учаман
шундок теракларнинг уч-учларида.
Сезаман,
тиғдайин шохлар жисмимни
ўзимнинг қонимга бўяр, алҳазар.
Юрагим қамалган қушдай потирлар,
қувар қон ҳидини олган калхатлар.
Шундоқ бир шум ҳолат исканжасида
ернинг тортиш кучин енгмоқчи бўлиб,
силкийман қонталаш қанотларимни,
минг бор тириламан,
минг бора ўлиб.
Юксакда бир олам — мовий рангларда,
озод руҳлар учун бошпана берган.
Учиб кетолмасдим,
гўё жисмимни
кўринмас ришталар боғлаган ерга.
Шундоқ бир шум ҳолат исканжасида
юрак уйноғидан совуқ тер босиб,
уйғонар эканман,
ойлаб ўйлайман
ғаройиб тушларнинг таъбир, маъносин.
Нега мен учаман,
қайга учаман,
нега такрорланар ғаройиб тушлар?
Демак, қачонлардир қанотим бўлган,
демак аждодларим туралган қушдан.
Ҳафталаб ўйлайман,
ойлаб ўйлайман,
не учун қушларга тортар қонларим?
Қачондир баҳайбат қуш эдим, десам,
нега сиз куласиз, оғажонларим!
Қуш эдим,
ўт билан ўуйнашган бир қуш,
балки ўт куйдирган қанотларимни.
Шу холос, йилларча уриндим бекор
ўқийман деб, куйган ёдим хатини.
Мен қушман,
қачондир ерга қулаган,
кейинча заминга мослашган жисмим.
Fаройиб тушларим эса, шубҳасиз,
ёдимнинг куймасдан колган бир кисми…
Гоҳ эса ўнгимда
куймасдан қолган
хотирам парчаси сабаб бўларми,
гавжум шаҳарларнинг кўчаларида
қанотдай ёзилиб кетар қўлларим.
Қайга учиш керак,
билмайман, аммо
биларсиз бемалол ухлаётганлар —
силкиниб-силкиниб кулаётганлар?!
Билсангиз,
шу тобда жисму жонимни
заҳарга айланиб, ёқар қонларим.
Қушдай бўзлаб учдим бошларингизда,
қушлигин унутган, оғажонларим!
Зора эсласангиз,
зора тилагим,
балки насиб бўлар сизлар-ла учмак.
Ҳрзирча кечирдим, сақламадим кек,
чунки мен одаммас,
чунки мен қушман.
АВТОПОРТРЕТ
Қора шамол ухлар бошида,
қулоқлари тайёрагоҳдир.
Сфинкснинг чеҳраси — юзи,
ярми қора, ярмиси оқдир.
Кўзларида қолган йилдирим
осмонларни рангга қорадир,
жаранглатиб сўнгакларини,
бўронларни йиртиб борадир.
Кулганида мунис чечаклар
потраб чиқар ўнгу сўлидан.
Бир-биридан чиройли кунлар
каптарлардай учар қўйнидан.
Энг бахтиёр лаҳзаларда ҳам
унинг сокин исёни сўнмас.
Туғилмаган шунчаки асло,
у ҳеч қачон шунчаки ўлмас.
Шавкат Раҳмон. Икки шеър: Учаётган одам & Автопортрет. Шеърларни Хуршид Даврон ўқиган / Shavkat Rahmon. Ikki she’r: Uchayotgan odam & Avtoportret. She’rlarni Xurshid Davron o’qigan.
Shavkat RAHMON
IKKI SHE’R
Shavkat Rahmon 1950 yil 12 sentyabrda O’sh viloyatining Qorasuv tumaniga qarashli Pomir mahallasida tug’ilgan. Moskvadagi Adabiyot institutini tugatgan (1975). Dastlabki she’riy to’plami — «Rangin lahzalar» (1977). «Yurak qirralari» (1981), «Ochiq kunlar» (1984), «Gullayotgan tosh» (1985), «Uyg’oq tog’lar» (1986), «Hulvo» (1988), «Saylanma» (1997) singari she’riy kitoblari e’lon qilingan. F. G. Lorka («Saylanma», 1979), X. R. Ximenas, A. Al`berti she’rlarini o’zbek tiliga tarjima qilgan. 1996 yil 2 oktyabrda Toshkent shahrida vafot etgan.
UCHAOTGAN ODAM
Tobora tushlarim qiziq tus olar,
tobora qisqarar qush tushlariday.
Ko’pincha uchaman,
uzoq uchaman
shundok teraklarning uch-uchlarida.
Sezaman,
tig’dayin shoxlar jismimni
o’zimning qonimga bo’yar, alhazar.
Yuragim qamalgan qushday potirlar,
quvar qon hidini olgan kalxatlar.
Shundoq bir shum holat iskanjasida
yerning tortish kuchin yengmoqchi bo’lib,
silkiyman qontalash qanotlarimni,
ming bor tirilaman,
ming bora o’lib.
Yuksakda bir olam — moviy ranglarda,
ozod ruhlar uchun boshpana bergan.
Uchib ketolmasdim,
go’yo jismimni
ko’rinmas rishtalar bog’lagan yerga.
Shundoq bir shum holat iskanjasida
yurak uynog’idan sovuq ter bosib,
uyg’onar ekanman,
oylab o’ylayman
g’aroyib tushlarning ta’bir, ma’nosin.
Nega men uchaman,
qayga uchaman,
nega takrorlanar g’aroyib tushlar?
Demak, qachonlardir qanotim bo’lgan,
demak ajdodlarim turalgan qushdan.
Haftalab o’ylayman,
oylab o’ylayman,
ne uchun qushlarga tortar qonlarim?
Qachondir bahaybat qush edim, desam,
nega siz kulasiz, og’ajonlarim!
Qush edim,
o’t bilan o’uynashgan bir qush,
balki o’t kuydirgan qanotlarimni.
Shu xolos, yillarcha urindim bekor
o’qiyman deb, kuygan yodim xatini.
Men qushman,
qachondir yerga qulagan,
keyincha zaminga moslashgan jismim.
Faroyib tushlarim esa, shubhasiz,
yodimning kuymasdan kolgan bir kismi…
Goh esa o’ngimda
kuymasdan qolgan
xotiram parchasi sabab bo’larmi,
gavjum shaharlarning ko’chalarida
qanotday yozilib ketar qo’llarim.
Qayga uchish kerak,
bilmayman, ammo
bilarsiz bemalol uxlayotganlar —
silkinib-silkinib kulayotganlar?!
Bilsangiz,
shu tobda jismu jonimni
zaharga aylanib, yoqar qonlarim.
Qushday bo’zlab uchdim boshlaringizda,
qushligin unutgan, og’ajonlarim!
Zora eslasangiz,
zora tilagim,
balki nasib bo’lar sizlar-la uchmak.
Hrzircha kechirdim, saqlamadim kek,
chunki men odammas,
chunki men qushman.
AVTOPORTRET
Qora shamol uxlar boshida,
quloqlari tayyoragohdir.
Sfinksning chehrasi — yuzi,
yarmi qora, yarmisi oqdir.
Ko’zlarida qolgan yildirim
osmonlarni rangga qoradir,
jaranglatib so’ngaklarini,
bo’ronlarni yirtib boradir.
Kulganida munis chechaklar
potrab chiqar o’ngu so’lidan.
Bir-biridan chiroyli kunlar
kaptarlarday uchar qo’ynidan.
Eng baxtiyor lahzalarda ham
uning sokin isyoni so’nmas.
Tug’ilmagan shunchaki aslo,
u hech qachon shunchaki o’lmas.
