Шоиранинг «Бинафша» эсдалик гулдастаси, «Тиллақош», «Йиғлаётган оҳу», «Мен сиғмаган дунё», «Оловли фасл», «Одамқуш қўшиғи» номли шеърий ҳамда «Умр карвони», «Қирмиз қизнинг қиссаси» номли насрий тўпламлари чоп этилган. Яқинда «Усмон Азим шеъриятида бадиий тафаккур» номли монографияси ва «Тупроқ иси» шеърий тўплами нашрдан чиқди.

Жумагул Сувонова
АСЛИ ЮРАКЛАРДАН БОШЛАНГАН ВАТАН
Шеърлар

Жумагул Сувонова 1961 йил 5 май куни Самарқанд вилояти Ургут туманида туғилган. 1989 -94 йиллар Самарқанд давлат университетида, 1996-99 йиллар Самарқанд давлат чет тиллар институти аспирантурасида таҳсил олган.Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси тарғибот маркази, кейин Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси Самарқанд вилоятлараро тарғибот маркази,ундан сўнг Республика телерадиокомпанияси «Ёшлар» радиоканалида катта мухбир ва муҳаррир, Самарқанд вилоят ўрта махсус касб ҳунар таълими бошқармаси «Улуғбек ворислари» газетасида муҳаррир вазифаларида фаолият кўрсатган.
Унинг «Бинафша» эсдалик гулдастаси, «Тиллақош», «Йиғлаётган оҳу», «Мен сиғмаган дунё», «Оловли фасл», «Одамқуш қўшиғи» номли шеърий ҳамда «Умр карвони», «Қирмиз қизнинг қиссаси» номли насрдаги назм ва ҳикоялар тўпламлари чоп этилган. Яқинда «Усмон Азим шеъриятида бадиий тафаккур» номли монографияси ва «Тупроқ иси» шеърий тўплами нашрдан чиқди.

ВАТАН ИШҚИ

Юракларга йўл сол унгурлар оша,
Шамоллари байроқ, кўкси бўлсин шаън.
Кенгайгани сари юксалиб борар,
Асли юраклардан бошланган Ватан.

Баҳор адиридан тепчиб туради
Тупроқнинг томири, майсанинг иси.
Мен сенга жонимни узиб тутайин
Ям-яшил борлиқнинг яшил севгиси.

* * *

Гулшанда бир ошён яратмоқ бўлдим,
Гўзал ғунчаларнинг пойида туриб.
Бу дунё гулзору мен гул истайман,
Қийғос чаманзорда тўрт ён югуриб.

Марварид томчилар ғунча юзига
Менинг нигоҳимдан томчилаган нур.
Йўқ эса, бу каби уйғунлик айтинг
Муҳаббат тилида не деб аталур?!..

САФАРДА

Тўққиз кундир
Завқу ҳаяжон,
Қўлларимдан
Тортиб боради.
Ўзга юртнинг
Қулайликлари
Елкамга юк
Ортиб боради.
Менинг юртим,
Менинг қишлоғим,
Нондек бутун
Қилиб ниятни.
Чумолидек
Тортиб боряпман,
Кифтимдаги
Масъулиятни.
Шаҳарлар зўр,
Кўрфазлар гўзал,
Бир-бир тилга
Ололмам ҳориб.
Юз ўгириб
Бари-баридан
Ўз юртимда
Яшайман бориб.
Ўз юртимнинг
Тиконларини
Гуллар билан
Солиштирмайман.
Денгизларни
Бир сиқимгина
Тупроғимга
Алиштирмайман.

БАХШИЁНА

Тоғларда қор бўлмаса,
Йигитда ор бўлмаса,
Ёнингда ёр бўлмаса,
Бундан ёмони бўлмас.

Ўчоғинг дудсиз бўлса,
Юрагинг ўтсиз бўлса,
Дўстинг субутсиз бўлса,
Бундан ёмони бўлмас.

Ёр деганинг паст чиқса,
Худбин, молпараст чиқса,
Қилмишидан маст чиқса,
Бундан ёмони бўлмас.

Сен кузакдек тўкилсанг,
Гирялардек ўқилсанг,
Ишққа етмай йиқилсанг,
Бундан ёмони бўлмас.

Умринг қувончга тўлсин,
Оллоҳ паноҳинг бўлсин.
Бўлсанг ҳаётнинг нақши,
Ҳаммаси бўлар яхши.

* * *

Эсламам, япроқлар юзинда
Сидирсам, шудрингдек учдингиз.
Жонимни қақшатиб-қақшатиб,
Ёдимнинг ёдига кўчдингиз.

Эсламам, энди сиз биз каби
Сармастлар шаҳрина бегона.
Муҳаббат майини нўш этиб,
Тўлғона кетурмиз, тўлғона.

Ёдингиз кўнглумиз ўкситиб,
Бир ғаюр фикрона айлаюр.
Бизам бас демасмиз, сўзимиз
Исёна-исёна айлаюр.

Эсламам, энди сиз бир унут,
Cадосиз, зорлара кетурсиз.
Бизам маст муҳаббат кўшкида
Хорлара-хорлара кетурмиз.

Умримиз қовжирар ташналаб,
Бир унут армоннинг адоси.
Гуллатса, гуллатар энди бир
Муҳаббат аҳлининг дуоси.

Эсламам, юракка бош уриб,
Гирёна инграюр шаббода.
Биз эса оғриндик, юпандик,
Барини топширдик Худога!

* * *

Мунаввар манзилга кетяпман,
Шу тупроқни кўксимга босиб.
Ахир эллик икки йил мени
Кўкрагига кўрди муносиб.

Юрагимни очиб, бағримни
Бутоғига тўкиб боряпман.
Вужудимни кўтариб юрган
Ёноғидан ўпиб боряпман.

УМИД

Зулмат фариштаси қўлингдан тутса,
Тинмай шивирласа эски эртакни,
Қабристон ёнидан бош эгиб ўтсанг,
Тупроқ тилга кирса, эзиб юракни.

Шитоб етакласа боғлар бағрига,
Умид кўзин очса юракда яна.
Қанча тўкилмагин, қанча тинмагин,
Узилмаган ришта қилса тантана.

Нега тутқун бўлиб тўлғонар азал,
Умидни заминга сочиб юборинг!
Қийғос гулга кирсин одам – дарахтлар,
Юракнинг эшигин очиб юборинг!

Равшан маёқ тутиб чорласа умр,
Аламлар нур билан қоришиб кетса,
Қанчалик қоронғу бўлмасин бу йўл,
Битта умид билан ёришиб кетса.

Йиқилсанг эгнингни қоқиб қўйгувчи,
Тақдир тўфонида йитмас, енгилмас,
Яшасанг –
Яшашга етаклагувчи
Умид каби дўстинг тирик бўлса бас!..

ШЕЪРИМГА

Умрим куяр, тунларимни ёқиб ўтдинг,
Умид бўлиб, узоқларга боқиб ўтдинг.
Етмиш икки томиримдан оқиб ўтдинг,
Сендан кечсам, дилим… қандай кечай?!..

Дунё кўрдим, янтоқзорга бошлар йўли,
Товонимни тилиб борар ўнгу сўли.
Муҳаббатим, кўкрагингда кетар қўли,
Сендан кечсам, дилим… қандай кечай?!..

Сен ётмисан, қийнамаган кунинг йўқдир,
Менга қувонч, висол бўлар тунинг йўқдир.
Оловинг бор, оташинг бор, кулинг йўқдир,
Сендан кечсам, дилим… қандай кечай?!..

ЁМҒИРДАГИ ҲАЯЖОН

Ям-яшил ўтлоққа, яшил борлиққа,
Нигоҳимни тикдим, нам мужгонларим.
Кенгликда қанотин ёзиб, рақс тушар,
Ёмғир остидаги ҳаяжонларим.

Шитирлаб, юрагим қучар бир оҳанг,
Баҳорми, булутми дил осмонларим.
Биринчи бўсадек бахт ҳадя этар,
Ёмғир остидаги ҳаяжонларим.

Келсайдинг, кўрсайдинг мен девонани,
Сендан кечиб, сен-ла кетар жонларим.
Кўзимдан хотирам кўксига ёғар,
Ёмғир остидаги ҳаяжонларим.

Ёғади юзимни, қўлимни ўпиб,
Ишқ бўлиб, юракдан кетган онларим.
Сўнгги бор самога тавалло этар,
Ёмғир остидаги ҳаяжонларим.

* * *

Сен ҳам ошуқ,
Мен ҳам ошуқ, ёрижон…
Дардимизни шаббодалар билади.

Сен ҳам ошуқ,
Мен ҳам ошуқ, ёрижон…
Йўлимизга нурлар сажда қилади.

Сен ҳам ошуқ,
Мен ҳам ошуқ, ёрижон,
Ўзинг асраб, ўзга гулни куйдирма.

Сен ҳам ошуқ,
Мен ҳам ошуқ, ёрижон…
Хазонингга
Бўронингни суйдирма…

* * *

Қувлашмачоқ ўйнадик бирга,
Роса узоқ қувлади дунё.
Сўнг ютқазиб қўймасин дея,
Мени қўллаб юборди Худо.

Етиб келдим маррага олдин,
ўалабамни бахтга йўяман.
Мен дунёни муштдек аёлга
Ютқазди!.. деб ёзиб қўяман.

ЁЛҒИЗ ҚАЙИҚ

Сувда қалқиб турар эшкаги,
Икки ёнга тушган қўлдайин.
Тўшларига урилар тўлқин,
Сафардошга интиқ йўлдайин.

Бироқ, қайиқ қилт эта олмас,
Занжирланган темир тўсинга.
Яқинлари қолдириб кетган
Инсон руҳи сингиган унга.

ТАБАССУМ

Сув бўлиб кўксингга
Тўкилдим доим,
Гоҳ тун, гоҳ нур бўлиб
Сочингга қўндим.
Замин, юрагингга
Етиб боргунча,
Ҳар гал қайта-қайта
Жонингда ундим.
Ям-яшил чиройинг,
Қирмизи лабинг,
Ишқинг уммонига
Сўроқсиз кирдим.
Сенинг жамолингда
Очилмоқ учун
Тоза тупроқ бўлиб
Табассум қилдим.

Манба: «Китоб дунёси»,2014 йил, 21-сон

Jumagul Suvonova
ASLI YURAKLARDAN BOSHLANGAN VATAN
She’rlar

   Jumagul Suvonova 1961 yil 5 may kuni Samarqand viloyati Urgut tumanida tug’ilgan. 1989 -94 yillar Samarqand davlat universitetida, 1996-99 yillar Samarqand davlat chet tillar instituti aspiranturasida tahsil olgan.O’zbekiston Yozuvchilar uyushmasi targ’ibot markazi, keyin O’zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Samarqand viloyatlararo targ’ibot markazi,undan so’ng Respublika teleradiokompaniyasi «Yoshlar» radiokanalida katta muxbir va muharrir, Samarqand viloyat o’rta maxsus kasb hunar ta’limi boshqarmasi «Ulug’bek vorislari» gazetasida muharrir vazifalarida faoliyat ko’rsatgan.
Uning «Binafsha» esdalik guldastasi, «Tillaqosh», «Yig’layotgan ohu», «Men sig’magan dunyo», «Olovli fasl», «Odamqush qo’shig’i» nomli she’riy hamda «Umr karvoni», «Qirmiz qizning qissasi» nomli nasrdagi nazm va hikoyalar to’plamlari chop etilgan. Yaqinda «Usmon Azim she’riyatida badiiy tafakkur» nomli monografiyasi va «Tuproq isi» she’riy to’plami nashrdan chiqdi.

VATAN ISHQI

Yuraklarga yo’l sol ungurlar osha,
Shamollari bayroq, ko’ksi bo’lsin sha’n.
Kengaygani sari yuksalib borar,
Asli yuraklardan boshlangan Vatan.

Bahor adiridan tepchib turadi
Tuproqning tomiri, maysaning isi.
Men senga jonimni uzib tutayin
Yam-yashil borliqning yashil sevgisi.

* * *

Gulshanda bir oshyon yaratmoq bo’ldim,
Go’zal g’unchalarning poyida turib.
Bu dunyo gulzoru men gul istayman,
Qiyg’os chamanzorda to’rt yon yugurib.

Marvarid tomchilar g’uncha yuziga
Mening nigohimdan tomchilagan nur.
Yo’q esa, bu kabi uyg’unlik ayting
Muhabbat tilida ne deb atalur?!..

SAFARDA

To’qqiz kundir
Zavqu hayajon,
Qo’llarimdan
Tortib boradi.
O’zga yurtning
Qulayliklari
Yelkamga yuk
Ortib boradi.
Mening yurtim,
Mening qishlog’im,
Nondek butun
Qilib niyatni.
Chumolidek
Tortib boryapman,
Kiftimdagi
Mas’uliyatni.
Shaharlar zo’r,
Ko’rfazlar go’zal,
Bir-bir tilga
Ololmam horib.
Yuz o’girib
Bari-baridan
O’z yurtimda
Yashayman borib.
O’z yurtimning
Tikonlarini
Gullar bilan
Solishtirmayman.
Dengizlarni
Bir siqimgina
Tuprog’imga
Alishtirmayman.

BAXSHIYONA

Tog’larda qor bo’lmasa,
Yigitda or bo’lmasa,
Yoningda yor bo’lmasa,
Bundan yomoni bo’lmas.

O’chog’ing dudsiz bo’lsa,
Yuraging o’tsiz bo’lsa,
Do’sting subutsiz bo’lsa,
Bundan yomoni bo’lmas.

Yor deganing past chiqsa,
Xudbin, molparast chiqsa,
Qilmishidan mast chiqsa,
Bundan yomoni bo’lmas.

Sen kuzakdek to’kilsang,
Giryalardek o’qilsang,
Ishqqa yetmay yiqilsang,
Bundan yomoni bo’lmas.

Umring quvonchga to’lsin,
Olloh panohing bo’lsin.
Bo’lsang hayotning naqshi,
Hammasi bo’lar yaxshi.

* * *

Eslamam, yaproqlar yuzinda
Sidirsam, shudringdek uchdingiz.
Jonimni qaqshatib-qaqshatib,
Yodimning yodiga ko’chdingiz.

Eslamam, endi siz biz kabi
Sarmastlar shahrina begona.
Muhabbat mayini no’sh etib,
To’lg’ona keturmiz, to’lg’ona.

Yodingiz ko’nglumiz o’ksitib,
Bir g’ayur fikrona aylayur.
Bizam bas demasmiz, so’zimiz
Isyona-isyona aylayur.

Eslamam, endi siz bir unut,
Cadosiz, zorlara ketursiz.
Bizam mast muhabbat ko’shkida
Xorlara-xorlara keturmiz.

Umrimiz qovjirar tashnalab,
Bir unut armonning adosi.
Gullatsa, gullatar endi bir
Muhabbat ahlining duosi.

Eslamam, yurakka bosh urib,
Giryona ingrayur shabboda.
Biz esa og’rindik, yupandik,
Barini topshirdik Xudoga!

* * *

Munavvar manzilga ketyapman,
Shu tuproqni ko’ksimga bosib.
Axir ellik ikki yil meni
Ko’kragiga ko’rdi munosib.

Yuragimni ochib, bag’rimni
Butog’iga to’kib boryapman.
Vujudimni ko’tarib yurgan
Yonog’idan o’pib boryapman.

UMID

Zulmat farishtasi qo’lingdan tutsa,
Tinmay shivirlasa eski ertakni,
Qabriston yonidan bosh egib o’tsang,
Tuproq tilga kirsa, ezib yurakni.

Shitob yetaklasa bog’lar bag’riga,
Umid ko’zin ochsa yurakda yana.
Qancha to’kilmagin, qancha tinmagin,
Uzilmagan rishta qilsa tantana.

Nega tutqun bo’lib to’lg’onar azal,
Umidni zaminga sochib yuboring!
Qiyg’os gulga kirsin odam – daraxtlar,
Yurakning eshigin ochib yuboring!

Ravshan mayoq tutib chorlasa umr,
Alamlar nur bilan qorishib ketsa,
Qanchalik qorong’u bo’lmasin bu yo’l,
Bitta umid bilan yorishib ketsa.

Yiqilsang egningni qoqib qo’yguvchi,
Taqdir to’fonida yitmas, yengilmas,
Yashasang –
Yashashga yetaklaguvchi
Umid kabi do’sting tirik bo’lsa bas!..

SHE’RIMGA

Umrim kuyar, tunlarimni yoqib o’tding,
Umid bo’lib, uzoqlarga boqib o’tding.
Yetmish ikki tomirimdan oqib o’tding,
Sendan kechsam, dilim… qanday kechay?!..

Dunyo ko’rdim, yantoqzorga boshlar yo’li,
Tovonimni tilib borar o’ngu so’li.
Muhabbatim, ko’kragingda ketar qo’li,
Sendan kechsam, dilim… qanday kechay?!..

Sen yotmisan, qiynamagan kuning yo’qdir,
Menga quvonch, visol bo’lar tuning yo’qdir.
Oloving bor, otashing bor, kuling yo’qdir,
Sendan kechsam, dilim… qanday kechay?!..

YOMG’IRDAGI HAYAJON

Yam-yashil o’tloqqa, yashil borliqqa,
Nigohimni tikdim, nam mujgonlarim.
Kenglikda qanotin yozib, raqs tushar,
Yomg’ir ostidagi hayajonlarim.

Shitirlab, yuragim quchar bir ohang,
Bahormi, bulutmi dil osmonlarim.
Birinchi bo’sadek baxt hadya etar,
Yomg’ir ostidagi hayajonlarim.

Kelsayding, ko’rsayding men devonani,
Sendan kechib, sen-la ketar jonlarim.
Ko’zimdan xotiram ko’ksiga yog’ar,
Yomg’ir ostidagi hayajonlarim.

Yog’adi yuzimni, qo’limni o’pib,
Ishq bo’lib, yurakdan ketgan onlarim.
So’nggi bor samoga tavallo etar,
Yomg’ir ostidagi hayajonlarim.

* * *

Sen ham oshuq,
Men ham oshuq, yorijon…
Dardimizni shabbodalar biladi.

Sen ham oshuq,
Men ham oshuq, yorijon…
Yo’limizga nurlar sajda qiladi.

Sen ham oshuq,
Men ham oshuq, yorijon,
O’zing asrab, o’zga gulni kuydirma.

Sen ham oshuq,
Men ham oshuq, yorijon…
Xazoningga
Bo’roningni suydirma…

* * *

Quvlashmachoq o’ynadik birga,
Rosa uzoq quvladi dunyo.
So’ng yutqazib qo’ymasin deya,
Meni qo’llab yubordi Xudo.

Yetib keldim marraga oldin,
o’alabamni baxtga yo’yaman.
Men dunyoni mushtdek ayolga
Yutqazdi!.. deb yozib qo’yaman.

YOLG’IZ QAYIQ

Suvda qalqib turar eshkagi,
Ikki yonga tushgan qo’ldayin.
To’shlariga urilar to’lqin,
Safardoshga intiq yo’ldayin.

Biroq, qayiq qilt eta olmas,
Zanjirlangan temir to’singa.
Yaqinlari qoldirib ketgan
Inson ruhi singigan unga.

TABASSUM

Suv bo’lib ko’ksingga
To’kildim doim,
Goh tun, goh nur bo’lib
Sochingga qo’ndim.
Zamin, yuragingga
Yetib borguncha,
Har gal qayta-qayta
Joningda undim.
Yam-yashil chiroying,
Qirmizi labing,
Ishqing ummoniga
So’roqsiz kirdim.
Sening jamolingda
Ochilmoq uchun
Toza tuproq bo’lib
Tabassum qildim.

Manba: «Kitob dunyosi»,2014 yil, 21-son