Изланувчан, ҳақиқий иқтидор қудратига таяниб қалам тебратувчи Жумагул Сувонованинг «Китоб дунёси» газетасида эълон қилинган янги шеърларидаям шоира шеъриятининг ўзига хос манзараларига гувоҳ бўласиз.
Жумагул СУВОНОВА
ЁМҒИРГА ҚЎШИЛИБ ЁҒАЯПМАН МЕН…
Жумагул Сувонова Самарқанд вилояти Ургут туманида туғилган. 1989-94 йиллар Самарқанд давлат университетида, 1996-99 йиллар Самарқанд давлат чет тиллар институти аспирантурасида таҳсил олган.Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси тарғибот маркази, кейин Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси Самарқанд вилоятлараро тарғибот маркази, ундан сўнг Республика телерадиокомпанияси «Ёшлар» радиоканалида катта мухбир ва муҳаррир, Самарқанд вилоят ўрта махсус касб ҳунар таълими бошқармаси «Улуғбек ворислари» газетасида муҳаррир вазифаларида фаолият кўрсатган.
Унинг «Бинафша» эсдалик гулдастаси, «Тиллақош», «Йиғлаётган оҳу», «Мен сиғмаган дунё», «Оловли фасл», «Одамқуш қўшиғи», «Тупроқ иси», «Жонимдаги из» номли шеърий ҳамда «Умр карвони», «Қирмиз қизнинг қиссаси» номли насрдаги назм ва ҳикоялар тўпламлари, «Усмон Азим шеъриятида бадиий тафаккур» номли монографияси нашр этилган.
* * *
Чойшабдек заминга ёйсаму,
Қуёшда тобласам қалбимни.
Туну кун оқ рангга бўясам,
Доғлари қолмаса дардимни.
Шамолга ўратсам ҳилпираб,
Самога, маъвога топинса.
Денгизли, дарёли дунёни
Ипакдек, эгнига ёпинса.
Илоҳий бир оҳанг яралса,
Юраклар кенг бўлса ва уйғоқ!
Ўн саккиз минг олам титраса,
Эзгулик қўшиғин битган чоғ!..
Чойшабдек заминга ёйсаму
Қуёшда тобласам қалбимни…
* * *
Сен чўққига томон боряпсан,
Аста-секин жилмаяр қуёш.
Қалпоғини осмонга отиб,
Арчазорлар кўтаради бош.
Йўл-йўлакай қараб борасан,
Бир ён дара, бир томон жарлик.
Юқорига ўрлаган сари,
Тоғ кифтингга туташади тик.
Чўнг маҳобат…
Қош қораймоқда,
Қаршингда зўр заҳмат туради.
Қўрқмай тирмаш, тирмашаверсанг
Чўққи сенга томон юради.
Сен чўққига чиқасан,
албат!..
* * *
Мусофирдай ўтаяпман мен,
Бу дунёнинг издиҳомидан.
Оёғини ечмас мен учун,
Ҳаёт кечиб сал оромидан.
Фақат шовқин солиб дарахтлар,
Йўлим тўсиб қилар иддао.
Кетар бўлсам ҳаёт қилт этмас,
Пинагини бузмайди дунё!
* * *
Ифорлар сийпалар юзимни,
Ям-яшил мавжудлик теграмда.
Онажон, бу қандай тароват,
Кун сиймин зар сочар тепамда.
Яна маст, тўрт томон чайқалиб,
Муҳаббат, озордан сўйлайди.
Бодроқдай оқ пушти ғунчалар,
Навбаҳор қўшиғин куйлайди.
Куйлайди дарахтлар, даралар,
Осмон ҳам замин ҳам жўр бўлар.
Йиқилган туради ўрнидан,
Жарчилар овози зўр бўлар.
Бугун тўй, тўй дейди садолар,
Ариқлар, тупроқлар уқади.
Майса не бу ифор навога
Қуртлар ҳам инидан чиқади.
Юз-юзга тушади, кўз-кўзга,
Қалдирғочлар келар, дил ошиқ!
Заминни қучоқлаб навбаҳор,
Тўқийди сеҳрли бир қўшиқ!..
* * *
Ёмғир ёғаяпти
Тиқир-тиқирлаб,
Темир тўсинларнинг
Юраги зада.
Куни бўйи сузган
Хира булутлар
Осмон нигоҳига
Тутади парда.
Ёмғир ёғаяпти
Эзилиб, дилгир,
Бир томчиси гирён,
Бир томчиси жон.
Ер билан самонинг
Оралиғида,
Оқиб бораяпти
Томчилаб осмон.
Ёмғир ёғаяпти
Жуда паришон,
Қўйгил тўкилма, денг!
Қўй энди, тин денг!..
Ахир деразага кўзимни тикиб,
Ёмғирга қўшилиб,
Ёғаяпман мен.
Ёмғир ёғаяпти
Тиқир-тиқирлаб…
СИНДИРДИМ, ЖАРАНГЛАБ КЕТДИ ДИЛ
Синдирдим…
Жаранглаб кетди дил.
Бу бағир садонинг кўлкаси.
Мен сени… Билмадим…
Мен ахир…
Ишқ — ширин орзулар ўлкаси.
Кўнглим бир салтанат биллурий,
Биллурий қадаҳда томчи май.
Қўл чўзма,
Телбаи қаландар,
Дил нафис қадаҳга қуйилмай,
Қалб-қаср, айвони нақшинкор,
Киролмас бағрига киройи.
Ланг очиқ эшикни тополмай,
Девордан ошдингми, савдойи.
Синдирдинг…
Жаранглаб кетди дил.
Қарагин, шундоғам қўлларим
Шум тақдир қайирган
Тош — нигоҳ.
Алам йўқ, азоб йўқ юракка,
Бундан ҳам оғирроқ, оғирроқ.
Гуноҳлар тортқилар ал-омон!
Гуноҳкор бошимни эгмадим,
Дилимни синдирдим, дилимни —
Афу эт дилингга тегмадим!
Синдирдим,
Жаранглаб кетди дил…
МЎЪЖИЗА
Мен ҳавога сингиб кетяпман,
Ё ўзимдан адашди ақлим.
Йўллар мени жим қаршилайди,
Табиат ҳам қаршилайди жим…
Бошда тутиб қувонмаслар, ё
Ерга уриб қилмас чилпарчин.
Шулар менинг насибамми, ё
Шулар менинг толеиммикин?
Руҳ шафқатсиз қиймалангандир,
У оғриқни сезмайди асло.
Мен нигоҳман оғриқ истаган,
Руҳсиз еру самовот аро.
“Ёрилмади” — шу тошлар билан,
Тугамадим қилавериб жанг.
Зичлик сиқиб чиқаролмади,
Мен ҳавога сингиб кетяпман.
Ёқасини йиртиб ташламас,
Даҳшатда донг қотмайди борлиқ
Ахир оддий молекуламас,
Ё эмасман оддий топилдиқ.
Титраётган минглаб аъзодан,
Бош, қўл, оёқ, юрак ҳоказо…
Оқиб чиққан оҳангман ахир,
Ҳаракатни айлаган бино.
Тушунчага сингиб кетяпман,
Майда… Жуда майда, моддият…
Мен ҳавоман,
Тириклик!.. Аттанг!..
Англамаслик даҳшатдир, даҳшат!..
Jumagul SUVONOVA
YOMG’IRGA QO’SHILIB YOG’AYAPMAN MEN…
Jumagul Suvonova Samarqand viloyati Urgut tumanida tug’ilgan. 1989-94 yillar Samarqand davlat universitetida, 1996-99 yillar Samarqand davlat chet tillar instituti aspiranturasida tahsil olgan.O’zbekiston Yozuvchilar uyushmasi targ’ibot markazi, keyin O’zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Samarqand viloyatlararo targ’ibot markazi, undan so’ng Respublika teleradiokompaniyasi «Yoshlar» radiokanalida katta muxbir va muharrir, Samarqand viloyat o’rta maxsus kasb hunar ta’limi boshqarmasi «Ulug’bek vorislari» gazetasida muharrir vazifalarida faoliyat ko’rsatgan.
Uning «Binafsha» esdalik guldastasi, «Tillaqosh», «Yig’layotgan ohu», «Men sig’magan dunyo», «Olovli fasl», «Odamqush qo’shig’i», «Tuproq isi», «Jonimdagi iz» nomli she’riy hamda «Umr karvoni», «Qirmiz qizning qissasi» nomli nasrdagi nazm va hikoyalar to’plamlari, «Usmon Azim she’riyatida badiiy tafakkur» nomli monografiyasi nashr etilgan.
* * *
Choyshabdek zaminga yoysamu,
Quyoshda toblasam qalbimni.
Tunu kun oq rangga bo’yasam,
Dog’lari qolmasa dardimni.
Shamolga o’ratsam hilpirab,
Samoga, ma’voga topinsa.
Dengizli, daryoli dunyoni
Ipakdek, egniga yopinsa.
Ilohiy bir ohang yaralsa,
Yuraklar keng bo’lsa va uyg’oq!
O’n sakkiz ming olam titrasa,
Ezgulik qo’shig’in bitgan chog’!..
Choyshabdek zaminga yoysamu
Quyoshda toblasam qalbimni…
* * *
Sen cho’qqiga tomon boryapsan,
Asta-sekin jilmayar quyosh.
Qalpog’ini osmonga otib,
Archazorlar ko’taradi bosh.
Yo’l-yo’lakay qarab borasan,
Bir yon dara, bir tomon jarlik.
Yuqoriga o’rlagan sari,
Tog’ kiftingga tutashadi tik.
Cho’ng mahobat…
Qosh qoraymoqda,
Qarshingda zo’r zahmat turadi.
Qo’rqmay tirmash, tirmashaversang
Cho’qqi senga tomon yuradi.
Sen cho’qqiga chiqasan,
albat!..
* * *
Musofirday o’tayapman men,
Bu dunyoning izdihomidan.
Oyog’ini yechmas men uchun,
Hayot kechib sal oromidan.
Faqat shovqin solib daraxtlar,
Yo’lim to’sib qilar iddao.
Ketar bo’lsam hayot qilt etmas,
Pinagini buzmaydi dunyo!
* * *
Iforlar siypalar yuzimni,
Yam-yashil mavjudlik tegramda.
Onajon, bu qanday tarovat,
Kun siymin zar sochar tepamda.
Yana mast, to’rt tomon chayqalib,
Muhabbat, ozordan so’ylaydi.
Bodroqday oq pushti g’unchalar,
Navbahor qo’shig’in kuylaydi.
Kuylaydi daraxtlar, daralar,
Osmon ham zamin ham jo’r bo’lar.
Yiqilgan turadi o’rnidan,
Jarchilar ovozi zo’r bo’lar.
Bugun to’y, to’y deydi sadolar,
Ariqlar, tuproqlar uqadi.
Maysa ne bu ifor navoga
Qurtlar ham inidan chiqadi.
Yuz-yuzga tushadi, ko’z-ko’zga,
Qaldirg’ochlar kelar, dil oshiq!
Zaminni quchoqlab navbahor,
To’qiydi sehrli bir qo’shiq!..
* * *
Yomg’ir yog’ayapti
Tiqir-tiqirlab,
Temir to’sinlarning
Yuragi zada.
Kuni bo’yi suzgan
Xira bulutlar
Osmon nigohiga
Tutadi parda.
Yomg’ir yog’ayapti
Ezilib, dilgir,
Bir tomchisi giryon,
Bir tomchisi jon.
Yer bilan samoning
Oralig’ida,
Oqib borayapti
Tomchilab osmon.
Yomg’ir yog’ayapti
Juda parishon,
Qo’ygil to’kilma, deng!
Qo’y endi, tin deng!..
Axir derazaga ko’zimni tikib,
Yomg’irga qo’shilib,
Yog’ayapman men.
Yomg’ir yog’ayapti
Tiqir-tiqirlab…
SINDIRDIM, JARANGLAB KETDI DIL
Sindirdim…
Jaranglab ketdi dil.
Bu bag’ir sadoning ko’lkasi.
Men seni… Bilmadim…
Men axir…
Ishq — shirin orzular o’lkasi.
Ko’nglim bir saltanat billuriy,
Billuriy qadahda tomchi may.
Qo’l cho’zma,
Telbai qalandar,
Dil nafis qadahga quyilmay,
Qalb-qasr, ayvoni naqshinkor,
Kirolmas bag’riga kiroyi.
Lang ochiq eshikni topolmay,
Devordan oshdingmi, savdoyi.
Sindirding…
Jaranglab ketdi dil.
Qaragin, shundog’am qo’llarim
Shum taqdir qayirgan
Tosh — nigoh.
Alam yo’q, azob yo’q yurakka,
Bundan ham og’irroq, og’irroq.
Gunohlar tortqilar al-omon!
Gunohkor boshimni egmadim,
Dilimni sindirdim, dilimni —
Afu et dilingga tegmadim!
Sindirdim,
Jaranglab ketdi dil…
MO»JIZA
Men havoga singib ketyapman,
YO o’zimdan adashdi aqlim.
Yo’llar meni jim qarshilaydi,
Tabiat ham qarshilaydi jim…
Boshda tutib quvonmaslar, yo
Yerga urib qilmas chilparchin.
Shular mening nasibammi, yo
Shular mening toleimmikin?
Ruh shafqatsiz qiymalangandir,
U og’riqni sezmaydi aslo.
Men nigohman og’riq istagan,
Ruhsiz yeru samovot aro.
“Yorilmadi” — shu toshlar bilan,
Tugamadim qilaverib jang.
Zichlik siqib chiqarolmadi,
Men havoga singib ketyapman.
Yoqasini yirtib tashlamas,
Dahshatda dong qotmaydi borliq
Axir oddiy molekulamas,
YO emasman oddiy topildiq.
Titrayotgan minglab a’zodan,
Bosh, qo’l, oyoq, yurak hokazo…
Oqib chiqqan ohangman axir,
Harakatni aylagan bino.
Tushunchaga singib ketyapman,
Mayda… Juda mayda, moddiyat…
Men havoman,
Tiriklik!.. Attang!..
Anglamaslik dahshatdir, dahshat!..
