Атоқли тожик шоири Лойиқ Шерали таваллуд топган куннинг 75 йиллиги олдидан

    Замонавий тожик шеъриятида ҳеч ким Лойиқдай кўп ошиқона куйламаган. У яратган эркин шеърдан тортиб, то ғазалларию тўртликларигача ишқ билан лиммо-лим. Лойиқ қадимий шеър кўринишига янги руҳ бағишлаган шоир эди.

ЛОЙИҚ
ЭЙ, ДАРЁ ДИЛИМ…
Сайфуллохон Қорихонов таржималари

    Лойиқ Шерали (тожикча: Лоиқ Шералй 1941 йил, 20 майда Панжакент туманининг Мазори Шариф қишлоғида туғилган. «Кўклам»(1966), «Илҳом»(1968), «Тилак»(1971), «Ташна кўнгил»(1974), «Соҳиллар»(1972), «Ватан тупроғи»(1975), «Ёмғир томчилари»(1976), «Йўловчи»(1979), «Тош саҳифа»(1980), «Кўз кулбаси»(1982), «Ёруғ кун»(1984), «Қалб уйи»(1986), «Она дуоси»(1991), «Тўлган жом»(1991), «Мен ва дарё»(1991), «Ишқ аввалию охири»(1994), «Сассиз фарёд»(1997) номли шеърий тўпламлари ҳамда икки томлик «Куллиёт»и(2001) нашр этилган. С.Есенин, Гёте, С.Капутикян, Э.Межелайтис, Қ.Қулиев, Йордан Милев, Г.Птицин, М.Светлов, Р.Ҳамзатов, Е.Евтушенко, Э.Воҳидов шеърларини тожик тилига таржима қилган. А.Рўдакий номидаги Тожикистон Давлат ҳамда халқаро Нилуфар мукофотларининг совриндори. Тожикистон халқ шоири. 2000 йил, 30 июнда вафот этган.

ҚИЛМА ПАРВО, МЕНИНГ, ЭЙ, ДАРЁ ДИЛИМ

Турмуш йўлакларин тўрт ёғида биз,
Гоҳ йўлдан озганмиз, гоҳо йўлдошмиз.
Чопгаймиз гоҳо бош, гоҳ оёқ билан,
Гоҳида бошлиқмиз, гоҳо бебошмиз.
Қилма парво, менинг, эй, дарё дилим.

Сени гоҳ атарлар ҳиссиз, умидсиз,
Ўзининг кимлигин ўзи билмаслар.
Уларнинг мол-ҳолин қаърига боқсам,
Улар ҳам ўзидан рози эмаслар.
Қилма парво, менинг, эй, дарё дилим.

Сени ноумид деб атаганларнинг
Юракда орзусин ўлганин кўрдим.
Ҳаттоки, жўжани кузгача санаб…
Кўнгли ваҳимага тўлганин кўрдим…
Қилма парво, менинг, эй, дарё дилим.

Шу қисқа умримда англаганим шу:
Ҳавас бозорига ўхшаркан дунё.
Бозорга келтирса кимдир хазина,
Баъзилар келтиргай иллатли ашё.
Қилма парво, менинг, эй, дарё дилим.

Шоир андишали бўлмаса агар,
Қофия ўйини авж олар, тайин.
Ахир, истеъдод бу чигит эмаски,
Ердан тўп-тўп бўлиб унса йил сайин…
Қилма парво, менинг, эй, дарё дилим.

Ердан ҳосил олиш истаги, гарчанд,
Юз минглаб инсонга тиргак, суянчиқ.
Баркамол, соппа-соғ кўринсак ҳам лек,
Ҳаммамиз бошоғриқ, юракда санчиқ,
Қилма парво, менинг, эй, дарё дилим.

Бири кам дунё бу – кемтик ва чипор,
Розию норози бўлган ва бўлар.
Минг тусда товланса ҳаётнинг ранги,
Унинг асл рангин, айтинг, ким билар?
Қилма парво, менинг, эй, дарё дилим.

ОНА ҚАСИДАСИ

Юз жон бўлсин онанинг бир тилагин адоси,
Осон қилар мушкулинг онанинг ҳар дуоси.

Гар қулоғи том битган дунё сўзим эшитса,
Бу сўз – она алласин, балки, оҳанрабоси.

Битган бўлсам шеър агар, бисотимдан бир асар,
Бу ҳам танга сингиган онам ғаму навоси.

Бошлангани учун, эй, тан-жонидан туғилмоқ,
Ҳар кун туғар юз достон битта она ҳижоси.

Яшолмасман ўйламай, тозанажод онамни,
Бошим унга тасаддуқ, жоним она фидоси.

Шиддату шон-шарафдан бошим кўкка етса ҳам,
Қилгум она пойига яна таъзим бажоси.

Ўзидан рози бўлган кимсаларга ҳайронман,
Рози бўлгайми ўздан, олмай она ризосин.

Чиқмай она қабридан, Қуёш Шарқдан чиққани –
Унинг билмай йўл қўйган, балки, битта хатоси.

Само ойдин бўлмагай, кўзи нурга тўлмагай,
Агар ерда бўлмаса, она нуру зиёси.

Бебақо бўлса дунё, аксинча, юз ўлимга
Бергай олам бақосин, фақат, она бақоси.

Тўхтарди ер юришдан, фалак даврон суришдан,
Очилмаса бир нафас она дасти сахоси.

Дунё эди норасо, борлиқ эди носазо,
Бўлмаса гар холиқ то, она меҳри расоси.

Кўз ёшини тўкмаса, агар она сув қилиб,
Тақир даштдай товланар кўм-кўк ернинг жилоси.

Баланд осмон тоқида порламагай бир юлдуз,
Шуъла ато этмаса кўздан она даҳоси.

Оламда йўқ интиҳо, чунки яхшилик узра –
Она қўйган қадамнинг йўқ сира интиҳоси.

Тўлғоқ тутиш дардидан ўзга дардни тан олмай –
Жаҳоннинг тўрт бурчидан келар она садоси.

Балки, бизнинг замонда шоҳу гадо йўқ, лекин,
Ўлдилар қанча шоҳлар, бўлиб она гадоси.

Fамхору ҳамдардларим сочимдан кўп бўлса ҳам,
Оғир кунда билингай, она ўрни, баҳоси.

Она мадҳи бўлмаса, бир пулга ҳам арзимас
Жаҳон шоирларининг бирга айтган саноси.

Унга ҳайкал қўйсалар чеккан оҳу зорини
Қандай тажассум этгай, жонсиз она сиймоси?

Коинотга йўл очган бўлса баёв фарзанди,
Уни ҳам очмиш она нигоҳи дилкушоси.

Зарга ғарқ зурёдлари, ахир англаб етдилар:
Дунё она олдида тариқчадир қиёси.

Унинг жаҳонгирлари, бўйин қайирганлари,
Қайрилдилар онанинг бузиб аҳду вафосин.

Сўндирдилар умидин дунё жангида, лекин,
Мангу қолди онанинг умид тўла дунёси.

Дунё дарду балосин онаизор олди-ю,
Аммо, дунё олмади она дарду балосин.

Бизга жафо қилса гоҳ, одам бўлардик, валлоҳ,
Кошки, қолса оламда фақат она жафоси.

Бир бўлмасак онанинг қадди икки букилар,
Кўринг, мавзун қоматлар, онанинг қадди ёсин.

Эдим ғамгин, пажмурда, она қазо этганда,
Қуримаса агарда, етти иқлим дарёси!

ОЛҚИШ

Ҳар ким кўриб юзингни, топсин ёшлик рухсорин,
Кокилларинг мушкидан тотсин ёшлик уфорин.
Хазон юзин кўрмасин
Ҳуснинг – тиниқ гулбоғинг.
Бир доғ изин кўрмасин
Чақнаган кўз – қароғинг.
Аччиқ кезин кўрмасин
Ширин кулгич, яноғинг.

Бошдан-оёқ баҳорсан, юзингга гул қўнади,
Қадам қўйсанг қаерга, изингдан гул унади.
Алам заҳрин кўрмасин
Асал лабинг – дудоғинг.
Ҳижрон қаҳрин кўрмасин
Анбар тўлган қучоғинг.
Озор баҳрин кўрмасин
Дийдоринг – дил чароғинг.

ЛОЙИҚ КЕТДИ АЙЛАБ ВИДО

Ул бағри қон лаългунга де, Лойиқ кетди айлаб видо,
Ул маҳбуби маҳзунга де, Лойиқ кетди айлаб видо.

Зор қақшаган жоним маним тарк айласа ғамгин таним,
Мажнуннамо бедбун(1)га де, Лойиқ кетди айлаб видо.

Гар тобутимнинг устига гул баргларини сочсалар,
Япроғи ҳўл гулсунга де, Лойиқ кетди айлаб видо.

Кўз ёшларим Жайҳун каби – халқнинг синиқ армонидан,
Дардимни, бор, Жайҳунга де, Лойиқ кетди айлаб видо.

Қалбимда очун ранжлари саҳро қумидин эрди кўп,
Саҳрода тўзган қумга де, Лойиқ кетди айлаб видо.

Кўнгил учун ичдим басо мен кетма-кет паймоналар,
Ул соғари вожгунга де, Лойиқ кетди айлаб видо.

Бул дафтари шеъру ғазал, мендай ажалдан ўлмагай,
Бор, чархпалак гардунга де, Лойиқ кетди айлаб видо.

___________
1-Бедбун – тол бутаси, мажнунтол.

ЯХШИЛИК ҚЎШИFИ

Бу дунё, бу олам ўтгайдир,
Қалбдаги қайғу-ғам ўтгайдир,
Бизларнинг навбат ҳам ўтгайдир,
Аммо, кўк остида безавол,
Қадрдон ва чексиз ер мисол,
Юракка жойлашиб қатма-қат,
Яхшилик қолади тоабад.

Юз дарё, юз денгиз йўқолар,
Юзта боғ, юз илдиз йўқолар,
Юзта йўл, юзта из йўқолар,
Аммо, юз юракда кўз очиб,
Қуёшдай нур сочиб, дур сочиб,
Қолдириб юз белги, аломат,
Яхшилик қолади тоабад.

Ул макон, бул макон ўзгарар,
Ул замон, бул замон ўзгарар,
Ул жаҳон, бул жаҳон ўзгарар,
Аммо, пок инсонлар номидай,
Энг баланд Жаҳоннинг Томидай,
Одамлар ёдида оқибат,
Яхшилик қолади тоабад.

ҚАЛАМ

Ҳаётнинг беминнат устуни – қалам,
Гарчанд, бўйи калта, қисқадир эни.
Дорбоз қўлидаги лангарчўп каби,
Самода муаллақ тутгайдир сени.

Уни тўғри тутсанг, баландликда сен
Қил арқон устида юрарсан осон.
Агар сен қаламни эгри ушласанг,
Йиқилиб, ер билан бўларсан яксон.

БАЪЗИ БИРЛАР…

Баъзи бирлар на саволу на жавоблар,
Баъзи бирлар на гуноҳу на савоблар.

Ўз уйларин калитини топмай, вале
Лоф-қоф билан эшик «очар» каззоблар.

Кўринса ҳам ҳуру батоб суратлари,
Сийратлари асли хароб, бетоблар.

Оёғига боғлаб хино, манзил сари,
Аммо, шошгай биздан олдин нобоблар.

Кўп аёллар юздан ниқобни олдилар,
Баъзи номардлар то ҳануз бониқоблар.

ТУFИЛДИМУ ОДАМДАН…

Туғилдиму Одамдан, одам бўлмадим, афсус,
Инсонпарвар оламда олам бўлмадим, афсус.

Чувалган бу дунёда ўралдиму армоним –
Чўққисида бир байроқ – парчам бўлмадим, афсус.

Зорландиму орландим, очилдиму сочилдим,
Лек зор кўнгил захмига малҳам бўлмадим, афсус.

Бир кунимда татиб мен юз йилларнинг ғамини,
Бир дам ғамгин юракка ҳамдам бўлмадим, афсус.

Пайғомсиз пайғамбарлар кўпайди, Пайғамбарга
Ҳеч ким лойиқ бўлмади, мен ҳам бўлмадим, афсус.

ЎН ЕТТИ ЎFЛИДАН АЙРИЛГАН КОВАНИНГ НОЛАСИ

Муз қотиб кўксимда гўё, юрак садпора йиғлайди,
Гўдаксиз уйда тебранмай, бешик тун ора йиғлайди.

Мастона шоҳлар базмидан қаҳқаҳалар келгай, вале,
Менга қалъа ғишти бирлан мунгли минора йиғлайди.

Мен билармен, бечора – ер, бечораҳол – ундан фалак,
Бечора ҳолимга куйиб, икки бечора йиғлайди.

Ёлғиз – замин, ёлғиз – само, ёлғиз кўкнинг юлдузлари,
Мендайин ёлғизга, аммо, жами сайёра йиғлайди.

* * *

Тилла кўз ҳар узук – жавоҳир эмас,
Ҳар отлиқ – шаҳсувор, баҳодир эмас.
Ҳар кўр – басир эмас Рўдакий каби,
Ҳар оқсоқ – Темурдай жаҳонгир эмас.

* * *

Дўстлар кўпу манглайга битта Ватан битадир,
Ҳайкал каби тоши ҳам чирой эҳсон этадир.
Ҳар бир инсон, ҳар маскан, гарчанд, азиз, мен учун –
Лекин, она биттадир, Тожикистон биттадир.

ЖОНФИДОЛИК

Парвона бўлсанг, куймагил жинчироқ атрофида,
Куйгил Қуёшни айланиб, сўнг майлига қурбон бўл.

Томчи бўлсанг, энг аввало, манзилингни изла, топ,
Тошга томма, гул тубига томчилаб гулистон бўл.

Гар сув бўлсанг, кўл сувидай бир ерда топма қўним,
Қирғоқ очиб, ирмоқ очиб, қудратли бир уммон бўл.

Гар заҳарга даводирсан, не кераксан ўлса дўст,
Топгил даво ўлмай бурун, дардига сен дармон бўл.

Бўлсанг яшил, дуркун ниҳол, зарур бўлса ёнмагинг,
Яшнаган бошингга ўт қўй, шуъла бер, чароғон бўл.

Яхши-ёмону дўсту ёв, поку ифлослар аро
Ё кўтар елкангда тобут, ё бешикка такон бўл.

Ўзга тутқунсан бунчалар, қайда ул туғёнларинг?
Шеър каби чиққил юракдан, тилсизларга лисон бўл.

Келгил ҳаёт бўшлиғида ўз оламинг қур ўзинг,
Ўзинг учун ўл, майлига, лек ўзгаларга жон бўл.

ЕТГАНМАН

Ўздан ўзни ахтариб, чин дунёга етганман,
Томчиларда ғарқ бўлиб, кенг дарёга етганман.

Ишқ савдосин кўнглимга, тугиб телба дилимга,
Юз саҳрою дашт кезиб, сўнг Лайлога етганман.

Баланд тўрдан жой олдим, гоҳ пойгоҳга сирғалдим,
Пойгоҳларда ўрнашиб, арш-аълога етганман.

Жим, бенафас ва бетин, кўриб Исо чормихин,
Лофлар умқин дарк этиб, таваллога етганман.

Бор эди тор, омонат, менда хароб иморат,
Кўнгилларга ин қуриб, тасаллога етганман.

Тирик жонлар ғамида, ҳар кун ўлдим камида,
Мен тупроққа айланиб, муддаога етганман.

Atoqli tojik shoiri Loyiq Sherali tavallud topgan kunning 75 yilligi oldidan

Zamonaviy tojik she’riyatida hech kim Loyiqday ko’p oshiqona kuylamagan. U yaratgan erkin she’rdan tortib, to g’azallariyu to’rtliklarigacha ishq bilan limmo-lim. Loyiq qadimiy she’r ko’rinishiga yangi ruh bag’ishlagan shoir edi.

LOYIQ
EY, DARYO DILIM…
Sayfulloxon Qorixonov tarjimalari

 Loyiq Sherali (tojikcha: Loiq Sheraly 1941 yil, 20 mayda Panjakent tumanining Mazori Sharif qishlog’ida tug’ilgan. «Ko’klam»(1966), «Ilhom»(1968), «Tilak»(1971), «Tashna ko’ngil»(1974), «Sohillar»(1972), «Vatan tuprog’i»(1975), «Yomg’ir tomchilari»(1976), «Yo’lovchi»(1979), «Tosh sahifa»(1980), «Ko’z kulbasi»(1982), «Yorug’ kun»(1984), «Qalb uyi»(1986), «Ona duosi»(1991), «To’lgan jom»(1991), «Men va daryo»(1991), «Ishq avvaliyu oxiri»(1994), «Sassiz faryod»(1997) nomli she’riy to’plamlari hamda ikki tomlik «Kulliyot»i(2001) nashr etilgan. S.Yesenin, Gyote, S.Kaputikyan, E.Mejelaytis, Q.Quliev, Yordan Milev, G.Ptitsin, M.Svetlov, R.Hamzatov, YE.Yevtushenko, E.Vohidov she’rlarini tojik tiliga tarjima qilgan. A.Ro’dakiy nomidagi Tojikiston Davlat hamda xalqaro Nilufar mukofotlarining sovrindori. Tojikiston xalq shoiri. 2000 yil, 30 iyunda vafot etgan.

QILMA PARVO, MENING, EY, DARYO DILIM

Turmush yo’laklarin to’rt yog’ida biz,
Goh yo’ldan ozganmiz, goho yo’ldoshmiz.
Chopgaymiz goho bosh, goh oyoq bilan,
Gohida boshliqmiz, goho beboshmiz.
Qilma parvo, mening, ey, daryo dilim.

Seni goh atarlar hissiz, umidsiz,
O’zining kimligin o’zi bilmaslar.
Ularning mol-holin qa’riga boqsam,
Ular ham o’zidan rozi emaslar.
Qilma parvo, mening, ey, daryo dilim.

Seni noumid deb ataganlarning
Yurakda orzusin o’lganin ko’rdim.
Hattoki, jo’jani kuzgacha sanab…
Ko’ngli vahimaga to’lganin ko’rdim…
Qilma parvo, mening, ey, daryo dilim.

Shu qisqa umrimda anglaganim shu:
Havas bozoriga o’xsharkan dunyo.
Bozorga keltirsa kimdir xazina,
Ba’zilar keltirgay illatli ashyo.
Qilma parvo, mening, ey, daryo dilim.

Shoir andishali bo’lmasa agar,
Qofiya o’yini avj olar, tayin.
Axir, iste’dod bu chigit emaski,
Yerdan to’p-to’p bo’lib unsa yil sayin…
Qilma parvo, mening, ey, daryo dilim.

Yerdan hosil olish istagi, garchand,
Yuz minglab insonga tirgak, suyanchiq.
Barkamol, soppa-sog’ ko’rinsak ham lek,
Hammamiz boshog’riq, yurakda sanchiq,
Qilma parvo, mening, ey, daryo dilim.

Biri kam dunyo bu – kemtik va chipor,
Roziyu norozi bo’lgan va bo’lar.
Ming tusda tovlansa hayotning rangi,
Uning asl rangin, ayting, kim bilar?
Qilma parvo, mening, ey, daryo dilim.

ONA QASIDASI

Yuz jon bo’lsin onaning bir tilagin adosi,
Oson qilar mushkuling onaning har duosi.

Gar qulog’i tom bitgan dunyo so’zim eshitsa,
Bu so’z – ona allasin, balki, ohanrabosi.

Bitgan bo’lsam she’r agar, bisotimdan bir asar,
Bu ham tanga singigan onam g’amu navosi.

Boshlangani uchun, ey, tan-jonidan tug’ilmoq,
Har kun tug’ar yuz doston bitta ona hijosi.

Yasholmasman o’ylamay, tozanajod onamni,
Boshim unga tasadduq, jonim ona fidosi.

Shiddatu shon-sharafdan boshim ko’kka yetsa ham,
Qilgum ona poyiga yana ta’zim bajosi.

O’zidan rozi bo’lgan kimsalarga hayronman,
Rozi bo’lgaymi o’zdan, olmay ona rizosin.

Chiqmay ona qabridan, Quyosh Sharqdan chiqqani –
Uning bilmay yo’l qo’ygan, balki, bitta xatosi.

Samo oydin bo’lmagay, ko’zi nurga to’lmagay,
Agar yerda bo’lmasa, ona nuru ziyosi.

Bebaqo bo’lsa dunyo, aksincha, yuz o’limga
Bergay olam baqosin, faqat, ona baqosi.

To’xtardi yer yurishdan, falak davron surishdan,
Ochilmasa bir nafas ona dasti saxosi.

Dunyo edi noraso, borliq edi nosazo,
Bo’lmasa gar xoliq to, ona mehri rasosi.

Ko’z yoshini to’kmasa, agar ona suv qilib,
Taqir dashtday tovlanar ko’m-ko’k yerning jilosi.

Baland osmon toqida porlamagay bir yulduz,
Shu’la ato etmasa ko’zdan ona dahosi.

Olamda yo’q intiho, chunki yaxshilik uzra –
Ona qo’ygan qadamning yo’q sira intihosi.

To’lg’oq tutish dardidan o’zga dardni tan olmay –
Jahonning to’rt burchidan kelar ona sadosi.

Balki, bizning zamonda shohu gado yo’q, lekin,
O’ldilar qancha shohlar, bo’lib ona gadosi.

Famxoru hamdardlarim sochimdan ko’p bo’lsa ham,
Og’ir kunda bilingay, ona o’rni, bahosi.

Ona madhi bo’lmasa, bir pulga ham arzimas
Jahon shoirlarining birga aytgan sanosi.

Unga haykal qo’ysalar chekkan ohu zorini
Qanday tajassum etgay, jonsiz ona siymosi?

Koinotga yo’l ochgan bo’lsa bayov farzandi,
Uni ham ochmish ona nigohi dilkushosi.

Zarga g’arq zuryodlari, axir anglab yetdilar:
Dunyo ona oldida tariqchadir qiyosi.

Uning jahongirlari, bo’yin qayirganlari,
Qayrildilar onaning buzib ahdu vafosin.

So’ndirdilar umidin dunyo jangida, lekin,
Mangu qoldi onaning umid to’la dunyosi.

Dunyo dardu balosin onaizor oldi-yu,
Ammo, dunyo olmadi ona dardu balosin.

Bizga jafo qilsa goh, odam bo’lardik, valloh,
Koshki, qolsa olamda faqat ona jafosi.

Bir bo’lmasak onaning qaddi ikki bukilar,
Ko’ring, mavzun qomatlar, onaning qaddi yosin.

Edim g’amgin, pajmurda, ona qazo etganda,
Qurimasa agarda, yetti iqlim daryosi!

OLQISH

Har kim ko’rib yuzingni, topsin yoshlik ruxsorin,
Kokillaring mushkidan totsin yoshlik uforin.
Xazon yuzin ko’rmasin
Husning – tiniq gulbog’ing.
Bir dog’ izin ko’rmasin
Chaqnagan ko’z – qarog’ing.
Achchiq kezin ko’rmasin
Shirin kulgich, yanog’ing.

Boshdan-oyoq bahorsan, yuzingga gul qo’nadi,
Qadam qo’ysang qaerga, izingdan gul unadi.
Alam zahrin ko’rmasin
Asal labing – dudog’ing.
Hijron qahrin ko’rmasin
Anbar to’lgan quchog’ing.
Ozor bahrin ko’rmasin
Diydoring – dil charog’ing.

LOYIQ KETDI AYLAB VIDO

Ul bag’ri qon la’lgunga de, Loyiq ketdi aylab vido,
Ul mahbubi mahzunga de, Loyiq ketdi aylab vido.

Zor qaqshagan jonim manim tark aylasa g’amgin tanim,
Majnunnamo bedbun(1)ga de, Loyiq ketdi aylab vido.

Gar tobutimning ustiga gul barglarini sochsalar,
Yaprog’i ho’l gulsunga de, Loyiq ketdi aylab vido.

Ko’z yoshlarim Jayhun kabi – xalqning siniq armonidan,
Dardimni, bor, Jayhunga de, Loyiq ketdi aylab vido.

Qalbimda ochun ranjlari sahro qumidin erdi ko’p,
Sahroda to’zgan qumga de, Loyiq ketdi aylab vido.

Ko’ngil uchun ichdim baso men ketma-ket paymonalar,
Ul sog’ari vojgunga de, Loyiq ketdi aylab vido.

Bul daftari she’ru g’azal, menday ajaldan o’lmagay,
Bor, charxpalak gardunga de, Loyiq ketdi aylab vido.

___________
1-Bedbun – tol butasi, majnuntol.

YAXSHILIK QO’SHIFI

Bu dunyo, bu olam o’tgaydir,
Qalbdagi qayg’u-g’am o’tgaydir,
Bizlarning navbat ham o’tgaydir,
Ammo, ko’k ostida bezavol,
Qadrdon va cheksiz yer misol,
Yurakka joylashib qatma-qat,
Yaxshilik qoladi toabad.

Yuz daryo, yuz dengiz yo’qolar,
Yuzta bog’, yuz ildiz yo’qolar,
Yuzta yo’l, yuzta iz yo’qolar,
Ammo, yuz yurakda ko’z ochib,
Quyoshday nur sochib, dur sochib,
Qoldirib yuz belgi, alomat,
Yaxshilik qoladi toabad.

Ul makon, bul makon o’zgarar,
Ul zamon, bul zamon o’zgarar,
Ul jahon, bul jahon o’zgarar,
Ammo, pok insonlar nomiday,
Eng baland Jahonning Tomiday,
Odamlar yodida oqibat,
Yaxshilik qoladi toabad.

QALAM

Hayotning beminnat ustuni – qalam,
Garchand, bo’yi kalta, qisqadir eni.
Dorboz qo’lidagi langarcho’p kabi,
Samoda muallaq tutgaydir seni.

Uni to’g’ri tutsang, balandlikda sen
Qil arqon ustida yurarsan oson.
Agar sen qalamni egri ushlasang,
Yiqilib, yer bilan bo’larsan yakson.

BA’ZI BIRLAR…

Ba’zi birlar na savolu na javoblar,
Ba’zi birlar na gunohu na savoblar.

O’z uylarin kalitini topmay, vale
Lof-qof bilan eshik «ochar» kazzoblar.

Ko’rinsa ham huru batob suratlari,
Siyratlari asli xarob, betoblar.

Oyog’iga bog’lab xino, manzil sari,
Ammo, shoshgay bizdan oldin noboblar.

Ko’p ayollar yuzdan niqobni oldilar,
Ba’zi nomardlar to hanuz boniqoblar.

TUFILDIMU ODAMDAN…

Tug’ildimu Odamdan, odam bo’lmadim, afsus,
Insonparvar olamda olam bo’lmadim, afsus.

Chuvalgan bu dunyoda o’raldimu armonim –
Cho’qqisida bir bayroq – parcham bo’lmadim, afsus.

Zorlandimu orlandim, ochildimu sochildim,
Lek zor ko’ngil zaxmiga malham bo’lmadim, afsus.

Bir kunimda tatib men yuz yillarning g’amini,
Bir dam g’amgin yurakka hamdam bo’lmadim, afsus.

Payg’omsiz payg’ambarlar ko’paydi, Payg’ambarga
Hech kim loyiq bo’lmadi, men ham bo’lmadim, afsus.

O’N YETTI O’FLIDAN AYRILGAN KOVANING NOLASI

Muz qotib ko’ksimda go’yo, yurak sadpora yig’laydi,
Go’daksiz uyda tebranmay, beshik tun ora yig’laydi.

Mastona shohlar bazmidan qahqahalar kelgay, vale,
Menga qal’a g’ishti birlan mungli minora yig’laydi.

Men bilarmen, bechora – yer, bechorahol – undan falak,
Bechora holimga kuyib, ikki bechora yig’laydi.

Yolg’iz – zamin, yolg’iz – samo, yolg’iz ko’kning yulduzlari,
Mendayin yolg’izga, ammo, jami sayyora yig’laydi.

* * *

Tilla ko’z har uzuk – javohir emas,
Har otliq – shahsuvor, bahodir emas.
Har ko’r – basir emas Ro’dakiy kabi,
Har oqsoq – Temurday jahongir emas.

* * *

Do’stlar ko’pu manglayga bitta Vatan bitadir,
Haykal kabi toshi ham chiroy ehson etadir.
Har bir inson, har maskan, garchand, aziz, men uchun –
Lekin, ona bittadir, Tojikiston bittadir.

JONFIDOLIK

Parvona bo’lsang, kuymagil jinchiroq atrofida,
Kuygil Quyoshni aylanib, so’ng mayliga qurbon bo’l.

Tomchi bo’lsang, eng avvalo, manzilingni izla, top,
Toshga tomma, gul tubiga tomchilab guliston bo’l.

Gar suv bo’lsang, ko’l suviday bir yerda topma qo’nim,
Qirg’oq ochib, irmoq ochib, qudratli bir ummon bo’l.

Gar zaharga davodirsan, ne keraksan o’lsa do’st,
Topgil davo o’lmay burun, dardiga sen darmon bo’l.

Bo’lsang yashil, durkun nihol, zarur bo’lsa yonmaging,
Yashnagan boshingga o’t qo’y, shu’la ber, charog’on bo’l.

Yaxshi-yomonu do’stu yov, poku ifloslar aro
YO ko’tar yelkangda tobut, yo beshikka takon bo’l.

O’zga tutqunsan bunchalar, qayda ul tug’yonlaring?
She’r kabi chiqqil yurakdan, tilsizlarga lison bo’l.

Kelgil hayot bo’shlig’ida o’z olaming qur o’zing,
O’zing uchun o’l, mayliga, lek o’zgalarga jon bo’l.

YETGANMAN

O’zdan o’zni axtarib, chin dunyoga yetganman,
Tomchilarda g’arq bo’lib, keng daryoga yetganman.

Ishq savdosin ko’nglimga, tugib telba dilimga,
Yuz sahroyu dasht kezib, so’ng Layloga yetganman.

Baland to’rdan joy oldim, goh poygohga sirg’aldim,
Poygohlarda o’rnashib, arsh-a’loga yetganman.

Jim, benafas va betin, ko’rib Iso chormixin,
Loflar umqin dark etib, tavalloga yetganman.

Bor edi tor, omonat, menda xarob imorat,
Ko’ngillarga in qurib, tasalloga yetganman.

Tirik jonlar g’amida, har kun o’ldim kamida,
Men tuproqqa aylanib, muddaoga yetganman.