Авлоддошим, узоқ йиллик қўшним бўлмиш раҳматли Қадам Сайид Муроднинг шеърларини қўшиқ қилиб айтмаган хонанда йўқ эди 80-йилларда. Отажон Худойшукуров, Камолиддин Раҳимов, Нуриддин Ҳамроқулов, Ортиқ Отажонов, Охунжон Мадалиев, Султонпошша Ўдаева, Юлдуз Абдуллаева ва яна…яна… Ўша қўшиқларнинг бир қисми бугун сизга тақдим этилаётган «На гуноҳим бор мани» тўпламидан ўрин олган.
Қадам САЙИД МУРОД
БУГУН БУ ДАРД БУНЧА ТИП-ТИНИҚ
Қадам Сайид Мурод (Саидмуродов) 1951 йилда Хоразмда туғилган. Урганч Давлат педагогика институтини тамомлаган. Радиода ишлагани учунми, кўпроқ қўшиқ ёзиш билан шуғулланди. Қадамнинг шеърларини қўшиқ қилиб айтмаган хонанда йўқ эди 80-йилларда. Отажон Худойшукуров, Камолиддин Раҳимов, Нуриддин Ҳамроқулов, Ортиқ Отажонов, Охунжон Мадалиев, Султонпошша Ўдаева, Юлдуз Абдуллаева ва яна…яна… Шоирнинг “Олтин беланчак”, “Эшик”, “Бир тилда гаплашамиз” ва “Бойчечак” номли шеърий китоблари нашр этилган.
Қадам Сайид Мурод 2013 йилда вафот этди.
СИР
Чидолмасам тошга айтаман,
Кейин кўмиб ташлайман тошни.
Қават-қават тупроқ тортаман,
Тонг оттирмай,
Қорайтмай қошни.
Оқ қоғоз-да, қалам хавотир,
Тупроқдандир кўнглим менинг тўқ.
Ит-ку вафо, ва лекин, ахир —
Тош бошқача,
Тошнинг тили йўқ…
ИЛТИЖО
Олар бўлсанг,
Ол, Эгам,
Миннатли бу жонингни.
Қиёмат қарз — бир сиқим —
Хаста устихонингни.
Ортиқ умр тиламам,
Нетай фақат рақамни?
Бир нафасга,
Бир дамга,
Қўйиб юбор ёқамни…
БУ ЕРДА…
Бу ёқ жаннат,
Дўзах бу ёнда,
Бу ёқда тун, кун бу томонда.
Соғда зиё, сўлингда зулмат,
Ой фалакда, қуёш осмонда.
Ўнгу чапга бўлмас қайрилиб,
Тўрт томонинг дакки беради.
Ақлу ҳушдан бирдан айрилиб,
Бир адашиб кетгинг келади…
БИР КЕЧА…
Бу дунёда —
Бир кеча —
Алдамадим ўзимни.
Битта киприк қоқмадим,
Юммадим бир кўзимни.
Кечган кеча,
Эртамни —
Тутиб савол, сўроққа —
Судраб кирдим ўзимни
Ўзим минг бир дўзахга…
БУ КУНЛАРГА
Бу кунларга қолар куним йўқ,
Дардим бошқа,
Дармоним бошқа.
Бир кулгуга арзимайди бу,
Арзимайди бир томчи ёшга.
Бунинг қадди-бўйи-басти на,
На қучоқ,
На дилинг тўлади.
Аммо-лекин қасдма-қасдига —
Бир келиб, бир кетсанг бўлади.
БУГУН
Ҳар бир ҳарф — чўғ,
Ҳар бир сўз — олов,
Жимлик эса
Қиёмат қойим.
Мен не қилай энди, Худойим?..
БУ КЕЧА
Чақмоқ чақди фалакни,
Тилиб-тилиб ташлади.
Ёмон ёқди юракни
Осмоннинг кўзёшлари.
Тун титради тонггача,
Мен ҳам киприк қоқмадим.
Елдек елиб бу кеча,
Оқар сувдек оқмади…
БУНДА
Юлдузларга қарамас ҳеч ким,
Ўйламайди ҳеч ким гулларни.
Боши эгик, санар ҳамма жим,
Ўтган куну
Қолган тунларни…
БИР ЙИЛДАН СЎНГ…
Райҳонларнинг бўйлари синиқ,
Шамшодларнинг қадди-бўйи дол.
Бугун бу дард бунча тип-тиниқ,
Шубҳа, гумон,
Йўқ сўроқ, савол.
Тилга кўчмас сўзларни сўзлаб,
Бир бўшатдим кўнгил, юракни.
Ахир қирқ йил яшовдим сизлаб,
Мен бу ерни,
Мен бу фалакни…
ИШҚ
Менга бир йил керак эмас,
Керак эмас бир кун ҳам.
Киприк қоқма, олма нафас,
Бир дақиқа,
Бирор дам.
Ёқ-ёқавер жисму жоним,
Шу ўт билан тўлдиргин.
Агар тўлсам, ўшал они
Жонимни ол, ўлдиргин…
САБР
Кечмайдиган кеча йўқ,
Ботмас қуёш, кун қайда?
Бордир тошу тарози
Ўтда, сувда… ҳар жойда.
Бу ёлғончи, беш кунлик —
Билмас орқа-олдини.
Сабрнинг ҳам,
Ернинг ҳам
Тагидадир олтини…
ТАҚДИР — ТЎЛА ПИЁЛА
Тақдир — тўла пиёла,
Ичдим қатра қўймасдан.
Байрамларни,
Гулларни
Қучавердим тўймасдан.
Баҳор ўтди,
Ёз ўтди,
Энди куздан кечаман.
Тақдир — тўла пиёла,
Мен буни ҳам ичаман…
Манба: «Тафаккур» журнали, 1/2009
КЕЛАДИ
Феврал кетар,
Март келади,
Қаро қишга банд келади.
Тун-кечалар қадр ўлибон,
Наврўзлар нўшҳанд келади.
Яхлаб ётган ниҳолларга,
Бир хушхабар ниҳонларга,
Висолларга, мисолларга
Шакар, асал, қанд келади.
Гоҳ лол қолар санамлар ҳам,
Титраб кетар қаламлар ҳам,
Алдамайди аламлар ҳам,
Дардлар доим мард келади.
Ол ранг келар лолаларга,
Тоғу-тош дурдоналарга,
Ҳатто кўнгли олаларга
Гирди бало гард келади.
Кимлар зулмат аро бўлса,
Дилларда доғ — яро бўлса,
Кимнинг бахти қаро бўлса,
Дард устига дард келади.
Қутилсанг қиш қафасидан,
Чечакларнинг нафасидан,
Қалдирғочлар орқасидан,
Шеър, қўшиқ ҳамдард келади.
ТАСКИН
Эй дил —
Дарди бедаво,
Бу дард даводан ўтган.
Момо Ҳаводан хато,
Одам Атодан ўтган.
Сабрдан сукут —
Жимлик,
Шайтондан ҳийла-шумлик
Кайфу сафо, беш кунлик,
Кибру ҳаводан ўтган.
Гуноҳми,
Савоб — сиринг,
Аён бўлгай охиринг,
Қарғиш дуодан, биринг
Олқиш дуодан ўтган.
Гоҳ олов,
Муз қонларда,
Қаро ер, осмонларда,
Неки ўтса жонлардан,
Жабру жафодан ўтган.
Қадам, ҳар кун,
Ҳар бир тун,
Бўлаверма жигар хун,
Бу дунёйи даҳри дун
Доим хатодан ўтган…
КЎРАМАН
Тун-кечалар, кундузлар ҳам
Бир дарё — суръат кўраман.
Бошлари хам,
дийдаси нам,
Сийнада сийрат кўраман.
Қора бошда қор гуноҳим,
Жисми жоним — дуди оҳим,
Дўсти ёрлар,
Сизда гоҳи
Шайтоний сурат кўраман.
Чироқ, ёғда ҳам пиликда,
Ҳар битта қўл, ҳар иликда,
Гоҳ салому
Гоҳ аликда
Бир дунё миннат кўраман.
Бандасига бандадир ким,
Гулшанмас, гулхандадир ким,
Замини жим,
Фалаги жим,
Ерларда иллат кўраман.
Эрта баҳор, турналарда,
Ҳурлар сурган сурмаларда,
Тавба, дуо,
Сураларда
Бир олам зийнат кўраман.
Лола, райҳон, гулларда ман,
Ё, Ҳақ деган дилларда ман,
Туркий забон —
Тилларда ман
Бир буюк миллат кўраман.
ТАВБА
На гуноҳ,
Надир савоб,
Ҳақни билмайсиз нега?
Тангани айлаб тавоф,
Тавба қилмайсиз нега?
Мард йигит майдон аро,
Найласин шайтон аро,
Бахтли ким,
Бахти қаро,
Тавба қилмайсиз нега.
Топсангиз давлат текин,
Бир умр ғафлат текин,
Йўқдир аммо,
Йўқ лекин,
Тавба қилмайсиз нега?
На тилингизда дуо,
На дилингизда Худо,
Сиз баковул,
Катхудо,
Тавба қилмайсиз нега?
Шоир айлади хитоб,
Бўлмасидан сарҳисоб,
Сизлар, эй,
Аҳли китоб,
Тавба қилмайсиз нега?
ЧАМАН ИЧРА, БОҒ ИЧРА
Тазмин
Кўнгил, кўрдинг кун, Ойда —
Доғ ичра, минг доғ ичра.
Сен қайдасан, ул қайда —
Чаман ичра,
боғ ичра.
Жоним дединг, жон ахир,
Кўз ичра — қароғ ичра.
Хас бўлғуси барибир
Чаман ичра,
Боғ ичра.
Ишқ асари — дарди йўқ
Соғлар ичра, соғ ичра.
Ўт найласин, нетар чўғ
Чаман ичра,
Боғ ичра.
Денгизлар-ку — ашки ер,
Дур нетар тош-тоғ ичра.
Қўшиқ қайда, қайда шеър
Чаман ичра,
Боғ ичра.
Қадам, холи хатардан
Тоза бир тупроқ ичра,
Шу кун, эрта ётарсан
Чаман ичра,
Боғ ичра…
Avloddoshim, uzoq yillik qo‘shnim bo‘lmish rahmatli Qadam Sayid Murodning she’rlarini qo‘shiq qilib aytmagan xonanda yo‘q edi 80-yillarda. Otajon Xudoyshukurov, Kamoliddin Rahimov, Nuriddin Hamroqulov, Ortiq Otajonov, Oxunjon Madaliyev, Sultonposhsha O‘dayeva, Yulduz Abdullayeva va yana…yana… O‘sha qo‘shiqlarning bir qismi bugun sizga taqdim etilayotgan “Na gunohim bor mani” to‘plamidan o‘rin olgan.
Qadam SAYID MUROD
BUGUN BU DARD BUNCHA TIP-TINIQ
Qadam Sayid Murod (Saidmurodov) 1951 yilda Xorazmda tug‘ilgan. Urganch Davlat pedagogika institutini tamomlagan. Radioda ishlagani uchunmi, ko‘proq qo‘shiq yozish bilan shug‘ullandi. Qadamning she’rlarini qo‘shiq qilib aytmagan xonanda yo‘q edi 80-yillarda. Otajon Xudoyshukurov, Kamoliddin Rahimov, Nuriddin Hamroqulov, Ortiq Otajonov, Oxunjon Madaliyev, Sultonposhsha O‘dayeva, Yulduz Abdullayeva va yana…yana… Shoirning “Oltin belanchak”, “Eshik”, “Bir tilda gaplashamiz” va “Boychechak” nomli she’riy kitoblari nashr etilgan.
Qadam Sayid Murod 2013 yilda vafot etdi.
SIR
Chidolmasam toshga aytaman,
Keyin ko‘mib tashlayman toshni.
Qavat-qavat tuproq tortaman,
Tong ottirmay,
Qoraytmay qoshni.
Oq qog‘oz-da, qalam xavotir,
Tuproqdandir ko‘nglim mening to‘q.
It-ku vafo, va lekin, axir —
Tosh boshqacha,
Toshning tili yo‘q…
ILTIJO
Olar bo‘lsang,
Ol, Egam,
Minnatli bu joningni.
Qiyomat qarz — bir siqim —
Xasta ustixoningni.
Ortiq umr tilamam,
Netay faqat raqamni?
Bir nafasga,
Bir damga,
Qo‘yib yubor yoqamni…
BU YERDA…
Bu yoq jannat,
Do‘zax bu yonda,
Bu yoqda tun, kun bu tomonda.
Sog‘da ziyo, so‘lingda zulmat,
Oy falakda, quyosh osmonda.
O‘ngu chapga bo‘lmas qayrilib,
To‘rt tomoning dakki beradi.
Aqlu hushdan birdan ayrilib,
Bir adashib ketging keladi…
BIR KЕCHA…
Bu dunyoda —
Bir kecha —
Aldamadim o‘zimni.
Bitta kiprik qoqmadim,
Yummadim bir ko‘zimni.
Kechgan kecha,
Ertamni —
Tutib savol, so‘roqqa —
Sudrab kirdim o‘zimni
O‘zim ming bir do‘zaxga…
BU KUNLARGA
Bu kunlarga qolar kunim yo‘q,
Dardim boshqa,
Darmonim boshqa.
Bir kulguga arzimaydi bu,
Arzimaydi bir tomchi yoshga.
Buning qaddi-bo‘yi-basti na,
Na quchoq,
Na diling to‘ladi.
Ammo-lekin qasdma-qasdiga —
Bir kelib, bir ketsang bo‘ladi.
BUGUN
Har bir harf — cho‘g‘,
Har bir so‘z — olov,
Jimlik esa
Qiyomat qoyim.
Men ne qilay endi, Xudoyim?..
BU KЕCHA
Chaqmoq chaqdi falakni,
Tilib-tilib tashladi.
Yomon yoqdi yurakni
Osmonning ko‘zyoshlari.
Tun titradi tonggacha,
Men ham kiprik qoqmadim.
Yeldek yelib bu kecha,
Oqar suvdek oqmadi…
BUNDA
Yulduzlarga qaramas hech kim,
O‘ylamaydi hech kim gullarni.
Boshi egik, sanar hamma jim,
O‘tgan kunu
Qolgan tunlarni…
BIR YILDAN SO‘NG…
Rayhonlarning bo‘ylari siniq,
Shamshodlarning qaddi-bo‘yi dol.
Bugun bu dard buncha tip-tiniq,
Shubha, gumon,
Yo‘q so‘roq, savol.
Tilga ko‘chmas so‘zlarni so‘zlab,
Bir bo‘shatdim ko‘ngil, yurakni.
Axir qirq yil yashovdim sizlab,
Men bu yerni,
Men bu falakni…
ISHQ
Menga bir yil kerak emas,
Kerak emas bir kun ham.
Kiprik qoqma, olma nafas,
Bir daqiqa,
Biror dam.
Yoq-yoqaver jismu jonim,
Shu o‘t bilan to‘ldirgin.
Agar to‘lsam, o‘shal oni
Jonimni ol, o‘ldirgin…
SABR
Kechmaydigan kecha yo‘q,
Botmas quyosh, kun qayda?
Bordir toshu tarozi
O‘tda, suvda… har joyda.
Bu yolg‘onchi, besh kunlik —
Bilmas orqa-oldini.
Sabrning ham,
Yerning ham
Tagidadir oltini…
TAQDIR — TO‘LA PIYOLA
Taqdir — to‘la piyola,
Ichdim qatra qo‘ymasdan.
Bayramlarni,
Gullarni
Quchaverdim to‘ymasdan.
Bahor o‘tdi,
Yoz o‘tdi,
Endi kuzdan kechaman.
Taqdir — to‘la piyola,
Men buni ham ichaman…
Manba: “Tafakkur” jurnali, 1/2009
KЕLADI
Fevral ketar,
Mart keladi,
Qaro qishga band keladi.
Tun-kechalar qadr o‘libon,
Navro‘zlar no‘shhand keladi.
Yaxlab yotgan nihollarga,
Bir xushxabar nihonlarga,
Visollarga, misollarga
Shakar, asal, qand keladi.
Goh lol qolar sanamlar ham,
Titrab ketar qalamlar ham,
Aldamaydi alamlar ham,
Dardlar doim mard keladi.
Ol rang kelar lolalarga,
Tog‘u-tosh durdonalarga,
Hatto ko‘ngli olalarga
Girdi balo gard keladi.
Kimlar zulmat aro bo‘lsa,
Dillarda dog‘ — yaro bo‘lsa,
Kimning baxti qaro bo‘lsa,
Dard ustiga dard keladi.
Qutilsang qish qafasidan,
Chechaklarning nafasidan,
Qaldirg‘ochlar orqasidan,
She’r, qo‘shiq hamdard keladi.
TASKIN
Ey dil —
Dardi bedavo,
Bu dard davodan o‘tgan.
Momo Havodan xato,
Odam Atodan o‘tgan.
Sabrdan sukut —
Jimlik,
Shaytondan hiyla-shumlik
Kayfu safo, besh kunlik,
Kibru havodan o‘tgan.
Gunohmi,
Savob — siring,
Ayon bo‘lgay oxiring,
Qarg‘ish duodan, biring
Olqish duodan o‘tgan.
Goh olov,
Muz qonlarda,
Qaro yer, osmonlarda,
Neki o‘tsa jonlardan,
Jabru jafodan o‘tgan.
Qadam, har kun,
Har bir tun,
Bo‘laverma jigar xun,
Bu dunyoyi dahri dun
Doim xatodan o‘tgan…
KO‘RAMAN
Tun-kechalar, kunduzlar ham
Bir daryo — sur’at ko‘raman.
Boshlari xam,
diydasi nam,
Siynada siyrat ko‘raman.
Qora boshda qor gunohim,
Jismi jonim — dudi ohim,
Do‘sti yorlar,
Sizda gohi
Shaytoniy surat ko‘raman.
Chiroq, yog‘da ham pilikda,
Har bitta qo‘l, har ilikda,
Goh salomu
Goh alikda
Bir dunyo minnat ko‘raman.
Bandasiga bandadir kim,
Gulshanmas, gulxandadir kim,
Zamini jim,
Falagi jim,
Yerlarda illat ko‘raman.
Erta bahor, turnalarda,
Hurlar surgan surmalarda,
Tavba, duo,
Suralarda
Bir olam ziynat ko‘raman.
Lola, rayhon, gullarda man,
Yo, Haq degan dillarda man,
Turkiy zabon —
Tillarda man
Bir buyuk millat ko‘raman.
TAVBA
Na gunoh,
Nadir savob,
Haqni bilmaysiz nega?
Tangani aylab tavof,
Tavba qilmaysiz nega?
Mard yigit maydon aro,
Naylasin shayton aro,
Baxtli kim,
Baxti qaro,
Tavba qilmaysiz nega.
Topsangiz davlat tekin,
Bir umr g‘aflat tekin,
Yo‘qdir ammo,
Yo‘q lekin,
Tavba qilmaysiz nega?
Na tilingizda duo,
Na dilingizda Xudo,
Siz bakovul,
Katxudo,
Tavba qilmaysiz nega?
Shoir ayladi xitob,
Bo‘lmasidan sarhisob,
Sizlar, ey,
Ahli kitob,
Tavba qilmaysiz nega?
CHAMAN ICHRA, BOG‘ ICHRA
Tazmin
Ko‘ngil, ko‘rding kun, Oyda —
Dog‘ ichra, ming dog‘ ichra.
Sen qaydasan, ul qayda —
Chaman ichra,
bog‘ ichra.
Jonim deding, jon axir,
Ko‘z ichra — qarog‘ ichra.
Xas bo‘lg‘usi baribir
Chaman ichra,
Bog‘ ichra.
Ishq asari — dardi yo‘q
Sog‘lar ichra, sog‘ ichra.
O‘t naylasin, netar cho‘g‘
Chaman ichra,
Bog‘ ichra.
Dengizlar-ku — ashki yer,
Dur netar tosh-tog‘ ichra.
Qo‘shiq qayda, qayda she’r
Chaman ichra,
Bog‘ ichra.
Qadam, xoli xatardan
Toza bir tuproq ichra,
Shu kun, erta yotarsan
Chaman ichra,
Bog‘ ichra…
Qadam Sayid Murod. Na gunohim bor mani — Xurshid Davron kutubxonasi by Khurshid Davron on Scribd
