10 март  — Юстинас Марцинкявичюс  таваллуд топган кун

1980 йили устоз Омон Матжон литвалик атоқли шоир  қаламига мансуб драматик достон — «Миндаугас изтироби»ни ўзбекчага таржима қилганда, мен тенги ёш шоирлар авлоди ўзи учун улуғвор бир оламни кашф этган эди…

ЮСТИНАС МАРЦИНКЯВИЧЮС
ШЕЪРЛАР

---

МАРЦИНКЯВИЧЮС Юстинас  (1930.10.3, Важаткемис қишлоғи, ҳоз. Пренай тумани) — Литва халқ шоири (1978). Илк шеърлар тўплами — «Сўз сўрайман» (1955). Достон («Йигирманчи баҳор», 1956; «Қон ва кул», 1960; «Девор», 1965) ва драматик достонларига («Миндаугас», 1968; «Ибодатхона», 1971; «Мажвидас», 1977) рамзий образлилик, фалсафий ва ижтимоий эпик проблематика хос. «Публицистик достон» (1963), «Донелайтис» (1964) достонлари, «Ғаллакор қўллар» (1963), «Ёғоч кўприклар» (1966) ва б. шеърий тўпламларида литва халқи ҳаёти ҳақидаги ўйлари акс этган. «Кулувчан қарағай» қиссаси (1961) ёшларга бағишланган. Болалар учун бир қанча асарлар ёзган. «Миндаугас изтироби» драматик достони (Омон Матжон таржимаси;1980) ва туркум шеърлари ўзбек тилига таржима қилинган.

---

ЙЎЛ ЭРТАГИ

Қизимга

Қуёшга борарди дастлаб барча йўл,
Фақат бири эди узун, безиё.
Қуёшдан олисда қулаб, аммо ул
Қумларга кўмилди шундоқ сим-сиё.

Элтолмас ҳеч кимни энди беназир,
Унинг наърасидан титрайди замин.
Кутади, ўрнидан кўтариб кимдир
Музаффар қуёшга етакламоғин.

ТЎНГАН ДЕНГИЗ

Бетоб кимса юзидаги
докадай оп-п-поқ ва мурдадай совуқ.
Кўзи йўқ,
Фикрлари кўринмайди.
Лаби йўқ,
Эшитилмас инграши.
Юзи йўқ,
Фақат дока бор.
Чағалайлар соҳил бўйлаб энтикиб қийқиради.
Денгиз эса ухлаб қолган.
Уйғонмайди.
Ўлган.
Оламдан ўтган.

Рус тилидан Назар Шукур таржималари

КУТАЁТГАН АЁЛ

Бўсағада турар уй соҳибаси
Бўсағада турар уй соҳибаси
Дераза олдида йўл қарайди у
Кутиб олар кузатиб қолар
Чеҳранг тўла умид,
Қўлларингда умид кечқурунлари
Қалбинг тўлиб турар умидга
Далаларнинг йўлларнинг ҳам нарёғи умид!

Кетаётганларга кўзинг тушади
Қайтмайдиганларга тушади кўзинг
Оёқ остидаги сўқмоқ
Қўлингдаги калава ип ҳам –
Кутиш кутиш
Интизор кутиш
Зору зор кутиш

Ҳамиша шундайдир –
Сен бор, сукут бор
Ҳамиша, ҳамиша
Сен бор, сукут бор

Зулматнинг юрагин тинглаб турасан

Қичқирсанг-чи, қичқир
Менинг овозимни олиб қичқиргин!

ИЛОВА

Ҳар битта дўнгликнинг ортига
Қўйиб қўйдим биттадан қуёш:
Улар бари бирдан чиққанда
Болаларнинг қувончин кўринг!

Ҳар битта қайиннинг шохига
Ўтирғиздим биттадан какку:
Кукулашган пайтда кўрасиз
Бўй қизларнинг севинишларин!

Ҳар бир бўз йигитнинг қалбига
Экиб чиқдим битта-битта сўз:
Улар ватан бўйлаб кетганда
Юраклари пориллаб ёнар!

ҲАЁТ

Сўзларимни тинглаб ётар қулоқ-қулоқ,
Кўзин узмай кузатади юлдуз-юлдуз.
Уйдан чиқсам тарқаламан бутоқ-бутоқ,
Уйга қайтсам тўпланаман илдиз-илдиз.

Рус тилидан Жавоҳир Санъат таржимаси

1980 yili ustoz Omon Matjon litvalik atoqli shoir Yustinas Martsinkyavichyus qalamiga mansub dramatik doston — «Mindaugas iztirobi»ni o’zbekchaga tarjima qilganda, men tengi yosh shoirlar avlodi o’zi uchun ulug’vor bir olamni kashf etgan edi…

YUSTINAS MARSINKYAVICHYUS
SHE’RLAR

---

MARTSINKYaVIChYuS Yustinas Moteyaus (1930.10.3, Vajatkemis qishlog’i, hoz. Prenay tumani) — Litva xalq shoiri (1978). Ilk she’rlar to’plami — «So’z so’rayman» (1955). Doston («Yigirmanchi bahor», 1956; «Qon va kul», 1960; «Devor», 1965) va dramatik dostonlariga («Mindaugas», 1968; «Ibodatxona», 1971; «Majvidas», 1977) ramziy obrazlilik, falsafiy va ijtimoiy epik problematika xos. «Publitsistik doston» (1963), «Donelaytis» (1964) dostonlari, «G’allakor qo’llar» (1963), «Yog’och ko’priklar» (1966) va b. she’riy to’plamlarida litva xalqi hayoti haqidagi o’ylari aks etgan. «Kuluvchan qarag’ay» qissasi (1961) yoshlarga bag’ishlangan. Bolalar uchun bir qancha asarlar yozgan. «Mindaugas iztirobi» dramatik dostoni (Omon Matjon tarjimasi;1980) va turkum she’rlari o’zbek tiliga tarjima qilingan.

---

YO‘L ERTAGI

Qizimga

Quyoshga borardi dastlab barcha yo‘l,
Faqat biri edi uzun, beziyo.
Quyoshdan olisda qulab, ammo ul
Qumlarga ko‘mildi shundoq sim-siyo.

Eltolmas hech kimni endi benazir,
Uning na’rasidan titraydi zamin.
Kutadi, o‘rnidan ko‘tarib kimdir
Muzaffar quyoshga yetaklamog‘in.

TO‘NGAN DЕNGIZ

Betob kimsa yuzidagi
dokaday op-p-poq va murdaday sovuq.
Ko‘zi yo‘q,
Fikrlari ko‘rinmaydi.
Labi yo‘q,
Eshitilmas ingrashi.
Yuzi yo‘q,
Faqat doka bor.
Chag‘alaylar sohil bo‘ylab entikib qiyqiradi.
Dengiz esa uxlab qolgan.
Uyg‘onmaydi.
O‘lgan.
Olamdan o‘tgan.

Rus tilidan Nazar Shukur tarjimalari

KUTAYOTGAN AYOL

Bo‘sag‘ada turar uy sohibasi
Bo‘sag‘ada turar uy sohibasi
Deraza oldida yo‘l qaraydi u
Kutib olar kuzatib qolar
Chehrang to‘la umid,
Qo‘llaringda umid kechqurunlari
Qalbing to‘lib turar umidga
Dalalarning yo‘llarning ham naryog‘i umid!

Ketayotganlarga ko‘zing tushadi
Qaytmaydiganlarga tushadi ko‘zing
Oyoq ostidagi so‘qmoq
Qo‘lingdagi kalava ip ham –
Kutish kutish
Intizor kutish
Zoru zor kutish

Hamisha shundaydir –
Sen bor, sukut bor
Hamisha, hamisha
Sen bor, sukut bor

Zulmatning yuragin tinglab turasan

Qichqirsang-chi, qichqir
Mening ovozimni olib qichqirgin!

ILOVA

Har bitta do‘nglikning ortiga
Qo‘yib qo‘ydim bittadan quyosh:
Ular bari birdan chiqqanda
Bolalarning quvonchin ko‘ring!

Har bitta qayinning shoxiga
O‘tirg‘izdim bittadan kakku:
Kukulashgan paytda ko‘rasiz
Bo‘y qizlarning sevinishlarin!

Har bir bo‘z yigitning qalbiga
Ekib chiqdim bitta-bitta so‘z:
Ular vatan bo‘ylab ketganda
Yuraklari porillab yonar!

HAYOT

So‘zlarimni tinglab yotar quloq-quloq,
Ko‘zin uzmay kuzatadi yulduz-yulduz.
Uydan chiqsam tarqalaman butoq-butoq,
Uyga qaytsam to‘planaman ildiz-ildiz.

Rus tilidan Javohir San’at tarjimasi