«Ҳурматли» муҳаррир! Сизнинг сайтингизда Мирзабек Жапақовнинг кирилл имлосини ҳимоя қилиб ёзган «Онамиз лотиндан тарқаганми?» сарлавҳали мақоласи чоп этилибди.    Биз муаллифнинг ушбу муаммо бўйича ўз фикр-мулоҳазасини ошкор қилишига, ўз нуқтаи назарини ҳимоя қилишига заррача эътироз билдирмаймиз.  Аммо, мақола сарлавҳасида намоён бўлган бетамизлик  ва  матн ичида жунбушона  ёзилган «Хўш, энамиз лотиндан тарқаганмиди-ки, бу алифбо миллатимиз учун шунчалик зарур бўлса!? Бешигимизни лотинлар тебратганмиди-ки, уларнинг алифбосига ўтишимиз шарт бўлса!?» каби  иддаоларини  тушунишни,  бундай лўттибозлик сабабларини  билмоқчимиз.

Хуршид ДАВРОН
ASR.UZ САЙТИ БОШ МУҲАРРИРИ ВА
МУАЛЛИФ М. ЖАПАҚОВ ДИҚҚАТИГА

«Ҳурматли» муҳаррир! Сизнинг сайтингизда Мирзабек Жапақовнинг кирилл имлосини ҳимоя қилиб ёзган «Онамиз лотиндан тарқаганми?» сарлавҳали мақоласи чоп этилибди. Биз муаллифнинг ушбу муаммо бўйича ўз фикр-мулоҳазасини ошкор қилишига, ўз нуқтаи назарини ҳимоя қилишига заррача эътироз билдирмаймиз. Аммо, мақола сарлавҳасида намоён бўлган бетамизлик ва матн ичида жунбушона ёзилган «Хўш, энамиз лотиндан тарқаганмиди-ки, бу алифбо миллатимиз учун шунчалик зарур бўлса!? Бешигимизни лотинлар тебратганмиди-ки, уларнинг алифбосига ўтишимиз шарт бўлса!?» каби иддаоларини тушунишни, бундай лўттибозлик сабабларини билмоқчимиз.

  Наҳотки, «ҳуқуқшунос» ва «журналист» деб иддао этаётган муаллиф ва уни сайтида эълон қилган сиз, муҳаррир, миллатимизга хос оддий одоб мезонларидан ва  матбуотда ҳақоратомуз калималарнинг ишлатмаслик ҳақидаги талаблардан бехабарсиз?! Ижтимоий  тармоқлардан бирининг саҳифасида билдирилган ушбу муносабатга қандай жавобингиз бор:

Erkin Musurmanov поделился публикацией Янгиликлара Асри:

   Ёзув масаласи ўз йўлига. Бироқ..
Бу қанақа бефаросатлик билан келтирилган сарлавҳа, журналистик этика, маданият, сўз ва муштарийга, азиз волидаларимиз, ОНАГА ҳурмат қани? Қайси тил билан онани терминлар масаласига қўшишади? Сарлавҳадаги «лотин» ўрнига «Кирилл»ни қўйиб кўрса-чи… УЯТ!»

Чиндан ҳам уят! Мақола ва сарлавҳа  баҳона ҳар иккингизга айтадиган гаплар бору ўша уят йўл қўймаяпти…

P. S. Яна бир жиддий саволимизгаям жавоб берсангиз: Нега сайтингизда эълон қилинаётган материалларга, хусусан, жамиятимиз учун лотин-кирилл имлоси муаммосига бағишланган мақолалар тагидаги муносабат билдиришга мўлжалланган изоҳ жойлари ишламайди?  Бу жамиятимизда бошланган янгиланиш, фуқаролар билан мулоқотни фаоллаштириш ва матбуот ошкоралиги сиёсатига қанчалик тўғри келади?

Яна ушбуга бир неча кун аввал М. Жапақовга  билдирган муносабатимни ҳам илова қиламан:

МИРЗАБEК ЖАПАҚОВГА

Мирзабек, сизнинг кирилча алифбони ёқлаб ёзган мақолангизни ўқидим. Мақолангиз юзасидан қисқа тарзда айрим фикрларимни айтиш истаги туғилди. Мабодо баҳслашишни истасангиз тўлиқ жавоб беришга ҳам тайёрман.

1. Сиз ўзбек алифбоси тарихидан мутлақ бехабар экансиз.1940 йилда лотинчадан кирилчага ўтиш ўзбек зиёлилари саъи ҳаракати билан эмас, туркий халқларни бўлиб ташлаш учун, уларга эргашиб лотинчага ўтган Туркиядан узоқлаштириш учун советлар томонидан мажбурий амалга оширилган эди. Бир пайтлар, аниқроғи рус подшоси даврида ягона арабча имло қўллаб келинган. Шунинг учун Самарқанду Тошкентдаги одам Баку ёки Қозонда чоп этилган матбуотни бемалол ўқий олган. Шуни назарда тутиб, кирилчага ўтказилаётганда, шундай худбин ва маккорона сиёсат тутилдики, ​ ҳар бир турк халқи учун бир-биридан узоқ кирил алифбоси яратилди. Мақсад Разделяй и властвуй эди.

Аниқ-равшан ҳақиқат шундаки, кирилл имлоси ўзбеклар тарихида  фақат ва фақат  босқин ва истибдод рамзи бўлиб қолади. Тарихда бўлган қабиҳ воқеаларга нисбатан  орадан қанча вақт ўтмасин, охир-оқибат бир кунмас бир кун  тарих ўз ҳукмини айтади. Бугун дунёнинг энг қудратли давлати бўлмиш АҚШда бундан бир ярим аср аввал рўй берган фуқаролар уруши яралари очилиб кетиб, жамият иккига бўлиниб, рақиблари сиғинган ҳайкалларни ағдаришга киришганидек, агар биз бугун кириллда қолсак, орадан қанча вақт ўтмасин, кириллни истибдод рамзи деб билган авлод ҳокимиятга келиб, кирилл қарши даҳшатли исён кўтаришига шубҳа йўқ. Гарчи бугун  кириллда таълим олгани  учун унга тарафдорликка мойил шахслар ҳокимиятни тўлиқ бошқараётган бўлса-да, тегирмон навбати билан деганларидек, уларнинг ҳам навбати келади. Шахсан мен бунга қаттиқ ишонаман. Ана шуни сизга ўхшаган миллий тарихдан бехабар, миллий онгдан узоқ одамлар ҳеч қачон унутмаслиги керак.

Худди биздай узоқ йиллик асоратдан қутилиб, озодлик йўлига чиққан Ҳиндистоннинг буюк одами Маҳатма Гандининг мана бу гапларини унутманг: «Афсус билан айтишга мажбурманки, кўплаб конгрессчилар бу резолюцияга амал қилмадилар. Бугунги кунда конгрессчилар инглизча гаплашишга даъват этмоқдалар ва ўзларига қўшиб, бошқаларни ҳам инглизча гаплашишга мажбур қилмоқдалар. Буни мен шармандали ҳол деб ўйлайман. Инглиз тили бизни шундай сеҳрлаб, комига тортиб кетганки, бунинг асоратидан ҳамон халос бўлганимиз йўқ. биз унинг сеҳрига тушиб Ҳиндистонни тараққий топтириш йўлидаги мақсадимизга ўзимиз ғов бўлмоқдамиз. Бизлар инглиз тилини ўрганишга шунча йиллардан бери қимматли вақтимизни сарфлаб келяпмиз. Модомики, ҳиндустонийни ўрганиш учун бир неча ой вақт сарфлашга кўзимиз қиймас эканми, она ҳалқимни севаман деган гапимиз бир пулга қиммат бўлиб қолаверади» (Маҳатма Гандининг «Давлат тили» номли мақоласини мана бу саҳифада ўқишингизни маслаҳат бераман).

Сиз бу ўринда имло эмас, тил ҳақида гапириляпти, дейишишингиз мумкин. Аммо, ҳақиқат шундаки, бизда кирилл ихтиёр этилса, она тилимизнинг шундай ҳам заиф ўрни баттар заифлашади. Кирилл қолиши дегани рус тилининг таъсири, давлат идораларидаги мавқеъи янада кучаяди, у ўзбек тили ривожига тўсқин бўлиб қолаверади. Фақат ва фақат лотин имлосига тўла ўтиш она тилимизнинг  ёт тилнинг кучли  таъсиридан қутқара олади.

Энг ачинарлиси, сиз советнинг ёлғончи демагоглари шиор қиган «кирил туфайли ўзбекларнинг саводсизлиги тугатилди деб уялмай аҳуҳаннос соласиз. Ҳолбуки, 1913 йилда чор Россиясида ўтказилган сўровлар ўзбеклар руслардан бир неча баробар кўпроқ мактабга тортилганини исботлайди. Фақат совет демагоглари ҳисоб-китоб пайтида миллий мадрасаларимизда таълим олган ёшларни ҳисобга киритмай, фақатгина чор тузуми асос солган рус-тузем мактабларида таълим олган ўқувчиларни саноққа киритган. Бунга ишониш учун рус олимаси Кастельскаянинг китобини ўқиш кифоя (Кастельская З.Д. Из истории Туркестанского края. (1865 1917). Год издания: 1980)

2. Ўзини ҳуқуқшунос журналист деб таништирган одам нега бошқа фикрда бўлган одамларни «лўттибозлар» деб ҳақоратлайди. Бундай ҳуқуқни ким унга берди? Бундай ҳақорат учун қандай маънавий ҳуқуқи бор? Бундай ўйламай айтилган бетамизлик учун жавоб бериш кераклигини ўйламайдими? Ёки Ўзбекистонни ҳуқуқсиз давлат деб биладими? Ёки тепадан айтилган буйруқ остида шу гапларни айтишга мажбурми?

3. Японлару хитойликларни пеш қилишингиз ҳам ўринсиздир. Улар минг йилликлар давомида ўз она алифболарини қўллаб келишади, улар ҳеч ҳеч қачон тоталитар тузум зуғуми остида биз — ўзбеклардай икки марта алифбосини ўзгартиришга мажбур қилинмаган. Йиллар давомида алифбо ўзгариши туфайли юзага келган орқага кетганимизни яширолмаймиз ва уни, сиз айтган «совет даври ютуқларини» пеш қилиб оқлай ололмаймиз. Балки 2 марта алифбомиз ўзгармаганда биз — ўзбеклар ҳам бугун Япония, Хитой, Жанубий Корея, Малайзия каби дунё пешқадамлари бўлармидик. Бундай дейишимга сабабим бор: сиз айтган «совет даври ютуқлари»дан бир неча баробар юксак ва энг муҳими кирилча алифбога мутлақо алоқаси бўлмаган, инсониятга буюк кашфиётлар берган аждодларимиз илми, алгебраю алгоритм эгалари Хоразмию Берунийлар, дунё медитсинаси асосчиларидан бири Ибн Сино, илк нота асосини кашф этган Форобий, хуллас Фарғонийлар, Улуғбеклар қолдирган илмий мерос бу фикримнинг ёрқин исботидир. Айтинг, улар сиз топинган кирилда асарлар ёзишганми?

3. Нима эмиш: Бу «Ташаббускорлар», яъни лотин тарафдорлари, «ўзларини саводли қилган, илмий, бадиий асарларини ёзган, уларни бутун СССРда танитган кирилчага хиёнат қилаётган эканлар? Эй, СССРни соғинган банда, менга бутун СССР таниган битта ўзбек адиби ёки олими номини айтингчи?! Бундай забардаст ижодкорлар бор эди, аммо уларни Ўзбекистон ҳудудидан ташқарига чиқаришмасди. Нима Чўлпонни, Абдулла Қодирийни, Усмон Носирни танирмиди? Ёки Абдулла Орипов, Рауф Парфилар Расул Ҳамзатову Қайсин Қулиевдан, Шукур Холмирзаев, Одил Ёқубовлар рус адибларидан каммиди? Беруний, Фарғоний, Форобийлар чиққан тупроқдан улар билан бўйлашган қайси олим чиқди? Шунинг учун, совет давридаги ютуқлардан чўпчак айтманг.

4. Сиз масхаромуз тарзда қайд этган «эр»ни «er», «эл»ни «el»га айлантиришда лотин алифбосининг мутлақ айби йўқ. Айб худди сиздек, «ҳуқуқшунос» бўлиб бошқа фикрдаги инсонлар ҳуқуқини тан олмаган чаламулладек, «тилшунос» бўлиб бу илмдан бехабар ва айнан совет даврида шаклланган, илмни сиёсатга алмаштирган, шамол қайга эсса ўша ёққа эгиладиган олимлар айбдор. Ишончим комил, буйруқ берилса, уларнинг издиҳоми  бугун ҳам яна фалокатли ишларни бажаришга тайёр, «есть, товарищ командир!» деб шай бўлиб турибди.

5. Сиз нега лотин тарафдорларини «лотин алифбоси ҳимоясига чиққан четда туғилган ўзбеклар номидан иш кўраётганлар» дейсиз? Бундай дейишга қандай асосингиз бор? Яна шуни унутмангки, Ўзбек тилининг асосчиси сифатида тан олинган Алишер Навоий ҳам, сиз айтгандай, четда туғилган. Балки сиз Навоийдан ҳам воз кечишга тайёрдирсиз, мен воз кечолмайман. Ўша хат ёзиб дардини айтган ўзбек ёшларидан ҳам воз кечолмайман!

P.S. Мен — Ўзбекистон халқ шоири Хуршид Даврон, Жапақов айтгандай, «кирилча одам қилган»ларнинг бириман. Чин юракдан айтаман, мен кириллчадан — рус тилидан  бир умр миннатдорман. Унинг беқиёс таъсирини мен асло рад этмайман. Аммо, шу билан бирга агар биз келажакни ўйласак, аросатда қолган фарзандларимизни ўйласак, лотинга ўтишимиз керак. Яна такрорлайман, умрим кирил сояси остида ўтди. Шунинг учун лотинчада кўп хато қиламан. Аммо, бугун Жапақов билан менинг орамдаги масалада хато қилишни истамайман. Зеро, яна кирилчага қайтиш кетаётган авлодни деб Мустақиликнинг 26 йили давомида кириб келган 17 миллиондан ортиқ ёш авлодни қурбон қилиш дегани бўлади.

   “Hurmatli” muharrir! Sizning saytingizda Mirzabek Japaqovning kirill imlosini himoya qilib yozgan “Onamiz lotindan tarqaganmi?” sarlavhali maqolasi chop etilibdi. Biz muallifning ushbu muammo bo‘yicha o‘z fikr-mulohazasini oshkor qilishiga, o‘z nuqtai nazarini himoya qilishiga zarracha e’tiroz bildirmaymiz. Ammo, maqola sarlavhasida namoyon bo‘lgan betamizlik va matn ichida junbushona yozilgan “Xo‘sh, enamiz lotindan tarqaganmidi-ki, bu alifbo millatimiz uchun shunchalik zarur bo‘lsa!? Beshigimizni lotinlar tebratganmidi-ki, ularning alifbosiga o‘tishimiz shart bo‘lsa!?” kabi iddaolarini tushunishni, bunday uyatsizlik sabablarini bilmoqchimiz.

Xurshid DAVRON
ASR.UZ SAYTI BOSH MUHARRIRI VA
MUALLIF M. JAPAQOV DIQQATIGA

“Hurmatli” muharrir! Sizning saytingizda Mirzabek Japaqovning kirill imlosini himoya qilib yozgan “Onamiz lotindan tarqaganmi?” sarlavhali maqolasi chop etilibdi. Biz muallifning ushbu muammo bo‘yicha o‘z fikr-mulohazasini oshkor qilishiga, o‘z nuqtai nazarini himoya qilishiga zarracha e’tiroz bildirmaymiz. Ammo, maqola sarlavhasida namoyon bo‘lgan betamizlik va matn ichida junbushona yozilgan “Xo‘sh, enamiz lotindan tarqaganmidi-ki, bu alifbo millatimiz uchun shunchalik zarur bo‘lsa!? Beshigimizni lotinlar tebratganmidi-ki, ularning alifbosiga o‘tishimiz shart bo‘lsa!?” kabi iddaolarini tushunishni, bunday lo’ttibozlik  sabablarini bilmoqchimiz.

Nahotki, “huquqshunos” va “jurnalist” deb iddao etayotgan muallif va uni saytida e’lon qilgan siz, muharrir,  millatimizga xos oddiy odob mezonlaridan  va matbuotda haqoratomuz kalimalarning ishlatmaslik haqidagi talablardan bexabarsiz?! Ijtimoiy tarmoqlardan birining sahifasida bildirilgan ushbu munosabatga qanday javobingiz bor:

Erkin Musurmanov podelilsya publikatsiyey Yangiliklara Asri:

Yozuv masalasi o‘z yo‘liga. Biroq..
Bu qanaqa befarosatlik bilan keltirilgan sarlavha, jurnalistik etika, madaniyat, so‘z va mushtariyga, aziz volidalarimiz, ONAGA hurmat qani? Qaysi til bilan onani terminlar masalasiga qo‘shishadi? Sarlavhadagi “lotin” o‘rniga “Kirill”ni qo‘yib ko‘rsa-chi… UYAT!»

Chindan ham uyat! Maqola  va sarlavha bahona har ikkingizga aytadigan gaplar boru o‘sha uyat yo‘l qo‘ymayapti…

P. S. Yana bir jiddiy savolimizgayam javob bersangiz: Nega saytingizda e’lon qilinayotgan materiallarga, xususan, jamiyatimiz uchun lotin-kirill imlosi muammosiga bag‘ishlangan maqolalar tagidagi munosabat bildirishga mo‘ljallangan izoh joylari ishlamaydi? Bu jamiyatimizda boshlangan yangilanish, fuqarolar bilan muloqotni faollashtirish va matbuot oshkoraligi siyosatiga qanchalik to‘g‘ri keladi?

Yana ushbuga bir necha kun avval M. Japaqovga  bildirgan munosabatimni ham ilova qilaman:

MIRZABEK JAPAQOVGA

Mirzabek, sizning kirilcha alifboni yoqlab yozgan maqolangizni o‘qidim. Maqolangiz yuzasidan qisqa tarzda ayrim fikrlarimni aytish istagi tug‘ildi. Mabodo bahslashishni istasangiz to’liq javob berishga ham tayyorman.

1. Siz o‘zbek alifbosi tarixidan mutlaq bexabar ekansiz. 1940 yilda lotinchadan kirilchaga o‘tish o‘zbek ziyolilari sa’i harakati bilan emas, turkiy xalqlarni bo‘lib tashlash uchun, ularga ergashib lotinchaga o‘tgan Turkiyadan uzoqlashtirish uchun sovetlar tomonidan majburiy amalga oshirilgan edi. Bir paytlar, aniqrog‘i rus podshosi davrida yagona arabcha imlo qo‘llab kelingan. Shuning uchun Samarqandu Toshkentdagi odam Baku yoki Qozonda chop etilgan matbuotni bemalol o‘qiy olgan. Shuni nazarda tutib, kirilchaga o‘tkazilayotganda, shunday xudbin va makkorona siyosat tutildiki, har bir turk xalqi uchun bir-biridan uzoq kiril alifbosi yaratildi. Maqsad Разделяй и властвуй edi.

Aniq-ravshan haqiqat shundaki, kirill imlosi o‘zbeklar tarixida faqat va faqat bosqin va istibdod ramzi bo‘lib qoladi. Tarixda bo‘lgan qabih voqealarga nisbatan oradan qancha vaqt o‘tmasin, oxir-oqibat bir kunmas bir kun tarix o‘z hukmini aytadi. Bugun dunyoning eng qudratli davlati bo‘lmish AQSHda bundan bir yarim asr avval ro‘y bergan fuqarolar urushi yaralari ochilib ketib, jamiyat ikkiga bo‘linib, raqiblari sig‘ingan haykallarni ag‘darishga kirishganidek, agar biz bugun kirillda qolsak, oradan qancha vaqt o‘tmasin, kirillni istibdod ramzi deb bilgan avlod hokimiyatga kelib, kirill qarshi dahshatli isyon ko‘tarishiga shubha yo‘q. Garchi bugun kirillda ta’lim olgani uchun unga tarafdorlikka moyil shaxslar hokimiyatni to‘liq boshqarayotgan bo‘lsa-da, tegirmon navbati bilan deganlaridek, ularning ham navbati keladi. Shaxsan men bunga qattiq ishonaman. Ana shuni sizga o‘xshagan milliy tarixdan bexabar, milliy ongdan uzoq odamlar hech qachon unutmasligi kerak.

Xuddi bizday uzoq yillik asoratdan qutilib, ozodlik yo‘liga chiqqan Hindistonning buyuk odami Mahatma Gandining mana bu gaplarini unutmang: «Afsus bilan aytishga majburmanki, ko‘plab kongresschilar bu rezolyutsiyaga amal qilmadilar. Bugungi kunda kongresschilar inglizcha gaplashishga da’vat etmoqdalar va o‘zlariga qo‘shib, boshqalarni ham inglizcha gaplashishga majbur qilmoqdalar. Buni men sharmandali hol deb o‘ylayman. Ingliz tili bizni shunday sehrlab, komiga tortib ketganki, buning asoratidan hamon xalos bo‘lganimiz yo‘q. biz uning sehriga tushib Hindistonni taraqqiy toptirish yo‘lidagi maqsadimizga o‘zimiz g‘ov bo‘lmoqdamiz. Bizlar ingliz tilini o‘rganishga shuncha yillardan beri qimmatli vaqtimizni sarflab kelyapmiz. Modomiki, hindustoniyni o‘rganish uchun bir necha oy vaqt sarflashga ko‘zimiz qiymas ekanmi, ona halqimni sevaman degan gapimiz bir pulga qimmat bo‘lib qolaveradi (Mahatma Gandining “Davlat tili” nomli maqolasini mana bu sahifada o‘qishingizni maslahat beraman)..

Siz bu o‘rinda imlo emas, til haqida gapirilyapti, deyishishingiz mumkin. Ammo, haqiqat shundaki, bizda kirill ixtiyor etilsa, ona tilimizning shunday ham zaif o‘rni battar zaiflashadi. Kirill qolishi degani rus tilining ta’siri, davlat idoralaridagi mavqe’i yanada kuchayadi, u o‘zbek tili rivojiga to‘sqin bo‘lib qolaveradi. Faqat va faqat lotin imlosiga to‘la o‘tish ona tilimizning  yot tilning kuchli ta’siridan qutqara oladi.

Eng achinarlisi, siz sovetning yolg‘onchi demagoglari shior qigan «kiril tufayli o‘zbeklarning savodsizligi tugatildi deb uyalmay ahuhannos solasiz. Holbuki, 1913 yilda chor Rossiyasida o‘tkazilgan so‘rovlar o‘zbeklar ruslardan bir necha barobar ko‘proq maktabga tortilganini isbotlaydi. Faqat sovet demagoglari hisob-kitob paytida milliy madrasalarimizda ta’lim olgan yoshlarni hisobga kiritmay, faqatgina chor tuzumi asos solgan rus-tuzem maktablarida ta’lim olgan o‘quvchilarni sanoqqa kiritgan. Bunga ishonish uchun rus olimasi Kastelskayaning kitobini o‘qish kifoya (Kastelskaya Z.D. Iz istorii Turkestanskogo kraya. (1865 1917). God izdaniya: 1980)

Iltimos, gap shu yerda qolib ketmasin. Kastelskaya kitobini hech bo’lmasa varaqlab chiqing.

2. O‘zini huquqshunos jurnalist deb tanishtirgan odam nega boshqa fikrda bo‘lgan odamlarni «lo‘ttibozlar» deb haqoratlaydi. Bunday huquqni kim unga berdi? Bunday haqorat uchun qanday ma’naviy huquqi bor? Bunday o‘ylamay aytilgan betamizlik uchun javob berish kerakligini o’ylamaydimi? Yoki O‘zbekistonni huquqsiz davlat deb biladimi? Yoki tepadan aytilgan buyruq ostida shu gaplarni aytishga majburmi?

3. Yaponlaru xitoyliklarni pesh qilishingiz ham o‘rinsizdir. Ular ming yilliklar davomida o‘z ona alifbolarini qo‘llab kelishadi, ular hech hech qachon totalitar tuzum zug‘umi ostida biz — o‘zbeklarday ikki marta alifbosini o‘zgartirishga majbur qilinmagan. Yillar davomida alifbo o‘zgarishi tufayli yuzaga kelgan orqaga ketganimizni yashirolmaymimz va uni , siz aytgan «sovet davri yutuqlari»ni pesh qilib oqlay ololmaymiz. Balki 2 marta alifbomiz o‘zgarmaganda biz — o‘zbeklar ham bugun Yaponiya, Xitoy, Janubiy Koreya, Malayziya kabi dunyo peshqadamlari bo‘larmidik. Bunday deyishimga sababim bor: siz aytgan «sovet davri yutuqlari»dan bir necha barobar yuksak va eng muhimi kirilcha alifboga mutlaqo aloqasi bo‘lmagan, insoniyatga buyuk kashfiyotlar bergan ajdodlarimiz ilmi, algebrayu algoritm egalari Xorazmiyu Beruniylar, dunyo meditsinasi asoschilaridan biri Ibn Sino, ilk nota asosini kashf etgan Forobiy, xullas Farg‘oniylar, Ulug‘beklar qoldirgan ilmiy meros bu fikrimning yorqin isbotidir. Ayting, ular siz topingan kirilda asarlar yozishganmi?

3. Nima emish: Bu «Tashabbuskorlar», ya’ni lotin tarafdorlari, «o‘zlarini savodli qilgan, ilmiy, badiiy asarlarini yozgan, ularni butun SSSRda tanitgan kirilchaga xiyonat qilayotgan ekanlar? Ey, SSSRni sog‘ingan banda, menga butun SSSR tanigan bitta o‘zbek adibi yoki olimi nomini aytingchi?! Bunday zabardast ijodkorlar bor edi, ammo ularni O‘zbekiston hududidan tashqariga chiqarishmasdi. Nima Cho‘lponni, Abdulla Qodiriyni, Usmon Nosirni tanirmidi? Yoki Abdulla Oripov, Rauf Parfilar Rasul Hamzatovu Qaysin Quliyevdan, Shukur Xolmirzayev, Odil Yoqubovlar rus adiblaridan kammidi? Beruniy, Farg‘oniy, Forobiylar chiqqan tuproqdan ular bilan bo‘ylashgan qaysi olim chiqdi? Shuning uchun, sovet davridagi yutuqlardan cho‘pchak aytmang.

4. Siz masxaromuz tarzda qayd etgan «эр»ni «er», «эл»ni «el»ga aylantirishda lotin alifbosining mutlaq aybi yo‘q. Ayb xuddi sizdek «huquqshunos» bo‘lib boshqa fikrdagi insonlar huquqini tan olmagan chalamulladek, «tilshunos» bo‘lib bu ilmdan bexabar va aynan sovet davrida shakllangan, ilmni siyosatga almashtirgan, shamol qayga essa o‘sha yoqqa egiladigan olimlar aybdor.  Ishonchim komil, buyruq berilsa, ularning izdihomi bugun ham yana falokatli ishlarni bajarishga tayyor, “есть, товарищ командир!” deb shay bo‘lib turibdi.

5. Siz nega lotin tarafdorlarini «lotin alifbosi himoyasiga chiqqan chetda tug‘ilgan o‘zbeklar nomidan ish ko‘rayotganlar» deysiz? Bunday deyishga qanday asosingiz bor? Yana shuni unutmangki, O‘zbek tilining asoschisi sifatida tan olingan Alisher Navoiy ham, siz aytganday, chetda tug‘ilgan. Balki siz Navoiydan ham voz kechishga tayyordirsiz, men voz kecholmayman. O‘sha xat yozib dardini aytgan o‘zbek yoshlaridan ham voz kecholmayman!

P.S. Men — O‘zbekiston xalq shoiri Xurshid Davron, Japaqov aytganday, «kirilcha odam qilgan»larning biriman. Chin yurakdan aytaman, men kirillchadan — rus tilidan bir umr minnatdorman. Uning beqiyos ta’sirini men aslo rad etmayman. Ammo, shu bilan birga agar biz kelajakni o‘ylasak, arosatda qolgan farzandlarimizni o‘ylasak, lotinga o‘tishimiz kerak. Yana takrorlayman, umrim kiril soyasi ostida o‘tdi. Shuning uchun lotinchada ko‘p xato qilaman. Ammo, bugun Japaqov bilan mening oramdagi masalada xato qilishni istamayman. Shuning uchun Lotin imlosida ko‘p xato qilaman. Ammo, bugun oramizdagi masalada xato qilishni istamayman. Zero, yana kirilchaga qaytish ketayotgan avlodni deb Mustaqilikning 26 yili davomida kirib kelgan 17 milliondan ortiq yosh avlodni qurbon qilish degani bo‘ladi..​