Шукру Қорача (Şükrü Karaca) 1956 йили Туркиянинг Токат вилоятидаги Кабали қишлоғида туғилган. Токатдаги ўқитувчилар билим юртида, кейинчалик ҳуқуқшунослик бўйича таҳсил олди. Адабиётга 1990 йили «Дунёни тўлдирган қирмизи» романи билан кириб келди. 1993 йили унинг «Ânestü Nârâ» деб номланган шеърий тўплами нашр этилди ва китоб Туркия Ёзарлар Бирлиги мукофоти билан тақдирланди.и Арабча «Ânestü Nârâ» жумласи Қуръони Каримнинг «Қасос» сураси  29-оятидан олинган бўлиб, «Оловни кўрдим» деган маънони англатади.

Мана ўша оят : فَلَمَّا قَضَىٰ مُوسَى الْأَجَلَ وَسَارَ بِأَهْلِهِ آنَسَ مِنْ جَانِبِ الطُّورِ نَارًا قَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ نَارًا لَعَلِّي آتِيكُمْ مِنْهَا بِخَبَرٍ أَوْ جَذْوَةٍ مِنَ النَّارِ لَعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ

Оятнинг  маъноси таржимаси: Қачонки, Мусо муддатни тугатиб, аҳли билан йўлга тушиб кетаётиб, Тур томонда узоқдан оловни кўриб қолди. У аҳлига: «Туриб туринглар, аниқки, мен узоқдан оловни кўрдим. Балки у ердан сизга бирор хабар ёки исинишингиз учун бир тутам чўғ олиб келарман», деди. (Мусо алайҳиссалом қайинотаси билан келишган муддатни ўтаб, аҳли аёлларини олиб Мисрга қайтиш учун йўлга чиқдилар. Йўлда, Сийна ярим оролидаги Тур тоғига яқинлашганда, тоғ томонда узоқдан бир олов ёниб турганини кўрдилар.) (Манба: Қуръони Карим маънолари таржимаси. Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф)

Сизга тақдим этилаётган «Муножот» шеъри айни шу китобдан олинган.

Шукур Қорача 2014 йилнинг 5 январида вафот этди. Сайтимизда шоир хотирасига бағишлаб ёзилган турк адабиётшуноси Ҳусайн Ўзбойнинг «Бевақт видолар» эссесини мана бу саҳифада ўқишиниз мумкин..

Хуршид Даврон
Ўзбекистон халқ шоири

Шукру ҚОРАЧА
МУНОЖОТ
Гулбаҳор Сатторова таржимаси

Таржимондан: Туркий адабиётнинг забардаст вакили Шукру Қорача ижодига мансуб бўлган мазкур гултож асар таржимасини эътиборингизга ҳавола қилаётганимдан мамнунман.

Қаён борсам ёнимда ёнар оташинг
Вақтимни ва кучимни шимар бир ирмоқ
Бор йўқотганим сенсан ва билмаганларим
Кетсам гар тик кетарман шу сабаб
Йиқилсам бош билан қулаб тушарман.

Синамоқни севарсан, бу сенга одат
Мен эса янглишмоққа шайдоман
Ҳам сенга шайдоман
Ҳам аросатдаман
«Меҳтар маршин» чаларман расволар бўлиб
Эшигимга чалкаш рақам қўярлар
Таҳқирланган куйи тонгда қайтарман
Ва сендан узоққа
Ва сенга,
Сен, сен, сен-ки не балолар кўрдим дастингдан
Мени “БАЛО” билан ювган кунингдан буён
Куйдиргувчи шароблар ичгум дастурхонингдан
Тамға босиб аросатда қўйдинг қулингни.

Кел дейсан
Мен эса қазо чуқурида чириган отларни кўрдим
Қанотлари ёнган анқо қушларини йўл бўйларида
Йўл бўйида ўтлар ўсиб кетган кемалар кўрдим
Уста йўлбошчилар кўрдим карахтлик ботқоғида.
Қайт дейсан
Қандай юзлашамиз ахир, мен юзсизлар шохиман
“Ҳадд-и мъунтеҳа” даман мен, қийматсизлик ичраман
Ҳеч қаерда таърифим йўқ бир мавҳумлик ичраман
Бузилгач устимга чодирин қуради қўрқув
Айт, мен кимман
Ёқубманми
Юсуфманми
Қудуқманми?

II

Бу ғам вайронасин бойқушиман мен
Ўз жони устида тунаган
Лайлога номардлик таълимин берарман
Бу кўнгил шаҳрида
На бир менга хос иш, на бир ийманиш
Телба ҳалқадайман қулфинг бандида
У ёнга оғишсам у ёнсан
Бу ёнга оғишсам бу ёнсан
Қўрқувдан ўлдирма мени
Лайло
Қўйворма қўлимни
Мард ўғли мардлар ҳаққи!
Мактабларнинг ғариб Ладаниман мен
“Ла”да қолди саводим шул сабаб
Шул сабаб кўзларим боғлидир
Энди қаён кетсам барибир
Энди вақтнинг бари лайлидир
Менга «Лан-терани» дема, билмам
Мени аросатда паришон этма
Лайло!

III

Бад саволлар чулғади саркашлик майдонида
Тошлар отдим осмонга қайтиб тушмади
Ҳеч исмини сўрмадим исмимни чақирганнинг
Қушлардан баланд учдим аммо кўнгил тўлмади
Не қўрқувлар итқиттим бош-охири бўлмаган
Тутганини қўпорган не ваҳмлар кўрдим мен
Не-не ақлу донишлар сени кашф қилолмади
Ҳатто шаънингга уйғун бирор сўз билолмади.
Таваллолар айладим султонлар султонига
Борлиқнинг бутунлиги сен билан зотан
Жами туҳфаларни этдинг армуғон
Эй гўзаллар гўзали
Субутсизман
Тартибсизман
Жиловим тут!
Эшигингга ит ўрнига боғла мени
Талотўп кунида дўст мажлисининг.
Ана, қоқ ўртасидаман бетоқат кўкснинг
Сен назар қилмасанг гапира олмам
Тутулиб қоларман гап ўргатмасанг
Каломнинг соҳиби сенсан
Ва ибтидоси
Ва интиҳоси.
Қасамим бузсам-да сусган соҳибим
Йўл кўрсат карахтман найлайин
Ўзингсан кеча-ю кундузга кафилим
Нонга
Сувга
Ва кўланкадан чиққан салқин уйқуга
Сени инкор этган ҳурриятни инкор этарман!

IV

Мўъжиза сўйлаган оқиллар қизишиб кетди
Байроқ туширилди ва кетди ғам лашкарлари
Кўнгил қони сузилган гулгун косалар синди
Тажаллигоҳ васф айлаган тажаллиман мен
Афсус, афсус, насибим йўқ бу бахсдан.
Энди бу қалб инжу Лайлога тортиқ бўларму
Бу садаф денгизига яна ёмғир ёғарму
Лутфу карам соҳиби Лайло
Еру осмон соҳиби Лайло
Не десам сўзларим сенга муҳтождир
Шу ердасан
Уйғоқсан
Борсан!

Shukru Qoracha (Şükrü Karaca) 1956 yili Turkiyaning Tokat viloyatidagi Kabali qishlog’ida tug’ilgan. Tokatdagi o’qituvchilar bilim yurtida, keyinchalik huquqshunoslik bo’yicha tahsil oldi. Adabiyotga 1990 yili «Dunyoni to’ldirgan qirmizi» romani bilan kirib keldi. 1993 yili uning «Anestu Nara» deb nomlangan she’riy to’plami nashr etildi va kitob Turkiya Yozarlar Birligi mukofoti bilan taqdirlandi.i Arabcha «Anestu Nara» jumlasi Qur’oni Karimning «Qasos» surasi 29-oyatidan olingan bo’lib, «Olovni ko’rdim» degan ma’noni anglatadi.

Mana o’sha oyat : فَلَمَّا قَضَىٰ مُوسَى الْأَجَلَ وَسَارَ بِأَهْلِهِ آنَسَ مِنْ جَانِبِ الطُّورِ نَارًا قَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ نَارًا لَعَلِّي آتِيكُمْ مِنْهَا بِخَبَرٍ أَوْ جَذْوَةٍ مِنَ النَّارِ لَعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ

Oyatning ma’nosi tarjimasi: Qachonki, Muso muddatni tugatib, ahli bilan yo’lga tushib ketayotib, Tur tomonda uzoqdan olovni ko’rib qoldi. U ahliga: «Turib turinglar, aniqki, men uzoqdan olovni ko’rdim. Balki u yerdan sizga biror xabar yoki isinishingiz uchun bir tutam cho’g’ olib kelarman», dedi. (Muso alayhissalom qayinotasi bilan kelishgan muddatni o’tab, ahli ayollarini olib Misrga qaytish uchun yo’lga chiqdilar. Yo’lda, Siyna yarim orolidagi Tur tog’iga yaqinlashganda, tog’ tomonda uzoqdan bir olov yonib turganini ko’rdilar.) (Manba: Qur’oni Karim ma’nolari tarjimasi. Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf)

Sizga taqdim etilayotgan «Munojot» she’ri ayni shu kitobdan olingan.

Shukur Qoracha 2014 yilning 5 yanvarida vafot etdi. Saytimizda shoir xotirasiga bag’ishlab yozilgan turk adabiyotshunosi Husayn O’zboyning «Bevaqt vidolar» essesini mana bu sahifada o’qishiniz mumkin..

Xurshid Davron
O’zbekiston xalq shoiri

Shukru QORACHA
MUNOJOT
Gulbahor Sattorova tarjimasi

Tarjimondan: Turkiy adabiyotning zabardast vakili Shukru Qoracha ijodiga mansub bo’lgan mazkur gultoj asar tarjimasini e’tiboringizga havola qilayotganimdan
mamnunman.

Qayon borsam yonimda yonar otashing
Vaqtimni va kuchimni shimar bir irmoq
Bor yo’qotganim sensan va bilmaganlarim
Ketsam gar tik ketarman shu sabab
Yiqilsam bosh bilan qulab tusharman.

Sinamoqni sevarsan, bu senga odat
Men esa yanglishmoqqa shaydoman
Ham senga shaydoman
Ham arosatdaman
«Mehtar marshin» chalarman rasvolar bo’lib
Eshigimga chalkash raqam qo’yarlar
Tahqirlangan kuyi tongda qaytarman
Va sendan uzoqqa
Va senga,
Sen, sen, sen-ki ne balolar ko’rdim dastingdan
Meni “BALO” bilan yuvgan kuningdan buyon
Kuydirguvchi sharoblar ichgum dasturxoningdan
Tamg’a bosib arosatda qo’yding qulingni.

Kel deysan
Men esa qazo chuqurida chirigan otlarni ko’rdim
Qanotlari yongan anqo qushlarini yo’l bo’ylarida
Yo’l bo’yida o’tlar o’sib ketgan kemalar ko’rdim
Usta yo’lboshchilar ko’rdim karaxtlik botqog’ida.
Qayt deysan
Qanday yuzlashamiz axir, men yuzsizlar shoximan
“Hadd-i m’unteha” daman men, qiymatsizlik ichraman
Hech qaerda ta’rifim yo’q bir mavhumlik ichraman
Buzilgach ustimga chodirin quradi qo’rquv
Ayt, men kimman
Yoqubmanmi
Yusufmanmi
Quduqmanmi?

II

Bu g’am vayronasin boyqushiman men
O’z joni ustida tunagan
Layloga nomardlik ta’limin berarman
Bu ko’ngil shahrida
Na bir menga xos ish, na bir iymanish
Telba halqadayman qulfing bandida
U yonga og’ishsam u yonsan
Bu yonga og’ishsam bu yonsan
Qo’rquvdan o’ldirma meni
Laylo
Qo’yvorma qo’limni
Mard o’g’li mardlar haqqi!
Maktablarning g’arib Ladaniman men
“La”da qoldi savodim shul sabab
Shul sabab ko’zlarim bog’lidir
Endi qayon ketsam baribir
Endi vaqtning bari laylidir
Menga «Lan-terani» dema, bilmam
Meni arosatda parishon etma
Laylo!

III

Bad savollar chulg’adi sarkashlik maydonida
Toshlar otdim osmonga qaytib tushmadi
Hech ismini so’rmadim ismimni chaqirganning
Qushlardan baland uchdim ammo ko’ngil to’lmadi
Ne qo’rquvlar itqittim bosh-oxiri bo’lmagan
Tutganini qo’porgan ne vahmlar ko’rdim men
Ne-ne aqlu donishlar seni kashf qilolmadi
Hatto sha’ningga uyg’un biror so’z bilolmadi.
Tavallolar ayladim sultonlar sultoniga
Borliqning butunligi sen bilan zotan
Jami tuhfalarni etding armug’on
Ey go’zallar go’zali
Subutsizman
Tartibsizman
Jilovim tut!
Eshigingga it o’rniga bog’la meni
Taloto’p kunida do’st majlisining.
Ana, qoq o’rtasidaman betoqat ko’ksning
Sen nazar qilmasang gapira olmam
Tutulib qolarman gap o’rgatmasang
Kalomning sohibi sensan
Va ibtidosi
Va intihosi.
Qasamim buzsam-da susgan sohibim
Yo’l ko’rsat karaxtman naylayin
O’zingsan kecha-yu kunduzga kafilim
Nonga
Suvga
Va ko’lankadan chiqqan salqin uyquga
Seni inkor etgan hurriyatni inkor etarman!

IV

Mo»jiza so’ylagan oqillar qizishib ketdi
Bayroq tushirildi va ketdi g’am lashkarlari
Ko’ngil qoni suzilgan gulgun kosalar sindi
Tajalligoh vasf aylagan tajalliman men
Afsus, afsus, nasibim yo’q bu baxsdan.
Endi bu qalb inju Layloga tortiq bo’larmu
Bu sadaf dengiziga yana yomg’ir yog’armu
Lutfu karam sohibi Laylo
Yeru osmon sohibi Laylo
Ne desam so’zlarim senga muhtojdir
Shu yerdasan
Uyg’oqsan
Borsan!