Бу дунёда ҳеч кимни шеър ёзишга ўргатиб бўлмайди. Оллоҳ бермаган бўлса,бандаси беролмайди. Менга фейсбук ва бошқа йўллар орқали кўп ёш шоирлар ўз шеърларини юборишади. Мен баъзан нима дейишни билмай қоламан. Шеърият майдонига кириб келишга уринаётган ҳар бир ёшга менинг битта,фақат битта маслаҳатим бор: Таржима қилинг. Забардаст шоирлар шеърларини таржима қилинг. Уларнинг руҳий дунёсига киринг,оҳангларини ўрганинг. Шеърнинг мазмунини эмас, моҳиятини (рангини,оҳангини, феълини,шиддатини,қувончу ҳасратини) таржима қилинг. Бундан-да ортиқ машқ,бундан-да зарур мактаб дунёда йўқ…
Интернет бўйлаб кезиб,кутилмаганда яхши шеърларга дуч келиб қолсам,боз устига бу шеърлар ўзбек тилида ёзилган бўлса, қувончим юрагимга сиғмайди. Бундан бир неча ой олдин Беназир Муҳаммад шеърларини,ўзига хос мактубларини ўқиганимда қанчалик мамнун бўлган бўлсам, бир ҳафта-ўн кун аввал Тожикистон,Қирғизистон ва Қозоғистонда яшаб ижод қилаётган ўзбек ижодкорлари ижодини ёритишни мақсад қилган «Ижодкор» веб-саҳифасида Шуҳрат Шокир шеърларига дуч келганимда шунчалик юрагим ёришди. Кейин унинг фейсбукдаги саҳифасини очдиму ҳайрон қолдим: Шуҳрат менинг даврадош дўстим экан. Яна қувондим.
Шуҳрат ШОКИР 1987 йилнинг 14- апрелда Суғд вилояти, Исфара ноҳиясига қарашли Офтобрўй қишлоғида туғилган. 1993-2004 йиллар шу қишлоқдаги ўрта мактабда ўқиди. 2004-2010 йиллар мобайнида Хўжанд Давлат Университетининг ўзбек филологияси факултетида таҳсил олди. Бугунги кунда Россияда меҳнат муҳожири.
Шуҳрат Шокир
ҚАЛБИМНИ ЧУЛҒАЙДИ МУАЗЗАМ НУРЛАР…
«ЎРИК ГУЛЛАРИ» ТУРКУМИ
Дурдонага бағишлайман
Энди тўкилмасман, завол билмасман
Яшиллик ахтариб юрмасман бекор.
Тунларни сипқориб, тонгда ўлмасман
Остонамга йўқлаб келибсан такрор.
Келгинди баҳорлар пойида мулзам
Тиз чўкиб турмасман бахтим сўроқлаб.
Ўрик гулларидай тўзғимасман ҳам
Тийиқсиз шамоллар келганда йўқлаб.
Энди бахт етти ёт бегона эмас,
У бизнинг кулбадан кетолмас ҳатлаб.
Ахир бу гал мунис баҳор сенимас,
Сен мунис баҳорни келдинг етаклаб.
* * *
Умидлар узилди,
Кўнгил бузилди,
Билмайсан менинг ҳам аҳволим ёмон.
Сени ранжитганим зўр гуноҳ бўлди,
Бир қошиқ қонимдан кечгил, сингилжон.
Ниятлар оқ эди,
Мен қаро қилдим,
Бир бутун кўнгилни не бало қилдим?
Ҳеч ким йўқламаган ғариб бошимни
Минг битта балога мубтало қилдим.
Мен кимман,
Мен битта дарбадар холос,
Ўрик гулларига қарайман маъюс.
Сени телбалардай соғинганим рост
Юпун орзулардан кечолмай ҳануз
Кечир, деёлмадим
Қўлингдан тутиб,
Билмайсан, менинг ҳам тош кўнглим ярим.
Эртага йиғлайман кўзимга суртиб
Баҳорнинг нораста шаббодаларин.
Энди менинг умрим
Бир тугал армон,
Юпун куз оралаб кечар йўлларим
Бир кун мени адо қилар, сингилжон
Тушларимга кирган ўрик гуллари.
* * *
Куз ҳам кетаётир
Қайгадир шошиб,
Унинг шўришига қулоқ солмадик.
Лоақал хазондай видо айтишиб,
Бир қадар эркинроқ йиғлаёлмадик.
Мен илғай олмадим,
Йўлларим туман,
Мени соғинганлар қандай сўлдилар.
Кун кеча бошимда қийғос гуллаган
Ўриклар хазонин тўкиб бўлдилар.
Қайга элтар мени
Туман йўлларим,
Бу шўр ғавғолардан тўйган бандаман.
Йигирма йил кечди, дил ҳануз ярим,
Умримни беҳуда совургандайман.
Сенсиз бу боғларда қолдим телбадай,
Ҳеч кимса мен учун қайғурмас тайин.
Майли, хазон териб
Йиғласам йиғлай,
Хазонларни қучиб ўлсам ўлайин.
* * *
Мен тирилдим,
Энди фарёдим тақир
Ўриклар умидвор гуллаётган пайт.
Энди ўлмоқ қийин,
Яшамоқ оғир,
Сен жонимга ора кирасанми, айт.
Саргардон шамоллар қичқирган туни,
Бечора жонимни ҳовучлайман жим.
Дарбадар умримда мен ёлғиз сени
Ўрик гулларидан ортиқроқ суйдим.
Яшайман, теграмда бир сур оломон,
Битта ҳам дарёдил йўқдир, ўйласам.
Дарёдай бош олиб кетарман сарсон,
Бу хароб масканда итдай ўлмасам.
Кетарман,
Йўлимдан чиқар қаҳратон.
Жонимга кўз тикар совуқ бир таҳқир.
Ёзғириб алвидо айтганим ёлғон,
Мен сени севаман, севаман ахир.
Ишқ ҳануз тўкмаган кўз ёшинг сенинг,
Мен ҳануз ичмаган заҳролуд қасам.
Сен бахтли эмассан, бахтсизим менинг,
Мен бахт қўшиғини ўксиб тингласам.
* * *
Мен кетай,
Сен кетгил йўлларни бузиб,
Бизга кун туғмаган тунлардан нари.
Биз кетар йўлларда паришон тўзиб,
Беҳол тўкилади ўрик гуллари.
Мен кетай,
Сен кетгил паноҳ ахтариб,
Учраган ҳар жондан жон ҳақин сўраб.
Тўрвасин йўқотган гадодай ғариб
Боши берк кўчалар турар довдираб.
Мен кетай,
Сен кетгил беқарор, сармаст,
Йўллар бамисоли сўнаётган шам.
Бир биридан айро икки майпараст
Ичганимиз ишқмас, минг йиллик қасам.
Мен кетай,
Сен кетгил, паришон тўзиб,
Тупроққа қоришар ўрик гуллари.
Кетамиз мен сендан, сен мендан безиб,
Бизни кутмаётган манзиллар сари.
* * *
Сени ўзим учун
Асрай олмадим
Дунёнинг ўзидай қадимий ғуссам.
Сенга айтар бўлак сўзим қолмади,
Хафа бўлмайсанми унутгил десам?
Энди сени ўзи асрасин Худо,
Ташла,
Ер кўтарсин дардларингни ҳам,
Сен менинг кафтимдан тўкилган дуо,
Ижобат бўлмаган тиловатимсан.
Мен эса текинга сотилган сирман,
Бу норасо умрим бир чақага тенг.
Сенсиз кўчаларда бир мусофирман,
Сенсиз эртакларда жолугарман мен.
Билмайсан,
Мен ҳануз ғурбат чекарман
Ёлғонлар бўғзида қотган фирибгар.
Лабларинг таъмини олиб кетарман
Қақраган лабимда қиёмат қадар.
Бўлганича бўлди,
Етмайди сабрим
Қилган гуноҳимни ювмоқликка ҳам.
Мунглиғ муножотим, бедаво дардим,
Бахтли бўласанми сени унутсам?..
* * *
Осиймиз, гумроҳмиз
Бир худо гувоҳ,
Сен кетдинг, мен кечдим баридан атай.
Бир кун бошимиздан тўкилгай гуноҳ
Кеч кузнинг толиққан хазонларидай.
Йиғлама фариштам,
Бошимиз омон,
Дуолар ижобат бўлар бир куни.
Майли унга қадар бўзрайсин осмон,
Офтоб унутгандир офтоблигини.
Билмадим,
Қайдадир ҳатто бизга ҳам
Бир куни тонг чоғи бахт бургай юзин.
Фақат унга қадар тополсак чидам,
Фақат унга қадар тилолсак тўзим.
Баҳорга энг аввал ким етар гумон,
Ким эса қисматга кўниккай бадар.
Кўзларидан ўпгил тавоф қил чунон,
Бахтга мендан олдин етолсанг агар.
* * *
Менинг бисотимда
Тўлмаган кўнгил,
Бир чақага қиммат туйғуларим бор.
Турган битганим шу, дуойи бад қил,
Қўлингдан келмаса, Худога ёлбор.
Худога ёлборгин,
Худо бўлгай ёр,
Кўзларинг кулмаса, толеинг кулсин.
Менинг кечиб бўлмас гуноҳим бисёр,
Сен кечиргин, Худо мағфират қилсин.
Баҳорни соғиниб
Яшадим дилдан,
Сурдим бахт ҳақида бир ширин ўйлар…
Умидимни уздим, десам ортимдан
Ёвқараш қилдилар кароматгўйлар.
Умидимни уздим,
Кетарман зимдан,
Мени суйганлардан кечарман атай.
Боши очиқ қолган дарахтлар билан
Сўзлаша бошлайман туғишганимдай.
Ҳали бир бокира
Кунларим келгай,
Афсоналар айтар ўрикзорлар ҳам.
Шоир бўлолмаса бир дарахт бўлгай
Дарахтларни қучиб йиғлаган одам.
Менинг бисотимда
Тўлмаган кўнгил,
Ҳеч ким тушунмаган туйғуларим бор.
Турган битганим шу, дуойи бад қил,
Қўлингдан келмаса, Худога ёлбор.
* * *
Эртага эртаги битади ишқнинг,
Туғёнлар тўғонин бузар эртага.
Қақраган бўғзимдан сизмаган бўзлар
Кўзларим қатидан сизар эртага.
Эртага япроқлар титрар тилаксиз,
Томирларим ёрар машрабий қоним.
Бу тор йўлларимга сиғмай тентирар
Кўксимга сиғмаган бир ҳовуч жоним.
Эртага муножот инграр менимдай,
Сукунат кўксини тирнаб телбаҳол.
Мосуво ишқ ҳақда тўқиб бир алёр
Моҳтоб самоларга келтирар малол.
Дунёлар дунёга сиғмас эртага,
Туннинг қароғида дийдирар шабнам.
Эртага эртаги битади ишқнинг,
Эртага эртагим битар менинг ҳам.
* * *
Бу кеча тиландим, баридан кечиб,
Маъюс кўзларингга кўмилсам бир зум.
Кўз ёшинг сипқориб сархуш ўлардим,
Оғушимга сингиб йиғласам юм юм.
Муслима, кўзларинг қаро тилсимдир,
Неча аср йиғлай пойингда мулзам.
«Дўстмиз», деган шивир кўнглимга сиғмас,
Дўстпараст эмасман билсанг жуда ҳам.
Ярим тун. Хонамда кезар замҳарир,
Сукунат товшидан топмадим ором.
Сониялар тиғи гуноҳкор қулдай
Умрим лаҳзаларин айлар қатли ом.
Мен эса… мен эса баридан кечиб,,
Маъюс кўзларингга кўмилсам бир зум.
Кўз ёшинг сипқориб сархуш ўлардим,
Оғушимга сингиб йиғласанг юм юм.
* * *
Сен кетма,
Сен кетсанг дунёнинг ярми қаҳратон,
Яримиси Чўли Ироқдир.
Сен кетма,
Азизам, мендан ҳам ёмон
Дунё сенга дилинтиқроқдир.
Сен кетма,
Сен кетсанг ҳар нафасимдан
Таралур минг битта дарвиш сурони.
Сенинг кетишингга кўникмасимдан
Баҳор ҳам йиғмоқда кўчу кўронин.
Сен кетма,
Бизни деб бир чақага тенг
Дунёда гуноҳлар гулласа нима.
Бахт қушим, беозор мусичам менинг,
Дил тошим, кўз ёшим синглим Насима.
Сен кетма,
Сен кетсанг фасллар кетар алмашиб,
Япроқлар тўкилар куни битмасдан.
Куз ҳам кўр гадодай кетади шошиб
Боғларга қаҳратон етиб етмасдан.
Сен кетма,
Сен кетсанг, кетарман гирён,
Изларингни кўмиб битмагунча қор.
Майли, бу боғларда кулсин қаҳратон,
Майли, бу боғларга қайтмасин баҳор.
* * *
Ярим тун қалқийди мунғайган кўнгил,
Руҳимда кўз очар сарбадор жунун.
Шошилма сукунат сўйлаган ғамгин
Минг биринчи эртак битмасдан бурун.
Насима, боқ туннинг кўксини ёриб,
Моҳтоб иккимизга кўз солар зимдан.
Мен кечсам куларми кимнингдир бахти
Минг биринчи кеча топган бахтимдан.
Гизлайди саросар томирда хуним,
Қатоғон қилинар қалбимдан сурур.
Хотир кулбасидан кетмас бу тунлар
Тепамда Исрофил чалмагунча сур
Майлига, ишқ ҳаққи кечарман ишқдан,
Руҳим тирнасада сарбадор жунун.
Фақат кет кўксимда туғилган фарёд
Ночор кўзларимга кўчмасдан бурун.
Насима…
* * *
Намхуш сочларинга дафн айла мени,
Рихлат майин ичсам кўзинг ёшидай.
Ташна лабларимга бос қўлларингни
Пойингга тиз чўксам жон талошида.
Субҳидам кўз очса саҳархез сабо,
Тун қаро чодрасин судраса ҳолсиз.
Сенинг нафасингдан топардим тўзим,
Қошимда япроқдай титраётган қиз.
Сарпойчан дунёда то сўнгги нафас
Ёзғирдим, тонгларга боқдим умидвор.
Тепамда арғимчоқ мисол тебранар
Умидим осилиб ўлаётган дор.
Намхуш сочларингга дафн айла мени,
Рихлат майин ютсам кўзларим юмиб.
Субҳидам кўз очса саҳархез сабо,
Муаттар ҳидларга ётай кўмилиб.
Намхуш сочларингга дафн айла мени…
* * *
Баридан воз кечдим,
Бари беҳуда,
Баҳор, сен кўнглимга сиғмайсан синглим.
Ночор кулгулардан зерикдим жуда,
Нега кўнгил ёриб йиғламас ҳеч ким.
Ёронларим менга
Не бало юққан,
Ишратдан қорайган юзларим қурсин.
Майли, мени урса ўшал зўриққан,
Етим тилакларнинг уволи урсин.
Заволимга қолмас
Бу қадим тоғлар,
Бу қадим сўқмоқлар,
Тўзғиган тупроқ.
Чин дилдан хўрсиниб йиғлаган чоғлар
Мен сиздан минг карра эдим бахтлироқ…
УМИДСИЗЛИК.
1
Хўрликлар битмади бу пурғам
Тупроққа баддуо теккандай.
Чидар энди қирқ бирига ҳам
Қирқига бардоши етганлар.
Эркни орзу қилмас оғудай
Қашшоқликни сипқорган эрлар.
Қуллар чиқар ўз тупроғида
Қорни нонга тўймаган элдан.
2
Косанг оқармайди, букилар белинг,
Оромингдан кечиб тўксанг ҳамки тер.
Қорнин тўйдиролмас бир тутам элнинг
Худо раҳматини ташламаган ер.
Бегона юртларда гадолик қилар,
Елкалари яғир,кўз ёшлари сел.
Мозорларга бориб зурриёд тилар
Дину диёнатин англамаган эл.
Фарёдлари сўқир қул фарёдидай,
Эртанинг ваҳмидан ич-этини ер.
Эр бўлиб ярамас элнинг корига
Эрк дея қиличин қайрамаган эр.
* * *
Ўзим билан ўзим
Қолдим дафъатан,
Мени тушунганлар йўқолди изсиз.
Эвоҳ, афтодаҳол турган дарахтлар,
Ҳеч қачон сиз мени англаёлмайсиз.
Ўзи нима гуноҳ қилдим,
Эрта кеч
Бир бутун кўнгилни қилгандим орзу.
Худодан ўзгага сиғинмадим ҳеч,
Ҳеч кимга ёмонлик соғинмадимку.
Кўксимни титратган бир дардчил садо
Бўғзимни куйдирди, мардона турдим.
Бир соҳиби кўнгил бўлсайди, ҳатто
Этагида минг йил намоз ўқирдим.
Тобора тубанлаб
Бормоқда қадрим,
Нечун яшолмадим бир зум хотиржам.
Мен уни ҳаммадан кўпроқ севардим,
Уни деб ўксиниб йиғлолмасам ҳам.
Бир кўнгил қолмади
Борсам дараклаб,
Кўксимга бошини қўйгувчи сўзсиз.
Эвоҳ, афтодаҳол турган дарахтлар,
Ҳеч қачон сиз мени англаёлмайсиз.
ТАВБА
Туғилган эдим мен
Ёруғ юз билан,
Муслимлик бор эди фитратим аро.
Минг йилдир тазарру қилмадим дилдан,
Минг йилдир яшадим Ишқдан мосуво.
Гуноҳлар гуллади бошимда маним,
Мустаҳиқ бўлдимми қаҳрингга, ё Раб,
Ҳаром оғушларда булғанди таним,
Кўр бўлдим касофат касларга қараб.
Кимларни суйдиму,
Қилдим илтижо,
Кимларнинг юзига боқдим сурланиб,
Тоқатларим тўзиб бўлганда адо,
Чалажон лошимни базўр судрадим.
Ўлди Ишқ,
Юраклар урҳоси тинди,
Кўксимда нафармон гуллар сўлдими,
Ғаюрлар ичинда
Ғаюрлик қилдим,
Нокаслар ичинда нокас бўлдимми?..
Билмадим,
Залолат, зулматлар аро
Қалбимни тарк этди иймон нурлари.
Бир сўз излаюрман мен мотамсаро,
Тўрвасин йўқотган кўр гадо каби.
Гумроҳлик анқиган тунлар қаърида
Бир нажот ахтариб ўртанар қалбим.
Таборак сурасин оятларидай
Табаррук бир сўзни топмадим, Тангрим.
Энди кўз ўнгимда
Қартаяр кунлар,
Ўлаётган гадодай юраклар юпун.
Энди қайтармикан ул ёруғ нурлар
Кўзимга тупроқлар тўлмасдан бурун…
ШУКРОНИ НЕЪМАТ
Яхшиям халқ бордир,
Бир дайди
Ўққа учраб йиқилсанг агар.
Гўштингни қашқирлар емайди,
Кўзингни чўқимас қарғалар.
Жаннатдан қувилган Одамдай
Ўз уйингга сиғмассан бироқ
Яхшиямки, бордир шу дамда
Жасадингни сиғдирган тупроқ.
ОРЗУ
Шамоллар чинқирар юракни эзиб,
Ночор ваҳмлардан тўладир қалбинг.
Суронлар ичинда боряпсан тўзиб,
Тўзётган муаззам тупроқлар каби.
Қул эдинг, қул бўлдинг,
Ҳанузам қулсан,
Нокаслар қўлига қарарсан мулзам.
Қарғишларинг қолиб кетди муаллақ,
Ижобат бўлмади дуоларинг ҳам.
Шамолдай бир умр кездинг дарбадар,
Кўрган кечирганинг Худодан кўриб.
Жанозанг ўқийди муслим дарахтлар
Жон берсанг саждага бошингни қўйиб.
ДЎСТИМ ОЗОДГА
Қуламасдик оғочдай гирён,
Хиёнат қуртлари ўлсайди.
Дўст деган тупроқдай меҳрибон
Тоғлардай устувор бўлсайди.
Залолатдан бўлмасдик зада,
Қалбларга диёнат тўлсайди.
Шайтони лаинмас ўртада
Фақатгина Худо бўлсайди.
ТИЛАК
Тавба қилгин, кўк ситилсин фарёдинга,
Тупроқларни сирқиратсин ҳазин ноланг.
Қарғиш теккан шайтанатнинг айвонида
Худо дегин, муслимлигин билсин боланг.
Тавба қилгин, жон сўкилсин ғуссалардан,
Тупроқдайин топталганда номусу нанг.
Қул бўлмасин Худо урган кимсаларга,
Бир Худога қуллигини қилсин боланг.
ШУКРОНИ НЕЪМАТ
Яхшиям халқ бордир,
Бир дайди
Ўққа учраб йиқилсанг агар.
Гўштингни қашқирлар емайди,
Кўзингни чўқимас қарғалар.
Жаннатдан қувилган Одамдай
Ўз уйингга сиғмассан бироқ
Яхшиямки, бордир шу дамда
Жасадингни сиғдирган тупроқ.
* * *
Ҳар нафас мусулмон миллатим дедим.
Шавкат Раҳмон.
Қиёматни кутар тупроқлар унсиз,
Ишқдан айро тушган юраклар ўлган.
Биргина бегуноҳ бордир шубҳасиз,
Биргина Қудрат бор пок Яздон деган.
Қурту қумурсқалар урчиган кунда
Иймон гавҳарлари хомталош бўлган.
Гумроҳлар авлиё бўлган заминда
Биргина Ҳикмат бор Ал Қуръон деган.
Худодан бехабар бечоралар бор,
Миллат деб бир бирин гўштини еган.
Кези келса айтинг у нокасларга
Биргина Миллат бор Мусулмон деган.
ОПАМ НАФИСАГА
Умидимни етаклаб келдим,
Остонада турибмиз бирга.
А.Қутбиддин
Менинг борим
Сенинг кўзларингга тенг,
Бугун бораяпман баридан ҳатлаб.
Қувон, эшигингни қоқиб борсам мен,
Тирикликни нодон дўстдай етаклаб.
Қувонгин, сен менинг дардимни туйма,
Майли,
Дориломон кезар кўзларимда мунг.
Муштипарим менинг ҳолимга куйма,
Қадримга йиғлама, азизам менинг.
Қадримга йиғламай қўйганман,
Ҳамон
Кўз ёшим қадрлаб шеърлар тўқийман
Энди гуноҳимни ювгали ҳар тонг
Этагингда намоз ўқийман.
Ўз бахтимни сўрайман шунда,
Бермасман ҳеч тақдиримга тан.
Мен биламан, энг оғир кунда
Биров кечирмаса, сен кечиргайсан.
Каромат қилгайсан
Менинг бахтимдан.
Менинг толеимдан сўйлайсан эртак.
Мен ҳам ишонаман қувониб зимдан,
Ҳар ҳолда бахтга ёр бўлолсам керак.
Менинг бахтим
Сенинг кўзларингга тенг,
Букун бораяпман баридан ҳатлаб.
Қувон, эшигингни қоқиб борсам мен
Тирикликни итдай етаклаб…
* * *
Қайга ҳам кетардим,
Ва сенсиз кимнинг
Ошиён этардим кўнгил тўрини.
Сени излаб, сендайин музлаб,
Мен ўтказдим сарсон умримнинг,
Саргардон умримнинг салкам ярмини.
Мен ҳамон излайман икки қатра нур,
Зулматлар оралаб сен нега жимсан?..
Сен менга ой каби қадрдон ахир,
Сен менинг тупроқдай меҳрибонимсан.
Бу кеча тўкилар энг сўнгги хазон,
Ҳаловатсиз тунлар дастидан нолиб.
Мудраган боғларни ўрар қаҳратон
Кифтидан тўзғиган чопонин олиб.
Бу кеча минг йиллик тоқатлар бекор,
Иблисдай қорайган осмонлар ғаним.
Бу кеча дарбадар умримда илк бор
Қўрқаман зулматда ёлғиз қолгани.
Қайга ҳам кетардим,
Мудраган боғда
Мени чорлаётган қайноқ нафасдан.
Мен келаман бизга таниш сўқмоқдан,
Мен келаман ҳатто баҳор келмасдан.
Bu dunyoda hech kimni she’r yozishga o’rgatib bo’lmaydi. Olloh bermagan bo’lsa,bandasi berolmaydi. Menga feysbuk va boshqa yo’llar orqali ko’p yosh shoirlar o’z she’rlarini yuborishadi. Men ba’zan nima deyishni bilmay qolaman. She’riyat maydoniga kirib kelishga urinayotgan har bir yoshga mening bitta, faqat bitta maslahatim bor: Tarjima qiling. Zabardast shoirlar she’rlarini tarjima qiling. Ularning ruhiy dunyosiga kiring,ohanglarini o’rganing. She’rning mazmunini emas, mohiyatini (rangini,ohangini, fe’lini,shiddatini, quvonchu hasratini) tarjima qiling. Bundan-da ortiq mashq,bundan-da zarur maktab dunyoda yo’q…
Internet bo’ylab kezib,kutilmaganda yaxshi she’rlarga duch kelib qolsam,boz ustiga bu she’rlar o’zbek tilida yozilgan bo’lsa, quvonchim yuragimga sig’maydi. Bundan bir necha oy oldin Benazir Muhammad she’rlarini,o’ziga xos maktublarini o’qiganimda qanchalik mamnun bo’lgan bo’lsam, bir hafta-o’n kun avval Tojikiston,Qirg’iziston va Qozog’istonda yashab ijod qilayotgan o’zbek ijodkorlari ijodini yoritishni maqsad qilgan «Ijodkor» veb-sahifasida Shuhrat Shokir she’rlariga duch kelganimda shunchalik yuragim yorishdi. Keyin uning feysbukdagi sahifasini ochdimu hayron qoldim: Shuhrat mening davradosh do’stim ekan. Yana quvondim.
Shuhrat SHOKIR 1987 yilning 14- aprelda Sug’d viloyati, Isfara nohiyasiga qarashli Oftobro’y qishlog’ida tug’ilgan. 1993-2004 yillar shu qishloqdagi o’rta maktabda o’qidi. 2004-2010 yillar mobaynida Xo’jand Davlat Universitetining o’zbek filologiyasi fakultetida tahsil oldi. Bugungi kunda Rossiyada mehnat muhojiri.
Shuhrat Shokir
QALBIMNI CHULG’AYDI MUAZZAM NURLAR
«O‘RIK GULLARI» TURKUMI
Durdonaga bag‘ishlayman
Endi to‘kilmasman, zavol bilmasman
Yashillik axtarib yurmasman bekor.
Tunlarni sipqorib, tongda o‘lmasman
Ostonamga yo‘qlab kelibsan takror.
Kelgindi bahorlar poyida mulzam
Tiz cho‘kib turmasman baxtim so‘roqlab.
O‘rik gullariday to‘zg‘imasman ham
Tiyiqsiz shamollar kelganda yo‘qlab.
Endi baxt yetti yot begona emas,
U bizning kulbadan ketolmas hatlab.
Axir bu gal munis bahor senimas,
Sen munis bahorni kelding yetaklab.
* * *
Umidlar uzildi,
Ko‘ngil buzildi,
Bilmaysan mening ham ahvolim yomon.
Seni ranjitganim zo‘r gunoh bo‘ldi,
Bir qoshiq qonimdan kechgil, singiljon.
Niyatlar oq edi,
Men qaro qildim,
Bir butun ko‘ngilni ne balo qildim?
Hech kim yo‘qlamagan g‘arib boshimni
Ming bitta baloga mubtalo qildim.
Men kimman,
Men bitta darbadar xolos,
O‘rik gullariga qarayman ma’yus.
Seni telbalarday sog‘inganim rost
Yupun orzulardan kecholmay hanuz
Kechir, deyolmadim
Qo‘lingdan tutib,
Bilmaysan, mening ham tosh ko‘nglim yarim.
Ertaga yig‘layman ko‘zimga surtib
Bahorning norasta shabbodalarin.
Endi mening umrim
Bir tugal armon,
Yupun kuz oralab kechar yo‘llarim
Bir kun meni ado qilar, singiljon
Tushlarimga kirgan o‘rik gullari.
* * *
Kuz ham ketayotir
Qaygadir shoshib,
Uning sho‘rishiga quloq solmadik.
Loaqal xazonday vido aytishib,
Bir qadar erkinroq yig‘layolmadik.
Men ilg‘ay olmadim,
Yo‘llarim tuman,
Meni sog‘inganlar qanday so‘ldilar.
Kun kecha boshimda qiyg‘os gullagan
O‘riklar xazonin to‘kib bo‘ldilar.
Qayga eltar meni
Tuman yo‘llarim,
Bu sho‘r g‘avg‘olardan to‘ygan bandaman.
Yigirma yil kechdi, dil hanuz yarim,
Umrimni behuda sovurgandayman.
Sensiz bu bog‘larda qoldim telbaday,
Hech kimsa men uchun qayg‘urmas tayin.
Mayli, xazon terib
Yig‘lasam yig‘lay,
Xazonlarni quchib o‘lsam o‘layin.
* * *
Men tirildim,
Endi faryodim taqir
O‘riklar umidvor gullayotgan payt.
Endi o‘lmoq qiyin,
Yashamoq og‘ir,
Sen jonimga ora kirasanmi, ayt.
Sargardon shamollar qichqirgan tuni,
Bechora jonimni hovuchlayman jim.
Darbadar umrimda men yolg‘iz seni
O‘rik gullaridan ortiqroq suydim.
Yashayman, tegramda bir sur olomon,
Bitta ham daryodil yo‘qdir, o‘ylasam.
Daryoday bosh olib ketarman sarson,
Bu xarob maskanda itday o‘lmasam.
Ketarman,
Yo‘limdan chiqar qahraton.
Jonimga ko‘z tikar sovuq bir tahqir.
Yozg‘irib alvido aytganim yolg‘on,
Men seni sevaman, sevaman axir.
Ishq hanuz to‘kmagan ko‘z yoshing sening,
Men hanuz ichmagan zahrolud qasam.
Sen baxtli emassan, baxtsizim mening,
Men baxt qo‘shig‘ini o‘ksib tinglasam.
* * *
Men ketay,
Sen ketgil yo‘llarni buzib,
Bizga kun tug‘magan tunlardan nari.
Biz ketar yo‘llarda parishon to‘zib,
Behol to‘kiladi o‘rik gullari.
Men ketay,
Sen ketgil panoh axtarib,
Uchragan har jondan jon haqin so‘rab.
To‘rvasin yo‘qotgan gadoday g‘arib
Boshi berk ko‘chalar turar dovdirab.
Men ketay,
Sen ketgil beqaror, sarmast,
Yo‘llar bamisoli so‘nayotgan sham.
Bir biridan ayro ikki mayparast
Ichganimiz ishqmas, ming yillik qasam.
Men ketay,
Sen ketgil, parishon to‘zib,
Tuproqqa qorishar o‘rik gullari.
Ketamiz men sendan, sen mendan bezib,
Bizni kutmayotgan manzillar sari.
* * *
Seni o‘zim uchun
Asray olmadim
Dunyoning o‘ziday qadimiy g‘ussam.
Senga aytar bo‘lak so‘zim qolmadi,
Xafa bo‘lmaysanmi unutgil desam?
Endi seni o‘zi asrasin Xudo,
Tashla,
Yer ko‘tarsin dardlaringni ham,
Sen mening kaftimdan to‘kilgan duo,
Ijobat bo‘lmagan tilovatimsan.
Men esa tekinga sotilgan sirman,
Bu noraso umrim bir chaqaga teng.
Sensiz ko‘chalarda bir musofirman,
Sensiz ertaklarda jolugarman men.
Bilmaysan,
Men hanuz g‘urbat chekarman
Yolg‘onlar bo‘g‘zida qotgan firibgar.
Lablaring ta’mini olib ketarman
Qaqragan labimda qiyomat qadar.
Bo‘lganicha bo‘ldi,
Yetmaydi sabrim
Qilgan gunohimni yuvmoqlikka ham.
Munglig‘ munojotim, bedavo dardim,
Baxtli bo‘lasanmi seni unutsam?..
* * *
Osiymiz, gumrohmiz
Bir xudo guvoh,
Sen ketding, men kechdim baridan atay.
Bir kun boshimizdan to‘kilgay gunoh
Kech kuzning toliqqan xazonlariday.
Yig‘lama farishtam,
Boshimiz omon,
Duolar ijobat bo‘lar bir kuni.
Mayli unga qadar bo‘zraysin osmon,
Oftob unutgandir oftobligini.
Bilmadim,
Qaydadir hatto bizga ham
Bir kuni tong chog‘i baxt burgay yuzin.
Faqat unga qadar topolsak chidam,
Faqat unga qadar tilolsak to‘zim.
Bahorga eng avval kim yetar gumon,
Kim esa qismatga ko‘nikkay badar.
Ko‘zlaridan o‘pgil tavof qil chunon,
Baxtga mendan oldin yetolsang agar.
* * *
Mening bisotimda
To‘lmagan ko‘ngil,
Bir chaqaga qimmat tuyg‘ularim bor.
Turgan bitganim shu, duoyi bad qil,
Qo‘lingdan kelmasa, Xudoga yolbor.
Xudoga yolborgin,
Xudo bo‘lgay yor,
Ko‘zlaring kulmasa, toleing kulsin.
Mening kechib bo‘lmas gunohim bisyor,
Sen kechirgin, Xudo mag‘firat qilsin.
Bahorni sog‘inib
Yashadim dildan,
Surdim baxt haqida bir shirin o‘ylar…
Umidimni uzdim, desam ortimdan
Yovqarash qildilar karomatgo‘ylar.
Umidimni uzdim,
Ketarman zimdan,
Meni suyganlardan kecharman atay.
Boshi ochiq qolgan daraxtlar bilan
So‘zlasha boshlayman tug‘ishganimday.
Hali bir bokira
Kunlarim kelgay,
Afsonalar aytar o‘rikzorlar ham.
Shoir bo‘lolmasa bir daraxt bo‘lgay
Daraxtlarni quchib yig‘lagan odam.
Mening bisotimda
To‘lmagan ko‘ngil,
Hech kim tushunmagan tuyg‘ularim bor.
Turgan bitganim shu, duoyi bad qil,
Qo‘lingdan kelmasa, Xudoga yolbor.
* * *
Ertaga ertagi bitadi ishqning,
Tug‘yonlar to‘g‘onin buzar ertaga.
Qaqragan bo‘g‘zimdan sizmagan bo‘zlar
Ko‘zlarim qatidan sizar ertaga.
Ertaga yaproqlar titrar tilaksiz,
Tomirlarim yorar mashrabiy qonim.
Bu tor yo‘llarimga sig‘may tentirar
Ko‘ksimga sig‘magan bir hovuch jonim.
Ertaga munojot ingrar menimday,
Sukunat ko‘ksini tirnab telbahol.
Mosuvo ishq haqda to‘qib bir alyor
Mohtob samolarga keltirar malol.
Dunyolar dunyoga sig‘mas ertaga,
Tunning qarog‘ida diydirar shabnam.
Ertaga ertagi bitadi ishqning,
Ertaga ertagim bitar mening ham.
* * *
Bu kecha tilandim, baridan kechib,
Ma’yus ko‘zlaringga ko‘milsam bir zum.
Ko‘z yoshing sipqorib sarxush o‘lardim,
Og‘ushimga singib yig‘lasam yum yum.
Muslima, ko‘zlaring qaro tilsimdir,
Necha asr yig‘lay poyingda mulzam.
«Do‘stmiz», degan shivir ko‘nglimga sig‘mas,
Do‘stparast emasman bilsang juda ham.
Yarim tun. Xonamda kezar zamharir,
Sukunat tovshidan topmadim orom.
Soniyalar tig‘i gunohkor qulday
Umrim lahzalarin aylar qatli om.
Men esa… men esa baridan kechib,,
Ma’yus ko‘zlaringga ko‘milsam bir zum.
Ko‘z yoshing sipqorib sarxush o‘lardim,
Og‘ushimga singib yig‘lasang yum yum.
* * *
Sen ketma,
Sen ketsang dunyoning yarmi qahraton,
Yarimisi Cho‘li Iroqdir.
Sen ketma,
Azizam, mendan ham yomon
Dunyo senga dilintiqroqdir.
Sen ketma,
Sen ketsang har nafasimdan
Taralur ming bitta darvish suroni.
Sening ketishingga ko‘nikmasimdan
Bahor ham yig‘moqda ko‘chu ko‘ronin.
Sen ketma,
Bizni deb bir chaqaga teng
Dunyoda gunohlar gullasa nima.
Baxt qushim, beozor musicham mening,
Dil toshim, ko‘z yoshim singlim Nasima.
Sen ketma,
Sen ketsang fasllar ketar almashib,
Yaproqlar to‘kilar kuni bitmasdan.
Kuz ham ko‘r gadoday ketadi shoshib
Bog‘larga qahraton yetib yetmasdan.
Sen ketma,
Sen ketsang, ketarman giryon,
Izlaringni ko‘mib bitmaguncha qor.
Mayli, bu bog‘larda kulsin qahraton,
Mayli, bu bog‘larga qaytmasin bahor.
* * *
Yarim tun qalqiydi mung‘aygan ko‘ngil,
Ruhimda ko‘z ochar sarbador junun.
Shoshilma sukunat so‘ylagan g‘amgin
Ming birinchi ertak bitmasdan burun.
Nasima, boq tunning ko‘ksini yorib,
Mohtob ikkimizga ko‘z solar zimdan.
Men kechsam kularmi kimningdir baxti
Ming birinchi kecha topgan baxtimdan.
Gizlaydi sarosar tomirda xunim,
Qatog‘on qilinar qalbimdan surur.
Xotir kulbasidan ketmas bu tunlar
Tepamda Isrofil chalmaguncha sur
Mayliga, ishq haqqi kecharman ishqdan,
Ruhim tirnasada sarbador junun.
Faqat ket ko‘ksimda tug‘ilgan faryod
Nochor ko‘zlarimga ko‘chmasdan burun.
Nasima…
* * *
Namxush sochlaringa dafn ayla meni,
Rixlat mayin ichsam ko‘zing yoshiday.
Tashna lablarimga bos qo‘llaringni
Poyingga tiz cho‘ksam jon taloshida.
Subhidam ko‘z ochsa saharxez sabo,
Tun qaro chodrasin sudrasa holsiz.
Sening nafasingdan topardim to‘zim,
Qoshimda yaproqday titrayotgan qiz.
Sarpoychan dunyoda to so‘nggi nafas
Yozg‘irdim, tonglarga boqdim umidvor.
Tepamda arg‘imchoq misol tebranar
Umidim osilib o‘layotgan dor.
Namxush sochlaringga dafn ayla meni,
Rixlat mayin yutsam ko‘zlarim yumib.
Subhidam ko‘z ochsa saharxez sabo,
Muattar hidlarga yotay ko‘milib.
Namxush sochlaringga dafn ayla meni…
* * *
Baridan voz kechdim,
Bari behuda,
Bahor, sen ko’nglimga sig’maysan singlim.
Nochor kulgulardan zerikdim juda,
Nega ko’ngil yorib yig’lamas hech kim.
Yoronlarim menga
Ne balo yuqqan,
Ishratdan qoraygan yuzlarim qursin.
Mayli, meni ursa o’shal zo’riqqan,
Yetim tilaklarning uvoli ursin.
Zavolimga qolmas
Bu qadim tog’lar,
Bu qadim so’qmoqlar,
To’zg’igan tuproq.
Chin dildan xo’rsinib yig’lagan chog’lar
Men sizdan ming karra edim baxtliroq…
UMIDSIZLIK.
1
Xo’rliklar bitmadi bu purg’am
Tuproqqa badduo tekkanday.
Chidar endi qirq biriga ham
Qirqiga bardoshi yetganlar.
Erkni orzu qilmas og’uday
Qashshoqlikni sipqorgan erlar.
Qullar chiqar o’z tuprog’ida
Qorni nonga to’ymagan eldan.
2
Kosang oqarmaydi, bukilar beling,
Oromingdan kechib to’ksang hamki ter.
Qornin to’ydirolmas bir tutam elning
Xudo rahmatini tashlamagan yer.
Begona yurtlarda gadolik qilar,
Yelkalari yag’ir,ko’z yoshlari sel.
Mozorlarga borib zurriyod tilar
Dinu diyonatin anglamagan el.
Faryodlari so’qir qul faryodiday,
Ertaning vahmidan ich-etini yer.
Er bo’lib yaramas elning koriga
Erk deya qilichin qayramagan er.
* * *
O’zim bilan o’zim
Qoldim daf’atan,
Meni tushunganlar yo’qoldi izsiz.
Evoh, aftodahol turgan daraxtlar,
Hech qachon siz meni anglayolmaysiz.
O’zi nima gunoh qildim,
Erta kech
Bir butun ko’ngilni qilgandim orzu.
Xudodan o’zgaga sig’inmadim hech,
Hech kimga yomonlik sog’inmadimku.
Ko’ksimni titratgan bir dardchil sado
Bo’g’zimni kuydirdi, mardona turdim.
Bir sohibi ko’ngil bo’lsaydi, hatto
Etagida ming yil namoz o’qirdim.
Tobora tubanlab
Bormoqda qadrim,
Nechun yasholmadim bir zum xotirjam.
Men uni hammadan ko’proq sevardim,
Uni deb o’ksinib yig’lolmasam ham.
Bir ko’ngil qolmadi
Borsam daraklab,
Ko’ksimga boshini qo’yguvchi so’zsiz.
Evoh, aftodahol turgan daraxtlar,
Hech qachon siz meni anglayolmaysiz.
TAVBA
Tug’ilgan edim men
Yorug’ yuz bilan,
Muslimlik bor edi fitratim aro.
Ming yildir tazarru qilmadim dildan,
Ming yildir yashadim Ishqdan mosuvo.
Gunohlar gulladi boshimda manim,
Mustahiq bo’ldimmi qahringga, yo Rab,
Harom og’ushlarda bulg’andi tanim,
Ko’r bo’ldim kasofat kaslarga qarab.
Kimlarni suydimu,
Qildim iltijo,
Kimlarning yuziga boqdim surlanib,
Toqatlarim to’zib bo’lganda ado,
Chalajon loshimni bazo’r sudradim.
O’ldi Ishq,
Yuraklar urhosi tindi,
Ko’ksimda nafarmon gullar so’ldimi,
G’ayurlar ichinda
G’ayurlik qildim,
Nokaslar ichinda nokas bo’ldimmi?..
Bilmadim,
Zalolat, zulmatlar aro
Qalbimni tark etdi iymon nurlari.
Bir so’z izlayurman men motamsaro,
To’rvasin yo’qotgan ko’r gado kabi.
Gumrohlik anqigan tunlar qa’rida
Bir najot axtarib o’rtanar qalbim.
Taborak surasin oyatlariday
Tabarruk bir so’zni topmadim, Tangrim.
Endi ko’z o’ngimda
Qartayar kunlar,
O’layotgan gadoday yuraklar yupun.
Endi qaytarmikan ul yorug’ nurlar
Ko’zimga tuproqlar to’lmasdan burun…
SHUKRONI NE’MAT
Yaxshiyam xalq bordir,
Bir daydi
O’qqa uchrab yiqilsang agar.
Go’shtingni qashqirlar yemaydi,
Ko’zingni cho’qimas qarg’alar.
Jannatdan quvilgan Odamday
O’z uyingga sig’massan biroq
Yaxshiyamki, bordir shu damda
Jasadingni sig’dirgan tuproq.
ORZU
Shamollar chinqirar yurakni ezib,
Nochor vahmlardan to’ladir qalbing.
Suronlar ichinda boryapsan to’zib,
To’zyotgan muazzam tuproqlar kabi.
Qul eding, qul bo’lding,
Hanuzam qulsan,
Nokaslar qo’liga qararsan mulzam.
Qarg’ishlaring qolib ketdi muallaq,
Ijobat bo’lmadi duolaring ham.
Shamolday bir umr kezding darbadar,
Ko’rgan kechirganing Xudodan ko’rib.
Janozang o’qiydi muslim daraxtlar
Jon bersang sajdaga boshingni qo’yib.
DO’STIM OZODGA
Qulamasdik og’ochday giryon,
Xiyonat qurtlari o’lsaydi.
Do’st degan tuproqday mehribon
Tog’larday ustuvor bo’lsaydi.
Zalolatdan bo’lmasdik zada,
Qalblarga diyonat to’lsaydi.
Shaytoni lainmas o’rtada
Faqatgina Xudo bo’lsaydi.
TILAK
Tavba qilgin, ko’k sitilsin faryodinga,
Tuproqlarni sirqiratsin hazin nolang.
Qarg’ish tekkan shaytanatning ayvonida
Xudo degin, muslimligin bilsin bolang.
Tavba qilgin, jon so’kilsin g’ussalardan,
Tuproqdayin toptalganda nomusu nang.
Qul bo’lmasin Xudo urgan kimsalarga,
Bir Xudoga qulligini qilsin bolang.
SHUKRONI NE’MAT
Yaxshiyam xalq bordir,
Bir daydi
O’qqa uchrab yiqilsang agar.
Go’shtingni qashqirlar yemaydi,
Ko’zingni cho’qimas qarg’alar.
Jannatdan quvilgan Odamday
O’z uyingga sig’massan biroq
Yaxshiyamki, bordir shu damda
Jasadingni sig’dirgan tuproq.
* * *
Har nafas musulmon millatim dedim.
Shavkat Rahmon.
Qiyomatni kutar tuproqlar unsiz,
Ishqdan ayro tushgan yuraklar o’lgan.
Birgina begunoh bordir shubhasiz,
Birgina Qudrat bor pok Yazdon degan.
Qurtu qumursqalar urchigan kunda
Iymon gavharlari xomtalosh bo’lgan.
Gumrohlar avliyo bo’lgan zaminda
Birgina Hikmat bor Al Qur’on degan.
Xudodan bexabar bechoralar bor,
Millat deb bir birin go’shtini yegan.
Kezi kelsa ayting u nokaslarga
Birgina Millat bor Musulmon degan.
OPAM NAFISAGA
Umidimni yetaklab keldim,
Ostonada turibmiz birga.
A.Qutbiddin
Mening borim
Sening ko‘zlaringga teng,
Bugun borayapman baridan hatlab.
Quvon, eshigingni qoqib borsam men,
Tiriklikni nodon do‘stday yetaklab.
Quvongin, sen mening dardimni tuyma,
Mayli,
Dorilomon kezar ko‘zlarimda mung.
Mushtiparim mening holimga kuyma,
Qadrimga yig‘lama, azizam mening.
Qadrimga yig‘lamay qo‘yganman,
Hamon
Ko‘z yoshim qadrlab she’rlar to‘qiyman
Endi gunohimni yuvgali har tong
Etagingda namoz o‘qiyman.
O‘z baxtimni so‘rayman shunda,
Bermasman hech taqdirimga tan.
Men bilaman, eng og‘ir kunda
Birov kechirmasa, sen kechirgaysan.
Karomat qilgaysan
Mening baxtimdan.
Mening toleimdan so‘ylaysan ertak.
Men ham ishonaman quvonib zimdan,
Har holda baxtga yor bo‘lolsam kerak.
Mening baxtim
Sening ko‘zlaringga teng,
Bukun borayapman baridan hatlab.
Quvon, eshigingni qoqib borsam men
Tiriklikni itday yetaklab…
* * *
Qayga ham ketardim,
Va sensiz kimning
Oshiyon etardim ko‘ngil to‘rini.
Seni izlab, sendayin muzlab,
Men o‘tkazdim sarson umrimning,
Sargardon umrimning salkam yarmini.
Men hamon izlayman ikki qatra nur,
Zulmatlar oralab sen nega jimsan?..
Sen menga oy kabi qadrdon axir,
Sen mening tuproqday mehribonimsan.
Bu kecha to‘kilar eng so‘nggi xazon,
Halovatsiz tunlar dastidan nolib.
Mudragan bog‘larni o‘rar qahraton
Kiftidan to‘zg‘igan choponin olib.
Bu kecha ming yillik toqatlar bekor,
Iblisday qoraygan osmonlar g‘anim.
Bu kecha darbadar umrimda ilk bor
Qo‘rqaman zulmatda yolg‘iz qolgani.
Qayga ham ketardim,
Mudragan bog‘da
Meni chorlayotgan qaynoq nafasdan.
Men kelaman bizga tanish so‘qmoqdan,
Men kelaman hatto bahor kelmasdan.
Эътибор учун рахмат. Шухратга эътибор, иншооллох хужандга эхтиром деб кабул килдим. Ташаккур!
Жуда гўзал шеърлар. Шунчалар самимий сатрларки, уларни ўқиган сари кишининг дилида оғриқлар, хайратлар, қувончлар пайдо бўлади. Баъзи мисраларни қайта ўқиб, кўнгилдан ўтган ҳисларни қайта туйгинг келади, одам. Айрим ўринларда, шеърларни овоз чиқариб ўқиганим учун, томоғимга йиғи тиқилиб қолди… Агар туғилган йили ёзиб қўйилмаган ва расми бўлмаганда бу йигитни ёши қирқлардаги одам деб ўйлардим. Ёшига нисбатан руҳияти катта, ичи катта йигит экан. Битиклари каттагина тажрибага эга шоирларникидек. Мисралари ортидан Шавкат Раҳмон қараб тургандай. Илоҳим умри узоқ, тани соғ бўлсин!
Хуршиджон, ўқувчилар кўнглига шунча ҳузур бағишлаганингиз учун сизга ҳам раҳмат!
Хакикатан хам Шухрат Шокирнинг мисралари ортидан Шавкат Раҳмон қараб тургандай ва унга ок фотиха бераётгандай!
Жудаям яхши шеърлар экан. Хакикатда Шавкат Рахмонни иси бор шеърларда. Бирок жуда хам ажойиб сатрлар экан.