Шеърият мухлислари янги шеърларини интиқлик билан кутадиган Нодира Афоқованинг яқинда эълон қилинган туркумини тақдим этмоқдамиз.

Нодира АФОҚОВА
БОҒЛАРДАН НАЙ ЧАЛИБ ЎТДИ ШАМОЛЛАР

Нодира Афоқова 1966 йилда Бухорода туғилган. Бухоро университетида таҳсил олган. “Баҳорнинг бошланиши”, “Аросат фасли”, “Кўнгил шеваси”, “Сўз айвони”, “Қора наво”, “Ватан дарслари” каби тўпламлари нашр этилган. “Фитратнинг тушлари”, “Жазо” достони; “Муҳаммад (с.а.в) дедилар…”, “Хайём чодиринда”, “Муҳаббатнома”, “Фақат Сен билурсан”, “Ҳазрат Навоийнинг етти гўзали” шеърий туркумлари муаллифи. Алишер Навоийнинг “Руҳ ул-қудс” қасидасини форсийдан; Леонид Андреевнинг “Яҳудо Искариот” қиссаси, Ги де Мопассан, Константин Паустовский ҳикоялари ҳам Михаил Лермонтов, Марина Цветаева шеърларини рус тилидан ўзбек тилига ўгирган.

* * *

Саломингиз келди – сафолар келди,
Дуолар қилибсиз – гуллади юрак.
Исо нафасидай ҳаволар келди,
Эй дўст, бизга янги ҳаёт муборак.
Бир шароб ичдим-у…
Ё фалак!
Кимман?
Юлдузлар куйдирди оёқларимни.
Эй дўст!
Муборак денг!
Энди ўзимман!
Оловга ирғитдим байроқларимни.

Энди изламасман на ҳақ-адолат,
“Нечун?” деб ўзимга этмасман зулм.
Бу манзилга етдим қалб билан фақат:
Фақат муҳаққақдир Ҳаёт ва Ўлим.
На-да рутбалар бор – билмас аҳли нафс,
Мукофот эмас ул ва на-да жазо:
Муҳаққақ, аҳли дил то сўнгги нафас
Муҳаббат жомидан ичурлар азоб.

Эй дўст!
Айтинг, мени изламасинлар,
Кетдим.
У йўлларда энди юрмайман.
Имконида боғлар шовуллаб қолган
Заминга урилиб қайтган нурдайман.
Дарчангиз шарақлаб очилса тунлар,
Қўрқманг. Ойдан сўранг. Билса ул зора –
Мен энди шамолман – уйсиз қаландар,
Йўқлик муборакдир, борлик муборак…

Эй дўст!
Иккимизга зорлик муборак!

* * *

Бошимда учдилар қаландар қушлар,
Аранг илғаб қолдим видо сасини.
Елкага ридодай солиб кетмишлар,
Умримнинг энг гўзал битта фаслини.
Барглар ўйнаб учар ўнг-у сўлимда,
Боғлардан най чалиб ўтди шамоллар.
Тонглар туманпарда осди йўлимга,
Эринчоқ булутлар қолгач хаёллаб.
Борлиқ янгилади рангларин буткул,
Энтикиб бўғзимга тиқилди-ку жон.
Ям-яшил шоввадай қайнарди орзу,
Хирмон шопиради, энди-чи, армон.
Новдалар шип-шийдам.
Қарайман маҳтал,
Ҳасратдай бир умид солар титроққа:
Ул қаландар қушлар, балки шу маҳал
Сенинг осмонингдан учиб ўтмоқда…

* * *

Ой бу кеча негадир қизғиш.
Уйғотади биллур сукунат.
Ҳавони туртгандай шаффоф қуш,
Тўкар, тўкар хиноранг қорларни дарахт.
«Гапирма, гапирма. Ҳаммаси ёлғон”.
Соялар гул отар… кўзим-ла варақлаб
Кеча узун қирмиз жимликка қараб
Шундай дейман ичимда ҳар он.
Дунёнинг тубига етганман, илло,
Шарқий шамол эсар ва хулё оқар
Ўзимни қурбондай ҳис этмоқ ёқар
Бу қандай балодир, бу қандай бало.
Қирмиз шу’лаларда ярқирар борлиқ.
Юлдузлар қўнгандай чарақлар қорлар.
Соя отган гуллардан ҳориб
Мен Сени ўйлайман ҳаётни чорлаб.
Қиш кечаси худди туби йўқ уммон.
Мен гўё кечадан бино бўлган халқ.
Пойимда ё Худо, осмон урар барқ,
Пешонамда юлдузлари юлинган бир тонг.

* * *

Буви, буви! Тушимга бир қуш кирди.
Ҳушдан айри ёдимга ё туш кирди.

Эски ҳовли. Юлдуз, Қуёш, Ой кирди.
Туни билан шовуллаган сой кирди.

“Пайғамбарнинг ўн бир ўғли бор эди.
Ўн биридан Шоҳюсуф гулзор эди”…

Осмон яқин. Эски ҳовли кенг эди.
Ҳар юлдузи бир қуёшга тенг эди.

“Шоҳюсуфни овга олиб чиқдилар”…
Тўхта! Осмон устимизга йиқилар!

Етар! Мурғак дилим тўла зор эди.
Сув зарбидан дийдираган тол эди.

Наҳот, қўрқмай “бўри еди” десалар?
Шафқацизми ҳамма гўзал қиссалар?

Эски ҳовли қудуқданам тор бўлди.
Карвон келмай, уфқ узун дор бўлди.

Ёйди – тонгнинг кўйлаклари ол бўлди.
Оҳ десам, нафасларим шол бўлди…

Мен биламан, буви, ҳануз уйғоқсан.
Сузган булут, дарё, тирик тупроқсан.

Гулчангларни олиб учган шамолсан.
Сувлар узра ҳовурдайин хаёлсан.

Ёғолмайин, ма’юс тушган тумансан.
Қизғалдоқсан – қир учинда кулгансан.

Туни билан шовуллайди сой ҳануз.
Сожидадир навқирон ул Ой ҳануз.

Ҳануз қиссанг ичиндаман… Бағрим чўғ.
Энди “қўрқма…” демакка бир Сендек йўқ.

Мен биламан, уйғоқдирсан… Гоҳи дам
Сўз дейсан-у, овозинг йўқ, шафиқам.

Қачон оҳсиз ерларига етарман?
Якунига етмай оё кетарман?

Қуш эдим-а… Шол айлади ғуссалар.
Қайғулими ҳамма гўзал қиссалар?

СИММЕТРИЯ

Ўртамизда азим бир дарё,
Юлдуз кирди тушингга бу тун.
Деразангга урилди япроқ,
Уйқусираб хўрсиндинг узун.

Дунё мовий хазонларга ғарқ,
Хотиралар гуллаган қийғос.
Дарёнинг бир қирғоғида Шарқ,
Мен ёғида ботади қуёш.

Чулғади бир нома’лум қувонч,
Хўрсиндим-у уйғониб кетдим.
Гулдираклар соларди сурон
Дарё узра бетин-бетиним.

Деразамга урилди япроқ,
Мовий кўлга қуладим туйқус.
Тўлдирганди осмонни шундоқ
Ёнаётган бир дона юлдуз.

АРАФА

Ҳадемай осуда тортади қуёш,
Заминни ўрайди гулдай ҳаволар.
Олис кечаларда бамисли кўз ёш
Оқиб келаверар ғамгин наволар.

Олис кечаларда узоқ-узоқдан
Ой нурида йўлга тушади кимдир.
Эриган зумрадлар оққан сойлоқда
Балки маҳзун бўлар, чўкмайди кўнгил.

Айвондан қарайсан хотирфаромуш:
Тупроққа тушгунча ўйнар хазонлар.
Қайдандир сокинлик, ёт бир осойиш
Руҳингда сузадир мовий оқшомлар.

Ҳар жисм шаффофдай…
Қа’да ичинда
Кўксингга термулиб, чекурсан ийзо.
Беҳуда умидлар қийнамас энди.
Борича англайсан – не бўлса дунё.

Ҳадемай азалий сокинлик инар.
Муножот айтасан субҳи козиб пайт.
Кўклардан илоҳий бир нафас энар:
“Сўрагил, сўрагил… сўрагил фақат…”

* * *

Бу гавжумда, бозор дунёда
Сизни қандай топдим, билмайман.
Шундан бери оқ-ойдин шомда
Ойнинг чилторини чалгайман.

Кезар эдим куз боғларинда,
Ҳар битта барг – йўқликдан чопар.
Дедингизки, қароқларингда
Настаринлар очилиб ётар.

Тирнар эди бўғзимни дам-дам
Овозимнинг синган қиличи.
Дедингизки, базмдир куз ҳам,
Барглар – нохин, боғлар – чолғучи.

Дедингизки, асотирлардан
Тушиб қолган тушга ўхшайсан.
Қанотингда чопқилар изи,
Афсонавий қушга ўхшайсан.

Бирдан ойнинг юзига боқиб
Дедингизки, қайғурма, куйма…
Тепамизда юлдузлар ёқиб
Сузар эди муаззам кема.

Сўнг кетдингиз… Ўшандан буён
Руҳим аро уйғотар ларза
Булутлардай учрашиб, бир он
Етти осмон ёришган лаҳза.

Тасодифми топганим Сизни,
Бу гавжумда рўй берди тилсим:
Қандай тортди нигоҳингизни
Менинг сиёҳ чапланган исмим?

    She’riyat muxlislari yangi she’rlarini intiqlik bilan kutadigan Nodira Afoqovaning yaqinda e’lon qilingan turkumini taqdim etmoqdamiz.

Nodira AFOQOVA
BOG’LARDAN NAY CHALIB O’TDI SHAMOLLAR

Nodira Afoqova 1966 yilda Buxoroda tug’ilgan. Buxoro universitetida tahsil olgan. “Bahorning boshlanishi”, “Arosat fasli”, “Ko’ngil shevasi”, “So’z ayvoni”, “Qora navo”, “Vatan darslari” kabi to’plamlari nashr etilgan. “Fitratning tushlari”, “Jazo” dostoni; “Muhammad (s.a.v) dedilar…”, “Xayyom chodirinda”, “Muhabbatnoma”, “Faqat Sen bilursan”, “Hazrat Navoiyning yetti go’zali” she’riy turkumlari muallifi. Alisher Navoiyning “Ruh ul-quds” qasidasini forsiydan; Leonid Andreyevning “Yahudo Iskariot” qissasi, Gi de Mopassan, Konstantin Paustovskiy hikoyalari ham Mixail Lermontov, Marina Svetayeva she’rlarini rus tilidan o’zbek tiliga o’girgan.

* * *

Salomingiz keldi – safolar keldi,
Duolar qilibsiz – gulladi yurak.
Iso nafasiday havolar keldi,
Ey do‘st, bizga yangi hayot muborak.
Bir sharob ichdim-u…
Yo falak!
Kimman?
Yulduzlar kuydirdi oyoqlarimni.
Ey do‘st!
Muborak deng!
Endi o‘zimman!
Olovga irg‘itdim bayroqlarimni.

Endi izlamasman na haq-adolat,
“Nechun?” deb o‘zimga etmasman zulm.
Bu manzilga yetdim qalb bilan faqat:
Faqat muhaqqaqdir Hayot va O‘lim.
Na-da rutbalar bor – bilmas ahli nafs,
Mukofot emas ul va na-da jazo:
Muhaqqaq, ahli dil to so‘nggi nafas
Muhabbat jomidan ichurlar azob.

Ey do‘st!
Ayting, meni izlamasinlar,
Ketdim.
U yo‘llarda endi yurmayman.
Imkonida bog‘lar shovullab qolgan
Zaminga urilib qaytgan nurdayman.
Darchangiz sharaqlab ochilsa tunlar,
Qo‘rqmang. Oydan so‘rang. Bilsa ul zora –
Men endi shamolman – uysiz qalandar,
Yo‘qlik muborakdir, borlik muborak…
Ey do‘st!
Ikkimizga zorlik muborak!

* * *

Boshimda uchdilar qalandar qushlar,
Arang ilg‘ab qoldim vido sasini.
Yelkaga ridoday solib ketmishlar,
Umrimning eng go‘zal bitta faslini.

Barglar o‘ynab uchar o‘ng-u so‘limda,
Bog‘lardan nay chalib o‘tdi shamollar.
Tonglar tumanparda osdi yo‘limga,
Erinchoq bulutlar qolgach xayollab.

Borliq yangiladi ranglarin butkul,
Entikib bo‘g‘zimga tiqildi-ku jon.
Yam-yashil shovvaday qaynardi orzu,
Xirmon shopiradi, endi-chi, armon.

Novdalar ship-shiydam.
Qarayman mahtal,
Hasratday bir umid solar titroqqa:
Ul qalandar qushlar, balki shu mahal
Sening osmoningdan uchib o‘tmoqda…

* * *

Oy bu kecha negadir qizg‘ish.
Uyg‘otadi billur sukunat.
Havoni turtganday shaffof qush,
To‘kar, to‘kar xinorang qorlarni daraxt.
«Gapirma, gapirma. Hammasi yolg‘on”.
Soyalar gul otar… ko‘zim-la varaqlab
Kecha uzun qirmiz jimlikka qarab
Shunday deyman ichimda har on.
Dunyoning tubiga yetganman, illo,
Sharqiy shamol esar va xulyo oqar
O‘zimni qurbonday his etmoq yoqar
Bu qanday balodir, bu qanday balo.
Qirmiz shu’lalarda yarqirar borliq.
Yulduzlar qo‘nganday charaqlar qorlar.
Soya otgan gullardan horib
Men Seni o‘ylayman hayotni chorlab.
Qish kechasi xuddi tubi yo‘q ummon.
Men go‘yo kechadan bino bo‘lgan xalq.
Poyimda yo Xudo, osmon urar barq,
Peshonamda yulduzlari yulingan bir tong.

* * *

Buvi, buvi! Tushimga bir qush kirdi.
Hushdan ayri yodimga yo tush kirdi.

Eski hovli. Yulduz, Quyosh, Oy kirdi.
Tuni bilan shovullagan soy kirdi.

“Payg‘ambarning o‘n bir o‘g‘li bor edi.
O‘n biridan Shohyusuf gulzor edi”…

Osmon yaqin. Eski hovli keng edi.
Har yulduzi bir quyoshga teng edi.

“Shohyusufni ovga olib chiqdilar”…
To‘xta! Osmon ustimizga yiqilar!

Yetar! Murg‘ak dilim to‘la zor edi.
Suv zarbidan diydiragan tol edi.

Nahot, qo‘rqmay “bo‘ri yedi” desalar?
Shafqatsizmi hamma go‘zal qissalar?

Eski hovli quduqdanam tor bo‘ldi.
Karvon kelmay, ufq uzun dor bo‘ldi.

Yoydi – tongning ko‘ylaklari ol bo‘ldi.
Oh desam, nafaslarim shol bo‘ldi…

Men bilaman, buvi, hanuz uyg‘oqsan.
Suzgan bulut, daryo, tirik tuproqsan.

Gulchanglarni olib uchgan shamolsan.
Suvlar uzra hovurdayin xayolsan.

Yog‘olmayin, ma’yus tushgan tumansan.
Qizg‘aldoqsan – qir uchinda kulgansan.

Tuni bilan shovullaydi soy hanuz.
Sojidadir navqiron ul Oy hanuz.

Hanuz qissang ichindaman… Bag‘rim cho‘g‘.
Endi “qo‘rqma…” demakka bir Sendek yo‘q.

Men bilaman, uyg‘oqdirsan… Gohi dam
So‘z deysan-u, ovozing yo‘q, shafiqam.

Qachon ohsiz yerlariga yetarman?
Yakuniga yetmay oyo ketarman?

Qush edim-a… Shol ayladi g‘ussalar.
Qayg‘ulimi hamma go‘zal qissalar?

SIMMETRIYA

O‘rtamizda azim bir daryo,
Yulduz kirdi tushingga bu tun.
Derazangga urildi yaproq,
Uyqusirab xo‘rsinding uzun.

Dunyo moviy xazonlarga g‘arq,
Xotiralar gullagan qiyg‘os.
Daryoning bir qirg‘og‘ida Sharq,
Men yog‘ida botadi quyosh.

Chulg‘adi bir noma’lum quvonch,
Xo‘rsindim-u uyg‘onib ketdim.
Guldiraklar solardi suron
Daryo uzra betin-betinim.

Derazamga urildi yaproq,
Moviy ko‘lga quladim tuyqus.
To‘ldirgandi osmonni shundoq
Yonayotgan bir dona yulduz.

ARAFA

Hademay osuda tortadi quyosh,
Zaminni o‘raydi gulday havolar.
Olis kechalarda bamisli ko‘z yosh
Oqib kelaverar g‘amgin navolar.

Olis kechalarda uzoq-uzoqdan
Oy nurida yo‘lga tushadi kimdir.
Erigan zumradlar oqqan soyloqda
Balki mahzun bo‘lar, cho‘kmaydi ko‘ngil.

Ayvondan qaraysan xotirfaromush:
Tuproqqa tushguncha o‘ynar xazonlar.
Qaydandir sokinlik, yot bir osoyish
Ruhingda suzadir moviy oqshomlar.

Har jism shaffofday…
Qa’da ichinda
Ko‘ksingga termulib, chekursan iyzo.
Behuda umidlar qiynamas endi.
Boricha anglaysan – ne bo‘lsa dunyo.

Hademay azaliy sokinlik inar.
Munojot aytasan subhi kozib payt.
Ko‘klardan ilohiy bir nafas enar:
“So‘ragil, so‘ragil… so‘ragil faqat…”

* * *

Bu gavjumda, bozor dunyoda
Sizni qanday topdim, bilmayman.
Shundan beri oq-oydin shomda
Oyning chiltorini chalgayman.

Kezar edim kuz bog‘larinda,
Har bitta barg – yo‘qlikdan chopar.
Dedingizki, qaroqlaringda
Nastarinlar ochilib yotar.

Tirnar edi bo‘g‘zimni dam-dam
Ovozimning singan qilichi.
Dedingizki, bazmdir kuz ham,
Barglar – noxin, bog‘lar – cholg‘uchi.

Dedingizki, asotirlardan
Tushib qolgan tushga o‘xshaysan.
Qanotingda chopqilar izi,
Afsonaviy qushga o‘xshaysan.

Birdan oyning yuziga boqib
Dedingizki, qayg‘urma, kuyma…
Tepamizda yulduzlar yoqib
Suzar edi muazzam kema.

So‘ng ketdingiz… O‘shandan buyon
Ruhim aro uyg‘otar larza
Bulutlarday uchrashib, bir on
Yetti osmon yorishgan lahza.

Tasodifmi topganim Sizni,
Bu gavjumda ro‘y berdi tilsim:
Qanday tortdi nigohingizni
Mening siyoh chaplangan ismim?