Машъалбек шеърлари билан танишганимда, мен яна бир эски ҳақиқатнинг чинлигига тан бердим – Шеърият инсон билан бирга мангу яшайдиган, ўлмайдиган ҳодиса ва униг имкониятлари ҳам чексиз, битмас-тугалмасдир, чунки у чинакам истеъдодга эга бўлган ҳар бир одам учун сахийлик билан ўзининг янги-янги тилсимларини очиб бераверади (Озод Шарафиддиновнинг шоир шеърларига ёзган сўзидан. Уни мана бу саҳифада ўқинг).
Машъал Хушвақт
ШЕЪРЛАР
ОЛМАЖОН
Отам эккан олма.
қирмизи олма,
отамнинг кунига яраган олма.
У қайга отланса, унинг изидан
мингта кўзи билан қараган олма.
Ҳар йил мева тугиб ларзон ва ларзон.
доим рўзғорига қарашар эдинг,
жаннатдан ҳикоя сўйлаб беармон,
мен эзган кўнглини кўтарар эдинг.
Сен мендан отамга яқинроқ эдинг,
мендан меҳрибонроқ,
мендан афзалроқ.
ҳар йил япроқ ёздинг,
ҳар йил барг ёздинг,
мен ёзган шеърлардан гўзалроқ…
Раҳмат, сенга, олма,
юракни ютиб,
кетмадинг мен каби отамни ташлаб.
Ҳадеб соғинтириб,
ҳадеб ўкситиб,
Сен ташлаб кетмадинг юрагим ғашлаб.
Минг афсус,
сарвақтим қоришди мунгга,
ота қадрин аввал билмаганимдан.
Ўзимдан хафаман,бу даҳри дунга,
сендай олма бўлиб келмаганимдан.
Отамни мендан-да кўрдинг бошқача,
мендан ҳам у зотга яхшироқ тўйдинг.
Не қилай, олисдан етиб келгунча,
ўзинг келган ерга кузатиб қўйдинг…
Сен иним экансан,
укам экансан,
ҳали бу ҳовлида яшайсан узоқ.
Мендан ҳам отамга ўхшар экансан,
ҳаққинг бу ҳовлида сеники кўпроқ…
***
“Мана — шодликларим,
Мана — ғамларим.
Куйиб-куйиб сени мадҳ этган
Булар – менинг ёзган шеърларим.
Қирқ йил териб-темчиб тўплаган
Шу бир ҳовуч обрў ҳам сенга.”
“Бори шуми?”
Кейин каловланди,
Кейин пайпаслади ёнини…
Чўнтакларин узоқ кавлади.
Тополмади шўрлик ҳеч нарса.
Бирдан эсга тушди нимадир –
Севиниб кетди:
“Айтса, жоним бор-ку қурбон қилгани,
Қоним бор-ку, ахир, тўккани,”деди.
ТУҒИЛГАН ЖОЙ
Сабрни алдаб кўчага чиқдинг,
Бошинг оқар, узоққа оқар.
Ортингда қолади қайтишинг учун
Сендан тилхат олган бегона шаҳар.
Кетасан дилдираб-дилдираб,
Баданинг жунжуккан, руҳинг қақшаган.
Узоқларда бир ўт милтирар,
Кўр тушига кирган нурга ўхшаган.
Кетасан, бу ўтнинг тафтидан
Вужудинг қизийди, илир руҳинг ҳам.
Яқинлашган саринг каттариб борар,
Қадрдон одамлар ёқаётган гулхан…
ЭВРИЛИШ
Залолат раҳмида ўсган ёвузлик,
Бурро забонларга беркинган бало.
Тубида маломат бижғиган зорлик,
Гуноҳлар сармоя қилинган риё.
Фалак ёрғучоғин юргизган нафас,
Тийнатда илондай ётган хусумат.
Серпушт ҳавойи ҳирс тўқимлаган нафс,
Кўз билан йиғлашга ўрганган уммат.
Занггин ҳасад юмруқ қўйган дилравзан,
Шайтонга овозлар, нафслар — гумашта.
Ҳалол луқма тилаб йиғлар тинмасдан,
Бўғизга посибон бўлган фаришта.
Нега иймон лоғар,*
Нега дил озғин,
Нега кўнглимиздан улкан қорнимиз?
Нега бу дунёга эгади бўйин,
Азалдан «аналҳақ» сузган қонимиз?!
Анбар туйғулар йўқ,
Анбар ҳислар йўқ,
Кўзимиз ялтироқ, осилган занах.*
Нега бизга келиб, ҳувиллар учмох,
Нега бизга келиб, тўлмоқда дўзах…
———————
Лоғар — озғин,заиф
Занах — бақбақа
БИРДАН,,,
Бирдан чопқир сувлар қолди оёқдан,
Қуёш — суворийнинг қамчиси синди.
Яланғоч дарахтлар куйди совуқдан,
Гулханида хоин шамол исинди.
Қаҳратон — сеҳргар,
Унинг кўз қири
Тушган нарса борки, бари — муз, демак.
Ҳар олган нафаси. эса — изғирин,
Кўксидаги соқол — сумалак.
Кун келиб…
Сеҳрдан атроф қутулар,
Чопқилаб кетишар сувлар ҳам дарҳол.
Шунда далаларда вақт қор курар,
Шунда кўчаларни супурар шамол.
Олислардан ҳориб келган қушларни
Қучоғига боғ шошиб олар.
Дабдурустдан бу жоҳил қишнинг
Соқолига кимдир чанг солар…
АЙТДИМ…
Ботинимга боқиб йиғладим, худо:
Дилимда чумоли кўзичалик гард.
Ин қўймиш бўғзимга тариқдек риё,
Қонимга қўшилмиш бир томчи ҳасад.
Айтдим,
Нега қаддим бунчалар эгик,
Ва маънисиз кечар яшаган умрим.
Кўзларим мурданинг кўзидек сўник,
Тоат-ибодатим лаззатдан маҳрум.
Айтдим,
Нега кўнглим тўлмаяпти деб,
Дуоим ижобат бўлмаяпти деб,
Қарғансам, қарғишим тегмаяпти деб,
Айтдим-а, айтдим…
ШОИР ХАЛҚИ
Қанча замон бўлди туғилганига,
Неча йиллар ахир бахт уни суймас.
Азоблар тинч қўймас,
тинч қўймас нега,
Қайғу тўймас унга, ғам тўймас?..
Қанча замон бўлди — кула олмайди,
Дунё роҳатини кўрмайди кўзи.
Тўзим бир қадам ҳам ундан қолмайди,
Тўзим учун суюк ватандир кўкси.
Ўзи ёрдамга зор, ўзи хокисор,
Бедор кўнгли ҳадеб тиланаверар:
Бу ғариб дунёда неки роҳат бор,
Ўзидан бошқага илинаверар.
Манзил эса узоқ,
жудаям узоқ.
Вужудини унга элтади зўрға.
Тиллари ялинчоқ, дили ялинчоқ,
Юраги — бўйнига осиғлиқ тўрва…
Mash’albek she’rlari bilan tanishganimda, men yana bir eski haqiqatning chinligiga tan berdim – She’riyat inson bilan birga mangu yashaydigan, o’lmaydigan hodisa va unig imkoniyatlari ham cheksiz, bitmas-tugalmasdir, chunki u chinakam iste’dodga ega bo’lgan har bir odam uchun saxiylik bilan o’zining yangi-yangi tilsimlarini ochib beraveradi (Ozod Sharafiddinovning shoir she’rlariga yozgan so’zidan. Uni mana bu sahifada o’qing).
Mash’al Xushvaqt
SHE’RLAR
OLMAJON
Otam ekkan olma.
qirmizi olma,
otamning kuniga yaragan olma.
U qayga otlansa, uning izidan
mingta ko’zi bilan qaragan olma.
Har yil meva tugib larzon va larzon.
doim ro’zg’origa qarashar eding,
jannatdan hikoya so’ylab bearmon,
men ezgan ko’nglini ko’tarar eding.
Sen mendan otamga yaqinroq eding,
mendan mehribonroq,
mendan afzalroq.
har yil yaproq yozding,
har yil barg yozding,
men yozgan she’rlardan go’zalroq…
Rahmat, senga, olma,
yurakni yutib,
ketmading men kabi otamni tashlab.
Hadeb sog’intirib,
hadeb o’ksitib,
Sen tashlab ketmading yuragim g’ashlab.
Ming afsus,
sarvaqtim qorishdi mungga,
ota qadrin avval bilmaganimdan.
O’zimdan xafaman,bu dahri dunga,
senday olma bo’lib kelmaganimdan.
Otamni mendan-da ko’rding boshqacha,
mendan ham u zotga yaxshiroq to’yding.
Ne qilay, olisdan yetib kelguncha,
o’zing kelgan yerga kuzatib qo’yding…
Sen inim ekansan,
ukam ekansan,
hali bu hovlida yashaysan uzoq.
Mendan ham otamga o’xshar ekansan,
haqqing bu hovlida seniki ko’proq…
***
“Mana — shodliklarim,
Mana — g’amlarim.
Kuyib-kuyib seni madh etgan
Bular – mening yozgan she’rlarim.
Qirq yil terib-temchib to’plagan
Shu bir hovuch obro’ ham senga.”
“Bori shumi?”
Keyin kalovlandi,
Keyin paypasladi yonini…
Cho’ntaklarin uzoq kavladi.
Topolmadi sho’rlik hech narsa.
Birdan esga tushdi nimadir –
Sevinib ketdi:
“Aytsa, jonim bor-ku qurbon qilgani,
Qonim bor-ku, axir, to’kkani,”dedi.
TUG’ILGAN JOY
Sabrni aldab ko’chaga chiqding,
Boshing oqar, uzoqqa oqar.
Ortingda qoladi qaytishing uchun
Sendan tilxat olgan begona shahar.
Ketasan dildirab-dildirab,
Badaning junjukkan, ruhing qaqshagan.
Uzoqlarda bir o’t miltirar,
Ko’r tushiga kirgan nurga o’xshagan.
Ketasan, bu o’tning taftidan
Vujuding qiziydi, ilir ruhing ham.
Yaqinlashgan saring kattarib borar,
Qadrdon odamlar yoqayotgan gulxan…
EVRILISH
Zalolat rahmida o’sgan yovuzlik,
Burro zabonlarga berkingan balo.
Tubida malomat bijg’igan zorlik,
Gunohlar sarmoya qilingan riyo.
Falak yorg’uchog’in yurgizgan nafas,
Tiynatda ilonday yotgan xusumat.
Serpusht havoyi hirs to’qimlagan nafs,
Ko’z bilan yig’lashga o’rgangan ummat.
Zanggin hasad yumruq qo’ygan dilravzan,
Shaytonga ovozlar, nafslar — gumashta.
Halol luqma tilab yig’lar tinmasdan,
Bo’g’izga posibon bo’lgan farishta.
Nega iymon log’ar,*
Nega dil ozg’in,
Nega ko’nglimizdan ulkan qornimiz?
Nega bu dunyoga egadi bo’yin,
Azaldan «analhaq» suzgan qonimiz?!
Anbar tuyg’ular yo’q,
Anbar hislar yo’q,
Ko’zimiz yaltiroq, osilgan zanax.*
Nega bizga kelib, huvillar uchmox,
Nega bizga kelib, to’lmoqda do’zax…
———————
Log’ar — ozg’in,zaif
Zanax — baqbaqa
BIRDAN,,,
Birdan chopqir suvlar qoldi oyoqdan,
Quyosh — suvoriyning qamchisi sindi.
Yalang’och daraxtlar kuydi sovuqdan,
Gulxanida xoin shamol isindi.
Qahraton — sehrgar,
Uning ko’z qiri
Tushgan narsa borki, bari — muz, demak.
Har olgan nafasi. esa — izg’irin,
Ko’ksidagi soqol — sumalak.
Kun kelib…
Sehrdan atrof qutular,
Chopqilab ketishar suvlar ham darhol.
Shunda dalalarda vaqt qor kurar,
Shunda ko’chalarni supurar shamol.
Olislardan horib kelgan qushlarni
Quchog’iga bog’ shoshib olar.
Dabdurustdan bu johil qishning
Soqoliga kimdir chang solar…
AYTDIM…
Botinimga boqib yig’ladim, xudo:
Dilimda chumoli ko’zichalik gard.
In qo’ymish bo’g’zimga tariqdek riyo,
Qonimga qo’shilmish bir tomchi hasad.
Aytdim,
Nega qaddim bunchalar egik,
Va ma’nisiz kechar yashagan umrim.
Ko’zlarim murdaning ko’zidek so’nik,
Toat-ibodatim lazzatdan mahrum.
Aytdim,
Nega ko’nglim to’lmayapti deb,
Duoim ijobat bo’lmayapti deb,
Qarg’ansam, qarg’ishim tegmayapti deb,
Aytdim-a, aytdim…
SHOIR XALQI
Qancha zamon bo’ldi tug’ilganiga,
Necha yillar axir baxt uni suymas.
Azoblar tinch qo’ymas,
tinch qo’ymas nega,
Qayg’u to’ymas unga, g’am to’ymas?..
Qancha zamon bo’ldi — kula olmaydi,
Dunyo rohatini ko’rmaydi ko’zi.
To’zim bir qadam ham undan qolmaydi,
To’zim uchun suyuk vatandir ko’ksi.
O’zi yordamga zor, o’zi xokisor,
Bedor ko’ngli hadeb tilanaverar:
Bu g’arib dunyoda neki rohat bor,
O’zidan boshqaga ilinaverar.
Manzil esa uzoq,
judayam uzoq.
Vujudini unga eltadi zo’rg’a.
Tillari yalinchoq, dili yalinchoq,
Yuragi — bo’yniga osig’liq to’rva…
