Шу нарсанинг мамнуният билан айтаманки, мен японнинг ажойиб шоири Исикава Такубоку шеъриятини ўтган асрнинг 80-йилларида устоз Хуршид Даврон таржималарида танидим ва ўшандан бошлаб маҳлиё бўлганман. Ҳалиям бу соддалик ва самимиятга қорилган ашъорлар руҳимда қадимий наволарнинг наъшу намосини уйғотгандай бўлади. Мен ҳам йигирма йиллар чамаси устоз йўлларидан тета-поя қилиб, буюк шоир шеърларидан таржима қилмакка уринганман. Уларга баҳо бериш сиздан (Таржимондан).
Ишикава ТАКУБОКУ
ТАНКАЛАР — БЕШЛИКЛАР
Машъал Хушвақт таржималари
Япон халқининг суюкли шоири, япон шеъриятининг фахри Ишикава (Исикава) Такубоку 1886 йилнинг 20 февралида Ивате вилоятидаги Тамаяма қишлоғида дунёга келган. Болалигидан шеър ёзишга қизиққан, 16 ёшида Токиога кўчиб борган. У дастлаб анъанавий танка замон руҳини акс эттиролмайди деган фикрда янгича услубда ижод қила бошлайди. Шоирнинг шу йўналишдаги илк китоби «Интилиш» номи билан 1905 йилда нашр этилади. Токиода беҳад қашшоқликда кун кечирган шоир охир-оқибатда яна вилоятга қайтишга мажбур бўлади. 1908 йилда пойтахтга қайтган шоир яна танка ёза бошлайди ва 1908-1910 йиллар мобайнида 500 дан ортиқ танка ёзади. Улар кейинчалик шоирнинг номини шон-шуҳратга кўмган «Бир ҳовуч қум» китобининг асосини ташкил этади. Исикава Такубоку 1912 йилда 26 ёшида оғир хасталикдан вафот этади. Ўлимидан кўп ўтмай шоирнинг иккинчи китоби — «Ғамгин қўғирчоқ» нашр этилади.
****
Билмайман,
Нега орзу қилдим –
Узоққа кетмоқни поездда.
Узоқларда поезддан тушдим.
Қаёққа кетаман энди…
****
Газета ўқишга ҳам ярамай қолган,
О, менинг бечора отам!
Кўряпман,
Ўйнаяпсан ҳовлида
Чумолилар билан беозор.
****
Кетаяпман
Баҳор қучоқлаган кўчада.
Қайсидир бир уй пештоқига
Чиройли ёзув илинган –
Аёлнинг исми…
****
Кўз ёшлар, кўз ёшлар –
Ғаройиб нарса!
Улар билан ювилган юрак
Тайёр турар
Яна кулишга…
****
Бу нарса туфайли,
Наҳот, мумкин бўлса яшамоқ.
Наҳот, мумкин ўлмоқлик
Шу нарсани деб…
Бас қил, бас қил фойдасиз баҳсни.
****
Мен тоғнинг чўққисига чиқдим.
Қувончдан негадир
Бош кийимимни
Энтикканча узоқ силкитдим.
Сўнг қайтиб тушдим ҳафсалам совуб…
****
Мана,
Қочиб кетди юракдан,
Ярадор йиртқичдек –
Ҳеч қачон оромни билмовчи –
Хавотир…
****
Дўстим,
Гадо деб ўйлама уни,
Сендан бир бурда нон сўраса.
У – оч.
Мен ҳам унга жуда ўхшайман.
****
Қани улар,
Қаёққа яширдим уларни? –
Саккиз йил аввал,
Хотинимнинг менга
Ёзган хатлари…
Shu narsaning mamnuniyat bilan aytamanki, men yaponning ajoyib shoiri Isikava Takuboku she’riyatini o’tgan asrning 80-yillarida ustoz Xurshid Davron tarjimalarida tanidim va o’shandan boshlab mahliyo bo’lganman. Haliyam bu soddalik va samimiyatga qorilgan ash’orlar ruhimda qadimiy navolarning na’shu namosini uyg’otganday bo’ladi. Men ham yigirma yillar chamasi ustoz yo’llaridan teta-poya qilib, buyuk shoir she’rlaridan tarjima qilmakka uringanman. Ularga baho berish sizdan (Tarjimondan).
Isikava (Ishikava) TAKUBOKU
TANKALAR — BESHLIKLAR
Mash’al Xushvaqt tarjimalari
Yapon xalqining suyukli shoiri, yapon she’riyatining faxri Ishikava (Isikava) Takuboku 1886 yilning 20 fevralida Ivate viloyatidagi Tamayama qishlog’ida dunyoga kelgan. Bolaligidan she’r yozishga qiziqqan, 16 yoshida Tokioga ko’chib borgan. U dastlab an’anaviy tanka zamon ruhini aks ettirolmaydi degan fikrda yangicha uslubda ijod qila boshlaydi. Shoirning shu yo’nalishdagi ilk kitobi «Intilish» nomi bilan 1905 yilda nashr etiladi. Tokioda behad qashshoqlikda kun kechirgan shoir oxir-oqibatda yana viloyatga qaytishga majbur bo’ladi. 1908 yilda poytaxtga qaytgan shoir yana tanka yoza boshlaydi va 1908-1910 yillar mobaynida 500 dan ortiq tanka yozadi. Ular keyinchalik shoirning nomini shon-shuhratga ko’mgan «Bir hovuch qum» kitobining asosini tashkil etadi. Isikava Takuboku 1912 yilda 26 yoshida og’ir xastalikdan vafot etadi. O’limidan ko’p o’tmay shoirning ikkinchi kitobi — «G’amgin qo’g’irchoq» nashr etiladi.
****
Bilmayman,
Nega orzu qildim –
Uzoqqa ketmoqni poezdda.
Uzoqlarda poezddan tushdim.
Qayoqqa ketaman endi…
****
Gazeta o’qishga ham yaramay qolgan,
O, mening bechora otam!
Ko’ryapman,
O’ynayapsan hovlida
Chumolilar bilan beozor.
****
Ketayapman
Bahor quchoqlagan ko’chada.
Qaysidir bir uy peshtoqiga
Chiroyli yozuv ilingan –
Ayolning ismi…
****
Ko’z yoshlar, ko’z yoshlar –
G’aroyib narsa!
Ular bilan yuvilgan yurak
Tayyor turar
Yana kulishga…
****
Bu narsa tufayli,
Nahot, mumkin bo’lsa yashamoq.
Nahot, mumkin o’lmoqlik
Shu narsani deb…
Bas qil, bas qil foydasiz bahsni.
****
Men tog’ning cho’qqisiga chiqdim.
Quvonchdan negadir
Bosh kiyimimni
Entikkancha uzoq silkitdim.
So’ng qaytib tushdim hafsalam sovub…
****
Mana,
Qochib ketdi yurakdan,
Yarador yirtqichdek –
Hech qachon oromni bilmovchi –
Xavotir…
****
Do’stim,
Gado deb o’ylama uni,
Sendan bir burda non so’rasa.
U – och.
Men ham unga juda o’xshayman.
****
Qani ular,
Qayoqqa yashirdim ularni? –
Sakkiz yil avval,
Xotinimning menga
Yozgan xatlari…
